Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, την 29η Απριλίου 1941

.

Χρ. Χρηστίδη, Χρόνια Κατοχής 1941-1944,
στο Μαρτυρίες 40-44, Πόλεμος-Κατοχή,
εκδ . Κέδρος. Αθήνα 1988, σελ. 280-281

Πηγαίνω στην Αρχιεπισκοπή νωρίς, στις 7.45΄. Είναι πολύ νωρίς και δεν υπάρχει κανένας. Περιμένοντας στο Συνοδικό να έλθει ο Μακαριότατος, κουβεντιάζω λίγο με έναν κληρικό γραμματέα. Τον ρωτώ πώς τα πάνε. Μοιάζει ανήσυχος· μου απαντά πως μπορεί να συμβούν «ραγδαία γεγονότα».

Ύστερα ξανοίγεται και με πληροφορεί: είχε προβληθεί η αξίωση να πάει ο Μακαριότατος να υποδεχτεί τους Γερμανούς στην πύλη της πόλης. Η αξίωση απορρίφθηκε. Κατόπι, μετά την είσοδό τους, ζήτησαν να γίνει δοξολογία, για να «αρθεί η παρεξήγηση».

Φυσικά, δοξολογία δεν έγινε. Τώρα ζητούν να ορκίσει ο Αρχιεπίσκοπος τη νέα κυβέρνηση. Ο γραμματέας πιστεύει πως ούτε αυτό θα γίνει, αλλά μοιάζει ν’ ανησυχεί για τις συνέπειες.

…Κατόπι με δέχεται ο Μακαριότατος, που έφτασε στο αναμεταξύ. Είναι, όπως πάντα, γαλήνιος και συγκρατημένος.

Τον βρήκα εντελώς αποφασισμένο να μην κάνει αυτό που καθώς μου είπε ο ίδιος, ο Πλάτων ο Χατζημιχάλης προσπάθησε επί μια ώρα την παραμονή να τον πείσει να κάνει, βεβαιώνοντάς τον πως οι νέοι «υπουργοί» πρόκειται να εργαστούν σαν καλοί Έλληνες για να «περισώσουν ό,τι μπορεί να περισωθεί».

Ο χαρακτήρας της εθνικής δράσεως του Χρυσοστόμου Σμύρνης

.

Εθνομάρτυρας Σμύρνης Χρυσόστομος (1867- 9 Σεπτεμβρίου 1922 με το νέο ημερ. -27 Αυγούστου 1922 με το παλιό ημερ.)

Γιώργος Αθ. Τσούτσος

Η δράση του Χρυσοστόμου σε Μακεδονία-Θράκη

Αναπόσπαστα συνδεδεμένος με τον Μακεδονικό Αγώνα, ο Χρυσόστομος ως Μητροπολίτης Δράμας ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στη Μακεδονία όπου συγκρούστηκε με τον βουλγαρικό εθνικισμό ο οποίος, ως προϊόν του Πανσλαβισμού, έπληξε την Ορθοδοξία και την ελληνική ταυτότητα των κατοίκων της Μακεδονίας που ήθελαν να παραμείνουν πιστοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ως επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Βουλγαρία δεν ήταν δυνατόν να αποκτήσει δική της αυτοκέφαλη εκκλησία, της οποίας η δικαιοδοσία θα ταυτιζόταν με τα όρια του βουλγαρικού κράτους. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεχόταν ότι οι δικαιοδοσίες των Εκκλησιών υπάγονταν σε τοπικά-κρατικά κριτήρια, καταβαλλόταν δηλαδή προσπάθεια τα όρια της εκκλησιαστικής διοικήσεως να ακολουθούν τα όρια της υφιστάμενης κρατικής οντότητας.

Η πολιτική των Βουλγάρων συνοδεύτηκε από μια βίαιη προσπάθεια εκβουλγαρισμού των χριστιανών της Μακεδονίας. Ο Χρυσόστομος κατέβαλε προσπάθεια να προστατεύσει τους ορθοδόξους πληθυσμούς της Μακεδονίας ενώ ανέπτυξε πλούσιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο. Για να κατανοηθεί καλύτερα η εθνική δράση του Χρυσοστόμου στη Μακεδονία, θεωρούμε απαραίτητο να αναφερθούμε δι’ ολίγων στις πολιτικές και εκκλησιαστικές διεργασίες που συντελούντο στην εν λόγω επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μιλάει για την συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση

.

