Τα απομεινάρια ενός παλιού αρμενικού χωριού κοντά στην Άγκυρα

.

Χαρούτ Σασουνιάν – The California Courier
Μετάφραση: Αγκόπ Χανικιάν
Ιανουάριος- Μάιος 2020, τεύχος 103

Ο Αργκούν Κονούκ (Argun Konuk), ένας 24χρονος Τούρκος λάτρης της ιστορίας και των ταξιδιών, εξέδωσε πρόσφατα ένα άρθρο σχετικά με το αρμενικό χωριό Στανόζ, το οποίο βρίσκεται κοντά στην πρωτεύουσα της Άγκυρας.

Ο Κονούκ ανέφερε πως «το Στανόζ ανθούσε κατά την οθωμανική περίοδο, ενώ σήμερα έχουν απομείνει μόνο ερείπια. Παλιά αρμενικά χειρόγραφα αναφέρουν πως οι πρώτοι κάτοικοι του Στανόζ ήρθαν από την Κιλικία τον 15ο αιώνα. Σύμφωνα με τα κρατικά αρχεία, ο πληθυσμός του χωριού ήταν αμιγώς αρμενικός, και πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αριθμούσε 3142 άτομα (668 οικογένειες). Έως και την εγκατάλειψή του, στο Στανόζ όλοι μιλούσαν μονάχα την αρμενική γλώσσα».

Οι κάτοικοι του Στανόζ υπήρξαν επιδέξιοι τεχνίτες στην κατασκευή χειροποίητων χαλιών, κεντημάτων και την επεξεργασία δερμάτων. Κατασκεύαζαν έναν ειδικό τύπο υφάσματος από τρίχωμα κατσικιών, το οποίο είχε μεγάλη ζήτηση στις αγορές της Ευρώπης. Οι κάτοικοι του χωριού υπήρξαν επίσης εξαιρετικοί γνώστες της γεωργίας, της εκτροφής βοοειδών αλλά και των οικοδομικών κατασκευών.

«Σώστε τα ορφανά της ερήμου»

.

Ήρα Τζούρου
Οκτώβριος- Δεκέμβριος 2015, τεύχος 87

Το 1910, όταν η γιαγιά μου, η Σιρβάρντ, γεννήθηκε στο χωριό Τασκούσα του Αραπγκίρ, δεν ήξερε πως πέντε χρόνια μετά θα έχανε τα αδέλφια της στις πορείες θανάτου στην έρημο• ούτε και η μητέρα της, η Χαϊγκανούς, που είχε έρθει νύφη από το μακρινό Αγκν, γνώριζε ότι θα έχανε τα αδέλφια, την μάνα και τον πατέρα της με τον ίδιο τρόπο.

Ο προπαππούς μου, ο Θωμάς, όταν έπαιζε βιολί στις γιορτές της ενορίας, στον καθεδρικό ναό του Αραπγκίρ του 13ου αιώνα, δε φανταζόταν ποτέ ότι το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1957, ο δήμος θα τo κατεδάφιζε με δυναμίτες. Μου έλεγε: «Ο ναός μας χωρούσε 3.000 άτομα! Σαν ήρθε η μέρα να βαφτίσουμε τη γιαγιά σου, μαζεύτηκε κόσμος από τα γύρω χωριά• τότε το Αραπγκίρ μετρούσε πάνω από 11 χιλιάδες Αρμενίους!».

Χαμένοι συγγενείς, χαμένα αδέλφια στην καυτή άμμο του Ντερ Ζορ, άγνωστο αν έφτασαν κάπου, αν σώθηκαν… Πού να βρίσκονται; Ζουν; Πέθαναν; Ποιο χώμα τους σκέπασε; Πού να ανάψεις ένα κερί; Ερωτήματα θαμμένα στις ψυχές των δικών μου ανθρώπων, των δικών μου συγγενών, που κατάφεραν να φτάσουν ξυπόλυτοι, πεινασμένοι στην Πόλη, στην περιοχή Κουμκαπί κoντά στο Αρμενικό Πατριαρχείο, το καταφύγιο για χιλιάδες πρόσφυγες των Αρμενικών Επαρχιών. Μια στέγη, ένα κομμάτι ψωμί σύντομα απάλυνε τον πόνο από τις ψυχές των Αρμενίων προσφύγων του Κουμκαπί.

Κόκκινη Κυριακή (24 Απριλίου 1915)

.

Μίκυ Μοβσεσιάν

Ιανουάριος- Μάρτιος 2017, τεύχος 92

Η απέλαση αρμενίων διακεκριμένων διανοουμένων, γνωστή κι ως «Κόκκινη Κυριακή» (ԿարմիրԿիրակի – Garmir Giragi) αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός που χρονολογείται στην έναρξη της Γενοκτονίας των Αρμενίων.

Περιελάμβανε τη σύλληψη και μετακίνηση των ηγετών της αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, κι αργότερα και άλλων περιοχών, σε 2 κέντρα κράτησης κοντά στην Άγκυρα, κατόπιν διαταγής του υπουργού Εσωτερικών Μεχμέτ Ταλαάτ Μπέη, στις 24 Απριλίου 1915. Αργότερα, στις 29 Μαΐου 1915, μεταφέρθηκαν ξανά εντός της Αυτοκρατορίας, όπου οι περισσότεροι δολοφονήθηκαν.

Στις 24 Απριλίου 1915, ο υπουργός Εσωτερικών Μεχμέτ Ταλαάτ Μπέη δίνει την εντολή σύλληψης.
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 8 μ.μ. στην Κωνσταντινούπολη και διενεργήθηκε υπό τον αρχηγό της Αστυνομίας της Πόλης, Μπεντρί Μπέη.
Τη νύχτα της 24ης προς 25η Απριλίου, το πρώτο κύμα 235-270 επιφανών Αρμενίων της Κωνσταντινούπολης, ανάμεσά τους κληρικοί, ιατροί, συντάκτες, δημοσιογράφοι, νομικοί, εκπαιδευτικοί, πολιτικοί κι άλλα σημαίνοντα πρόσωπα, συνελήφθησαν υπό τις οδηγίες του Υπουργείου Εσωτερικών.