Η επιχείρηση Καλάβρυτα (13 ∆εκεμβρίου 1943)

.

Συνταγµατάρχης (ΠΒ) Ιωάννης Γεµενετζής
Ιστορικός – Υποδιευθυντής ΓΕΣ/∆ΙΣ

Το Ολοκαύτωµα των Καλαβρύτων, το ∆εκέµβριο του 1943, αποτελεί, αναµφίβολα, ένα από τα σηµαντικότερα ιστορικά γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας και παράλληλα σηµατοδοτεί διαχρονικά ένα από τα πιο στυγνά εγκλήµατα των δυνάµεων κατοχής στην Ελλάδα, και γενικότερα στην Ευρώπη, κατά το Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο.1 Παρά την πάροδο σχεδόν εβδοµήντα ετών από το µοιραίο εκείνο ∆εκέµβριο του 1943, τα γεγονότα που εξελίχθηκαν και οδήγησαν τελικά στο Ολοκαύτωµα των Καλαβρύτων παραµένουν ανεξίτηλα χαραγµένα στην ιστορική µνήµη.

Οι γερµανικές δυνάµεις κατοχής στήριξαν την επιβολή της κυριαρχίας τους όχι µόνο στην υποταγή του λαού αλλά και στη συνεργασία των αρχών που εγκατέστησαν. Κάθε αντίσταση και κάθε αντίδραση τιµωρούνταν µε αντίποινα που έλαβαν τη µορφή αθρόων εκτελέσεων ανθρώπων ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας και ολοσχερών καταστροφών περιουσιακών στοιχείων. Με βάση την αρχή αυτή, τα στρατεύµατα κατοχής (γερµανικά, ιταλικά και βουλγαρικά) προέβησαν σε εγκλήµατα και δηώσεις σε βάρος του ελληνικού πληθυσµού, µε δικαιολογία τη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων.

Τα εγκλήµατα που διέπραξαν οι Γερµανοί αποτελούν ενιαίο και αναπόσπαστο µέρος της ναζιστικής αντίληψης περί ολοκληρωτικού πολέµου και διεξήχθησαν στο πλαίσιο της εκτέλεσης ενός προσυµφωνηµένου και προµελετηµένου σχεδίου τροµοκράτησης και εκµετάλλευσης των κατοίκων των κατεχόµενων περιοχών. Απώτερος σκοπός τους ήταν να εξαλείψουν κάθε µορφής αντίσταση που θα απειλούσε µε άµεσο ή έµµεσο τρόπο την επιβολή και διατήρηση της εξουσίας τους.2

Η Επιβολή του ∆ιεθνούς Οικονοµικού Ελέγχου στην Ελλάδα το 1897

άρθρο του επίλαρχου ∆ηµήτριου Καριώτη
M.Sc. Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας

.

Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται από µια σειρά εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, οι οποίοι πραγµατοποιήθηκαν στο πλαίσιο της προσπάθειας του ελληνικού έθνους να αποτινάξει τον οθωµανικό ζυγό και να δηµιουργήσει ελεύθερο κράτος. Με αφετηρία την Επανάσταση του 1821, αρχίζει η περίοδος της νεότερης ιστορίας του έθνους, η πρώτη φάση της οποίας ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο του 1830, µε την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου, µε το οποίο οι Μεγάλες ∆υνάµεις της εποχής (Αγγλία-ΓαλλίαΡωσία) αναγνωρίζουν το ελεύθερο, ανεξάρτητο και επικυρίαρχο ελληνικό κράτος, όπως είχε διακηρυχθεί από την Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου (1 Ιανουαρίου 1822).

Ωστόσο, το Πρωτόκολλο του Λονδίνου προέβλεπε εξαιρετικά περιορισµένα σύνορα για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αφήνοντας ένα πολύ µεγάλο τµήµα του ελληνικού στοιχείου στο έλεος του Οθωµανού δυνάστη. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ελληνισµός επιδόθηκε σε µια σειρά από αγώνες για την απελευθέρωση των αλύτρωτων περιοχών.