Συνέντευξη στην Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 30 Σεπτεμβρίου 1991
Μνήμες και Μαρτυρίες από το ’40
και την Κατοχή, σελ. 100-102

– Πως βγήκατε στο βουνό Μακαριώτατε ;

– Το 1942, με χειροτόνησε ο Δαμασκηνός…, μου έδωσε το οφίκκιο του Αρχιμανδρίτου και με τοποθέτησε και πάλι ως Εφημέριο, ως Εφημερεύο- ντα Ιεροκήρυκα ακριβέστερα, στον ’γιο Λουκά Πατησίων. Εκεί, κατά το διάστημα που ήμουν διάκονος ακόμη, είχα αναπτύξει μια δράση, ας την πω εθνική.

Αναλογιζόμενος την πείνα και τη δυστυχία που είχε τότε η πατρίδα μας, ίδρυσα εκεί κάτι συσσίτια, στο προαύλιο του Ναού, σ’ έναν κήπο. Όταν εμείς δεν είχαμε να φάμε, εγώ τάιζα 600 παιδιά.

Στα κηρύγματά μου (…) ήμουν λιγάκι λαύρος κατά των κατακτητών και πολλές φορές κατά των εκτρεπομένων Ελλήνων ή Ελληνίδων, συμπραττόντων με τους κατακτητάς . Κινδύνευσε τότε και η ζωή μου ακόμη. Είχε έλθει στα αυτιά μου ότι « αυτός θα το φάει το κεφάλι του!»

Όπως φαίνεται με παρακολουθούσε κι η οργάνωση του Ε.Δ.Ε.Σ. και μια μέρα με πλησίασαν και με βολιδοσκόπησαν, αν θέλω να βγω στο βουνό, στις αντάρτικες ομάδες του Ε.Δ.Ε.Σ. του Ζέρβα. Με προθυμία δέχθηκα και μυήθηκα μάλιστα από τον βιομήχανο που είχε εργοστάσια, Ευθύμιο Μπάρδη και τον δικηγόρο Ματσούκα στο κατάστημα του Μπάρδη .

– Θυμάστε την αναχώρησή σας;

– Πήγα στο βουνό, σαράντα τρία η υπόθεση αυτή (…), δια μέσου Πατρών πέρασα στο Κρυονέρι με μια πνίχτρα , δεν θυμούμαι και τα’ όνομά της, ένα καραβάκι τέλος πάντων, του οποίου η ασφάλεια δεν ήταν και τόσο μεγάλη.

(Θεολογικό σχόλιο στο Σάββατο του Λαζάρου) «Εγώ ειμί η Ανάστασις και η Ζωή»

.

Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου

Το Σάββατο της ΣΤ΄ Εβδομάδος των Νηστειών η Αγία μας Εκκλησία όρισε να εορτάζουμε την θαυμαστή ανάσταση του Λαζάρου. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Διότι, πρώτον το μεγάλο και θαυμαστό αυτό γεγονός συμπίπτει χρονικά με την είσοδο του Κυρίου μας στην αγία πόλη της Ιερουσαλήμ. Και δεύτερον, ότι το γεγονός της εκ νεκρών αναστάσεως του φίλου του Κυρίου είναι μια τρανή απόδειξη ότι ο Χριστός μας είναι ο κύριος της ζωής και του θανάτου, ότι αυτός που ανάστησε από τους νεκρούς το Λάζαρο θα αναστήσει και τον Εαυτό του, αφού θα σκυλέψει τον ’δη και θα  νικήσει τον θάνατο!

Σύμφωνα με το ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Λάζαρος με τις αδελφές του Μάρθα και Μαρία, που κατοικούσαν στην κώμη Βηθανία, είχαν εγκάρδιες φιλικές σχέσεις με τον Κύριο. Φαίνεται ότι πολλές φορές είχαν την ύψιστη τιμή και χαρά να δεχτούν και να φιλοξενήσουν το Χριστό στον ευλογημένο οίκο τους  (Λουκ.10:38-42).

Ξαφνικά ο Λάζαρος ασθένησε βαριά. Οι δυο αδερφές έστειλαν μήνυμα στον Ιησού ότι ο αγαπημένος Του φίλος  ο Λάζαρος αρρώστησε. Ο Χριστός διαβεβαίωσε τους απεσταλμένους πως «αύτη η ασθένεια ούκ  έστι προς θάνατον, αλλ’ υπέρ της δόξης του Θεού, ίνα δοξασθή ο υιός του Θεού δι΄ αυτής» (Ιωάν.11:4). Όμως ο Λάζαρος πέθανε και ετάφη σε σπηλώδες μνημείο, σύμφωνα με τις ιουδαϊκές συνήθειες.

