«Εντιμότατε» κύριε Μπους…

.

του  Χάρη Φεραίου*

ΏΣΤΕ κύριε, πάλαι ποτέ, Πρόεδρε Μπους νεότερε, αποφασίστηκε να εξέλθεις από τη ναφθαλίνη, ώστε να βομβαρδίσεις και εσείς τους Αλβανοσλάβους τής Βαρντάρσκα, («διαδόχους» τού Μεγάλου Αλεξάνδρου!), με το διαβόητό σου βλήμα, «Μακεδόνες ψηφίστε “ναι” στο δημοψήφισμα»!

Και καλά κύριε Μπους, είναι γνωστό ότι ο Τραμπ είναι αγράμματος. Αλλά εσύ, ο απόφοιτος τού  Χάρβαρντ! Είναι δυνατό σ’ εκείνο το ξεχωριστό πανεπιστήμιο να μη σου έχουν πει, ότι τής Μακεδονίας μεγάλος γόνος δεν ήταν μόνο ο Αλέξανδρος, αλλά, δάσκαλος του μάλιστα, ο Αριστοτέλης; Και μη μου πεις όχι, διότι δεν πρόκειται να σε πιστέψω: Αδύνατο εκεί να μην σας είπαν πως, ειδικά, ο Αριστοτέλης κυριάρχησε στη δυτική σκέψη, ήδη από τον ύστερο Μεσαίωνα. Ή ότι, ο κορυφαίος δημιουργός τής δυτικής σας κοσμοαντίληψης, Θωμάς ο Ακινάτης, (1274 μ.Χ.) στήριξε ολόκληρη τη χριστιανική του διδασκαλία στη Αριστοτελική φιλοσοφία! (Έστω και όπως, ανεστραμμένη βέβαια, την κατανόησε…)

Λοιπόν κύριε Μπους, αν απευθύνομαι σε σένα, τού Χάρβαρντ, είναι για να επιβεβαιώσω ότι μιλάμε για το ίδιο πρόσωπο. Εγώ, για παράδειγμα, γνωρίζω ότι ο Αριστοτέλης γεννήθηκε (384 π.Χ.) σε πόλη τής Μακεδονίας, τα Στάγειρα! (Όχι στο Ντελέντοβο, ας πούμε, τής Βαρντάρσκα…)

Όταν δε ορφάνεψε μικρός, προσέφυγε σε φίλο τού πατέρα του, στην, ελληνική, πόλη Αταρνέα τής Μικρασίας, και όχι βέβαια, στο Κουμάνοβο (τής Βαρντάρσκα εννοώ)… Αργότερα, 17χρονος, πήγε μαθητής τού Πλάτωνα στην Αθήνα φυσικά. (Ούτε καν στην Καμένιτσα! Τής Βαρντάρσκα πάντα…) Εκεί, στην Ακαδημία τού Πλάτωνα, έμεινε είκοσι χρόνια. Κι όταν ο μεγάλος εκείνος φιλόσοφος πέθανε, (347 π.Χ.) ο Αριστοτέλης πήγε πρώτα στην (ελληνική πάλι) πόλη Άσσο, (και όχι βέβαια στο Τίτοβ-Βέλες ας πούμε, τής Βαρντάρσκα), και μετά στη Λέσβο, όπου δίδασκε μέχρι το 342 π.χ. Τότε, σε ηλικία δε 42 χρόνων, τον κάλεσε ο Φίλιππος να αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση τού 13χρονου βασιλικού γιου του Αλέξανδρου, πράγμα που εκείνος ευχαρίστως αποδέχτηκε.

Τάδε λέγει Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης προς τον εκπεσόντα και εμπερίστατο Λαό μας.

 Γράφει ο Φώτης Μιχαήλ, ιατρός

Στο νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων είναι χτισμένο ένα ιστορικό μοναστήρι, γνωστό με το όνομα Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών. Το μοναστήρι αυτό ιδρύθηκε από την Πολίτικη οικογένεια των Φιλανθρωπηνών, η οποία κατέφυγε στα Γιάννενα στα 1204, ύστερα από την ολοσχερή καταστροφή και λεηλασία της Πόλης από τα τότε συμμαχικά στρατεύματα της Δύσης, τους λεγόμενους σταυροφόρους.

Στον εξωνάρθηκα του κεντρικού ναού αυτής της μονής, διακρίνονται ιστορούμενοι (ζωγραφισμένοι σε τοίχο εσωτερικό) επτά φιλόσοφοι της Ελληνικής Αρχαιότητας. Ο Πλάτων, ο Απολλώνιος ο Τυανεύς, ο Σόλων, ο Πλούταρχος, ο Θουκυδίδης, ο Αριστοτέλης και ο Χείλων ο Λακεδαιμόνιος.(1)

Απτή απόδειξη, ότι η Ορθοδοξία όχι μονάχα δεν συγκρούσθηκε με τους φιλοσόφους προγόνους μας, όπως διατείνονται μερικοί, αλλά, απεναντίας, τους ετίμησε και μάλιστα διαφύλαξε ολόκληρο τον πλούτο της σοφίας τους, ως κόρη οφθαλμού.(2)

