Μάνου Ελευθερίου – «Κι είδα γυναίκες»

.

Μας κύκλωσε καταστροφή
σε κάστρο κι ακρογιάλι,
γραμματισμένοι και σοφοί
λύνουν τα μάγια και γραφή
στέλνουνε στον εχθρό μεγάλη,

Αριστείδης Μόσχος: «ο μεγάλος Δάσκαλος της Παραδοσιακής μουσικής» (1909 – 8 Νοεμβρίου 2001)

Αριστείδης Μόσχος

Ο Αριστείδης Μόσχος γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1930 και πέθανε το 2001. Ήταν το πέμπτο από τα δέκα παιδιά της οικογένειάς του, που κατάγοντα από το Πεντάλοφο Μεσολογγίου. Υπήρξε ο κορυφαίος κατά πολλούς και πιο γνωστός οργανοπαίκτης και δάσκαλος σαντουριού των ημερών μας. Ο ίδιος αυτοβιογραφούμενος κατά κάποιο τρόπο διηγείται τα εξής:

«Το Αγρίνιο κατά το μεσοπόλεμο ήταν μια ακμάζουσα πολιτεία. `Ήτανε οι αντιπροσωπείες ξένων εταιρειών καπνών. `Όταν το κρέας είχε 4 δραχμές, αυτά είχαν 120 η οκά. Λεφτά. Ο πατέρας μου είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του στην Πεντάλοφο 400 στρέμματα χωράφια. Τα πούλησε, πήγε στο Αγρίνιο κι έκανε επιχειρήσεις. Είχε δυο κέντρα. Ένα καφέ-αμάν κι ένα καφέ-σαντάν. Στο πρώτο παίζανε Πολίτες, Σμυρνιοί, Αρμένηδες. Στο άλλο υπήρχε ευρωπαϊκή ορχήστρα της εποχής εκείνης. Ο πατέρας μου ήταν ένα κλαρίνο διακεκριμένο αλλά και πολυσύνθετο. Δεν περιοριζόταν να παίζει μόνο τσάμικα και τέτοια.

`Επαιζε ρουμάνικα, ουγγαρέζικα, μαρς αμερικέν, βαλς, κύματα του Δουνάβεως… Ολα τα είδη. `Ερχονταν στο μαγαζί να τον ακούσουν όλα τα μεγάλα ονόματα του Αγρινίου. Ζήτημα να έπαιζε ένα τέταρτο τη βραδιά. Ανέβαινε πάνω λιγάκι για να μη χάσει τους πελάτες. Και πέφταν χιλιάρικα. Για να τον πλησιάσουν από τα χωριά να του πουν να πάει να παίξει σε γάμους, έπρεπε να έχουν ένα γνωστό, ένα φίλο. Είχε τα λεφτά και τα αξιοποίησε.

Ο αδερφός μου ο μεγάλος, που έπαιζε και βιολί, είχε πάει τρεις-τέσσερις φορές στην Ευρώπη και έφερνε γυναίκες από το Φολί-Μπερζέ, το Μουλέν Ρουζ, το Καζινό ντε Παρί. Είχαμε πολλούς Γάλλους τότε εκεί κι έφερνε τις «σαντέζες», που λέγαμε, τις γαλλίδες τραγουδίστριες. Από την άλλη, στο καφέ-αμάν έρχονταν συγκροτήματα από την Αθήνα. Ο Σαλονικιός, ο Ογδόντας, η Ρίτα Αμπατζή, Μαρίκα Πολίτισσα, Εσκενάζη, Ρούκουνας, Μήτσος Αραπάκης, Καλλέργης. Κι όλα τα καλά σαντούρια. Τους άκουγα εγώ αλλά δε μου έκαναν εντύπωση. `Ημουνα και μικρός, 6-7 χρονών. Μέχρι που ήρθαν οι Ρουμάνοι. Θά ‘μουνα 8 χρονών. `Ηταν ένας Νέστορας Μπάτσι.