Ηθική Ασυμμετρία

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Απόστολου Ζιώγα

.

Κάθε εποχή έχει τις ασυναρτησίες της. Στην Ιστορία δύο πόλεων, ο Ντίκενς το τονίζει αυτό στους βικτωριανούς αναγνώστες του, δηλώνοντας πως τον 18ο αιώνα, τον αιώνα της Γαλλικής Επανάστασης, οι συνθήκες ήταν τόσο περίπλοκες όσο φαινόταν και το 1859: «Ήταν οι καλύτερες εποχές, ήταν οι χειρότερες εποχές, ήταν η εποχή της πίστης, ήταν η εποχή της απιστίας, ήταν η εποχή του φωτός, ήταν η εποχή του σκότους, ήταν η άνοιξη της ελπίδας, ήταν ο χειμώνας της απόγνωσης».

Αυτές οι γραμμές του Ντίκενς ισχύουν ακόμη και σήμερα: είμαστε πιο ενημερωμένοι από ποτέ και πιο ανενημέρωτοι από ποτέ, πιο συνδεδεμένοι από ποτέ και πιο απομονωμένοι από ποτέ, αγνοούμε την ηθική και ταυτόχρονα πεισματικά ηθικολογούμε.

Μήπως έχει ανατραπεί ο κόσμος; Έχει γίνει η πολιτική αριστερά πιο πουριτανική από τη δεξιά; Οι επικλήσεις της ηθικής αγνότητας, που κάποτε συνδέονταν με τους συντηρητικούς, αποτελούν όλο και περισσότερο πεδίο των προοδευτικών, ενώ αντίθετα η δεξιά, που παραδοσιακά η πολιτική της πειθώ συνδέεται περισσότερο με το “ηθικό”, έχει πάρει μια πιο ελευθεριακή θέση! Υπό μία ορισμένη οπτική γωνία πάντως, είναι λογικό ο προοδευτικός λόγος να κάνει έκκληση στην ηθική:

Εάν η αριστερά ελπίζει να ξεπεράσει τον ατομικισμό για να δημιουργήσει αισθήματα αλληλεγγύης, πρέπει να κάνει έκκληση σε ηθικά επιχειρήματα που ευνοούν τη συμπόνια, τη συμπάθεια και την αλληλεγγύη και το καθολικό δικαίωμα να ικανοποιούνται οι βασικές ανάγκες και να ζούμε μια αξιοπρεπή ζωή· εξ ου και η αναπόφευκτη ηθική της αριστεράς.

Ωστόσο, από τη μια πλευρά, η ανάγκη να τεθεί τέλος σε ορισμένες στάσεις και συμπεριφορές δικαιολογεί έναν βαθμό ηθικολογικής οργής. Από την άλλη πλευρά, στον πυρετό της συζήτησης, συχνά χάνουμε τα μάτια μας από την ευρύτερη εικόνα. Σαν ειρωνική κωμωδία. Το να είσαι ηθικολόγος δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να είσαι ηθικός. Το ηθικό άτομο υποβάλλει τη ζωή του σε κριτήρια του καλού και του κακού, τα οποία υπερβαίνουν τις δικές του ικανοποιήσεις ή απολαύσεις.

Τρίζει ο θρόνος των τραπεζών;

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Ευάγγελου Κοροβίνη

.

Η πιο ενδιαφέρουσα ανάγνωση της πρόσφατης τραπεζικής αναταραχής επικεντρώνεται στην πλήρη αυτονόμηση του τραπεζικού συστήματος από την πραγματική οικονομία και στην εγγενή αστάθεια του τραπεζικού τομέα. Οι τράπεζες, σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, αντί να υπηρετούν την πραγματική οικονομία, χρηματοδοτούν κυρίως κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Το χρήμα παράγει χρήμα, χωρίς να επενδύεται παραγωγικά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται φούσκες, που κάποια στιγμή σπάνε, και τότε καλείται το κράτος και οι φορολογούμενοι να «βγάλουν το φίδι από την τρύπα». Τα κέρδη είναι ιδιωτικά, οι ζημιές αναλαμβάνονται από το κράτος. «Καπιταλισμός στα κέρδη, σοσιαλισμός στις ζημιές».

***

Η παραπάνω προσέγγιση, αν και δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, παρουσιάζει κάποια αξιοσημείωτα κενά. Η αυτονόμηση του τραπεζικού συστήματος, καταρχήν, δεν είναι πλήρης. Ο τραπεζικός τομέας δεν μπορεί να «απελευθερωθεί» εντελώς από τις οικονομικές πραγματικότητες και γι αυτό ακριβώς τα πράγματα οδηγούνται σε συνέχεις κρίσεις που απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση.