Πού στηρίζει, όμως, ο αγιογράφος του ναού, την πρωτοτυπία του αυτή; Πώς δικαιολογείται η παρουσία Αρχαίων Ελλήνων ειδωλολατρών ανάμεσα στους Αγίους και τις υπόλοιπες αγιογραφικές παραστάσεις;

Είναι γνωστό, ότι μέσα στο βαθύ σκοτάδι της ειδωλολατρίας των αρχαίων χρόνων, υπήρξαν κατά καιρούς πάρα πολλοί σοφοί πρόγονοί μας, οι οποίοι όχι μονάχα καταδίκασαν τις θυσίες, τα μάγια και τις δεισιδαιμονίες των ειδωλολατρών, αλλά και μίλησαν με παρρησία για έναν Θεό προσωπικό, αγέννητο, αιώνιο, παντοδύναμο, πάνσοφο, παντογνώστη, δημιουργό και κυβερνήτη του κόσμου.

Αριστοτέλους – Ηθικά, Νικομάχεια: Παράγοντες που καθορίζουν την ηθική ποιότητα μιας πράξης

Μετάφραση Ανδρέα Δαλέζιου

Ίσως όμως ερωτήση κανείς κατά ποίον τρόπον δύναταί τις τα μεν δίκαια πράττων να γίνη δίκαιος, τα δε σώφρονα, σώφρων. Διότι, εάν ασκή κανείς αυτάς τας αρετάς, είναι ήδη δίκαιος και σώφρων, καθώς ακριβώς είναι γραμματικοί και μουσικοί εκείνοι, όσοι εκτελούν τα γραμματικά και τα μουσικά.

Ή μήπως τάχα δεν έχει ούτω το πράγμα και όσον ακόμη αφορά τας τέχνας; Πράγματι συμβαίνει, ώστε να κάμη κανείς κάποιαν γραμματικήν παρατήρησιν εκ τύχης και κατά συμβουλήν άλλου. Επομένως τότε μόνον θα είναι κανείς γραμματικός, εάν συγγράψη έργον τι σχετικόν προς την γραμματικήν και κατά την μέθοδόν της, δηλαδή όταν κατέχη αυτός ο ίδιος εν εαυτώ την γραμματικήν επιστήμην.

Ιδού ακόμη μια διαφορά μεταξύ των αρετών και των τεχνών. Τα προϊόντα των τεχνών έχουν εις τον εαυτόν των την αξίαν των. Αλλ’ εις τας περιπτώσεις της αρετής δεν αρκεί διά την ύπαρξίν των μόνον, όπως ο άνθρωπος ενεργή δικαίως και σωφρόνως. Πρέπει ο ενεργών να γνωρίζη και πώς ενεργεί.

Προς τούτοις η ενέργειά του δέον να εκτελήται κατόπιν περιεσκεμμένης αποφάσεως και εν συνειδήσει της εκτελουμένης ενεργείας, και τρίτον να εκτελή την ενέργειάν του με θέλησιν σταθεράν και απαρέγκλιτον.

Αι περί ων ο λόγος συνθήκαι δεν έχουν σημασίαν ως προς την διακατοχήν των τεχνών, πλην της γνώσεως του σχετικού επαγγέλματος. Όσον όμως αφορά εις την άσκησιν των αρετών, η γνώσις αύτη έχει μικράν ή ουδεμίαν σημασίαν, αλλά τα άλλα έχουν σπουδαιότητα, η οποία δεν πρέπει να παροραθή. Αύτη είναι θεμελιώδης, δεδομένου ότι αι περί ων πρόκειται συνθήκαι δεν αποκτώνται παρά διά συνεχούς ασκήσεως της δικαιοσύνης και της σωφροσύνης.

Ο Αριστοτέλης και η γέννηση της πόλης

O Πλάτωνας (αριστερά) και ο Αριστοτέλης (δεξιά), λεπτομέρεια της Σχολής των Αθηνών του Ραφαήλ

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

Ο Αριστοτέλης στο έργο του «Πολιτικά» ξεκαθαρίζει ότι η πόλη δεν αποτελεί ανθρώπινη επινόηση προς εξασφάλιση της επιβίωσης, αλλά φυσική επιταγή προς επίτευξη της ευδαιμονίας. Φυσικά η πρώτη μορφή κοινωνίας που γνώρισε ο άνθρωπος είναι η οικογένεια: «Η κοινωνία λοιπόν που συγκροτήθηκε κατά ένα φυσικό τρόπο για να καλύπτει τις καθημερινές βιοτικές ανάγκες του ανθρώπου είναι η οικογένεια». (σελ. 277). Και βέβαια η συνένωση πολλών οικογενειών προκειμένου να αντιμετωπιστούν περισσότερο απαιτητικές ανάγκες στο πλαίσιο της επιβίωσης λέγεται κώμη: «Η μορφή κοινωνίας που πρώτη συγκροτήθηκε από τη συνένωση περισσότερων οικογενειών για να καλύψει υπερκαθημερινές ανάγκες του ανθρώπου είναι η κώμη». (σελ. 277). Αποδεχόμενοι ότι η οικογένεια είναι επιταγή της φύσης δεν έχουμε παρά να αναγνωρίσουμε ότι και η κώμη προέρχεται επίσης από τη φύση, αφού δεν είναι τίποτε άλλο από την κοινωνική εξέλιξη της οικογένειας: «Ο φυσικός χαρακτήρας της κώμης φαίνεται να έγκειται κατεξοχήν στο γεγονός ότι αποτελεί προέκταση της οικογένειας. Και γι’ αυτό ορισμένοι ονομάζουν τα μέλη της κώμης ομογάλακτα, παιδιά και παιδιά των παιδιών». (σελ. 277 – 279).

