Θουκυδίδης, Αρχίδαμος ο 2ος και τα διαχρονικά παιδευτικά αδιέξοδα

Το διδακτικό μεγαλείο του Θουκυδίδη

Ο 2ος Πελοποννησιακός Πόλεμος, που μαινόταν μεταξύ 431 και 404 π.Χ. ερήμωσε την Ελλάδα, και την καθυπόταξε σε εχθρούς και προδότες, στην εποχή που η συγκεντρωμένη της ισχύς, ήταν ικανή να αναδείξει και να εξελίξει στο ζωτικό  κέντρο των ιστορικών εξελίξεων της ανθρωπότητος τον λαμπρότερο πολιτισμό όλων των εποχών. Η γεωγραφική έκταση στην οποία δρούσαν συστηματικά, αποικούσαν ή επηρρέαζαν ισχυρά οι Έλληνες κατά το ξέσπασμα του πολέμου, εκτεινόταν αποδεδειγμένα, από τις «Ηράκλειες Στήλες» εώς τον Εύξεινο Πόντο.

Στην ομιλία του Βασιλέως Αρχιδάμου του 2ου προς το συμβούλιο των Σπαρτιατών αρχόντων (ακολουθεί στο παρόν άρθρο), όπως και σε πλήθος άλλων αποσπασμάτων της Ιστορίας του Θουκυδίδη, έχουν αποκαλυφθεί και πολυ – μελετηθεί θεμελιώδεις αρχές της σύγχρονης επιστήμης της Κυβερνητικής, της «Θεωρίας Παιγνίων» και πλήθους άλλων καθιερωμένων και κυριαρχικών ακαδημαϊκών επινοημάτων, εμπνευσμένων και διατυπωμένων έπειτα από «ωκεανούς χρόνου». Οι εμπνευστές τους και οι μελετητές τους, είχαν (και συνεχίζουν να έχουν) το ισχυρότατο πλεονέκτημα πληθώρας καταγεγραμμένης ιστορικής εμπειρίας. (Και βέβαια, η σύγχρονη ιστορία είναι γραμμένη και μελετημένη υπό την αθάνατη «Θουκυδιδειο» διδασκαλία και μέθοδο).

Κι όμως, παρά τα εξελιγμένα σύγχρονα μαθηματικά, τα εφαρμοσμένα πρότυπα και τα πανίσχυρα σύγχρονα αναλυτικά εργαλεία, η ανθρώπινη ιστορία κάνει αέναους «κύκλους» γύρω από την κατά Θουκυδίδη «ανθρώπινη φύση». Η γνώση μεταδίδεται με τρόπους αναποτελεσματικούς και καταλήγει να ερμηνεύεται, κατά κανόνα, υπό το πρίσμα της ανθρώπινης απληστείας, του εγωκεντρισμού και της αλαζονείας. Τα μεγάλα κέντρα ισχύος, όπως λ.χ. οι αυτοκρατορίες, αναδύονται, συρικνώνονται και καταρρέουν με μία επαναληπτική μονοτονία που, εξ αποστάσεως, καταντά βαρετή.

Η «επαφή με την πραγματικότητα», εν τη ευρεία της έννοια, κι εφ’ όσον σκοπεύει προς το «κοινό καλό» μέσω της τριβής με τις πραγματικές συνθήκες, της λογικής, των δίκαιων συμβιβασμών, της  επιλύσεως αδικιών, των καινοτομιών κλπ., είναι η κύρια δημιουργός δύναμη των κέντρων ανθρώπινης ισχύος, των αυτοκρατοριών και των ανθρώπινων πολιτισμών. Κι αυτή η πολύτιμη «επαφή», είναι αυτό ακριβώς το στοιχείο που «πετιέται στα σκουπίδια», αμέσως μόλις επιτευχθεί σημαντική ανθρώπινη κυριαρχία. Οι αυτοκρατορίες καταρρέουν πρωτίστως από παράγοντες ενδογενείς.

Οι κλασικές γεωπολιτικές θεωρίες και οι παγκόσμιες στρατηγικές. Ratzel, Kjellén, Mackinder, Haushofer, Spykman, Mahan, de Seversky.

Εικόνα από chgs.umn.edu

.~`~.
Πρόλογος

Η σχέση των πολιτικών μορφωμάτων με τις φυσικές συνθήκες του περιβάλλοντος χώρου και η δυναμική πολιτική διαδικασία, η οποία διαμορφώνεται από τη σχέση αυτή, συγκαταλέγονται στα θέματα που εξετάζει η ανθρωπότητα ήδη από τους πρώτους αιώνες της ύπαρξης της [θεμελιωτής των διεθνών σχέσεων θεωρείται ο Θουκυδίδης]. Ωστόσο, η ανάπτυξη των παγκόσμιων γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών θεωριών έγινε εφικτή μετά την εξακρίβωση της παγκόσμιας γεωγραφίας. Η διαμάχη για την παγκόσμια κυριαρχία, που κορυφώνεται τον 19ο αιώνα με το νεοαποικιοκρατικό κύμα, παρότρυνε τα μέρη να κατευθύνουν τον αγώνα τον οποίο διεξήγαν προηγουμένως για την επίτευξη τοπικών στόχων τακτικής σύμφωνα με τις ανάγκες των παγκόσμιων στρατηγικών στόχων… Η εξέταση της γεωπολιτικής της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα είναι απαραίτητη για την κατανόηση της διαδικασίας εξέλιξης των παγκόσμιων πολιτικών και στρατιωτικών στρατηγικών…

.~`~.
Ι
Friedrich Ratzel και Rudolf Kjellén

Η θεωρία του ζωτικού χώρου (Lebensraum) αναπτύχθηκε από τον Ratzel (1844-1904), ο οποίος επηρεασμένος από τον Δαρβίνο υποστήριξε την