Η πιο βασική μακροοικονομική ανισορροπία που γεννά τα προβλήματα σχετίζεται με τα γιγαντιαία εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ των τελευταίων δεκαετιών. Η χώρα αυτή καταναλώνει πολύ περισσότερα αγαθά από αυτά που παράγει και καλύπτει την διαφορά πουλώντας στους προμηθευτές της μετοχές, ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου και ακίνητα. Αυξάνεται έτσι το εξωτερικό χρέος της χώρας. Μια ολόκληρη γενιά Αμερικανών πολιτικών μεγάλωσε νομίζοντας ότι οι συνέπειες της διόγκωσης του χρέους είναι περιορισμένες.

Η πεποίθηση ότι οι παραπάνω ανισορροπίες δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία είχε κάποια βάση μέχρι να αρχίσουν να αυξάνονται οι τιμές των αγαθών και να εκτινάσσεται ο πληθωρισμός. Οι πληθωριστικές πιέσεις δεν συνδέονται μόνον και κυρίως με την αύξηση της κατανάλωσης που προκάλεσαν τα πακέτα τόνωσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση των απανωτών κρίσεων της τελευταίας δεκαπενταετίας (κρίση του 2008, πανδημία, ενεργειακή κρίση). Συνδέονται κυρίως με την διάσπαση των εφοδιαστικών αλυσίδων και τον κατακερματισμό της παγκόσμιας αγοράς που επέφεραν τα λοκντάουν στην διάρκεια της πανδημίας καθώς και η επιβολή κυρώσεων στην Ρωσία, όπως και ο εμπορικός και τεχνολογικός πόλεμος εναντίον της Κίνας.

Όταν οι σκέψεις πολεμούν τις λέξεις τους και αντιστρόφως: «Εργαλειοποίηση» και «αναθεωρητισμός»

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Αντώνη Σμυρναίου

.

«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ έστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους» (Ηράκλειτος, απ. 53).

Αν και ο Χάϊντεγκερ θα μας θυμίσει ότι «αυτό που εδώ ονομάζεται πόλεμος είναι μια κυριαρχούσα μάχη πριν από κάθε τι το θείο και το ανθρώπινο, δεν είναι πόλεμος κατά τον ανθρώπινο τρόπο», στη βαθιά αυτή ηρακλείτεια επίγνωση μπορούμε να δούμε τη διαχρονικά δεινή, δηλαδή διαρκώς ανοίκεια, κατάσταση των ανθρώπινων πραγμάτων (εφόσον ακριβώς συναρτάται με «το δεινότατον» των όντων, κατά τον Σοφοκλή, που είναι ο άνθρωπος). Αυτή η εκκρεμής κατάσταση άλλοτε εμφανίζεται ως αδυσώπητη και αμετάβλητη, συνεπώς εκλαμβάνεται ως «αναγκαίο κακό», και άλλοτε ως δυνητικά επιρρεπής σε οπτιμιστικές, πνευματικές ή υλικές, θεραπείες. Οι τελευταίες ειδικά πρεσβεύουν ότι αυτή η πανανθρώπινη δεινότητα είναι ικανή να ξεπεραστεί είτε στο πεδίο της μικρο-ιστορίας, με την απάλυνση των πολεμικών εντάσεων στην οικογένεια, τη γειτονιά, τους εργασιακούς χώρους ή εν γένει σε κάθε συλλογικό μόρφωμα, είτε σε εκείνο της Μεγα-ιστορίας, ως προσδοκία μιας οικουμενικής ειρήνης. Πέρα όμως από τα ειρηνοφόρα διαλλείματα, τα οποία, στο επίπεδο κυρίως της μικρο-ιστορίας, κάποιες ιδιάζουσες προσωπικότητες αποδεικνύονται ικανές να τα θέσουν σε εφαρμογή, ίσως μόνο δυο περιπτώσεις υπάρχουν, στις οποίες αυτός ο «πόλεμος» ενδέχεται να ανασταλεί ή και να παύσει. Η πρώτη είναι πέρα για πέρα τελεσίδικη, είναι με τον θάνατο, εφόσον για κάθε άνθρωπο «εν εκείνη τη ημέρα απολούνται πάντες οι διαλογισμοί αυτού», διαλογισμοί πολεμικοί, ειρηνικοί ή αδιάφοροι. Η δεύτερη είναι η κατάσταση της ακηδίας, όταν εξωτερικά αλλά κυρίως εσωτερικά κατασιγάζεται λίγο ή πολύ, πρόσκαιρα βεβαίως, η πολεμική διάθεση και πρόθεση του ανθρώπου.