Ειδικότερα, το Μακεδονικό και το Κρητικό Ζήτηµα, τα οποία όξυναν τις σχέσεις της Ελλάδας µε την Πύλη, οδήγησαν στον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 (Απρίλιος-Μάιος 1897), για τον οποίο µέρος της ευθύνης φέρουν οι Μεγάλες ∆υνάµεις, µεταξύ των οποίων η Γερµανία και η Αυστρία, οι οποίες είχαν συµφέροντα από τη διατήρηση του status quo στην περιοχή.

Οι πολεµικές επιχειρήσεις κατέληξαν σε ήττα των ελληνικών δυνάµεων, οι οποίες αντιµετώπισαν σηµαντικές ελλείψεις σε εφόδια και υλικά, ενώ απουσίαζε ο στρατηγικός σχεδιασµός. Αντίθετα, ο Τουρκικός Στρατός, οργανωµένος από Γερµανούς αξιωµατικούς, εµφανίστηκε άριστα εκπαιδευµένος και άρτια εξοπλισµένος. Η δυσχερής εξέλιξη του πολέµου οδήγησε τον Έλληνα Πρωθυπουργό Θεόδωρο ∆ηλιγιάννη σε αποποµπή από την κυβέρνηση και την αντικατάστασή του από τον ∆ηµήτριο Ράλλη, ο οποίος επιζήτησε εναγωνίως τη µεσολάβηση των Μεγάλων ∆υνάµεων για τον άµεσο τερµατισµό του πολέµου και την αποφυγή της ολοκληρωτικής καταστροφής.

Στις διαπραγµατεύσεις που ακολούθησαν, στην Κωνσταντινούπολη (ΜάιοςΝοέµβριος 1897), υπογράφηκαν οι όροι της ειρήνης (6/18 Σεπτεµβρίου), οι οποίοι, εκτός από τη ρύθµιση των συνόρων (ο Σουλτάνος, παρά την αρχική του απαίτηση για την επανάκτηση της Θεσσαλίας, αρκέστηκε σε µικρά εδαφικά κέρδη που δεν περιλάµβαναν κατοικηµένες περιοχές), προέβλεπαν πολεµική αποζηµίωση ύψους 4 εκατοµµυρίων τουρκικών λιρών (95 εκατοµµύρια γαλλικά φράγκα), την οποία έπρεπε να καταβάλλει η Ελλάδα στην Οθωµανική Αυτοκρατορία.

Τα υπόλοιπα άρθρα της προκαταρκτικής συνθήκης αφορούσαν στην ανταλλαγή των αιχµαλώτων, στην παροχή αµνηστίας, στις αποζηµιώσεις ιδιωτών, στις τηλεγραφικές και ταχυδροµικές σχέσεις των δύο µερών, στην ελευθερία του εµπορίου και της ναυτιλίας κ.ά., ενώ σε ειδικό άρθρο προβλεπόταν η αναγκαστική διαιτησία των Μεγάλων ∆υνάµεων για όποιες διαφορές ανέκυπταν στη συνέχεια. Η οριστική συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε στις 22 Νοεµβρίου/4 ∆εκεµβρίου 1897, καθώς ο Σουλτάνος επέµενε, στο µεταξύ, στην τροποποίηση µερικών όρων της προκαταρκτικής.

Η Κορυτσά υπό ελληνική διοίκηση (22 Νοεµβρίου 1940 – 12 Απριλίου 1941)

Ύψωση της ελληνικής σημαίας στην Κορυτσά

Ανθστης(ΦΠΖ) Θεοφάνης Βλάχος – Ιστορικός

Η πόλη της Κορυτσάς περιήλθε τις απογευµατινές ώρες της 22ης Νοεµβρίου κάτω από ελληνική διοίκηση για τρίτη φορά από το 1912. Σε χρόνο ρεκόρ, ο πρώτος Έλληνας φρούραρχος της πόλης, Αντισυνταγµατάρχης Πεζικού ∆ηµήτριος Θεοδωράκης, τύπωσε και τοιχοκόλλησε παντού προκήρυξη γραµµένη στα ελληνικά και στα αλβανικά στην οποία αναφερόταν ότι:

«Εν Ονόµατι του Βασιλέως τον Ελλήνων Γεωργίου του Β΄ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Ανακηρύσσω αύθις τήν πόλιν Κορυτσάς Ελευθεραν και καλώ τον λαόν αυτής υποταγήν είς τους Ελληνικούς Νόµους.»

Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΤΙΣ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1826 ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΤΩΝ ΑΜΑΧΩΝ

άρθρο του αντ/γου ε.α. Νικόλαου Κολόμβα,
επίτιμου διοικητή Γ΄ Σ. Στρατού,
πτυχιούχου Νομικής Α.Π.Θ.

.

«Μισολόγγι: Χαρά της ιστορίας, Γη επαγγελμένη.
Πάνε εκατό χρόνια κι ας πάνε.
Η θύμηση άχρονη μπροστά σου θα γονατίζη».

Σ’ αυτούς τους λίγους, αλλά τόσο μεστούς στίχους από το ποίημά του «Η Δόξα στο Μεσολόγγι» (σ.1), ο Μεσολογγίτης Εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς έκλεισε όλο το μεγαλείο της θρυλικής εποποιίας του Μεσολογγίου.

Και τα μεν ανυπέρβλητα πολεμικά κατορθώματα των ανδρείων υπερασπιστών του εξήρθησαν ιδιαίτερα από τους ιστοριογράφους, υμνήθηκαν διθυραμβικά από τους ποιητές και χιλιοτραγουδήθηκαν από τη λαϊκή μούσα.

Η τραγική, όμως, μοίρα των αμάχων, και ιδίως το παρατεταμένο και απερίγραπτο δράμα των γυναικοπαίδων, αν και δεν υπολείφτηκαν σε υπέρτατες θυσίες και δεν υστέρησαν σε απαράμιλλους ηρωισμούς, δεν δικαιώθηκε ανάλογα.

Προκειμένου να μας δοθεί η δυνατότητα να διεξέλθουμε, έστω σε αδρές γραμμές, το τεράστιο και ανεξάντλητο, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις ανεξιχνίαστο, θέμα της τύχης τους, θα περιοριστούμε σε περίληψη των εκτυλιχθέντων πολεμικών γεγονότων της τελευταίας πολιορκίας.

Περίληψη Προηγηθέντων

Στα μέσα Απριλίου του 1825 καταφθάνουν και πολιορκούν το Μεσολόγγι, για τρίτη (σ.2) φορά, αμέτρητα ασκέρια Τούρκων και Αλβανών, που έμοιαζαν, κατά τον Κώστα Κρυστάλλη (σ.3), «σαν μαύρα σύννεφα βαριά που σβήνουνε τ’ αστέρια», για να καθυποτάξουν αυτούς, που σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη (σ.4), «όταν το παν έκλινεν το γόνυ, ήσαν οι μόνοι οι οποίοι ήραν ακλινή την κεφαλήν».

Πίσω από τ’ αδύνατα τείχη της πόλης βρισκόταν η δύναμη της Φρουράς, από 4.000 περίπου άνδρες. Ήταν μεσολογγίτες, ρουμελιώτες, ηπειροσουλιώτες, θεσσαλοί, μακεδόνες, καθώς και 6.000 περίπου γυναικόπαιδα.

Η Μάχη των Οχυρών (6-9 Απριλίου 1941)

Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΟΥ ΟΧΥΡΟΥ «ΡΟΥΠΕΛ»

άρθρο του αν/χη (ΠΒ) Γεώργιου Σκαλτσογιάννη

.

Λέγοντας Μάχη των Οχυρών, εννοούμε τον τετραήμερο εκείνο σκληρό, άνισο και επικό αγώνα 6 – 9 Απριλίου 1941, που έγινε στα Οχυρά, από τον ορεινό όγκο της Κερκίνης (Μπέλες) μέχρι το Νέστο ποταμό στη γραμμή των συνόρων, για την απόκρουση της γερμανικής επίθεσης, κατά το Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στη συνοριακή αυτή γραμμή, μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, υπήρχαν 21 Οχυρά, που αποτελούσαν την οχυρωμένη τοποθεσία, τη γνωστή «Γραμμή Μεταξά», σχεδιασμένη και κατασκευασμένη αποκλειστικά από ελληνικά χέρια, ανώτερη της γραμμής «Μαζινώ» και εφάμιλλη της γραμμής «Ζίγκφριντ».