Από τη στιγμή που γίνεται αντιληπτό ότι η συνένωση των κωμών δημιούργησαν την πόλη, καθίσταται σαφές ότι και η πόλη είναι από τη φύση. Γιατί όταν η εξελικτική πορεία κάποιου πράγματος έχει ως βάση τη φυσική επιταγή, είναι αδύνατο να συμβαίνει κάτι διαφορετικό και γι’ αυτό το ίδιο: «Γι’ αυτό κάθε πόλη είναι μια φυσική πραγματικότητα, εφόσον αυτό ισχύει και για τις πρώτες μορφές κοινωνίας (ενν. την οικία και την κώμη). Διότι αυτή συνιστά γι’ αυτές το σκοπό τους και η φύση είναι σκοπός». (σελ. 279). Η φράση «η φύση είναι σκοπός» αποτελεί τον πυρήνα της αριστοτελικής τελεολογίας που ξεκαθαρίζει ότι κάθε πράγμα από τη φύση του είναι πλασμένο για ένα σκοπό. Με άλλα λόγια, τίποτε δεν έχει γίνει τυχαία από τη φύση και κατ’ επέκταση, κάθε φυσικό δημιούργημα αποσκοπεί στην εκπλήρωση του σκοπού της ύπαρξής του. Από τη στιγμή που η πόλη είναι η ολοκλήρωση της εξέλιξης του οίκου και της κώμης δεν μπορεί παρά να είναι και η ίδια από τη φύση, τόσο επειδή τα προηγούμενα στάδια της εξελικτικής της πορείας είναι απ’ τη φύση, όσο κι επειδή αποτελεί ολοκλήρωση μιας εξελικτικής πορείας, αφού οτιδήποτε προέρχεται από τη φύση οφείλει να φτάσει στην ολοκλήρωσή του (την κορύφωση της εξελικτικής του πορείας), δηλαδή να φτάσει στην τέλεια κατάστασή του ώστε να επιτελεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το έργο για το οποίο είναι πλασμένο: «Διότι ό,τι είναι το κάθε πράγμα, αφού ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του, αυτό λέμε ότι είναι η φύση του, όπως π.χ. του ανθρώπου, του ίππου, της οικίας. Εξάλλου ο σκοπός και η τελική αιτία του σκοπού είναι κάτι το άριστο». (σελ. 279 – 281).

Πλάτων ο αβρός

ἀλλὰ τὸ ἐναντίον οὐδὲ τὸ παράπαν δέη πάντα
ἀποδοῦναι οἷον ἐστί ὅ εἰκάζει, εἰ µέλλει εἰκὼν εἶναι.

[Πλάτωνος «Κρατύλος»]

Από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, μεταφέρονται έργα τέχνης από την Αθήνα και άλλες πόλεις της αυτοκρατορίας στη Νέα Ρώμη, για να κοσμήσουν πλατείες και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, φέρνοντας την πλατιά μάζα σε επαφή με την αρχαία τέχνη. Η εξοικείωση της ρωμαϊκής κοινωνίας με την καλλιτεχνική έκφραση του ελληνικού πνεύματος θα συνεχίσει αλλά και θα επαναπροσδιορίσει την κλασική αντίληψη της τέχνης ως «μίμηση», μέσα σε μια καθαρή πλέον υπερβατικότητα. Μια τέχνη που κατά τον Αριστοτέλη μιμείται τη φύση σε τέτοιον βαθμό, ώστε «αν τα φυσικά πράγματα δεν είχαν παραχθεί μονάχα από τη φύση, αλλά και από την τέχνη, τότε θα παράγονταν από την τέχνη με τον ίδιο τρόπο που παράγονται από τη φύση (Φυσικά, 199α)».

Η προσήλωση στην αρχαιότητα θα επαναφέρει στο προσκήνιο την ιδέα του κάλλους, προσαρμοσμένη στα νέα αισθητικά κριτήρια. Αυτό που ο Πλωτίνος θεωρεί ως «την παρουσία του ασώματου φωτός, που δεσπόζει πάνω στη σκοτεινή ύλη» δεν αποτελεί παρά μια ελαφριά μετατόπιση από την αρχαία θεώρηση του σύμπαντος που αντιδιαστέλλει την τάξη με την αταξία. Εκφράζοντας την αδιάρρηκτη ενότητα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, η διαλεκτική σχέση που θα αναπτυχθεί με την αρχαία παράδοση θα γεφυρώσει τη μίμηση με τη θρησκευτικότητα, καθορίζοντας το πεδίο και τη μορφή της εκκλησιαστικής τέχνης, μέσα στα όρια της «κοσμιότητας, του μέτρου και του πνευματικού κάλλους».