Ο πολεμικός αυτός χαρακτήρας της ίδιας της ζωής αντανακλάται όμως ευθέως στον πολεμικό χαρακτήρα της σκέψης και κατ’ ακολουθία στον πολεμικό χαρακτήρα των λέξεων που η σκέψη χρησιμοποιεί και διασπείρει. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτής της γραμμικής διαδικασίας από τη ζωή στη σκέψη και μετά στις λέξεις ή/και αντίστροφα, από τη σκέψη στις λέξεις και κατόπιν στη ζωή, είναι οι σύγχρονες, πολυχρησιμοποιημένες λέξεις «εργαλειοποίηση», «λαϊκισμός», «ριζοσπαστισμός» και «αναθεωρητισμός». Είναι λέξεις, χρωματισμένες ανάλαφρα και παραπλανητικά από μια πολεμική πάντοτε ιδεολογία, που κατ’ εξοχήν εκτοξεύονται εκατέρωθεν εν είδει ρουκετών από πολιτικούς, ιδεολογικούς και λοιπούς αντιπάλους με την ίδια κάθε φορά ένταση και με τον ίδιο πάντα σκοπό: να εξουδετερώσουν την άμυνα των αντιπάλων ή να αχρηστεύουν τα παρόμοια πολεμικά τους όπλα. Ο «λαϊκισμός» της Δεξιάς ή της Αριστεράς (γιατί όχι και του Κέντρου;), η «ριζοσπαστικοποίηση», λ.χ. με τον τζιχαντισμό, η «εργαλειοποίηση» εννοιών και λέξεων που μετακινούνται ελεύθερα σε ολόκληρο το πολιτικό και ιδεολογικό φάσμα και ο «αναθεωρητισμός» συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων ή καταστάσεων, αποτελούν γλωσσικές σημαίες που ξεδιπλώνονται προς κάθε κατεύθυνση, υπερβαίνουν τα όρια κάθε ιδιοποίησης και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο θα έπρεπε (θεωρητικά…) να είναι αχρηστευμένες.

Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος και οι αντιθέσεις του καιρού μας

.

Ευάγγελος Κοροβίνης

Έναν μήνα και πλέον μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το ενδιαφέρον του κοινού για την σύγκρουση μειώνεται. Η προσοχή σταδιακά μετατοπίζεται στις οικονομικές συνέπειες των κυρώσεων. Ωστόσο μόνον σε ένα μέρος της κοινής γνώμης γίνεται φανερό ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η τοπική εκρηκτική έκφραση μιας γενικότερης, μιας παγκόσμιας κρίσης. Μιας κρίσης που συνδέεται κυρίως με την μετατόπιση του κέντρου βάρους της παγκόσμιας οικονομίας από την Δύση στην Ανατολική Ασία.

Η προσπάθεια των Η.Π.Α να καθυποτάξουν την Ρωσία και στην συνέχεια, από θέσεως ισχύος, να βρουν έναν τρόπο να αντιμετωπίσουν και την Κίνα, οδηγεί τα πράγματα σε έναν ακήρυκτο τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, που προς το παρόν τουλάχιστον είναι οικονομικός και επικοινωνιακός κυρίως.

Θα ήταν, όμως, παραπλανητικό να υποθέσει κανείς ότι οι βασικοί εμπλεκόμενοι σε αυτόν τον πόλεμο, οι Η.Π.Α και η Ευρώπη από την μια μεριά και η Ρωσία και η Κίνα από την άλλη, είναι ομοιογενείς και αδιάβροχες από εσωτερικές αντιθέσεις οντότητες.

Α. Οι Η.Π.Α

Στις Η.Π.Α σοβεί από καιρό η αντίθεση μεταξύ των δυνάμεων που προωθούν το σχέδιο για έναν «νέο αμερικανικό αιώνα» και εκείνων που έχουν συνειδητοποιήσει ότι η αμερικανική μονοκρατορία αποτελεί παρελθόν. Οι πρώτοι, οι υποστηρικτές «της αυτοκρατορίας» εκφράζουν, μεταξύ των άλλων, τα συμφέροντα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και των αμυντικών βιομηχανιών. Οι δεύτεροι, οι δυνάμεις με εθνοκρατικό προσανατολισμό, εκφράζουν τα συμφέροντα της υπόλοιπης, ισχνής σχετικά (λόγω της αποβιομηχάνισης), παραγωγικής βάσης και τους πόθους ενός σημαντικού μέρους των εργαζομένων αυτής της χώρας.

Η προσάρτηση της Κριμαίας και η ισορροπία δυνάμεων στο διεθνές δίκαιο

.

Lauri Mälksoo

Σημ. του μεταφραστή: Είναι σημαντικό αυτό το άρθρο (γραμμένο το 2019) γιατί μας παρουσιάζει την επεξεργασία του Διεθνούς Δικαίου που έχει γίνει πρόσφατα στη Ρωσία και πως επανεισάγεται η “ξεχασμένη” αρχή της ισορροπίας δυνάμεων. Ακόμα και η Χάρτα των Η.Ε., την οποία επικαλούνται οι Δυτικοί για να αντικρούσουν τον Ρωσικό αναθεωρητισμό, ερμηνεύεται από αυτή τη Σχολή ως αποτύπωση μίας για την εποχή ισορροπίας σφαιρών επιρροής. Είναι προφανές ότι η “απόσυρση” των ΗΠΑ από την ηγεμονική τους θέση, με κύριο σημείο την αποχώρηση σε μία νύκτα από το Αφγανιστάν, άνοιξε το δρόμο για διεκδίκηση σφαιρών επιρροής από Μεγάλες Δυνάμεις του σήμερα. Είναι τραγικό ότι στις “ωδίνες του πολέμου” προσέρχονται όλοι με ιδεολογικά και διπλωματικά εργαλεία προηγούμενων εποχών. Το μέλλον των Διεθνών Σχέσεων μάλλον σήμερα γεννάται.

Ο Rein Müllerson (Dawn of a New Order: Geopolitics and the Clash of Ideologies, 2017) έχει μία διακριτή καριέρα ως ερευνητής του Διεθνούς Δικαίου. Το βιογραφικό του αναφέρει ότι είναι επίτιμος καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Τάλλιν στην Εσθονία και στο King’s College στο Λονδίνο, όπως και πρώην πρόεδρος του Institut de Droit International. Συναφές είναι για το θέμα μας ότι ήταν ανάμεσα τους ειδικούς του Διεθνούς Δικαίου στη διάρκεια της Περεστρόϊκα, και ήταν πρωτύτερα ένας από τους αγαπημένους καθηγητές του Grigory Tunkin στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Πρόσφατα, ο Müllerson είναι ενεργός στο Valdai Discussion Club, που έχει προνομιακή θέση στη Ρωσία του Πούτιν.

Θα μετατραπεί σε θερμό ο νέος ψυχρός πόλεμος;

.

Ευάγγελος Κοροβίνης

Σήμερα, στα πλαίσια της όξυνσης των σχέσεων μεταξύ των Η.Π.Α και της Ρωσίας, γίνεται προσπάθεια να εμπεδωθεί η αφήγηση, σύμφωνα με την οποία, ο Πούτιν είναι ένας στυγνός αντιαμερικανός δικτάτορας που απειλεί με εισβολή την ειρηνόφιλη Ουκρανία. Ότι γενικότερα το αυταρχικό ρωσικό καθεστώς συνιστά μείζονα απειλή για την δημοκρατική και ανθρωπιστική Δύση.

Η πραγματικότητα, βέβαια, απέχει αρκετά από αυτήν την εικόνα. Όταν ο Πούτιν ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας ήταν κατά βάσιν ευνοϊκά διακείμενος απέναντι στην Δύση. Στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του απουσίαζε κάθε αντιαμερικανική ρητορική και δραστηριότητα. Μάλιστα, μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους της 11/9/2001, προσφέρθηκε να βοηθήσει στον αγώνα κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Α.Η κατά κύματα περικύκλωση της Ρωσίας

Παρά την εφεκτική αυτήν στάση του Πούτιν και των προηγούμενων δυο προέδρων, του Γιέλτσιν και του Γκορμπατσώφ, η Δύση με ηγέτιδα δύναμη την Αμερική άρχισε γρήγορα να επεκτείνει το ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Οι ρητές διαβεβαιώσεις προς τον Γκορμπατσώφ ότι μετά την επανένωση της Γερμανίας δεν θα υπήρχαν εντάξεις νέων μελών καταπατήθηκαν χωρίς κανένα πρόσχημα.

Λίγοι μόνον αξιωματούχοι της Αμερικής θεώρησαν δικαιολογημένες τις ανησυχίες της Μόσχας για την επέκταση του ΝΑΤΟ. Επέκταση που σταδιακά συμπεριέλαβε όλα τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων πλην της Σερβίας τρείς πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (την Εσθονία, την Λετονία και την Λιθουανία), ενώ από καιρό έχει διατυπωθεί η πρόθεση ένταξης και της Ουκρανίας και της Γεωργίας.

Η εθνική στρατηγική και το Βυζάντιο ως πνευματικό μέγεθος

.

Ευάγγελος Κοροβίνης

Α. Οι δυο αντίπαλες στρατηγικές 

Στην διάρκεια του 19^ου αιώνα και στις αρχές του 20^ου αντιπαρατίθενται δυο εθνικές στρατηγικές. Η πρώτη, η εθνοκρατική, απέβλεπε στην απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό όλων των αλύτρωτων Ελλήνων και την ένταξη τους σε ένα, ομοιογενές εθνικά, ελλαδικό κράτος. Η δεύτερη στόχευε στην ανασύσταση του πολυεθνικού Βυζαντίου υπό ελληνική ή έστω ελληνοτουρκική ηγεμονία.

