Τὸ κατεξοχὴν ἔργο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου περὶ τοῦ πῶς πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζουμε τοὺς αἱρετικοὺς εἶναι τὸ «Περὶ Ἀνεξιθρησκείας» (Ἕνα μικρὸ βιβλιαράκι ἐκδόσεων Παναγόπουλου ). Ἂς δοῦμε μερικὰ ἀποσπάσματα…
Λέει ὁ ἅγιος Νεκτάριος γιὰ τὸ ποιὸς εἶναι ὁ ρόλος τοῦ ἐπισκόπου:
«Πρῶτον χρέος εἰς τὸν τῆς Ἐκκλησίας προστάτην τὸ νὰ ἐπιμελεῖται νὰ στηρίζει εἰς τὴν εὐσέβειαν καὶ νὰ καταρτίζῃ εἰς τὴν θεάρεστον πολιτείαν τοὺς ἐγκεχειρισμένους αὐτῷ ὀρθοδόξους. Δεύτερον ἔργον καὶ μετ᾿ ἐκεῖνο, καὶ οἶον ἐκ περιουσίας κατόρθωμα, τὸ νὰ ἀγωνίζεται διὰ νὰ κερδίσει καὶ τοὺς ἐξ ἀλλοτρίας θρησκείας ἢ κόμματος, καὶ νὰ συναγάγῃ τοὺς πλανωμένους εἰς τὰ σκότη τῆς ἀσεβείας ἢ τῆς αἱρέσεως. ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥΤΟ (τὸ ὁποῖον καὶ ἐδῶ περιττὸν ἴσως δὲν εἶναι νὰ τὸ προσθέσω) ΟΧΙ ΜΕ ΑΛΛΟΝ ΤΡΟΠΟΝ, ΠΑΡΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΣΟΝ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ».
Ἀφοῦ λοιπὸν προσέχει καὶ κατηχεῖ σωστὰ τὸ δικό του ποίμνιο ὁ ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος, τότε μόνο ἂς προσπαθήσει νὰ διορθώσει καὶ τοὺς πλανεμένους. Μὲ ποιὸν τρόπο; Μὰ φυσικὰ μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ ὀρθοῦ λόγου. Ἀφήνει περιθώρια γιὰ παρερμηνεῖες καὶ ὑποθέσεις ὅτι μπορεῖ καὶ ἔχει τὸ δικαίωμα ὁ ἐπίσκοπος νὰ συμπροσεύχεται καὶ νὰ συλλειτουργεῖ μὲ τοὺς αἱρετικοὺς γιὰ νὰ κατορθώσει νὰ τοὺς διορθώσει; Ὄχι βέβαια.
Λέει κάπου ἀλλοῦ ὁ Ἅγιος Νεκτάριος γι᾿ αὐτὸν ποὺ «περιέρχεται δὲ εἰς λύμην καὶ διαστροφὴν καὶ ἐξαπάτην τῶν ὑγιαινόντων τέκνων τῆς πίστεως»:
«Τὸν τοιοῦτον, ἀφ᾿ οὗ τοιουτοτρόπως ἐξέστραπται καὶ ἀνιάτως οὕτως ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος, ὄχι μόνον κατὰ τὴν ἔσω καὶ πνευματικὴν συνάφειαν, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ἔξω καὶ βιωτικὴν κοινωνίαν, ὅσον εἶναι δυνατόν, τὸν ἀποστρεφόμεθα καὶ τοῦτο διὰ δύο αἰτίας: πρῶτον, διὰ νὰ μὴ δίδωμεν εἰς αὐτὸν εὐκολίαν μὲ τὴν ἀδιάφορον καὶ ἀπαραφύλακτον συναναστροφὴν νὰ διαστρέφῃ τᾶς ψυχὰς τῶν ἁπλούστερων, καὶ νὰ διαδίδῃ τὴν κακὴν ζύμην εἰς τὸ λοιπὸν εἰλικρινὲς φύραμα καὶ δεύτερον, διὰ νὰ τὸν κολάσωμεν τρόπον τινὰ καὶ νὰ τὸν συστείλωμεν μὲ τὴν τοιαύτην ἀποστροφήν, ἥτις ἐνδέχεται μὲν νὰ γένῃ ἐπιστροφῆς ἀφορμὴ καὶ ἀνανήψεως, γίνεται δὲ πάντως (ἂν ἐκεῖνο δὲν ἀκολουθήσῃ) μία ποινὴ πρὸς αὐτὸν τῆς ἀποστασίας δικαία καὶ πρέπουσα.