Το πολίτευμα της Αρχαίας Σπάρτης

Γράφει ο Τεύταμος

Ιστορίας Αλήθεια

Το Σπαρτιατικό πολίτευμα είναι εκείνο το πολίτευμα που έχει πολυσυζητηθεί κατά την αρχαιότητα, και μάλιστα πάνω σ’ αυτό έχουν συγκεντρωθεί όλες οι κρίσεις και οι επικρίσεις των θεωρητικών, ποιος ήταν τελικώς ο χαρακτήρας του πολιτεύματος της Σπάρτης. Οι μαρτυρίες εκείνων των θεωρητικών δεν προέρχονται από την ίδια την Σπάρτη, αλλά είναι διαφορετικής προέλευσης και εποχής και μέσα από κείμενα διαφορετικού περιεχομένου (πολιτικά, φιλοσοφικά, ρητορικά). Η θεωρητική συζήτηση πάνω στην φύση του Σπαρτιατικού πολιτεύματος επικεντρώνεται σε δυο μεγάλες περιόδους της αρχαιότητας: α) κλασικοί χρόνοι (5ος – 4ος αι. π.Χ.) και β) ελληνιστικοί – ρωμαϊκοί χρόνοι (4ος αι. π.Χ. – 2ος αι. μ.Χ.).

α) Οι κλασικοί χρόνοι (5ος – 4ος π.Χ.)

Είναι ο αιώνας διεκδίκησης Σπάρτης και Αθήνας για την ηγεμονία της Ελλάδος. Ταυτόχρονα είναι ένας αγώνας ιδεολογικών – πολιτικών αντιπαραθέσεων τόσο μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης όσο και μεταξύ των πολιτικών – φιλοσοφικών κύκλων της Αθήνας. Σ’ αυτήν την αντιπαράθεση της Αθήνας είναι χρήσιμο το παράδειγμα της Σπάρτης: αφ’ ενός οι υπέρμαχοι της δημοκρατίας κατακρίνουν την Σπάρτη, αφ’ ετέρου οι αντίπαλοι της δημοκρατίας προβάλλουν ως πρότυπο την Σπάρτη. Ο φιλοσοφικός λόγος, κατά την περίοδο αυτή, προβαίνει σε συγκρίσεις με ιδεατές κοινωνίες, προσπαθώντας να δει κατά πόσον τα πολιτεύματα της Σπάρτης και της Αθήνας είναι ορθά σε σχέση με μια ιδεατή κοινωνία. Ο 5ος αιώνας τελειώνει με τον εμφύλιο ανάμεσα στην Αθήνα και τους συμμάχους της και την Σπάρτη και τους συμμάχους της, και δίνει έτσι το στίγμα της αλλαγής του πολιτικοκοινωνικού σκηνικού. Την περίοδο ακριβώς εκείνη γράφεται η «ιστορία» της Σπάρτης. Στη συγγραφή αυτή επιλέγονται δυο διαφορετικές στιγμές της ιστορίας της Σπάρτης. Οι δυο αυτές στιγμές καθορίζουν και τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η Σπάρτη και το βαθμό εκτίμησης που κάθε αρχαίος έχει γι’ αυτή. Οι δυο στιγμές των πηγών διχάζονται: η α΄ ιστορική στιγμή των πηγών συνιστά την κριτική του Σπαρτιατικού πολιτεύματος: η νομοθεσία και το πολίτευμα έχει παρεκκλίνει από την αρχική του κατάσταση (κοινωνικές αδικίες, πολιτικές ανισότητες, διακρίσεις πολιτών, ανταγωνισμό διαφορετικών μορφών εξουσίας, εκφυλισμό των ηθών, μονομερή προσανατολισμός του πολιτεύματος). Αυτό προϋποθέτει ότι κάποια στιγμή τα πράγματα δεν ήταν τα ίδια. Η β΄ ιστορική στιγμή των πηγών αφορά σε μια εποχή που στην Σπάρτη υπήρχε δικαιοσύνη και ευνομία, καθώς επίσης ελευθερία, ισότης και ισομοιρία των πολιτών (των ομοίων). Δύσκολο να ορίσουμε ποια εποχή ήταν αυτή, αν υπήρξε ποτέ και αν ήταν έτσι ακριβώς. Το μόνο βέβαιο είναι πάντως ότι στο επίπεδο του πολιτικού λόγου υπήρχε.

Η έννοια του Χρόνου στους Πλάτωνα και Αριστοτέλη

Ιστορίας Αλήθεια

Ο Χρόνος, η γένεσή του, καθώς και τα διάφορα χρονικά παράδοξα, αποτέλεσαν αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης για τους αρχαίους Έλληνες διανοητές. Με την παρούσα εργασία θα επιχειρήσουμε να ερμηνεύσουμε τα πιστεύω των δύο σπουδαιότερων: Του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Αρχικά θα δούμε πως ορίζουν αμφότεροι την έννοια του χρόνου σε δύο ξεχωριστές ενότητες. Στην συνέχεια θα αναλύσουμε το πώς αντιλαμβάνεται ο Πλάτων την σχέση ανάμεσα στον χρόνο και τα ουράνια σώματα. Έπειτα, θα στραφούμε στον Αριστοτέλη και στον τρόπο που συσχετίζει τον χρόνο και την κίνηση. Τέλος, θα κλείσουμε εξάγοντας πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά με τις θεωρίες των δύο μεγάλων στοχαστών της αρχαιότητας. Να σημειώσουμε εδώ ότι θα ξεκινήσουμε με τον Πλάτωνα, αφιερώνοντας δύο ενότητες, και, στη συνέχεια θα εξετάσουμε τον Αριστοτέλη σε άλλες δύο.