Ο Χριστός αφού έμεινε δύο ημέρες στον τόπο που βρισκόταν πήρε τους μαθητές του και γύρισε στην Ιουδαία κατευθύνθηκε στη Βηθανία, παρ’ όλο ότι οι μαθητές Του τον προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο να τον λιθοβολήσουν οι Ιουδαίοι. Καθ΄ οδόν  τους διαβεβαίωνε πως  «Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται΄ αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνίσω αυτόν. Είπον ουν οι μαθηταί αυτού΄ Κύριε, ει κεκοίμηται, σωθήσεται. Ειρήκει δε ο Ιησούς περί του θανάτου αυτού΄ εκείνοι δε έδοξαν ότι περί της κοιμήσεως του ύπνου λέγει. Τότε ουν είπεν αυτοίς ο Ιησούς παρρησία΄ Λάζαρος απέθανε, και χαίρω δι’ ημάς, ίνα πιστεύητε, ότι ουκ ήμην εκεί» (Ιωάν.11:12-15).

Ο Ταλαντίου Νεόφυτος ως αρθρογράφος στην Εφημερίδα των Αθηνών.

.

Σημείωση: (Στις 20 Αυγούστου το 1824 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της «Εφημερίδος των Αθηνών». Εκδότης και συντάκτης ήταν ο Γεώργιος Ψύλλας.  Αρθρογράφος της εφημερίδος υπήρξε και ο Επίσκοπος Ταλαντίου Νεόφυτος Μεταξάς )

***

Μία ενδιαφέρουσα πλευρά της πολυσχιδούς δραστηριότητας του Νεοφύτου Μεταξά (1762-1861) αποτελεί εκείνη του αρθρογράφου της Εφημερίδος των Αθηνών. Η δραστηριότητά του αυτή συμπληρώνει και ενισχύει το εθνικό του έργο ως μέλους των επαναστατικών συνελεύσεων και στυλοβάτη της Διοικήσεως και το εκκλησιαστικό ως τοποτηρητή των Επισκοπών Παροναξίας και Αθηνών το 1824. Αλλωστε με την πόλη των Αθηνών τον συνδέουν ιδιαίτεροι δεσμοί αφού κατάγεται από αρχοντική αθηναϊκή οικογένεια (1) .

Η παρουσία του Νεοφύτου Μεταξά από τις στήλες της Εφημερίδος των Αθηνών έχει εντοπιστεί στις εξής επτά περιπτώσεις:1. Ανακοίνωση της «Φιλομούσου Εταιρείας την οποία προσυπογράφει ως Εφορος για τον ρόλο αυτής (φ.88-89 της 15-9-1825). 2. Ανακοίνωση της Φιλομούσου Εταιρείας υπέρ της προστασίας των αρχαίων μνημείων (φ.99 της 16-10-1825). 3. Κείμενό του για την ελευθεροτυπία (φ.85 της 28-8-1825) 4. Εγκύκλιος προς τους πιστούς (φ. 22 της 13-11-1824) 5. Κείμενό του περί αυθαιρεσιών από εκκλησιαστικούς και πολιτικούς παράγοντες (φ. 84-85 της 31-8-1825) 6. Επιστολή του υπέρ του Μιαούλη (φ. 23 της 18-11-1824) 7. Κείμενό του περί της διαδικασίας εκλογής πληρεξουσίων (φ. 27 της 19-2-1826).

Η αρθρογραφία αλλά και η δυνατότητα αναγνώσεως εφημερίδων κατά την επαναστατική περίοδο αφορούσε περιορισμένο αριθμό εγγραμμάτων καθώς το ποσοστό αναλφαβητισμού στην ελληνική κοινωνία ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Οι δημοσιογράφοι την περίοδο αυτή είναι συχνά πραγματικοί λόγιοι και εν πάση περιπτώσει πολύ κοντά στους ανθρώπους των γραμμάτων (2) .

Ε΄ Θεολογικός Λόγος, Περί Ἁγίου Πνεύματος

.

αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου

ΚΘ’. Ταῦτα μέν οὖν εἴποι τίς ἄν τό ἄγραφον ὑποθεμενος· ἤδη δέ ἤξει σοί καί ὁ τῶν μαρτυριῶν ἐσμός, ἐξ ὧν, ὅτι καί λίαν ἔγγραφος ἡ τοῦ Πνεύματος θεότης ἐπιδει- χθήσεται τοῖς μή λίαν σκαιοῖς, μηδέ ἀλλότριοις τοῦ Πνεύματος. Σκόπει δέ οὕτως· γεννᾶται Χριστός, προτρέχει, βαπτίζεται, μαρ- τυρεῖ, πειράζεται, ἀνάγει· δυνάμεις ἐπιτελεῖ, συμπαρομαρτεῖ· ἀνέρχεται, διαδέχεται. Τί γάρ οὐ δύναται τῶν μεγάλων καί ὧν Θεός; τί δέ οὐ προσαγορεύεται ὧν Θεός, πλήν ἀγεννησίας καί γεννήσεως; Ἔδει γάρ τάς ἰδιότητας μεῖναι Πατρί καί Υἱῷ, ἵνα μή σύγχυσις παρά τῇ θεότητι, τῇ καί τἄλλα εἰς τάξιν ἀγούση καί εὐκοσμίαν. Ἐγώ μέν φρίττω τόν πλοῦτον ἐννοῶν τῶν κλήσεων καί καθ’ ὅσων ὀνομάτων ἀναισχυντοῦσιν οἱ τῷ Πνεύματι ἀντιπίπτοντες.

«Πνεῦμα Θεοῦ» λέγεται, «Πνεῦμα Χριστοῦ», «νοῦς «Χριστοῦ», «Πνεῦμα Κυρίου», αὐτό Κύριος· «Πνεῦμα υἱοθεσίας», « ἀληθείας », ἐλευθερίας · Πνεῦμα σοφίας, συνέσεως, βουλῆς, ἱσχύος, γνώσεως, εὐσεβείας, «φόβου Θεοῦ»· καί γάρ ποιητικόν τούτων ἁπάντων πάντα τῇ οὐσίᾳ πληροῦν, πάντα συνέχον· πληρωτικόν κόσμου κατά τήν οὐσίαν, ἀχώρητον κόσμῳ κατά τήν δύναμιν· ἀγαθόν, εὐθές, ἡγεμονικον φύσει οὐ θέσει· ἁγιάζον, οὐχ ἁγιαζόμενον, μετροῦν, οὐ μετρούμενον, μετεχόμενον, οὐ μετέχον, πληροῦν, οὐ πληρούμενον, συνέχον, οὐ συνεχόμενον· κληρονομούμενον, δοξαζόμενον, συναριθμούμενον, ἐπαπειλούμενον· δάκτυλος Θεοῦ, πῦρὡς Θεός, εἰς ἔμφασιν, οἶμαι, τοῦ ὁμοουσίου· Πνεῦμα τό ποιῆσαν, τό ἀνακτίζον διά βαπτίσματος, δι’ ἀναστάσεως.

Θρήνος του Δούκα για την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως

[ΧLΙ] [1] Ὦ Πόλις, Πόλις, πόλεων πασῶν κεφαλή· ὦ Πόλις, Πόλις, κέντρον τῶν τεσσάρων τοῦ κόσμου μερῶν· ὦ Πόλις, Πόλις, χριστιανῶν καύχημα καί βαρβάρων ἀφανισμός· ὦ Πόλις, Πόλις, ἄλλη παράδεισος φυτευθεῖσα πρός δυσμάς, ἔχουσα ἔνδον φυτά παντοῖα βρίθοντα καρπούς πνευματικούς.

2] Ποῦ σου τό κάλλος παράδεισε· Ποῦ σου ἡ τῶν χαρίτων τοῦ πνεύματος εὐεργετική ρώσις ψυχῆς τέ καί σώματος; Ποῦ τά τῶν ἀποστόλων τοῦ Κυρίου μου σώματα τά πρό πολλοῦ φυτευθέντα ἐν τῷ ἀειθαλεῖ παραδείσω, ἔχοντα ἐν μέσῳ τούτων τό πορφυροῦν ἱμάτιον, τήν λόγχην, τόν σπόγγον, τόν κάλαμον, ἅτινα ἀσπάζοντες ἐφανταζόμεθα τόν ἐν σταυρῷ ὑψωθέντα ὁρᾶν· ποῦ τά τῶν ὅσιων λείψανα; Ποῦ τά τῶν μαρτύρων; ποῦ τά τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου καί τῶν λοιπῶν βασιλέων πτώματα; αἱ ἀγυιαί, τά περίαυλα, αἱ τρίοδοι, οἱ ἀγροί, οἱ τῶν ἀμπέλων περιφραγμοί, τά πάντα πλήρη, μεστά λειψάνων ἁγίων, σωμάτων εὐγενῶν, σωμάτων ἀγενῶν, ἀσκητῶν, ἀσκητριῶν. Ὦ τῆς ζημίας «Ἔθεντο, Κύριε, τά θνησιμαῖα τῶν δούλων σου βρώματα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ, τάς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς κύκλῳ τῆς Νέας Σιῶν καί οὐκ ἦν ὁ θάπτων».