Τα Οχυρά αυτά ήταν:

Παπαδοπούλα (Ποποτλίβιτσα), Οχυρό (Ιστίμπεη), Σπανή Πέτρα Κελκαγιά), Στήριγμα (Αρπαλούκι) και Παλιουριώνες, Ρούπελ Καρατάς, Κάλη, Περσέκ, Μπαμπαζώρα, Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Ντάσαβλη, Λίσσε, Πυραμοειδές, Καστίλο, Άγιος Νικόλαος, Μπαρτίσεβα, Εχίνος και Νυμφαία.

Το καθένα με την ιστορία του και τη γενναία αντίσταση των υπερασπιστών του εκπέμπει ηρωισμό και ανδρεία και όλα μαζί μεγαλείο και θαυμασμό.

4 Δεκεμβρίου Εορτασμός Αγίας Βαρβάρας Προστάτιδας του Πυροβολικού

.

Η Αγία Βαρβάρα έζησε και μαρτύρησε επί Αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Η μνήμη της τιμάται στις 4 Δεκεμβρίου από την Ορθόδοξη Ανατολική και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η Αγία Βαρβάρα ήταν μονογενής θυγατέρα του πλούσιου Έλληνα ειδωλολάτρη Διόσκουρου, Σατράπη της Νικομήδειας.

Παρόλο που το περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε , το αποτελούσαν φανατικοί ειδωλολάτρες, η Αγία φωτίσθηκε από την αλήθεια του Θείου Λόγου και νέα ακόμα ασπάσθηκε το Χριστιανισμό.

Αυτό προκάλεσε την οργή του πατέρα της που μεταχειρίσθηκε κάθε μέσο, ακόμα και βασανισμούς για να την μεταπείσει. Όταν όμως βρέθηκε εμπρός στην υπερήφανη και σταθερή στάση της την παρέδωσε στο διοικητή της επαρχίας , για να την τιμωρήσει.

Ο Έπαρχος εντυπωσιάσθηκε από την έξοχη ομορφιά της νέας και προσπάθησε να την επαναφέρει στην ειδωλολατρία. Εμπρός όμως στην αμετάκλητη απόφαση της να μην απαρνηθεί το Χριστό, την υπέβαλλε σε φρικτά μαρτύρια, γι’ αυτό και ονομάσθηκε Μεγαλομάρτυρας.

Τελικά αποκεφαλίσθηκε με το ξίφος του ιδίου του πατέρα της, «ταίς πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελειώσιν δέχεται», όπως λέει ο βιογράφος της Συμεών. Και κατά την παράδοση, καθώς απομακρύνονταν από την σφαγή της θυγατέρας του, η Θεία Δίκη , με μορφή κεραυνού, κατέκαψε το δήμιο -πατέρα.

Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος – Η Μάχη του Σαρανταπόρου (9-10 Οκτ. 1912)

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Γενικού Επιτελείου Στρατού

.

Ιστορικό Μάχης

Την 5η Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία, μετά το Μαυροβούνιο που είχε προηγηθεί από την 20η Σεπτεμβρίου 1912, κήρυξαν και αυτές τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Έτσι άρχισε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος.

Η Στρατιά Θεσσαλίας, αφού πέρασε την 5η Οκτωβρίου την ελληνοτουρκική μεθόριο, απώθησεΧάρτης Σαρανταπόρου αρχικά τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων και στη συνέχεια, την 6η Οκτωβρίου, τα εγκαταστημένα στην Ελασσόνα και Δεσκάτη τμήματα του εχθρού. Από την 7η Οκτωβρίου η Στρατιά άρχισε να προελαύνει προς τα βόρεια για να συναντήσει τις κύριες τουρκικές δυνάμεις που αποτελούνταν από δύο Μεραρχίες, υπό το Στρατηγό Ταξίν Πασά, εγκαταστημένες αμυντικά στην οχυρή τοποθεσία Σαρανταπόρου και Λαζαράδων-Βογκόπετρας.