II. Ορισμός της έννοιας του χρόνου από τον Πλάτωνα

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, οτιδήποτε γίνεται έχει αιτία. Εισάγεται, με αυτόν τον τρόπο, η ιδέα του «δημιουργού»1 που κατασκευάζει τον κόσμο. Όμως, κάθε δημιουργός εργάζεται βάσει προτύπου. Το πρότυπο, του οποίου αντίγραφο ή εικόνα αποτελεί ο αισθητός κόσμος, είναι αιώνιο. Ο κόσμος δεν είναι αιώνιος, αλλά γεγονός, δηλαδή κάτι που έγινε. Κάθε αισθητό προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας διεργασίας. Ο αισθητός κόσμος βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη και έχει ιστορία, σε αντίθεση με τον δημιουργό που είναι αιώνιος, όπως και το πρότυπο της δημιουργίας.

Ο μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος δέχεται τον απόλυτο, τον αιώνιο χρόνο ως τον μόνο πραγματικό, ενώ τα διάφορα συμβαίνοντα στον δικό μας γύρω κόσμο γεγονότα τα θεωρεί ως είδωλα απατηλά των αισθήσεων μας. Ο χρόνος για εκείνον είναι αντανάκλαση της αιωνιότητας. Το αμετάβλητο και τέλεια άχρονο, προβάλλεται στην κατώτερη διάσταση, στην οποία ανήκει ο υλικός κόσμος. Ο εγκόσμιος χρόνος νοείται ως «εικόνα κινητή της αιωνιότητας»2. Ο υλικός κόσμος είναι εγκλωβισμένος στην ματαιότητα, χωρίς προοπτική λύτρωσης.

Αποτελεί απόλυτη πεποίθηση του Πλάτωνα, όπως ήδη αναφέραμε, το γεγονός ότι η απόλυτα ομοιόμορφη ροή του χρόνου αντανακλά κατ’ ουσία την ίδια την αιωνιότητα. Ο χρόνος αποτελεί τη χαρακτηριστική μορφή του αισθητού. Όταν αναφερόμαστε στο αιώνιο, το αναφέρουμε ως αυτό που ήταν, είναι και θα είναι. Για την ακρίβεια, όμως, ότι μπορεί να καλείται αιώνιο απλώς είναι. Δεν πρέπει να λέμε ούτε ότι ήταν, ούτε ότι θα είναι, γιατί αυτού του είδους οι εκφράσεις ταιριάζουν μόνο σε ότι συμβαίνει.

Μετατοπίσεις Εννοιών και Πολυπολιτισμός

Η παραπάνω αφίσα τσουβαλιάζει με πονηριά την παραδοσιακή και την μονογονεϊκή οικογένεια με τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια και μας λέει ότι η οικογένεια είναι απλά θέμα … αριθμητικής

Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία

Μάρτιος 2015

Ομιλητής Κωνσταντίνος Ρωμανός
Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου οι δυτικές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος, υφίστανται αλλαγές στην ιδεολογία και τους θεσμούς, οι οποίες, παρά το γεγονός ότι μπορούν να θεωρηθούν επαναστατικές ως προς την έκταση και το βάθος, δεν προέρχονται από φυσικά αιτήματα μιας λαϊκής πλειοψηφίας, αλλά από παρεμβάσεις εκ των άνω της ελίτ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η απώλεια της συλλογικής ιστορικής μνήμης και της εντοπιότητας, αμφότερα χαρακτηριστικά της έννοιας της πατρίδας. Η εγκατάλειψη δηλαδή της κοινωνίας των ομοίων-ομογενών προς χάριν της ουτοπίας- ή δυστοπίας – μίας νέας κοινωνίας ετεροκλήτων «διαφορετικοτήτων», που αποτελούν ό,τι αποκαλείται «πολυπολιτισμός». Η αποσύνδεση του θήλεος και άρρενος φύλου από τον φυσικό προσδιορισμό με την συνεπακόλουθη δημιουργία – δια της τεχνοεπιστήμης – ενδιαμέσων μορφών ανθρωπίνου υλικού. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θεσμοθέτηση καινοφανών μορφών «οικογένειας». Αυτές και άλλες ριζικές μεταρρυθμίσεις προϋποθέτουν, στο δυτικο πλαίσιο αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, την κατασκευή μίας κατ’ επίφασιν δημοκρατικής κοινής γνώμης, η οποία απαιτεί ή τουλάχιστον ανέχεται, τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού η «κοινωνική μηχανική» (social engineering) χρησιμοποιεί έναν εξελιγμένο προπαγανδιστικό σχεδιασμό, οργουελικού τύπου, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η σοφιστική μέθοδος της μετατόπισης του νοήματος των εννοιών που συνήθως συνοδεύεται, όπως είναι αναμενόμενο, από την ποινικοποίηση των αντιθέτων απόψεων μέσα σε μια τέτοια κοινωνία.