« Ἐσταυρώθης δι᾽ ἐμέ, ἴνα ἐμοί πηγάσης τἠν ἄφεσιν»

.

Λάμπρος Κ. Σκόντζος

(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Παρασκευής)

«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν΄ τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι’ ημάς κατεδέξατο΄ έτι Δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν». Το ιερό συναξάρι της αγίας αυτής ημέρας αναφέρει με λεπτομέρεια τι τιμούμε και προσκυνάμε αυτή την αγία ημέρα.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για μας τους χριστιανούς η πλέον φρικτή, πένθιμη και λυπητερή ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο Ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους, επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ο Εσταυρωμένος Χριστός μας πήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε εκών στο φρικτό Γολγοθά για να εξαγοράσει, μυστήριο πως, με το τίμιο Αίμα Του τη λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.

Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτή μπροστά στη φρικτή και ανείπωτη θεοκτονία;. Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισμα του γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα; Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη; Εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί πενθούν για τον οδυνηρό θάνατο του Χριστού μας. Κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς με μπουκέτα άνθη στα χέρια για να τα εναποθέσουν στον ιερό Επιτάφιο. Να προσκυνήσουν το Λυτρωτή τους, Αυτόν, ο Οποίος «εξηγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω Του αίματι».

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αφού συνελήφθη στον κήπο του Όρους των Ελαιών, ύστερα από την προδοσία του Ιούδα, σύρθηκε δέσμιος σε  μια δραματική νυκτερινή δίκη. Η μανία των αρχόντων του ισραηλιτικού λαού ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να περιμένει για να ξημερώσει η αυριανή ημέρα. Οι ιεροί Ευαγγελιστές αναφέρουν λεπτομέρειες για την δίκη – παρωδία. Η καταδίκη ήταν ήδη προαποφασισμένη και μόνο έπρεπε να τηρηθούν κάποια νομιμοφανή προσχήματα. Τη λύση έδωκαν πληρωμένοι ψευδομάρτυρες, οι οποίοι, διαστρέφοντας τα λόγια του Χριστού στήριξαν την επιθυμητή κατηγορία: Ένοχος θανάτου!

῾Η σύναξις τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου, Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ ᾿Ιωάννου. Συνέδραμε δέ καί τῆς παντίμου καί ἁγίας αὐτοῦ Χειρός πρός τήν Βασιλεύουσαν μετένεξις (7 Ιανουαρίου)

.

᾿Από πολύ παλαιά ἔχει καθορισθεῖ νά ἑορτάζουμε κατά τήν ἑπόμενη μέρα τῶν ῾Αγίων Θεοφανείων τή Σύναξη τοῦ Προφήτου, Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ, γιά τό λόγο ὅτι ἀξιώθηκε νά βαπτίσει τόν ᾿Ιησοῦ Χριστό. ῾Ο Τίμιος Πρόδρομος ὑπῆρξε ὁ ῎Ορθρος πού ἀνήγγειλε τόν ἐρχομό τῆς μέρας τοῦ Κυρίου. ῾Ο ῎Ορθρος πού προηγήθηκε τῆς ἀνατολῆς τοῦ ῾Ηλίου τῆς δικαιοσύνης. ῎Ετσι τόν ὀνομάζει ἕνας ὕμνος τῶν Θεοφανείων.

«Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου»113. ῾Ομιλεῖ τό στόμα τοῦ ᾿Ασκητοῦ. ῾Ο χαρισματικός ἄνθρωπος πού ἀναδείχθηκε «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν»114#. ῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιωάννης ὁ Πρόδρομος κηρύσσει προδρομικά μέσα στήν ἔρημο τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ξαναθυμίζει τά προφητικά λόγια τοῦ ῾Ησαΐου ὁ Εὐαγγελιστής Μάρκος, πού βεβαίως ἀναφέρονται στό μεγάλο ἐρημίτη τοῦ ᾿Ιορδάνου. ῾Ο ᾿Ιωάννης ὁ Πρόδρομος κηρύσσει, μέ πέντε βαρυσήμαντες λέξεις ὅ,τι θά διδάξει λίγο ἀργότερα ὁ ᾿Ιησοῦς· «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

Λίγες σέ ἀριθμό οἱ λέξεις του, ἀλλά βαριές σέ δύναμη μαρτυρίας. ῾Ο ἄγγελος τῆς ἐρήμου προετοιμάζει τόν ἐρχομό τοῦ Κυρίου καί κηρύσσει συνοπτικά τίς διαστάσεις τοῦ λυτρωτικοῦ Του ἔργου. Τό προδρομικό αὐτό ἔργο τοῦ ᾿Ιωάννου καθαγιάζεται καί ἐπικυρώνεται ἀπό τόν ἐν Τριάδι Θεό στό γεγονός τῆς βαπτίσεως τοῦ Κυρίου. ῾Ο ᾿Ιωάννης ὁ Βαπτιστής ἦταν ἀναμφίβολα μιά ἀσκητική φυσιογνωμία· «εἶχε τό ἔνδυμα αὐτοῦ ἀπό τριχῶν καμήλου καί ζώνην δερματίνην περί τήν ὀσφύν αὐτοῦ, δέ τροφή αὐτοῦ ἦν ἀκρίδες καί μέλι ἄγριον». Αὐτό σημαίνει πώς ὁ ᾿Ιωάννης ἦταν συγχρόνως καί πρόδρομος, ἀλλά καί ὑπόσχεση ὅλων τῶν ῾Αγίων ᾿Ασκητῶν τῆς χριστιανικῆς ἐρήμου. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ὅτι τό βασικό ἔργο τοῦ ᾿Ιωάννου ἦταν ν ἀφυπνίσει τίς συνειδήσεις τῶν ἀκουόντων τό κήρυγμά του καί ὄχι νά θωπεύσει τ αὐτιά τους.

Επί τη εορτή των Χριστουγέννων

.

Διονυσίου Λ. Ψαριανού (†)
Μητροπολίτου Σερβιών και Κοζάνης

Αδελφοί μου εν Κυρίω αγαπητοί

«Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν …» (Ιωαν,1,14). Η σοφία και ο λόγος του Θεού, ο Μονογενής Υιός του Πατρός έκλινεν ουρανούς και κατέβη . « Δι’ ημάς και δια την ημετέραν σωτηρίαν » ( Σύμβολον της Πίστεως, άρθρο 4), εις τον προσδιωρισμένον καιρόν, « εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού» ( Γαλ . 4, 4) εις τον κόσμον . Ο προ των αιώνων εγεννήθη εν χρόνω , ο άσαρκος έλαβε σάρκα, ο Θεός έγινε άνθρωπος. Το ανερμήνευτον τούτο θαύμα εορτάζει η Εκκλησία και οι πιστοί αναγόμεθα δια της διανοίας επί την Βηθλεέμ, ένθα προ δύο περίπου χιλιάδων χρόνων εγεννήθη ο Χριστός.

«Και ο Λόγος σαρξ εγένετο …». Ούτως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ομιλεί περί του ανερμηνεύτου εκείνου θαύματος της θείας ενανθρωπήσεως. Οι δύο Ευαγγελισταί , ο Ματθαίος και ο Λουκάς, μας ομιλούν περί των περιστατικών, τα οποία συνέβησαν κατά τη θεία γέννησιν και περί των συνθηκών, υπό τας οποίας εγεννήθη ο Σωτήρ του κόσμου. Εκεί ο Ευαγγελισμός, η απογραφή, η Βηθλεέμ, οι ποιμένες, ο αστήρ, οι Μάγοι. Εκεί εν πρώτοις η Παρθένος Μαρία και ο δίκαιος Ιωσήφ.

