Το ψεύδος (ψέμα)

Του Κων/νου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου -συγγραφέα

.

ΤΟ ΨΕΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ: Στην καθημερινή ζωή η έννοια του ψέματος συνδέεται με την πρόθεση εξαπάτησης. Ωστόσο αυτή είναι μόνο μια γενικότερη κατηγορία ψεμάτων. Ένας άνθρωπος λέει ένα ψέμα όταν προσπαθεί να πείσει κάποιον ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια, ενώ ακόμη κι ο ίδιος έχει αμφιβολίες προς την αλήθεια της πρότασης ή γνωρίζει όντως ότι είναι αναληθής. Μια πρόταση μπορεί να εξεταστεί ως προς την αλήθεια της και να αποδειχτεί ψευδής ή αληθής.

Δεν είναι όμως απαραίτητο να αποδειχτεί κάτι ψευδές ώστε να χαρακτηριστεί ως ψέμα. Μια αληθινή πρόταση μπορεί τελικά να χαρακτηριστεί ψέμα όταν αυτός που την λέει έχει αμφιβολίες. Ακόμα και αν δεν έχει καμία αμφιβολία για κάποια πρόταση, η εξέταση της πρότασης και η αδυναμία να αποδειχτεί αληθής τότε καθιστούν την πρόταση ψέμα.

Παράδειγμα: Όταν κάποιος λέει ότι έχει μέσα στο δωμάτιο του έναν αόρατο άνθρωπο που κανείς δεν μπορεί να νιώσει ή να αντιληφθεί και είναι απολύτως σίγουρος ότι υπάρχει, επειδή αδυνατούμε με τα μέσα που διαθέτουμε να επαληθεύσουμε, αυτή τη πρόταση τότε χαρακτηρίζεται ως ψέμα. Μια ακόμα υποκατηγορία ψέματος εμφανίζεται όταν κάποιος εσκεμμένα δεν δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα με σκοπό ή την ελπίδα το κοινό του να πιστέψει αυτό που ο ίδιος θέλει. Όταν, για παράδειγμα, ένας δημοσιογράφος ρωτάει έναν πολιτικό να διευκρινήσει κάποιες πτυχές σε ένα θέμα και ο πολιτικός εσκεμμένα αποφεύγει την απάντηση με σκοπό ο δημοσιογράφος να νομίζει ό,τι θέλει τότε η αρχική θέση του πολιτικού στο θέμα μπορεί να χαρακτηριστεί ψέμα. Τα ‘λευκά’ ψέματα είναι μια υποκατηγορία που φαινομενικά δεν έχουν κανέναν αρνητικό αντίκτυπο.

«Ο Δόλος»

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου,δασκάλου –συγγραφέα

.

ΓΕΝΙΚΑ: Δόλος είναι η βούληση κάποιου να πράξει ή να συντελέσει με τις πράξεις του ή με οιονδήποτε άλλο τρόπο στην παραγωγή παράνομου αποτελέσματος. Ακόμη δόλος είναι η επίγνωση κάποιου ότι οι πράξεις του, ενδεχομένως, να επιφέρουν παράνομο αποτέλεσμα. Συχνά σε διάφορες υποθέσεις των Δικαστηρίων στόχος των κατηγόρων είναι η απόδειξη και ο καταλογισμός δόλου σε μια πράξη του κατηγορημένου, ώστε να επιτευχθεί η καταδίκη του. Όμως, και εκτός νομολογίας, δόλος είναι ο συνειδητά επιλεγμένος τρόπος ή μέσον εξαπάτησης κάποιου. Ο σχεδιασμός μιας δόλιας πράξης λέγεται δολοπλοκία ή και μηχανορραφία και ο ενεργών είναι δολοπλόκος.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΟΦΙΑ: Ο Περίανδρος ο Κορίνθιος με το απλό του επίγραμμα: “Δόλον φοβού”, θυμίζει σε όλους μας ότι πρέπει να φοβόμαστε το δόλο των άλλων και να αποφεύγουμε τους δόλιους ανθρώπους. Ο Βολταίρος υπαινίσσεται την ύπαρξη καχυποψίας πίσω από τη δολιότητα λέγοντας: “Η υποψία οδηγεί προς την δολιότητα”.

Αντιθέτως, ο Ρενάν τονίζει: “Η πανουργία και η δολιότητα είναι τέκνα της ανικανότητας”, πρεσβεύοντας ότι οι ικανοί δεν χρειάζεται να “οπλιστούν” με δολιότητα. Ο Β. Φραγκλίνος ισχυρίζεται, χαριτολογώντας, πως: “Αν οι δόλιοι ήξεραν τα πλεονεκτήματα της αρετής, θα γίνονταν όλοι ενάρετοι από δολιότητα”!!