Περί κλοπής και φόνου, από τη σκοπιά ενός βιολόγου

άρθρο του Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου

.

Εδώ και μερικές δεκαετίες ο Ούγγρος νομπελίστας βιολόγος Τ.Γκιέργκυϊ, σ’ ένα δοκίμιο του για τους νέους, στο κεφάλαιο: «Η διττή φύση της ηθικής», έγραφε και τα εξής σχετικά: «Χωρίς φόνους και κλοπές, η φύση θα είχε καταρρεύσει. Οι φόνοι και οι κλοπές ανήκουν στους νόμους της ζούγκλας, αλλά επάνω τους δεν είναι δυνατό να οικοδομηθεί μια ανθρώπινη κοινωνία…. Οι δύο εντολές: «Ου φονεύσεις» και «Ου κλέψεις»… είναι το θεμέλιο της κοινωνικής μας δομής. Οι συγκρούσεις που δημιουργούνται οφείλονται στο ότι ο άνθρωπος είναι ζώο αρπακτικό και διαφέρει από άλλα αρπακτικά επειδή ζητά τα θύματά του στο ίδιο του το είδος…» (βλ. το έργο του: «Ο τρελλός πίθηκος», εκδ. 7η, «Λογοθέτης», Αθήνα 1991, σελ. 25-26).

Αφού, λοιπόν, ο άνθρωπος από τη φύση του είναι ζώον αρπαχτικό, το ανθρώπινο γένος θα πορεύεται με την κλοπή, το φόνο, τον πόλεμο και τη ληστεία.

Αν σ’ αυτά τα κακόμορφα χαρακτηριστικά προστεθούν και πολλά αλλά που συνιστούν σύμφυτα δομικά στοιχεία του χαρακτήρος του, τότε, ουσιαστικά, το ανθρώπινο γένος είναι υποχρεωμένο να πορεύεται μέσα σε μια μικρότερη ζούγκλα, από τη ζούγκλα που επικρατεί μεταξύ των άγριων θηρίων. Εντελώς ενδεικτικά, ανάμεσα σ’ αυτά τα «άγρια» ανθρώπινα στοιχεία αναφέρω: το εγώ, το ατομικό συμφέρον, τη ζήλεια, το φθόνο, τη διάκριση, την αναγνώριση, τη φιλοδοξία, την έλλειψη εμπιστοσύνης, τα πάθη της ψυχής, την ηδονή, την ιδιοκτησία και πλειστά όσα άλλα (την διαπραγμάτευση αυτών των στοιχείων του ανθρώπου ως ανασχετικούς παράγοντες της οικοδομήσεως της κομμουνιστικής κοινωνίας βλ. στο έργο μου: «Η Κομμουνιστική Ουτοπία», εκδ. β’ «Πελασγός» – Γιαννάκενας – Αθήνα 2013, σελ. 91 επ’ όπου το «Δεύτερο Μέρος», με τίτλο: «Η φύση του ανθρώπου και τα τρωτά χαρακτηριστικά του»).

ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΑΘΕΤΟΥΝ ΤΙΣ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

Εικόνα από:www.antibaro.gr

 Γράφει ο Φώτης Μιχαήλ Ιατρός

.

Η εκπλήρωση των υποσχέσεων, για έναν άρχοντα, είναι ίσως η πιο ασφαλής οχύρωση της αξιοπιστίας του απέναντι στον λαό. Εντούτοις, το φαινόμενο να αθετούνται από μέρους των αρχόντων οι υποσχέσεις και να ποδοπατούνται τα ’’συμβόλαια τιμής’’ με τους αρχόμενους, όχι μονάχα δεν είναι σπάνιο, αλλά είναι σταθερό χαρακτηριστικό όλων των εποχών. Είναι τακτική πολιτικής συμπεριφοράς γνωστή και εφαρμοσθείσα από τότε, που οι άνθρωποι οργανώθηκαν σε πόλεις και κράτη και ανέδειξαν τις πρώτες ηγεσίες τους, και συνεχίζεται, δυστυχώς, μέχρι και σήμερα.

Ο Μέγας Αλέξανδρος με την λαμπρή του προσωπική μαρτυρία επιβεβαιώνει, ότι η αθέτηση της πίστης για έναν ηγέτη είναι η πιο αισχρή ανομία. Κάποια στιγμή, ο Παρμενίων, ο φημισμένος στρατάρχης του, τον προέτρεπε να κάνει κάτι αντίθετο από την πίστη και από το σωστό, λέγοντάς του: Αν εγώ ήμουν Αλέξανδρος, θα το έκανα. Και ποια ήταν η απάντηση του Αλεξάνδρου; Κι εγώ θα το έκανα, αν ήμουν Παρμενίων.