Η τοποθεσία Σαρανταπόρου, την οποία είχε επιλέξει και οργανώσει η Τουρκική Διοίκηση, είναι εκ φύσεως οχυρή και προσφέρεται για ισχυρή άμυνα, με εξαίρετα πεδία βολής προ αυτής. Το σχέδιο της Τουρκικής Διοίκησης προέβλεπε σταθερή άμυνα με το σύνολο σχεδόν των δυνάμεών της, στις οχυρές τοποθεσίες Σαρανταπόρου και Λαζαράδων-Βογκόπετρας, με σκοπό την απόφραξη των κατευθύνσεων Ελασσόνα-Σέρβια και Δεσκάτη-Λαζαράδες-Σέρβια και την απαγόρευση της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού προς τα βόρεια.

Η ζωή και το μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου

Ο ‘Αγιος και Μεγαλομάρτυρας Γεώργιος έζησε κατά τα τέλη του γ’ και αρχές δ’ μ.Χ. αιώνα στους χρόνους του φοβερού διώκτη των χριστιανών Διοκλητιανού. Κατάγονταν από τη χώρα της Καππαδοκίας, από μεγάλη και ένδοξη γενιά. Πρώτα ήταν αξιωματικός στο τάγμα των «Τριβούνων» και λίγο πριν αρχίσουν τα μαρτύρια του πήρε προαγωγή και έγινε Κόμης ένα αξίωμα, που σήμερα θα το λέγαμε Έπαρχος, Ηγεμών ή Στρατηλάτης.

21 Φεβρουαρίου 1913 :Αφιέρωμα στην Απελευθέρωση των Ιωαννίνων

Φωτογραφία από:iconology2009.wordpress.com –

Ο Ελληνικός Στρατός του 1912, διαθέτοντας σχετικά περιορισμένες δυνάμεις και όντας υποχρεωμένος να διεξάγει επιχειρήσεις σε δύο μέτωπα, της Μακεδονίας και της Ηπείρου, δεν ήταν δυνατό να αναλάβει επιθετικές ενέργειες ταυτόχρονα και προς τις δύο αυτές κατευθύνσεις. Έτσι αποφασίστηκε να δοθεί προτεραιότητα στην απελευθέρωση της Μακεδονίας, αφού το επέβαλλαν σοβαροί εθνικοί λόγοι.

Στην Ήπειρο διατέθηκε αρχικά δύναμη μιας μεραρχίας περίπου, υπό τον Αντιστράτηγο Σαπουντζάκη Κωνσταντίνο, με αμυντική κυρίως αποστολή που απέβλεπε στην εξασφάλιση της μεθορίου, η οποία άρχιζε από το Άκτιο (στον Αμβρακικό κόλπο), περνούσε από την Άρτα και κατέληγε στα Τζουμέρκα, συνολικού αναπτύγματος 150 χιλιομέτρων περίπου.

Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ ΠΡΟΣΤΑΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ

Φωτογραφία από:miteriko.blogspot.com –

Η Αγία Βαρβάρα έζησε και μαρτύρησε επί Αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Η μνήμη της τιμάται στις 4 Δεκεμβρίου από την Ορθόδοξη Ανατολική και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία καθώς και το Πυροβολικό πολλών χωρών ανεξαρτήτως θρησκείας.

Η Αγία Βαρβάρα ήταν μονογενής θυγατέρα του πλούσιου Έλληνα ειδωλολάτρη Διόσκουρου , Σατράπη της Νικομήδειας. Παρόλο που το περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε , το αποτελούσαν φανατικοί ειδωλολάτρες, η Αγία φωτίσθηκε από την αλήθεια του Θείου Λόγου και νέα ακόμα ασπάσθηκε το Χριστιανισμό.

Αυτό προκάλεσε την οργή του πατέρα της που μεταχειρίσθηκε κάθε μέσο, ακόμα και βασανισμούς για να την μεταπείσει. Όταν όμως βρέθηκε εμπρός στην υπερήφανη και σταθερή στάση της την παρέδωσε στο διοικητή της επαρχίας , για να την τιμωρήσει.