Η εθνοκρατική στρατηγική ήταν προσαρμοσμένη στην αρχή των εθνοτήτων, στην επιδίωξη δηλαδή για την συγκέντρωση όλων των ομοεθνών σε ένα κράτος. Η αρχή των εθνοτήτων κατίσχυσε κάθε άλλου τρόπου κρατικής οικοδόμησης, επειδή αποτελούσε την πεμπτουσία του μοντέλου των διεθνών σχέσεων της θριαμβεύουσας τότε νεωτερικότητας.

Στα πλαίσια του περιρρέοντος εθνοκρατισμού και της αρχής των εθνοτήτων, ο άλλος τύπος εθνικής στρατηγικής, το ιδεώδες της αναβίωσης της Μεγάλης Ανατολής, ήταν ανεφάρμοστος και ουτοπικός. Φαίνεται, βέβαια, ότι αντανακλούσε μια πραγματικότητα της ύστερης τουρκοκρατίας, τα ισχυρά δηλαδή ελληνόγλωσσα δίκτυα κληρικών, λογίων και εμπόρων, που ενοποιούσαν την Βαλκανική, τις ακτές της Ιωνίας και την Αλεξάνδρεια με τις παροικίες της Κεντρικής Ευρώπης, της Ρωσίας και της Ιταλίας. Η άνοδος των εθνικισμών τον δέκατο ένατο αιώνα κατέστρεψε σταδιακά τις δικτυώσεις αυτές και κατέστησε το όραμα ανασύστασης του Βυζαντίου εντελώς ανεδαφικό.

Ο εθνοκρατισμός, αν και ρεαλιστικός και προσγειωμένος από μιαν άποψη, ήταν συνυφασμένος εκ γενετής με μιαν άνευ προηγουμένου αρχαιολατρεία.  Στην προγονολατρεία αυτή υπήρχε έντονος εθνικισμός αλλά χωρίς καμία γνήσια ελληνικότητα. Ο ελληνικός λόγος, στην περίπτωσή της, ήταν διηθημένος μέσα από τα δυτικά φίλτρα του ουμανισμού, του ρασιοναλισμού και του ρομαντισμού, ενώ το βυζαντινό παρελθόν έμπαινε στο περιθώριο, όχι μόνον σαν έναυσμα διαμόρφωσης μιας αντίπαλης στρατηγικής, αλλά και σαν πνευματικό μέγεθος.

Ο εθνοκρατισμός χρησιμοποιώντας, συνειδητά ή ασυνείδητα, σαν άλλοθι και πρόσχημα την αρχαιομανία, απέβλεπε στον ολοκληρωτικό εξευρωπαϊσμό της χώρας και όχι μόνον και κυρίως στον αναγκαίο για την επιβίωση της εξαστισμό.

Ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τά ὀπίσω

.

Παντελής Πάσχος

Κ’ εἶδεν εὐθὺς ὁ Ἰωάννης τὴ στιγμὴ ἐκείνη, ν’ ἀνοίγωνται οἱ οὐρανοί· νὰ κατεβαίνει «τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον σωματικῷ εἴδει, ὡσεὶ περιστερὰ ἐπ’ αὐτόν». Κι ἄκουσε νἄρχεται φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ, ποὺ ἔλεγε: «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ ηὐδόκησα»!

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς ἀναφέρει ἑφτὰ λόγους, γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Χριστὸς βαπτίσθηκε: α) «βαπτίζεται δὲ ὁ Χριστός, οὐχ ὡς αὐτὸς χρήζων καθάρσεως, ἀλλὰ τὴν ἐμὴν οἰκειούμενος κάθαρσιν» β) νὰ συντρίψει τὰ κεφάλια τῶν δρακόντων πάνω στὸ νερό, γ) νὰ πνίξει τὴν ἁμαρτία κι ὅλο τὸν παλαιὸ Ἀδὰμ νὰ τὸν παραχώσει μὲς στὸ νερό, δ) ν’ ἁγιάσει τὸν Ἰωάννη Πρόδρομο, τὸν Βαπτιστή, ε) νὰ «πληρώσῃ» τὸ νόμο, στ) ν’ ἀποκαλύψει στοὺς ἀνθρώπους τὸ μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ζ) νὰ γίνει γιὰ μᾶς τύπος καὶ ὑπογραμμὸς καὶ στὸ βάπτισμα. Σ’ αὐτοὺς τοὺς λόγους, ὁ νέος ἅγιος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης προσθέτει κ’ ἕναν η) ν’ ἁγιάσει τὴν φύση τῶν ὑδάτων· «ὅθεν καὶ τὸ νερὸν ὅπου λάβῃ τινὰς ἀπὸ πηγὴν ἢ ποταμὸν κατὰ τὴν ἡμέραν τῶν Θεοφανείων, μένει ἄσηπτον».[…]