Στο έργο του Νικόλαου Μαυροκορδάτου ’’Πολιτικόν θέατρον’’(*) διαβάζουμε: ’’Χωρίς την αξιοπιστία, δηλαδή χωρίς την βάση της δικαιοσύνης, τι άλλο είναι το βασίλειο από ένα μεγάλο και Δημόσιο λησταρχείο’’; Αυτό το είχε αντιληφθεί ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης, γι’ αυτό μεταξύ των άλλων παραγγελμάτων, που άφησε στον βασιλιά Αλέξανδρο, ως δάσκαλός του, ήταν και η τήρηση του λόγου. Πρόσεχε, του έλεγε, μην παραβείς την υπόσχεση, που έδωσες, διότι αυτό ούτε στους απίστους δεν αρμόζει.

Είναι όντως άτιμο και αισχρότατο, να παραβιάζει ο άρχοντας τις υποσχέσεις που έδωσε κάποτε. Γι’ αυτό και ο Αλκιβιάδης, ο περίφημος εκείνος στρατηγός των Αθηναίων, ομολογούσε συχνά, ότι κάθε φορά που συναντούσε τον Σωκράτη, γινόταν κατακόκκινος από την ντροπή, διότι δεν ήταν καθόλου συνεπής στις υποσχέσεις, που του είχε δώσει.

Χάνεται το αντρικό πρότυπο, ο δάσκαλος στα σχολεία

Εικόνα από:www.star-fm.gr

Γράφει ο Δημήτριος Νατσιός, Δάσκαλος

.

Στο εξαιρετικό βιβλίο του «Πίνδος» ο συγγραφέας Χρήστος Ζαλοκώστας, διασώζει ένα ηρωικό επεισόδιο από την γιγαντιμαχία του Σαράντα, στο οποίο πρωταγωνιστεί ένας δάσκαλος. Αντιγράφω:

«Η εχθρική αντεπίθεση των Ιταλών, του Μαρτίου του 1941 έχει εκδηλωθεί. Το ύψωμα 731 (σ.σ. το οποίο δικαίως χαρακτηρίστηκε «Θερμοπύλες της Πίνδου») έχει μεταβληθεί σε ηφαίστειο.

Οι φαντάροι μας, πεσμένοι με την κοιλιά στους λάκκους των οβίδων, πυροβολούν, χωρίς διακοπή για να συγκρατήσουν το εχθρικό πεζικό. Ο δάσκαλος-έτσι έχει βαφτίσει τον διοικητή, του ο λόχος, γιατί δημοδιδάσκαλος είναι το επάγγελμά του-με προβιές και επιδέσμους, γύρω από τα κρυοπαγημένα πόδια του, αντί για παπούτσια, χωρίς να προφυλάγεται, τρέχει από διμοιρία σε διμοιρία και δίνει οδηγίες. Μην πυροβολείτε στα στραβά, παιδιά! Μην ξοδεύετε άσκοπα τις χειροβομβίδες σας, τους λέει.

 Κι όταν ο ταγματάρχης διοικητής του, του φωνάζει να μην εκθέτει τόσο το εαυτό του, ο δάσκαλος του απαντάει: Φοβάμαι μήπως χάσουμε το ύψωμα, και τι θα δικαιολογηθώ ύστερα εγώ στους μαθητές μου, άμα γυρίσω στο σχολείο;» (εκδ. «ΕΣΤΙΑ», σελ. 194).

Τέτοιοι δάσκαλοι που «ντρέπονταν να ντροπιαστούν ανάγκασαν σοφό της εποχής  να αναφωνήσει «βγάλτε το στεφάνι της νίκης από τα κεφάλια των στρατιωτών μας και φορέστε το στα κεφάλια των δασκάλων τους». Τέτοιοι άνδρες μόρφωσαν την γενιά της νίκης, την γενιά του ’40.

Ειρωνία -Σαρκασμός

Εικόνα από:www.liveinternet.ru

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου -συγγραφέα

 

ΛΕΞΙΚΟΓΡΑΦΙΚΑ: Ειρωνεία, σύμφωνα με τα λεξικά, σημαίνει περιφρονητικός ή υποτιμητικός αστεϊσμός, εμπαιγμός, χλευασμός ή σαρκασμός σε βάρος άλλου τον οποίο εκφράζει κάποιος με τη διατύπωση μιας γνώμης ή με την έκφραση ενός συναισθήματος διαφορετικών από αυτό που νομίζει ή αισθάνεται.

Ακόμη, μπορεί να σημαίνει ένα σχήμα λόγου, κατά το οποίο ένας ομιλητής χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσεις με περιεχόμενο εντελώς αντίθετο από αυτό που εννοεί, για να χλευάσει ή να περιπαίξει, να ψέξει, να εκφράσει αγανάκτηση. Υπάρχει και η τραγική ειρωνία, στην οποία αναφερόμαστε πιο κάτω. Τέλος η ειρωνία, ως φιλοσοφικός όρος, είναι η διαλεκτική μέθοδος του Σωκράτη, ο οποίος, προσποιούμενος άγνοια, έθετε στους συνομιλητές του ερωτήσεις τέτοιες που αποκάλυπταν την αντιφατικότητα των λόγων τους.