« Και ο Λόγος σαρξ εγένετο …». Εις ταύτην μόνον την φράσιν μετ ‘ επιγραμματικής λιτότητος ο τέταρτος Ευαγγελιστής συμπεριέλαβεν όλα τα γεγονότα και τα περιστατικά της θείας γεννήσεως. Οι μεν λοιπόν Ευαγγελισταί ιστορούν τα γεγονότα, ο δε Ιωάννης θεολογεί επί των γεγονότων. Δι’ ενός βλέμματος προφητικού βλέπει ενώπιόν του όλον το μυστήριον της σαρκώσεως και δι’ ενός λόγου, υπό την έμπνευσιν του Αγίου Πνεύματος εκφράζει το παν, κατά τρόπον απόλυτον και κατηγορηματικόν , μηδεμίαν επιδεχόμενο αμφισβήτησιν .

Η ελπίδα της Χριστουγεννιάτικης απελπιστίας

.

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀδαμαντίου Αὐγουστίδη 

Παραμονές Χριστουγέννων καί, ὅπως συμβαίνει ὅλο καί συχνότερα τά τελευταῖα χρόνια, βλέπουν τό φῶς τῆς δημοσιότητας κείμενα πού «καταγγέλουν» ὅτι ἔχει χαθεῖ τό νόημα τῆς γιορτῆς καί ὅτι ὁ ὑπερκαταναλωτισμός ἔχει ἐπιβάλει τό ὕφος καί τήν κυριαρχία του. Ὅμως ἄν ἀπογυμνωθοῦν οἱ γιορτές αὐτῶν τῶν ἡμερῶν ἀπό τό φολκλορικό τους στοιχεῖο, τά ρεβεγιόν, τήν εὐκαιρία γιά ὀλιγοήμερες διακοπές καί τίς ὑποχρεωτικές οἰκογενειακές συγκεντρώσεις, «πού τίς ἐπιβάλουν οἱ μέρες», τί θά ἀπέμενε ἄραγε γιά τούς πολλούς πού νά θυμίζει ὅτι εἶναι Χριστούγεννα;

Τό ἐρώτημά μας δέν ἀντιμάχεται τήν, δικαιολογημένη ἄλλωστε, δυσθυμία πού καλύπτεται πίσω ἀπό τή «γκρίνια». Θέλουμε ὅμως νά προκαλέσουμε τή σκέψη, καί γιατί ὄχι καί τήν ψυχή μας, νά ἀναγνωρίσει ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι πιά δεδομένα καί αὐτονόητα καί ἡ μεμψιμοιρία δέν μπορεῖ νά τά διορθώσει. Τό πολύ νά τονισθεῖ καί γραπτῶς τό ἔλλειμμα νοήματος καί νά ἐπιδεινωθεῖ τό αἴσθημα τῆς πνευματικῆς μιζέριας καί τῆς συναισθηματικῆς στέρησης πού συγκαλύπτει ἡ τεχνητή λάμψη τῶν ἡμερῶν.

Εἶναι φανερό ὅτι ἡ καταναλωτική ἔξαρση δέν ἀποτελεῖ τή φυσική ἐκδήλωση μιᾶς εὐτυχίας πού ζητᾶ ἐκτόνωση ἀλλά λειτουργεῖ σάν διεγερτικό μιᾶς χαρᾶς πού δέν ἔχει λόγο καί νόημα ὥστε νά ἐκδηλωθεῖ αὐθόρμητα. Ἡ ὑπερφωταγωγημένη ἐρημία τῶν ἀπρόσωπων πόλεων ἀγωνίζεται νά συσκοτίσει τή σχεδόν ὑπομανιακή ὑποχρεωτική εὐθυμία. Τίποτα ὅμως δέν μπορεῖ νά κρύψει τήν κατάθλιψη πού φουντώνει τέτοιες μέρες, τίς ἀπόπειρες αὐτοκτονίας πού αὐξάνουν καί τά «κοριτσάκια μέ τά σπίρτα» πού γίνονται ὁρατά ὅσο ποτέ ἄλλοτε. Στό πνευματικό ἐπίπεδο, ἄλλωστε, πόσο μακριά βρισκόμαστε ἀπό αὐτά σχεδόν ὅλοι μας.

Κυριακή προ της Γεννήσεως του Χριστού

.

(Προς Εβραίους 11,9-10, 32-40)

«Αδελφοί, πίστει παρώκησεν Αβραάμ ει την γην της επαγγελίας ως αλλοτρίαν, εν σκηναίς κατοικήσας μετά Ισαάκ και Ιακώβ των συγκληρονόμων της επαγγελίας της αυτής· εξεδέχετο το γαρ την τους θεμελίους έχουσαν πόλιν, ης τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός.