Ὁ Χριστὸς ἔλαβε τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου. Κι αὐτὸ θὰ πεῖ, πὼς δὲν ἔλαβε οὔτε τὸ Ἰουδαϊκὸ βάπτι- σμα ποὺ ἀφοροῦσε τὴν καθαρότητα σώματος καὶ ἐνδυμάτων, ἀλλὰ οὔτε τὸ δικό μας, μὲ τὴν τριπλῆ κατάδυση καὶ ἀνάδυση καὶ τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτημάτων. Τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου εἶχε μιὰ κατάδυση καὶ μιὰ ἀνάδυση τοῦ βαπτιζομένου. Καὶ λέγονταν βάπτισμα «μετανοίας», γιατὶ ὁ Ἰωάννης, τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐρχότανε νὰ βαπτισθοῦνε σ’ αὐτόν, τοὺς βαστοῦσε μέσα στὸν Ἰορδάνη, ὥσπου νὰ ἐξομολογηθοῦνε ὅλες τὶς ἁμαρτίες τους, κ’ ὕστερα τοὺς ἔβγαζε ἔξω.

Ὁ Ἰωάννης δὲν εἶχε ἐξουσία νὰ παρέχει ἄφεση τῶν ἁμαρτημάτων. Τοὺς δίδασκε καὶ τοὺς ὁδηγοῦσε στὴ μετάνοια, ποὺ εἶχε ἐπιστέγασμά της τὸ βάπτισμα: «μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν» καὶ «ποιήσατε καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας». Ὅμως, καθὼς μᾶς ἀναφέρουν οἱ Εὐαγγελισταὶ Ματθαῖος καὶ Μάρκος, ὁ Χριστὸς τὴν ὥρα τῆς βαπτίσεώς του «ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος». Γιατί; Ἰδοὺ ἡ ἀπάντηση, ποὺ δίνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Ὅτι, οἱ μὲν ἄλλοι ἄνθρωποι, βαπτιζόμενοι, ἐπειδὴ ἦτον ἁμαρτωλοί, ἐστέκοντο μέσα εἰς τὸ νερὸν βουτημένοι, ἕως ὁποὺ ἤθελαν ὁμολογήσουν ὅλας τὰς ἁμαρτίας των, καὶ τότε ἔβγαινον ἀπὸ τὸ νερόν. Ὅθεν, ἐπέρνα ἀναμεταξὺ διάστημα καιροῦ.

π. Ανανίας Κουστένης: «Ἡ Βασιλική δρῦς» της Ορθοδοξίας-ο πιό ανυπεράσπιστος άνθρωπος του κόσμου

γράφει η Μαντώ Μαλάμου

.

«Βασιλική Δρῦς»! Έτσι τον χαρακτήρισα πριν πολλά χρόνια. Δεν το κατάλαβε και νομίζοντας ότι μιλάω για το περίφημο παπαδιαμαντικό διήγημα μού λέει εμφατικά: «Αριστούργημα, κόρη μου, αριστούργημα!». Και του ξαναλέω: «Εσείς είστε η Βασιλική Δρῦς!». Γέλασε και με…έδιωξε με τον αμίμητο τρόπο του…Αλλά «ἐπειδήπερ πολλοί τε ἐπεχείρησαν (και θα επιχειρούν συνεχώς στο μέλλον) ἀνατάξασθαι διήγησιν» περί τοῦ ἄρτι κοιμηθέντος πατρὸς ἡμῶν, αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω τη δική μου άποψη για τα πολλά χρόνια που ευλογήθηκα να είναι πνευματικός μου πατέρας.

