75 χρόνια από την ηρωϊκή εξέγερση της Βαρσοβίας

.

Πριν από 75 χρόνια οι κάτοικοι της πολωνικής πρωτεύουσας εξεγέρθηκαν απέναντι στη ναζιστική θηριωδία. Το πλήρωσαν με τη ζωή τους ενώ η πόλη τους καταστράφηκε ολοσχερώς με προσωπική διαταγή του Χίτλερ.

Η εξέγερση της 1ης Αυγούστου του 1944 κατέχει μοναδική θέση στη συλλογική μνήμη και στην ιστορική συνείδηση των Πολωνών. Και αυτό γιατί οι Nαζί είχαν καταπνίξει την εξέγερση με μία κτηνωδία σπάνια, ακόμη και για τους ίδιους. 200.000 άνθρωποι, οι περισσότεροι άμαχοι, έχασαν τη ζωή τους, πολλοί από αυτούς σε ομαδικές εκτελέσεις. Εκατοντάδες χιλιάδες μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η εξέγερση του 1944 και η βίαιη καταστολή της επισκιάζει μέχρι σήμερα τις γερμανοπολωνικές σχέσεις.

Σπάνια επισκέπτονταν τη Βαρσοβία οι Γερμανοί πολιτικοί για να τιμήσουν την επέτειο. Πριν από 25 χρόνια είχε δώσει το «παρών» ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Ρόμαν Χέρτσογκ και το 2004 ακολούθησε ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. «Υποκλινόμαστε και αισθανόμαστε ντροπή», έλεγε τότε ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός. Θετική εξέλιξη θεωρείται η φετεινή συμμετοχή του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας στις εκδηλώσεις μνήμης. Ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας αποδέχθηκε την πρόσκληση σε μία εποχή που το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) προβάλλει όλο και πιο έντονα το αίτημα για αποζημιώσεις λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε 45 δισεκατομμύρια δολάρια είχε υπολογίσει τις καταστροφές που υπέστη η Βαρσοβία ο πρώην δήμαρχος της πολωνικής πρωτεύουσας Λεχ Κασίνσκι.

Η ανταρσία στο θωρηκτό Ποτέμκιν (27 Ιουνίου 1905)

H ιστορία της Ρωσίας από τις απαρχές της και σε όλη τη μακραίωνη πορεία της βρίθει εξεγέρσεων, επαναστάσεων και ταραχών. Αναμφισβήτητα όμως κυρίαρχη θέση κατέχουν οι επαναστάσεις του 1917 (Φεβρουαρίου και Οκτωβρίου), η σημασία των οποίων ξεπέρασε τα στενά εθνικά όρια και επηρέασε καταλυτικά τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

H πορεία του ρωσικού λαού προς την κορύφωση υπήρξε μακρόχρονη και επίπονη. Στη διάρκεια αυτής της πολύπλοκης διεργασίας αποφασιστική θέση κατέχουν τα γεγονότα του 1905, έτους οριακού και καθοριστικού για τη μετέπειτα πορεία της Ρωσίας και του τσαρικού καθεστώτος.

Το 1904-1905 ο καταστροφικός πόλεμος κατά της Ιαπωνίας προκαλεί την απογοήτευση και την οργή του ρωσικού λαού, ο οποίος διαπιστώνει πόσο ανώφελες υπήρξαν οι πολεμικές απώλειες και πόσο ανίκανοι είναι οι κυβερνήτες του.

Παράλληλα οι συνθήκες διαβίωσης του μέσου Ρώσου, η καταπίεση ενός τυραννικού και ανάλγητου καθεστώτος ωθούν τους πολίτες στη διεκδίκηση μεταρρυθμίσεων. Ολοι αισθάνονται ότι το ρωσικό πολιτικό σύστημα όχι μόνο πρέπει να αλλάξει, αλλά και πρέπει να το κάνει γρήγορα.

Δυστυχώς όμως στην κορυφή της αχανούς αυτοκρατορίας βρίσκεται ένας ανήσυχος και αναποφάσιστος ηγεμόνας, ο οποίος «αρνείται πεισματικά να ηγηθεί», δεν αφουγκράζεται τα πολλαπλά μηνύματα της κοινωνίας και των υπηκόων του και παραγνωρίζει την ολοένα αυξανόμενη ανυπομονησία για αλλαγές. Μέσα σε αυτό το δυσάρεστο κλίμα τον Δεκέμβριο του 1904 ο τσάρος Νικόλαος B’ εκδίδει ένα ουκάζιο, με το οποίο αοριστολογώντας αναγγέλλει περιορισμένες μεταρρυθμίσεις.