Το Έδικτο των Μεδιολάνων

αναδημοσίευση από τη Βυζαντινή Ιστορία

.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ο Χριστιανισμός απέκτησε το επίσημο δικαίωμα να υπάρχει και να αναπτύσσεται. Το πρώτο διάταγμα που ευνοούσε τον Χριστιανισμό, εκδόθηκε το 311 από τον Γαλέριο, που υπήρξε ένας από τους πιο άγριους διώκτες του. Το διάταγμα αυτό συγχωρούσε τους Χριστιανούς για την αντίστασή τους στις διαταγές της κυβέρνησης να επιστρέψουν στην ειδωλολατρία και αναγνώριζε το νόμιμο δικαίωμά τους να υπάρχουν. «Οι Χριστιανοί», έγραφε το διάταγμα, «μπορούν και πάλι να έχουν τις συναντήσεις τους, εφόσον δεν κάνουν τίποτε το αντίθετο προς το κοινό καλό και υποχρεώνονται να προσεύχονται στον Θεό τους για το καλό μας και το καλό της πολιτείας».[σημ. 1]

Δύο χρόνια αργότερα, μετά τη νίκη του εναντίον του Μαξεντίου και τη συμφωνία του με τον Λικίνιο στο Μιλάνο, εξέδωσαν το εξαιρετικά ενδιαφέρον έγγραφο, που, λανθασμένα, ονομάζεται Έδικτο του Μιλάνου. Το πρωτότυπο του εγγράφου δεν έχει διασωθεί, αλλά ένα λατινικό διάταγμα, που έστειλε ο Λικίνιος στο νομάρχη της Νικομήδειας, έχει διασωθεί από τον Λακτάντιο. Μια ελληνική μετάφραση του λατινικού πρωτοτύπου υπάρχει στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου.

Σύμφωνα με αυτό το διάταγμα οι Χριστιανοί και όσοι πίστευαν σε άλλες θρησκείες, είχαν πλήρη ελευθερία να ακολουθούν οποιαδήποτε θρησκεία ήθελαν. Όλα τα εναντίον των Χριστιανών μέτρα θεωρούνταν άκυρα.[σημ. 2]

Το 1891 ο Γερμανός λόγιος O. Seeck διατύπωσε τη θεωρία ότι ποτέ δεν εκδόθηκε το Έδικτο του Μιλάνου. Το μόνο Έδικτο που εκδόθηκε, γράφει, είναι το Έδικτο της ανεκτικότητας του Γαλέριου, που κυκλοφόρησε το 311.[σημ. 3] Η σύγχρονη όμως ιστορική επιστήμη, δεν δέχεται καθόλου την άποψη αυτή.

ΠΑΠΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΙΟΥΣΤΙΝΟ ΠΟΠΟΒΙΤΣ

Νικόλαος Ζήσης

ΠΑΠΑΣ ΚΑΙ ΠΑΠΙΣΜΟΣ
κατὰ τὸν Γέροντα Ἰουστῖνο Πόποβιτς

Νὰ εἶστε ἕτοιμοι εἰς μαρτύριον διὰ τὸν Χριστὸν ἐκ μέρους τῆς Λευκῆς Δαιμονίας (= Εὐρώπης).

Ὁ πατὴρ Ἰουστῖνος Πόποβιτς, γεννήθηκε τὸ 1894. Τὸ 1916, σὲ ἡλικία 22 ἐτῶν, ἔλαβε τὸ Μοναχικὸ Σχῆμα. Σπούδασε τὴν Θεολογία στὴν Σερβία καὶ στὴν Ρωσία καὶ ἀνεκηρύχθη διδάκτωρ τῆς Θεολογίας ἀπὸ τὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν τὸ 1926. Τὸ 1935 ἐξελέγη ὑφηγητὴς καὶ ἀργότερα καθηγητὴς τῆς Δογματικῆς στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Βελιγραδίου, ὅπου παρέμεινε μέχρι τὸ 1945, ὅταν τὸ κομμουνιστικὸ καθεστὼς τὸν ἐξεδίωξε. Ἔκτοτε καὶ μέχρι τοῦ θανάτου του (1979), ἀποσύρθηκε ὡς πνευματικὸς στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἀρχαγγέλων στὸ Τσέλιε, ὅπου συνέχισε τὸ πνευματικὸ καὶ συγγραφικό του ἔργο, ἀποτελώντας, ὅπως λέγει ὁ Καθηγητὴς Ἰωάννης Καρμίρης, τὴν «κεκρυμμένην συνείδησιν τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ τῆς μαρτυρικῆς Ὀρθοδοξίας ἐν γένει»1. Ὅπως ἐπισημαίνει χαρακτηριστικὰ ὁ πατὴρ Θεόκλητος Διονυσιάτης παρουσιάζοντας ἕνα ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ Γέροντος Ἰουστίνου, «πρέπει νὰ ἴδωμεν τὸν π. Ἰουστῖνον ὄχι ὡς δογματικὸν διδάσκαλον μόνον, ἀλλὰ καὶ ὡς ὅσιον καὶ ὡς προφήτην, διότι ζῆ μέσα εἰς τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ τὴν τραγωδίαν τῶν ἀνθρώπων, πρὸς τοὺς ὁποίους ἐξαγγέλει τὴν μοναδικότητα τοῦ Θεανθρώπου, τὴν μοναδικότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν ἐκτροπὴν τοῦ Εὐρωπαίου ἀνθρώπου ἀπὸ τῆς Ἀληθείας… Ὅ,τι ἁρνεῖται ὁ π. Ἰουστῖνος, τὸ ἁρνεῖται μὲ θετικὸν τρόπον, διότι πιστεύει ἀκρα­δάντως, ὅτι ἡ Ἐκκλησία κατέχει ἐντὸς της τὴν δυνατότητα ἱκανοποιήσεως ὅλων τῶν αἰτημάτων τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῶν ἐφέσεών του καὶ μάλιστα εἰς ἀσυγκρίτως μεγαλύτερον βαθμόν, ἀπ’ ὅ,τι αὐτὸς δύναται νὰ ἐπιθυμήσῃ»2.