Για πολλούς που τον γνώρισαν παλαιότερα ή και τα τελευταία χρόνια ο πατήρ Ανανίας είναι ό «αναρχικός παππάς» των Εξαρχείων με την καλύτερη σημασία του όρου: αντισυμβατικός με άφθονα στοιχεία σαλότητος, τα οποία πολλούς -ειδικά στον χώρο των εκκλησιαστικών- σοκάρουν ως έκφραση κυρίως. Αγνοώντας ίσως ότι ο πατήρ Ανανίας με τον τρόπο αυτόν ασκούσε ποιμαντική με σύγχρονη μέθοδο, αφού ήταν ο άνθρωπος που γέγονε τοῖς πᾶσι τὰ πάντα ἵνα πάντας ἐλκύσει εἰς Χριστόν. Ο παππούλης, όπως τον αποκαλούμε οι περισσότεροι, είναι ο στύλος της Ορθοδοξίας, ο άνθρωπος με την απέραντη αγάπη και το αστείρευτο χιούμορ, ο επιεικής πνευματικός που συγκαταβαίνει στα πάθη μας και τα παίρνει όλα επάνω του: «σάς έχω κρεμασμένους όλους στο πετραχήλι μου» έλεγε, όπως κάθε ιερέας άξιος του ονόματος. Επιπλέον είναι ο λαμπρός φιλόλογος, ο μοναδικός μεταφραστής του Αγίου Ρωμανού και του Θεοφάνους, ο λάτρης της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας του διαχρονικού ελληνισμού, ο αγαπημένος του Θοδωράκη (έτσι τον έλεγε πάντα) Κολοκοτρώνη και του πρώτου Κυβερνήτη της πατρίδος -μερικές φορές του ξέφευγε κι έλεγε «του αγίου Ιωάννη Καποδίστρια». Και μετά το διόρθωνε…Για άλλους ήταν ίσως και λίγο γραφικός… Κατανοητό εν μέρει, γιατί το βάθος του π. Ανανία ήταν απέραντο και εκείνος το έκρυβε επιμελέστατα. «Άλλωστε ποιος μπορεί να μιλήσει για έναν άγιο; Μόνο ένας άγιος!» Για τον Άγιο Πορφύριο ειδικά έλεγε «Πώς μπορεῖ κανείς να περιγράψει την αύρα; Γίνεται; Δεν γίνεται!». Εδώ θα έπρεπε συνεπώς να σταματήσω κι εγώ να γράφω. Αλλά δεν γίνεται… Γιατί ακούω συνεχώς τη φωνή του όταν αναφερόταν στους μάρτυρες και στους Νεομάρτυρες της Εκκλησίας μας: «Παιδιά, προσέξτε: Δεν άντεξαν το μαρτύριο οι άγιοι μάρτυρες επειδή είχαν απάθεια στον πόνο! Δεν ήταν φακίρηδες!… Πονούσαν και παραπονούσαν!… Άλλο αν στη συνέχεια τους επεσκίαζε η Θεία Χάρις και το άντεχαν. Αλλά πονούσαν απερίγραπτα, πονούσαν όπως κάθε κοινός άνθρωπος. Μην το ξεχνάμε αυτό! Μην το ξεχνάμε!…». (Οι επαναλήψεις του ήταν μουσική!) Γι’ αυτό κι εγώ -ίσως υπακούοντας στην προτροπή του, δυστυχώς μετά από πολλά χρόνια -όταν του έλεγα να καταγράψει τις δικές του “παπαδιαμαντικές” ιστορίες που μάς αφηγείτο με το απαράμιλλο ύφος του, επαναλάμβανε «εσύ να τις γράψεις!». Ισως να ήταν μοιραίο να καταγράψω κάτι από την τραγική, αθέατη και άγνωστη εν πολλοίς πλευρά του, όπως μπόρεσα να τη διακρίνω μέσα από κάποιες ρωγμές.

Για μένα ο πατήρ Ανανίας είναι ο λεβέντης του Θεού! Ο Άνθρωπος της Ελευθερίας του Χριστού! Ολόκληρη η ζωή του υπήρξε διηνεκής θυσία για την αγάπη του Χριστού και τη διακονία του ανθρώπου. «Δεν του περίσσευε κανένας», όπως έλεγε ο ίδιος για τον Χριστό. Ήταν ο πνευματικός πατέρας του οποίου η αγάπη ξεπερνούσε φαινομενικά τα όρια. Όπως λέει ο Άγιος Παΐσιος «ο καλός πνευματικός πρέπει να είναι αποφασισμένος να πάει στον πάτο της κολάσεως ο ίδιος προκειμένου να σωθούν τα παιδιά του». Με την απέραντη διάκρισή του μάς παραχωρούσε τόση ελευθερία ώστε δεν χρειαζόταν τις περισσότερες φορές να τη χρησιμοποιήσουμε…Ασκούσε διακριτική ποιμαντική με τόσο μυστικό και ανεπαίσθητο τρόπο που κάποιες φορές φαινόταν σκανδαλώδης. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο ιδιαίτερος τρόπος που εκφραζόταν. Πολλοί δεν μπορούσαν να το αντέξουν και αποχωρούσαν… Τους κατανοώ απολύτως γιατί κάποια φορά, για ένα βράδυ μόνο, έπεσα και η ίδια θύμα αυτού του μεγάλου πειρασμού. Εγώ, η αθυρόστομη, ενοχλήθηκα τάχα μου από ορισμένες λέξεις και έγινα ξαφνικά σεμνότυφη και πουριτανή!!! Εκείνη τη νύχτα έζησα οντολογικά την Κόλαση… Όταν ξημέρωσε του τηλεφωνώ. Πριν προλάβω να πω οτιδήποτε τον ακούω να μού λέει: «Έλα αμέσως!» Με το που μπαίνω με ρωτάει χωρίς περιστροφές «Τί σού είπε; Ξέρεις Ποιος!!! Γιατί αυτό δεν είναι δικό σου! Ο ανθρωποκτόνος από καταβολής κόσμου σου το σφύριξε για να σε διώξει από δω’ και να σε τρελλάνει τελείως!…».Όταν του περιέγραψα επιγραμματικά την εφιαλτική νύχτα που πέρασα, με κοίταξε αμίλητος και μετά είπε: «Αυτό, κόρη μου, είναι το αρχέγονο αίσθημα της εξορίας του Αδάμ…».