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΛΙΟΤΗΤΑΣ: Συχνά οι δόλιοι άνθρωποι επιτυγχάνουν το σκοπό τους, διότι παρουσιάζουν μια επιφανειακή επίπλαστη ειλικρίνεια, συχνά μέχρις αφελείας, κερδίζοντάς έτσι την εμπιστοσύνη του υποψήφιου θύματός τους. Έτσι, η δολιότητα για να “καρποφορήσει” χρειάζεται, συν των άλλων ιδιοτήτων του έχοντος αυτήν, και την πονηριά που θα οδηγήσει στην εξαπάτηση. Ακόμη ο δόλιος πρέπει να βασίζει το λόγο και τις πράξεις του πάνω σε ψεύδη τα οποία πρέπει να τα “στολίζει” με απατηλό τρόπο.

Ό,τι ξεκίνησε στη Ρωσία, θα τελειώσει στη Δύση…

Φωτογραφία από:www.sakketosaggelos.gr

Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος -Κιλκίς

Στα χρόνια του Σταλινισμού, ο οποίος είχε μετατρέψει την σοβιετική χώρα σε απέραντο εργοτάξιο κνουτοκρατούμενων μυρμηγκιών ή σε στρατόπεδα εξοντώσεως ανεπιθυμήτων, χιλιάδες φυλακισμένοι είχαν επισκεπτήριο μία φορά τον χρόνο, για 15 λεπτά.

Οι γυναίκες τους – όπως μας το διηγείται ο Σολζενίτσιν στο «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ – , που συχνά ζούσαν χιλιάδες μίλια μακριά, μάζευαν καπίκι-καπίκι τα ναύλα τους, όλο το χρόνο, για να ταξιδέψουν την ορισμένη ημερομηνία, που μπορούσαν να αντικρίσουν το πρόσωπο του συζύγου τους, μόλις για 15 λεπτά, και μάλιστα πίσω από μια χοντρή, προστατευτική σίτα.

Κι ενώ «ζούσαν» γι’ αυτήν την στιγμή και ετοίμαζαν τα λόγια, που θα τους έλεγαν μες στα 15 αυτά λεπτά, τις πιο πολλές φορές δεν άνοιγαν καθόλου το στόμα, μόνο κοιτάζονταν με πόνο όλη την ώρα, ώσπου να τις απομακρύνουν οι δεσμοφύλακες. Κι αυτό γινόταν για 10, 15 και 25 χρόνια.

Τι κρατούσε τόσο σφιχτά δεμένες τις καρδιές εκείνες; Μα το βαθύ και δυνατό μυστήριο της οικογένειας, το ευλογημένο καταφύγιο. Τα 15 λεπτά αρκούσαν, για να βιώσουν και να επιβεβαιώσουν οι δύστυχες εκείνες γυναίκες, την θεόζευκτο ένωση. Είναι γνωστό πως, όσο βασίλευαν στις χώρες εκείνες τα σκοτάδια του μαρξισμού, οι θεσμοί που δέχτηκαν τα πιο βαριά πλήγματα ήταν η οικογένεια και η Ορθοδοξία, η οποία περιβάλλει τον γάμο και την οικογένεια με την ομορφιά και την ιερότητα του μυστηρίου.

Οι ξενισμοί στη γλώσσα μας

Φωτογραφία από:logia-tou-aera.blogspot.com

Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος -Κιλκίς

.

Ξενισμός είναι η γλωσσική ξενομανία, η γλωσσική μας εξάρτηση από τις ξένες γλώσσες –μακροπρόθεσμα η πιο επικίνδυνη- κυρίως από την Αγγλική. Ο μεγάλος μας ποιητής Γ. Σεφέρης είχε επισημάνει το πρόβλημα από πολύ παλιά, όταν έλεγε πως «….στα χρόνια μας, πρέπει να μην το ξεχνάμε, το ζήτημα δεν είναι πια αν θα γράφουμε καθαρεύουσα ή δημοτική. Το τραγικό ζήτημα είναι αν θα γράφουμε, ή όχι, ελληνικά». Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδηγούν στην άλωση της γλώσσας μας από τους ξενισμούς; Πού οφείλεται αυτή η αδικαιολόγητη χρήση ξένων λέξεων και φράσεων; Εν τάχει απαριθμούμε κάποιους απ’ αυτούς.

Πρώτον: Η κάμψη των παραγωγικών και αφομοιωτικών ικανοτήτων της γλώσσας μας. Δείγμα ευρωστίας μιας γλώσσας είναι να εντάσσει και να προσαρμόζει στο δικό της κλιτικό σύστημα ξένες λέξεις ή να πλάθει ελληνολεκτικά αντίστοιχα στοιχεία. Χάρις στον παλαιότερο αφομοιωτικό δυναμισμό της γλώσσας μιλούμε σήμερα για καουμπόηδες, χίπηδες, βιταμίνες, γκοφρέτες, πλατφόρμα, φλερτάρω, καφετζής, ρουσφέτι, μπελάς, μουσαφίρης, λιντσάρω και εκατοντάδες εξελληνισμένες ονομασίες ξένων πόλεων, ποταμών, χωρών. (Βρυξέλλες, Λονδίνο, Παρίσι, Βολταίρος, κλπ).