του Μάρκου – Μάριου Σίμψα
.
Από τους αρχαίους συγγραφείς, τον Ξενοφώντα κυρίως και τον Θουκιδίδη, μαθαίνουμε ότι οι Σπαρτιάτες προτιμούσαν για τη συνεννοησή τους το γραπτό λόγο. Στο σπαρτιάτικο στρατηγείο ή το αρχηγείο του στόλου η κυριότερη γραπτή αλληλογραφία ήταν με την κυβέρνηση, δηλαδή τους Εφόρους. Τα μηνύματα συντάσσονταν πάντοτε σε λακωνικό ύφος και με πολλή συντομία. Προκειμένου να διαβιβασούν στον παραλήπτη τους, χρησιμοποιούσαν τη σκυτάλη – που ήταν χαρακτηριστικά σπαρτιάτικο μέσο διαβιβάσεως.
Τι ήταν η σκυτάλη; Δύο ράβδοι, με την ίδια διατομή και το ίδιο μάκρος, από τις οποίες τη μία κρατούσαν οι Έφοροι στη Σπάρτη και την άλλη έπαιρνε μαζί του ο βασιλιάς, στρατηγός ή ναύαρχος, που αποδημούσε. Και οι δύο ράβδοι έφερναν την ίδια λοξή εγκοπή καθ’ όλο το μήκος, από το ένα άκρο στο άλλο.
Στο διάστημα που έμενε ανάμεσα από τις περιελίξεις της εγκοπής τύλιγαν ταινία δερμάτινη, πάνω στην οποία έγραφαν το μήνυμα, κάθετα προς τις πλευρές και παράλληλα προς το μήκος. Ξετύλιγαν έπειτα την ταινία και την έστελναν στον αποδέκτη. Εκείνος, όταν την άνοιγε, έβλεπε ένα κυκεώνα από γράμματα, χωρίς νόημα. Σαν τη τύλγε όμως πάνω στα σπειροειδή διαστήματα της ράβδου, που είχε, το κείμενο διαβαζόταν με ευχέρεια.
Σε εκστρατείες που είχαν και ναυτικό τη διοίκηση αναλάμβανε ναύαρχος, εφ’ όσον δεν διοικούσε την εκστρατευτική δύναμη ο βασιλεύς. Είχε τότε ο ναύαρχος έναν υπαρχηγό, υποδιοικητή που ήταν υπεύθυνος για την αποστολή των αγγελιών και γι’ αυτό λεγόταν επιστολιαφόρος ή επιστολεύς, ακόμη και αρχιεπιστολεύς.
Οι Έλληνες γενικά των κλασικών χρόνων, χρησιμοποιούσαν για τη μεταξύ τους συνεννόηση Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »