H μάχη των Σκοπίων: Ο Βουλγαροκτόνος συντρίβει τους Βούλγαρους

.

Ο Βούλγαρος ηγεμόνας Σαμουήλ, τον οποίο όπως και τον Έλληνα Αλέξανδρο, οικειοποιούνται σήμερα οι Σκοπιανοί είχε οδηγήσει τον Βουλγαρικό στρατό από επιτυχία σε επιτυχία, στον πόλεμο κατά των Βυζαντινών, ιδρύοντας, το 997 μ.Χ. την Α’ Βουλγαρική Αυτοκρατορία, τσάρος της οποίας ονομάστηκε ο ίδιος.

Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Βασίλειος Β’, αγκιστρωμένος σε εσωτερικούς αγώνες κατά σφετεριστών, αλλά και κατά των Αράβων, δεν ήταν σε θέση, αρχικά, να ρίξει το βάρος των δυνάμεων του κατά της βουλγαρικής απειλής. Σύντομα όμως ο μεγάλος εκείνος αυτοκράτορας ανέλαβε αντεπίθεση κατά των Βουλγάρων, με την πρώτη ευκαιρία.

Το 1000 μ.Χ. ο Βασίλειος εκτέλεσε την πρώτη του επιτυχημένη εκστρατεία κατά του Σαμουήλ. Νέες περιπλοκές τον καθήλωσαν όμως και πάλι, μέχρι το 1003, όταν εκστράτευσε και πάλι κατά των Βουλγάρων, με σκοπό να πλήξει τον Σαμουήλ στη Δυτική Μακεδονία. Αρχικά ο Βασίλειος με τον στρατό του κινήθηκε βόρεια, με σκοπό να καταλάβει την πόλη Βιδίνιο (σημερινό Βιντίν), στον Δούναβη. Η ισχυρά οχυρωμένη πόλη αντιστάθηκε επί 8 μήνες, αλλά τελικά υπέκυψε.

Βαράγγοι: οι μισθοφόροι των Βυζαντινών αυτοκρατόρων

H αυτοκρατορική φρούρά των Βάραγγων στο παλάτι της Κωνσταντινούπολης

αναδημοσίευση από το Βυζαντινών Ιστορικά
άρθρο του Θωμά Μαστακούρη

.

Με καταγωγή τις Σκανδιναβικές χώρες, κυρίως τη Σουηδία, τη Νορβηγία, και αργότερα την Ισλανδία και την Αγγλία, οι άνδρες της Βαράγγιας Φρουράς, του επίλεκτου σώματος του βυζαντινού αυτοκρατορικού στρατού κατά τον 10ο, τον 11ο και τον 12ο αιώνα, διαδραμάτισαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η λέξη Βαράγγοι ετυμολογείται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι απλώς μια βυζαντινή παραλλαγή της λέξης «Φράκγοι», αλλά το πιθανότερο είναι ότι προέρχεται από τις αρχαίες νορδικές λέξεις «var», δηλαδή ορκίζομαι , και gengi, δηλαδή σύντροφοι, δύο λέξεις που θα μπορούσαμε να αποδώσουμε μαζί με την ελληνική λέξη αδελφοποιητοί. Ως ιδρυτές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αλλά και ως αφοσιωμένοι μισθοφόροι των Βυζαντινών αυτοκρατόρων, έμειναν στην ιστορία για τη γενναιότητά τους, το πολεμικό τους φρόνημα, αλλά και τη βαρβαρική τους συμπεριφορά.

Αν και οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι οι Βαράγγοι κατάγονταν αρχικά από τις Σκανδιναβικές χώρες, και κυρίως την περιοχή της Σουηδίας γύρω από τη λίμνη Μέλερ, υπάρχουν και αρκετοί μελετητές, κυρίως Ρώσοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αυτοί ήταν κυρίως σλαβικής καταγωγής. Σε κάθε περίπτωση, η πρώτη αναφορά στους Βαράγγους ή Βάριαγκς, όπως ονομάζονταν στα σλαβικά, προέρχεται από το λεγόμενο Αρχικό Ρωσικό Χρονικό, ένα χειρόγραφο με την ιστορία των Ρώσων ή Ρως του Κιέβου από το 850 ως το 1110, γραμμένο από κάποιον μοναχό Νέστορα περί το 1113:

Η επανάσταση του Νικηφόρου Φωκά (του Βαρυτράχηλου) και του Νικηφόρου Ξιφία (1021-1022): Η τελευταία εσωτερική κρίση στη βασιλεία του Βασιλείου Β΄

της Eka Tchkoidze

.

Η επανάσταση του Νικηφόρου Φωκά και του Νικηφόρου Ξιφία, ηοποία έλαβε χώρα μεταξύ 1021 και 1022, διατάραξε την ισορροπία του Βυζαντίου στην Ανατολή κατά την τελευταία πενταετία της βασιλείας του Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου (976-1025) και αποτελεί ένα παράδειγμα εσωτερικής ρήξης που δεν μπορεί να μελετηθεί χωρίς να ληφθούν υπ’ όψιν οι φιλοδοξίες και τα κίνητρα των γειτόνων της αυτοκρατορίας (σ.1).

Οι πληροφορίες των βυζαντινών πηγών για το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά φειδωλές. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο Μιχαήλ Ψελλός, ένας από τους σπουδαιότερους χρονογράφους και λογίους της εποχής, δεν αναφέρεται καθόλου στην επανάσταση (σ.2). Ωστόσο, όλες οι υπάρχουσες πηγές που αναφέρονται σε αυτή (ελληνικές, αραβικές, γεωργιανές και αρμενικές), ισχυρίζονται πως η επανάσταση ήταν εξαιρετικά σοβαρή όχι μόνο επειδή ενεπλάκη μεγάλος αριθμός επαναστατών αλλά, προπαντός, επειδή, σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, είχε άμεση σχέση με εξωτερικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του γεωργιανού ηγεμόνα Γεωργίου Α΄ (1014-1027) (σ.3).

Η επανάσταση τoυ Νικηφόρου Φωκά και του Νικηφόρου Ξιφία είναι η τρίτη και τελευταία σοβαρή εξέγερση που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης βασιλείας του Βασιλείου Β΄. Οι πρώτες δύο, αυτές του Βάρδα Σκληρού (976-979) και του Βάρδα Φωκά (987-989) παραλίγο να του στοιχίσουν τον θρόνο. Ο Βασίλειος Β΄ έχοντας τη σπάνια ικανότητα να στηρίζει και να εφαρμόζει τις αρχές του (σ.4), ουσιαστικά εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι δεν υπήρχε ομόνοια ανάμεσα στις μεγάλες αριστοκρατικές οικογένειες της αυτοκρατορίας (εν προκειμένω ανάμεσα στους Σκληρούς και τους Φωκάδες (σ.5)). Αν και αναδείχθηκε νικητής σε όλες τις εσωτερικές διαμάχες, ο Βασίλειος δεν προχώρησε στην οριστική εξόντωση των οικογενειών αυτών (σ.6).

Η μάχη στο Κλειδί (28 – 29 Ιουλίου 1014)

Σχεδιάγραμμα της μάχης όπου φαίνεται η κυκλωτική κίνηση του βυζαντινού αποσπάσματος και η ταυτόχρονη επίθεση των βυζαντινών στρατευμάτων

αναδημοσίευση από το Βυζαντινών Ιστορικά
άρθρο του Θάνου Δασκαλοθανάση

 

.

Η μάχη στο Κλειδί (γνωστή και με το όνομα Μάχη της οροσειράς Μπέλλες) διεξήχθη στις 29 Ιουλίου 1014 μεταξύ της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και της Βουλγαρίας . Η μάχη αποτέλεσε το αποκορύφωμα της πολύχρονης διαμάχης μεταξύ του Σαμουήλ της Βουλγαρίας και του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου. Η μάχη τελείωσε με νίκη των Βυζαντινών.

Η προετοιμασία 

Τρεις χειμώνες προετοίμαζε ο Βασίλειος τη μάχη στο Κλειδί. Οι διαρκείς επιθέσεις του στα βουλγαρικά εδάφη είχαν κλονίσει την δύναμη του Σαμουήλ που αγωνιζόταν να σταθεροποιήσει την εξουσία του στο κεντρικό τμήμα της ηγεμονίας του.

Εχοντας ως βάση και κέντρο ανεφοδιασμού τις Σέρρες συγκέντρωνε στρατό και οπλισμό. Την άνοιξη του 1014 ξεκίνησε για το Κλειδί, το σημερινό Ρούπελ. Η διάταξη του στρατεύματός του είχε πάντα την ίδια μορφή: δύο ίλες ιππικού ως εμπροσθοφυλακή, μία από κατάφρακτους και μία από μονόζωνους και ακολουθούσε το κύριο σώμα. Ο Βασίλειος επιδίωκε να φθάσει στο στενό ανάμεσα σε Κλειδί και Κίμβα Λόγγο, με απώτερο στόχο την κοιλάδα του Μελένικου και της Στρούμνιτζας, όπου υπήρχαν ακόμη τότε αρκετές βουλγαρικές κτήσεις. Η κατάκτησή τους θα του άνοιγε τον δρόμο για τις Πρέσπες και την Αχρίδα, την καρδιά του βουλγαρικού κράτους.

Θα έρθουν και για σένα…

Φωτογραφία από:ellines-ksipniste.blogspot.com –

Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος -Κιλκίς

.

«Πρώτα ήρθαν για τους δημόσιους υπαλλήλους. Και δεν ύψωσα τη φωνή μου, γιατί δεν ήμουν δημόσιος υπάλληλος./

Κατόπιν ήρθαν για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους. Και δεν ύψωσα τη φωνή μου, γιατί δεν ήμουν ιδιωτικός υπάλληλος./

Κατόπιν ήρθαν για τους συνταξιούχους. Και δεν ύψωσα τη φωνή μου, γιατί δεν ήμουν συνταξιούχος./

Κατόπιν ήρθαν για μένα. Και δεν είχε απομείνει πια κανείς για να υψώσει τη φωνή του για μένα».

(Νίκος Καρούζος)

Η καλή και ωραία ποίηση προηγείται από τις άλλες τέχνες στην αποτύπωση των πλησιαζόντων γεγονότων. Είναι το προκεχωρημένο φυλάκιο του λόγου.

Ο Καρούζος, δεκαετίες πριν, άνοιξε μια σχισμάδα και είδε το ζοφερό μέλλον, το παρόν μας. Η «πυρηνική» φράση-στίχος είναι το «κατόπιν ήρθαν για μένα». Ποιός δεν αισθάνεται κοντά του το ρυπαρό χνώτο μιας μνημονιακής ύαινας;