Εξωτερικές σχέσεις του Βυζαντίου (9ος αιώνας)

αναδημοσίευση από τη Βυζαντινή Ιστορία

.

Στη διάρκεια του 9ου αιώνα, οι εχθρικές σχέσεις των Αράβων και του Βυζαντίου δε διακόπηκαν καθόλου. Στα ανατολικά σύνορα οι σχέσεις αυτές έπαιρναν τη μορφή συνεχών συγκρούσεων που γίνονταν σχεδόν κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα τη συχνή ανταλλαγή αιχμαλώτων.

Στη μουσουλμανική πλευρά των συνόρων (από τη Συρία μέχρι την Αρμενία) είχε δημιουργηθεί μια γραμμή οχυρών για την προστασία της χώρας από τις επιδρομές του βυζαντινού στρατού. Παρόμοια οχυρά υπήρχαν στη βυζαντινή πλευρά. Κατά τον 9ο αιώνα, οι συνοριακές συγκρούσεις επεκτείνονταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και έπαιρναν τη μορφή σοβαρών εκστρατειών.

Παράλληλα, με τη βαθμιαία πολιτική παρακμή του Χαλιφάτου, που ήταν καρπός σοβαρών εσωτερικών ταραχών, καθώς και της υπεροχής των Περσών και αργότερα των Τούρκων, οι συνεχείς επιθέσεις των Μουσουλμάνων εναντίον του Βυζαντίου έπαψαν να απειλούν, όπως τον 7ο και 8ο αιώνα, την ύπαρξη της αυτοκρατορίας.

Οι επιθέσεις αυτές όμως εξακολούθησαν να δημιουργούν σοβαρά ζητήματα στις συνοριακές επαρχίες, καταστρέφοντας τις περιουσίες του λαού κι ελαττώνοντας τις δυνατότητες πληρωμής του φόρου των κατοίκων. Τα πρώτα 39 χρόνια του 9ου αιώνα χαρακτηρίζονται από τη βασιλεία των περίφημων Χαλιφών Αρούν-Αλ-Ρασίντ (786-809) και Μαμούν (813-833), στις ημέρες των οποίων η περσική επιρροή απέκτησε αποκλειστική σχεδόν δύναμη παραμερίζοντας την ισχύ των Αράβων. Στις πολιτικές τους ιδέες οι Χαλίφες του 9ου αιώνα, κυρίως ο Μαμούν, έμοιαζαν με τους βυζαντινούς αυτοκράτορες στο ότι πίστευαν πως η δύναμή τους έπρεπε να είναι απεριόριστη και να απλώνεται σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του κράτους τους.

Αν και οι μεταξύ Αράβων και Βυζαντίου συγκρούσεις στην Ανατολή δεν είχαν σοβαρές συνέπειες για καμιά από τις δύο πλευρές, η δράση του μουσουλμανικού στόλου στη Μεσόγειο, που οδήγησε στην κατοχή της Κρήτης, του μεγαλύτερου μέρους της Σικελίας και μερικών σπουδαίων σημείων της νότιας Ιταλίας, υπήρξε πολύ σημαντική.

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Ένα από τα πιο σπουδαία γεγονότα, που αναφέρεται στις σχέσεις Βυζαντίου-Αράβων κατά τα 50 πρώτα χρόνια του 9ου αιώνα, ήταν η συμμετοχή των Αράβων στο κίνημα του Θωμά, στη διάρκεια της βασιλείας του Μιχαήλ Β’. Το κίνημα αυτό οργανώθηκε στη Μικρά Ασία από τον Θωμά, έναν εκ γενετής Σλάβο και έλαβε την έκταση μεγάλου εμφυλίου πολέμου που κράτησε πάνω από δυο χρόνια. Αποτελεί το κεντρικό γεγονός της εποχής του Μιχαήλ Β’ και έχει πολύ ενδιαφέρον από πολιτική, θρησκευτική και κοινωνική πλευρά.