Η σύλληψη του Κολοκοτρώνη «έξι με εφτά Σεπτέμβρη του 1833»

.

Από το βιβλίο: «Στα δοξασμένα χρόνια», των: Κώστα Δ. Παπαδημητρίου, Γιάννη Σμυρνιωτάκη. Αθήνα, Νοέμβριος 1985

«Όσο ημπόρεσα, γράφει στα απομνημονεύματα του ο Κολοκοτρώνης, έκαμα το χρέος μου εις την πατρίδα μου και εγώ και όλη η φαμελιά μου. Είδα την πατρίδα μου ελεύθερη, είδα εκείνο όπου ποθούσα και εγώ και ο πατέρας μου και ο πάππος μου και όλη η γενεά μου, καθώς και όλοι οι Έλληνες. Αποφάσισα να πάω εις ένα περιβόλι, οπού είχα έξω απ’ τ’ Ανάπλι. Επήγα, εκάθισα και απερνούσα τον καιρόν μου καλλιεργώντας, και ευχαριστούμην να βλέπω να προοδεύουν τα μικρά φυτά όπου εφύτευα».

Εκεί, σ’ ένα σπιτοκάλυβο, τα μεσάνυχτα, έξι με εφτά Σεπτέμβρη του 1833, του χτύπησαν δυνατά την πόρτα. Ο Γέρος ανασηκώθηκε στο στρώμα.

— Ποιος είναι; ρώτησε.

— Εγώ! Ο μοίραρχος Κλεώπας.

— Και τι ζητάς; ξαναρώτησε.

— Έχω διαταγή να κάνω έρευνα. Εδώ μέσα κρύβονται οπλοφόροι και βρίσκονται άρματα. Ο Γέρος πήγε ν’ ανοίξει την πόρτα, γελώντας φωναχτά.

— Κοπιάστε, είπε στο μοίραρχο και στους σαράντα χωροφύλακες που τον συνόδευαν. Και ξαναξάπλωσε στο στρωσίδι του. Όρμησε μέσα ο μοίραρχος κι ένα τσούρμο χωροφύλακες. Μα δε βρήκαν ούτε οπλοφόρους, ούτε άρματα, εξόν απ’ τ’ άρματα του Γέρου.

— Σήκω και ντύσου! προστάζει το Γέρο ο Κλεώπας.

— Γιατί; τον ρώτησε.

— Γιατί κατά διαταγή της Αντιβασιλείας είσαι υπό κράτηση.

Ο Εθνισμός μας, είναι θεμελιωμένος εις τα αίματα οκτακοσίων χιλιάδων Ελλήνων φονευμένων εις τον αγώνα

.

Η δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τον Μάιο του 1834, συμπυκνώνει το μεγαλείο το ξεσηκωμού, αλλά και το δράμα που προκάλεσε η ξενοκρατία.

Στα πρόσωπα του Κολοκοτρώνη και του Δημήτριου Πλαπούτα, δικάστηκαν οι ιδέες της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της δικαιοσύνης, εν ονόματι των συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων και των μεταξύ τους ανταγωνισμών.

Όργανο της σκευωρίας ήταν ο Εδουάρδος Μάσον, Σκωτσέζος νομικός που ήρθε στην Ελλάδα το 1824 με την ιδιότητα του «φιλέλληνα» για να τεθεί κατόπιν στην υπηρεσία της Αντιβασιλείας και ειδικά της αγγλικής πολιτικής. Ο Μάσον συνέταξε το κατηγορητήριο και ήταν Eπίτροπος- Εισαγγελέας στη δίκη.

Η δίκη έγινε στο Ναύπλιο και διήρκεσε από τις 30 Απριλίου ως τις 26 Μαϊου 1834. Μετά από μια διαδικασία- παρωδία, με παρέλαση ψευδομαρτύρων και παρουσίαση πλαστών στοιχείων, τα τρία μέλη του δικαστηρίου ψήφισαν υπέρ της ενοχής των κατηγορουμένων και της θανατικής καταδίκης τους.

Όμως στη δίκη αυτή ξεχώρισαν δύο μεγάλες προσωπικότητες, ο πρόεδρος του δικαστηρίου Αναστάσιος Πολυζωϊδης και ο δικαστής Γεώργιος Τερτσέτης, που αρνήθηκαν, παρά τις αφόρητες πιέσεις και τους προπηλακισμούς, να βάλουν την υπογραφή τους στο έγκλημα.

30 Απριλίου 1834 : Αρχίζει η δίκη του Κολοκοτρώνη

Ο Κολοκοτρώνης στη Φυλακή του Ναυπλίου ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΡΙΝΑ ΟΜΟΙΩΜΑΤΑ-ΠΑΥΛΟΣ ΒΡΕΛΛΗΣ

Η δίκη του Κολοκοτρώνη άρχισε στις 30 Απριλίου 1834 και διήρκεσε μέχρι τις 26 Μαΐου του ιδίου έτους. Διεξήχθη στο τουρκικό τζαμί του Ναυπλίου – το σημερινό Βουλευτικό. Εισαγγελέας ορίσθηκε ο Εδουάρδος Μάσον, «ο εμπαθής εκείνος πολέμιος», όπως γράφει ο ιστορικός Μέντελσον, «της ρωσικής μερίδος και του Κολοκοτρώνη, που υπερασπιίσθηκε με πάθος τον φονιά του Καποδίστρια Γεώργιο Μαυρομιχάλη» και κατηγόρησε με άκαμπτο πείσμα τον Κολοκοτρώνη.

Σκωτσέζος, νομικός, θεολόγος και φιλόσοφος, είχε έλθει το 1824 στην Ελλάδα με την ιδιότητα του φιλέλληνα. Δεν είχε σπουδαία δράση κατά τον Αγώνα, μετά την απελευθέρωση δε άρχισε να δικηγορεί, έως ότου ο Όθωνας τον διόρισε καθηγητή της ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αναμίχθηκε στις εσωτερικές μας διενέξεις και υπηρέτησε, ουσιαστικά, την αγγλική πολιτική. Ένας ξένος, και αυτός, που κάτω από την ηθική δικαίωση του φιλελληνισμού, αναμίχθηκε, κατά τρόπο εξοργιστικό, στις εσωτερικές υποθέσεις των Ελλήνων. Τον κατείχε, όπως και άλλους παρεμφερείς φιλέλληνες, η εγωιστική πεποίθηση ότι οι μικρές ή μεγάλες υπηρεσίες που είχαν προσφέρει στην αγωνιζόμενη χώρα τούς έδιναν ιδιαίτερα δικαιώματα, ακόμα και το ύπατο δικαίωμα να κρίνουν επί της ζωής των επιφανέστερων ανδρών αυτού του τόπου.

Η τακτική του Μάσον κατά το στάδιο της προανάκρισης έδειξε ότι έλειπε από τη νομική και φιλοσοφική του σκέψη η βαθύτερη έννοια της δικαιοσύνης. Προσπάθησε με διάφορα τεχνάσματα, να κατασκευάσει ψευδομάρτυρες ή να διαστρέψει τις μαρτυρικές καταθέσεις. Απέφυγε συστηματικά να αναζητήσει την αλήθεια, όση κρυβόταν κάτω από την καιροσκοπική δίωξη του Κολοκοτρώνη και διακήρυττε ότι ήταν ακλόνητα πεπεισμένος περί της ενοχής του γέρου.