Ο Έπαρχος εντυπωσιάσθηκε από την έξοχη ομορφιά της νέας και προσπάθησε να την επαναφέρει στην ειδωλολατρία. Εμπρός όμως στην αμετάκλητη απόφαση της να μην απαρνηθεί το Χριστό, την υπέβαλλε σε φρικτά μαρτύρια, γι’ αυτό και ονομάσθηκε Μεγαλομάρτυρας.

Τελικά αποκεφαλίσθηκε με το ξίφος του ιδίου του πατέρα της, “ταίς πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελειώσιν δέχεται», όπως λέει ο βιογράφος της Συμεών. Και κατά την παράδοση, καθώς απομακρύνονταν από την σφαγή της θυγατέρας του , η Θεία Δίκη , με μορφή κεραυνού, κατέκαψε το δήμιο –πατέρα.

Τον τιμωρό αυτό κεραυνό συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού και το 1829 καθιερώθηκε ως προστάτιδα του Ελληνικού Πυροβολικού και στις 4 Δεκεμβρίου του ιδίου χρόνου γιορτάσθηκε το γεγονός στο στρατόπεδο του μόλις συγκροτιθέντος πρώτου “Τάγματος Πυροβολητών», όπως ονομάζονταν τότε, οπότε και προσφέρθηκαν στους επισκέπτες οι από τότε πατροπαράδοτοι λουκουμάδες με κονιάκ.

Το έπος του 40: «Ελληνο-ιταλικός πόλεμος του ’40»

   Εισαγωγή

Εξαιρετική είναι η συγκίνηση που αισθάνονται όλοι οι Έλληνες, όταν καλούν στην μνήμη τους αναμνήσεις από τα ένδοξα γεγονότα του 1940. Πράγματι τα μεγάλα και φωτεινά αυτά γεγονότα, επισφράγισαν με ανεξίτηλη δόξα την ιστορική πορεία του έθνους μας.

Το ελληνικό Έθνος αισθάνεται ιδιαίτερη υπερηφάνεια, για το μεγάλο ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου του 1940, το οποίο αντέταξε ο Ελληνικός λαός κατά τον βαθύ όρθρο της ιστορικής εκείνης ημέρας.

Ήταν η αρχή μιας εκστρατείας που όλοι τη λένε «Έπος» που κάλυψε ένα ένδοξο μέρος της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας μας, που περιέχει εν αφθονία τα δύο στοιχεία που συνθέτουν γενικά την ιστορία, τα γεγονότα και το άρωμα της εποχής.

Τα μεν γεγονότα έχουν καταγραφεί από ιστορικούς, ώστε να δύνανται οι ενδιαφερόμενοι να ανατρέξουν σε συγγράμματα προς γνώση και εξαγωγή συμπερασμάτων και ακόμη μεταγενέστεροι ιστορικοί να μπορούν να τα αποκαταστήσουν έστω και αν έχουν παρέλθει αιώνες.

Ήταν η αρχή μιας εκστρατείας που όλοι τη λένε «Έπος» που κάλυψε ένα ένδοξο μέρος της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας μας, που περιέχει εν αφθονία τα δύο στοιχεία που συνθέτουν γενικά την ιστορία, τα γεγονότα και το άρωμα της εποχής.

Τα μεν γεγονότα έχουν καταγραφεί από ιστορικούς, ώστε να δύνανται οι ενδιαφερόμενοι να ανατρέξουν σε συγγράμματα προς γνώση και εξαγωγή συμπερασμάτων και ακόμη μεταγενέστεροι ιστορικοί να μπορούν να τα αποκαταστήσουν έστω και αν έχουν παρέλθει αιώνες.

Το άρωμα όμως, όπως και όσο το αισθάνθηκαν οι πρωταγωνιστές και στη συγκεκριμένη περίπτωση ολόκληρος ο ελληνικός λαός, την εποχή των γεγονότων, χάνεται από τον άνεμο του χρόνου, ακόμη και για αυτούς που τα έζησαν.