αναδημοσίευση από το Αντικλείδι
άρθρο του Roy Wenz
σε μετάφραση του Αντώνη Καράγιωργα
.
Μερικοί έκαναν αποδιοπομπαίους τράγους τους θεούς ή τους εχθρούς τους. Άλλοι κατηγόρησαν τις πλανητικές ευθυγραμμίσεις. Για πολλούς, όμως, ήταν απλώς «κακός αέρας».
Kαθ ‘όλη τη διάρκεια των χιλιετιών, οι άνθρωποι έχουν καλλιεργήσει μερικές αρκετά παράλογες ιδέες για το πώς εξαπλώθηκαν μολυσματικές ασθένειες όπως η πανούκλα και η χολέρα. Μερικές από αυτές τις έννοιες – όπως η ιδέα ότι η αρχαία πανούκλα του Κυπριανού θα μπορούσε να πιαστεί απλώς κοιτάζοντας το πρόσωπο κάποιου που έχει πληγεί .
Ωστόσο, ακόμη και όταν τα κύματα ασθενειών ξεπλένονταν ξανά και ξανά στα κέντρα του πληθυσμού, χρειάστηκαν αιώνες για την επιστήμη για να κατανοήσει πλήρως τον αόρατο κόσμο των μικροβίων. Μέχρι να συμβεί αυτό, οι άνθρωποι υπό κατοχή, προσπάθησαν να εξηγήσουν το συντριπτικό ποσό θανάτου που είδαν με διαφορετικούς τρόπους. Κάποιοι χρησιμοποίησαν απλές παρατηρήσεις, ενώ άλλοι στράφηκαν σε ένθερμες πεποιθήσεις. Άλλοι είδαν τον κατακλυσμό μέσα από το φακό των μακροχρόνιων προκαταλήψεών τους, ενώ άλλοι επεξεργάστηκαν το μακελειό μέσω δεισιδαιμονιών και παράξενων θεωριών. Εδώ είναι μερικά παραδείγματα :
Θυμωμένοι θεοί
Όταν οι μάζες ανθρώπων άρχισαν ανεξήγητα να πεθαίνουν, πολλές πρώιμες κουλτούρες έψαχναν πρώτα έναν εκδικητικό ή ανελέητο Θεό – ή θεούς. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, η οποία συχνά χρησίμευε ως αλληγορία για τα πραγματικά γεγονότα, ο Όμηρος έγραψε στην Ιλιάδα του θεού Απόλλωνα ότι έβρεξε πληγή στον ελληνικό στρατό με τα βέλη του κατά τον Τρωικό πόλεμο, σκοτώνοντας πρώτα ζώα και μετά στρατιώτες.
Τα βέλη του Απόλλωνα ήρθαν να συμβολίσουν ασθένειες και θάνατο. Αλλά μετά, εκτοξεύοντας διατρητικά κοντάρια στους ίδιους τους άντρες, τους έκοβε αγεληδόν – και οι πυρκαγιές έκαιγαν, Νύχτα και μέρα, χωρίς τέλος. Εννέα μέρες τα βέλη του θεού πέρασαν από το στρατό. —Η μετάφραση από την Ιλιάδα του Ομήρου, Robert Fagles