Και τι έτι λέγω; Επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος περί Γεδεών, Βαράκ τε και Σαμψών και Ιεφθάε, Δαυΐδ τε και Σαμουήλ και των προφητών, οι δια πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, ειργάσαντο δικαιοσύνην, επέτυχον επαγγελιών, έφραξαν στόματα λεόντων, έσβεσαν δύναμιν πυρός, έφυγον στόματα μαχαίρας, ενεδυναμώθησαν από ασθενείας, εγενήθησαν ισχυροί εν πολέμω, παρεμβολάς έκλιναν αλλοτρίων · έλαβον γυναίκες εξ αναστάσεως τους νεκρούς αυτών· άλλοι δε ετυμπανίσθησαν, ου προσδεξάμενοι την απολύτρωσιν, ίνα κρείττονος αναστάσεως τύχωσιν · έτεροι δε εμπαιγμών και μαστίγων πείραν έλαβον, έτι δε δεσμών και φυλακής· ελιθάσθησαν, επρίσθησαν, επειράσθησαν, εν φόνω μαχαίρας απέθανον,περιήλθον εν μηλωταίς, εν αιγείοις δέρμασιν, υσταρούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ων ουκ ην άξιος ο κόσμος, εν ερημίαις πλανώμενοι και όρεσι και σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης.

Και ούτοι πάντες μαρτυρηθέντες διά της πίστεως ουκ εκομίσαντο την επαγγελίαν,του Θεού περί ημών κρειττόν τι προβλεψαμένου, ίνα μη χωρίς ημών τελειωθώσι.»

«Αδελφοί, με πίστη ο Αβραάμ εγκαταστάθηκε στη γη που του υποσχέθηκε ο Θεός, σαν ξένος σε άγνωστη χώρα, και κατοίκησε σε σκηνές μαζί με τον Ισαάκ και τον Ιακώβ, που κι αυτοί ήταν κληρονόμοι της ίδια υποσχέσεως.

Απόσπασμα μυστικής επιστολής του Μουσολίνι προς τον Χίτλερ (22 Νοεμβρίου 1940)

.

Ο Μουσολίνι ταπεινωμένος δικαιολογείται

22 Νοεμβρίου 1940

Φύρερ,

Λυπούμαι διότι η επιστολή μου 19ης Οκτωβρίου δεν έφθασε εγκαίρως δια να μπορέσετε να μου δώσετε την γνώμη σας όσον αφορά την σχεδιαζομένην τότε επιχείρησιν κατά της Ελλάδος, γνώμην την οποίαν θα ησπαζόμην όπως έπραξα και εις προηγουμένας περιπτώσεις.

Η προέλασις των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, η οποία, στην αρχή, υπήρξε ταχεία και ενθαρρυτική, ανεχαιτίσθη και αι ελληνικαί δυνάμεις κατώρθωσαν να αναλάβουν πρωτοβουλίαν. Αυτή η κατάστασις οφείλεται βασικώς εις τρεις λόγους:

1) Η κακοκαιρία: δυνατές βροχές που αναχαίτισαν την προέλασιν των μηχανοκίνητων φαλάγγων. Μια τεθωρακισμένη μεραρχία ετάφη κυριολεκτικώς υπό την λάσπην.

2) Η στάση της Βουλγαρίας, η οποία επέτρεψε στους Έλληνες να αποσύρουν από την Θράκη οκτώ μεραρχίας εις ενίσχυσιν εναντίον μας.

Θεολογική σημασία της Εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου

Λάμπρου Σκόντζου Θεολόγου – Καθηγητού

Η Θεοτόκος είναι η αγιότερη ανθρώπινη ύπαρξη, η Οποία επιλέχτηκε από το Θεό ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλα κορίτσια, για να παίξει ρόλο πρωταγωνιστικό στη διαδικασία της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους και ολοκλήρου της δημιουργίας. Η θεία πανσοφία διείδε στο ιερότατο πρόσωπό Της την άκρα καθαρότητα και αγιότητα, η οποία ήταν απαραίτητη για να καταστεί μητέρα του απόλυτα αγίου Θεού.

Η εορτή των Εισοδίων έχει ως στόχο να μας διδάξει πολύ υψηλές έννοιες γύρω από την προσωπικότητα της Θεοτόκου. Να μας μυήσει στην ασύλληπτα βαθιά θεολογία γύρω από την ανεπανάληπτη συμβολή Της στην υλοποίηση του θείου σχεδίου της σωτηρίας του κόσμου.