Φωτιά στο Τατόι: Τα καμένα θερινά ανάκτορα, οι νεκροί και η φυγάδευση του Βασιλιά (30 Ιουνίου -1 Ιουλίου 1916)

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Ιωάννη Β. Δασκαρόλη

.

Πρόλογος – το ιστορικό πλαίσιο

Η άνοιξη του 1916, ενώ μαινόταν ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, είχε βρει την Ελλάδα σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, με την πολιτική και πολιτειακή της ηγεσία διχασμένη για την πορεία που όφειλε να ακολουθήσει η εξωτερική πολιτική της Χώρας. Στις 13 Μαΐου 1916 συνέβη η δραματική παράδοση του φρουρίου του Ρούπελ σε μεικτό απόσπασμα Γερμανών και Βουλγάρων. Ακολούθησε το περίφημο συμμαχικό τελεσίγραφο της 8ης Ιουνίου 1916: επέβαλλε την παραίτηση της κυβέρνησης Σκουλούδη, την ελληνική αποστράτευση, αλλά περιέργως ακόμη και την αντικατάσταση συγκεκριμένων αστυνομικών στην Αθήνα[1] κουρελιάζοντας εκ νέου την ελληνική εθνική κυριαρχία.

Ο αθηναϊκός Τύπος αντιμετώπισε διχαστικά το τελεσίγραφο: οι αντιβενιζελικές εφημερίδες διαμαρτύρονταν για την επέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας, ενώ οι βενιζελικές όχι μόνο δικαιολογούσαν, αλλά επαινούσαν το τελεσίγραφο που «θα λύτρωνε τον ελληνικό λαό από την Κυβέρνηση Σκουλούδη».[2] Η επιλογή του Βενιζέλου στις 11 Νοεμβρίου 1916 να στηρίξει ακόμη και δημοσίως το τελεσίγραφο της Entente, την εμπλοκή της στα εσωτερικά της Ελλάδας και τον λιμό που επέβαλλε στη Χώρα παρουσίασε τους Φιλελεύθερους ως ξενοκίνητους,[3] βάθυνε το διχαστικό χάσμα και στέρησε τους Φιλελευθέρους την πλειοψηφική πολιτική στήριξη που απολάμβαναν ως τότε τουλάχιστον στην Παλαιά Ελλάδα.[4] Η Ελλάδα είχε καταστεί πεδίο δράσης των μυστικών υπηρεσιών των δύο εμπόλεμων που υπονόμευαν περαιτέρω την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας.

-Η εκδήλωση της φωτιάς (30 Ιουνίου 1916 – 11.00 το πρωί)

Το επεισόδιο του διαδόχου Κωνσταντίνου στην Ελευσίνα με ένα 12χρονο αγόρι

.

Η Πέμπτη, 5η Μαρτίου 1909, θα ήταν προφανώς μία ωραία ανοιξιάτικη ημέρα, ώστε ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνος (ο μετέπειτα αρχιστράτηγος των Βαλκανικών Πολέμων), να εκδράμει με το αυτοκίνητό του στην ωραία τότε Ελευσίνα. Δεν φανταζόταν, όμως, την περιπέτεια που θα περνούσε, όταν ήλθε αντιμέτωπος με ένα δεκάχρονο αγόρι. Το περιστατικό περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο σε άρθρο της εφημερίδας Σκριπ, στο φύλλο της 6ης Μαρτίου 1909.

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ
ΕΙΣ ΤΗΝ Α.Υ. ΤΟΝ ΔΙΑΔΟΧΟΝ
ΜΙΑ ΠΕΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΤΟΥ
ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΩΡΙΚΟ ΠΑΙΔΑ
ΑΙ ΕΠΙΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ

Εις την Αυτού Υψηλότητα τον Διάδοχο εκδραμόντα χθες δι’ αυτοκινήτου μετά μελών της Β. Οικογενείας εις Ελευσίνα συνέβη, ως μας πληροφορούν εκείθεν, δυσάρεστον επεισόδιον, το οποίο, ευτυχώς δεν έσχε σοβαράς συνεπείας.

Ο δεκαετής παις του εν Ελευσίνι ιατρού κ. Μορφοπούλου τις οίδε διά τινά εκλαβών την Αυτού Υψηλότητα και εις παρορμήσεις τίνος υπείκων διηύθυνε μίαν πέτραν κατά του αυτοκινήτου του Διαδόχου, η οποία επέτυχε την Αυτού Υψηλότητα εις το πρόσωπον. Ευτυχώς το κτύπημα δεν ήτο ισχυρόν και η Αυτού Υψηλότης ουδέν έπαθε, επόνεσε όμως αρκετά.

Μια άγνωστη ιστορία – «Οι τάφοι του βασιλέως Κωνσταντίνου Α′, της βασίλισσας Όλγας και της βασίλισσας Σοφίας»

Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή αποχώρησε από το θρόνο κατ’ απαίτηση των Συνταγματαρχών Πλαστήρα και Γονατά οι οποίοι ηγήθηκαν εξέγερσης του στρατού και του στόλου στις 11 Σεπτεμβρίου 1922. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1922 ο θρόνος πέρασε στο Διάδοχο Γεώργιο, ο οποίος ονομάστηκε Γεώργιος Β΄.

Ο θάνατος βρήκε τον Κωνσταντίνο στις 11 Ιανουαρίου του 1923 σε ένα ξενοδοχείο στο Παλέρμο της Σικελίας από ανακοπή καρδιάς. Ο Κωνσταντίνος ήταν από καιρό άρρωστος καθώς έπασχε από χρόνια νεφρίτιδα, ενώ το καλοκαίρι του 1921 όταν βρισκόταν στην Κιουτάχεια υπέστη καρδιακή προσβολή που τον είχε αφήσει αναίσθητο για ώρες.