Να διευκρινίσουμε μετά από αυτά, πως και στην περίπτωση της ειρωνείας και στην περίπτωση του σαρκασμού, ο ομιλητής λέει το αντίθετο από αυτό που εννοεί, αλλά στη μεν πρώτη περίπτωση η έκφραση έχει ως στόχο μία κατάσταση, ενώ στη δεύτερη ένα πρόσωπο. Η ειρωνεία είναι μια μορφή έκφρασης που θέτει ως αίτημα ένα διπλό ακροατήριο, το ένα μέρος που θα ακούσει και δεν θα καταλάβει, και το άλλο μέρος που γνωρίζει. Σύμφωνα με τα λεξικά σαρκασμός είναι η χαιρέκακη ειρωνεία, ο δηκτικός εμπαιγμός, ο χλευασμός ή το σκώμμα. Η λέξη προέρχεται από τη λέξη σαρξ, ενώ η αρχική σημασία του “σαρκάζω” είναι “δαγκώνω τα χείλια μου από οργή”.

ΟΙ ΘΡΑΚΕΣ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ (μέρος Α’)

Χάρτης της Θράκης Φωτογραφία από:www.biblicalstudies.ru/Maps/Thracia

ΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΝ ΑΣΙΑΝ ΘΡΑΚΕΣ

.

 «Οι Θράκες ου μόνον Ευρωπαίοι,

αλλά και Ασιανοί

(Άρριαν. Νικομ. 37)

.

Είπομεν ήδη προηγουμένως, οτι την χώραν ταύτην απ’ αρχαιοτάτων χρόνων, δηλαδή πολύ προ των Τρωικών, άλλα και μετά ταύτα, την είχον καταλάβει διάφορα Θρακικά έθνη, οι Μυσοί, Φρύγες, Θυνοί, Βιθυνοί, Μαιδοθινοί, Βέβρυκες, Μαριανδυνοί, Μύγδονες, Παίονες, Δρύωπες, Δόλωνες, Τρήρες και άλλα Θρακικά φυλά.

Κατοικούσαν δε τα έθνη ταύτα γενικώς εις την χώραν, ήτις περιλαμβάνεται μεταξύ του Αιγαίου πελάγους, Ελλησπόντου, Προποντίδος, Βοσπόρου, Ευξείνου Πόντου μέχρι των εκβολών του Σαγγαρίου και έφτανε προς νότον μέχρι της Ιωνίας και της Λυδίας. Περιελάμβανε δηλαδή γενικώς την Βιθυνίαν, την Μυσίαν, Φρυγίαν και Λυδίαν. Όταν όμως αργότερον, κατά τους κυρίως ιστορικούς χρόνους, ελέγετο ειδικώς «ή εν Άσία Θράκη», εσήμαινε μόνον το τμήμα, το περιλαμβανόμενον μεταξύ του στόματος του Βοσπόρου ή του Πόντου και της Ποντοηρακλείας.

Ή χώρα αυτή είνε από τας ευφορωτέρας του κόσμου.

Ό Όμηρος θαυμάζει τον πλούτον της και αποκαλεί αυτήν εριβώλακα (γονιμωτάτην), ερατεινήν (χαριτωμένην) και αμπελόεσσαν.

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΒΟ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ

αναδημοσίευση από τον Θαλαμοφύλακα

.

Ο φόβος λοιπόν είναι κάποια λύπη ή ταραχή πού προκαλείται από την αίσθηση κάποιου κακού πού επαπειλείται, ενός κακού πού μπορεί να μάς καταστρέψει ή να μάς λύπηση. Γιατί οι άνθρωποι δεν φοβούνται όλα τα κακά, όπως π.χ. αν θα γίνουμε άδικοι ή βραδείς στη σκέψη, αλλά όσα μπορούν να μάς φέρουν μεγάλη λύπη ή καταστροφή, και μάλιστα όταν αυτά δεν βρίσκονται μακριά, αλλά φαίνονται πολύ κοντά, ότι επίκεινται. Γιατί τα πολύ μακρινά δεν τα φοβούνται. Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν, αλλά πιστεύουν ότι ο θάνατος δεν είναι κοντά, γι’ αυτό δεν τούς νοιάζει.

Αν λοιπόν αυτός είναι ο φόβος, κατ’ ανάγκη φοβερά είναι όλα αυτά πού φαίνονται πώς έχουν μεγάλη δύναμη να μάς καταστρέψουν ή να μάς προξενήσουν βλάβες πού θα έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλη λύπη. Γι’ αυτό και οι ενδείξεις αυτών των δυστυχημάτων προξενούν φόβο. Γιατί φαίνεται κοντά αυτό πού φοβούμαστε. Γιατί αυτό ακριβώς είναι ο κίνδυνος, ο ερχομός του φοβερού. Και τέτοιες ενδείξεις είναι ή έχθρα και ή οργή ανθρώπων πού έχουν τη δύναμη να κάνουν κάποιο κακό. Γιατί είναι φανερό ότι θέλουν να το κάνουν, ώστε βρίσκονται κοντά στο να το κάνουν. Τέτοια ένδειξις είναι και η