Το «επιστημονικό φαντασιακό» και η μέγγενη των συντεχνιακών αλληλ-εγγυοτήτων

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Αντώνη Σμυρναίου

.

«Η πρώτη ιδιότητα του υποκειμένου είναι να αυταπατάται», θα διακηρύξει τολμηρά ο Bataille. Το υποκείμενο στο οποίο αναφερόταν ο Γάλλος συγγραφέας δεν ήταν βεβαίως οι Αβορίγινες, οι Ζουλού ή οι φυλές του Αμαζονίου, αλλά το δυτικό υποκείμενο, το οποίο, συνειδητά ή ασυνείδητα, εκουσίως ή ακουσίως, είμαστε όλοι μας. Είναι αυτό που έχει κατηχηθεί να σκέπτεται και να αποφασίζει μόνο ρασιοναλιστικά για τα δρώμενα στον κόσμο μας, αφού μελετήσει, ταξινομήσει, αναλύσει, συγκρίνει, διασταυρώσει και ανακρίνει προηγουμένως όλα τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του ή αυτά που θα παραγάγει στη συνέχεια.

Αυτό όμως το κυρίαρχο δυτικό υποκείμενο, σε πείσμα σφοδρών ενστάσεων πολλών επιστημών/όνων και κυρίως της ψυχανάλυσης στον 20ό αιώνα, πασχίζει απεγνωσμένα, εδώ και τρεις τουλάχιστον αιώνες, να πείσει …ότι δεν έχει ασυνείδητο![1] Δηλαδή ότι δεν άγεται και φέρεται από προσωπικές γνώμες, ενστικτώδεις επιθυμίες και φιλοδοξίες, ευγενείς ή μη, συμφέροντα που τα μεταμφιέζει έντεχνα σε ενδιαφέροντα, συχνά πολύ ταπεινά, καθώς και ποικίλα ψυχολογικά συμπλέγματα. Υπακούει μόνο στα επιστημονικά data και σε έρευνες δημοσιευμένες σε έγκυρα διεθνή περιοδικά. Είναι εξάπαντος σοβαρό, υπεύθυνο, εμβριθές, αξιοπρεπές, συνετό, εχέφρον, μυαλωμένο, εντέλει αθώο και αγνό «παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος» ανορθολογικού, σέρνοντας έτσι με αμέριμνο ενθουσιασμό όλον αυτόν τον διαβόητο χορό των συνωνύμων της καλβινιστικής αυτοδικαίωσης. Εμφανίζεται ως ένα υποκείμενο προκαταβολικά μη-αυταπατώμενο από φήμες και fake news. Πορεύεται στη ζωή μόνο με αποδείξεις και δεν θέλει να γνωρίζει παρά μόνο γεγονότα. Συμμορφώνεται μόνο σε διεθνείς οργανισμούς και πειθαρχεί μόνο σε «αυθεντίες» και «ειδικούς»[2], έχοντας έτσι πάντα καλυμμένα τα νώτα του, μήπως και παραδόξως αποδειχθεί ευάλωτο. Είναι μέλος επιστημονικών (και άλλων…) εταιρειών και καταξιωμένων ιδρυμάτων, έχει έντονη εντόπια και διεθνή παρουσία, προσκαλείται συχνά σε συνέδρια απ’ όπου αντλείται και η ιδιάζουσα συνεδριακή του λογική, χρηματοδοτείται αφειδώς από παγκόσμιους οργανισμούς που διείδαν, με εκείνο το εξαιρετικά εταστικό τους μάτι, την υπεραξία του. Βεβαίως στα τεχνολογικά ζητήματα και μόνο! Απωθεί συνήθως τα ηθικά ή άλλα διλήμματα (ή τα ενσωματώνει για να τα ουδετεροποιήσει ως βιοηθική). Είναι εξαρχής και ανενδοίαστα από τη «σωστή μεριά της ιστορίας», πρόθυμο επίσης διαρκώς να αποφαίνεται και ασυγκράτητα να τελεσιδικεί, επιτρέποντας, με ισχυρό όμως αντίτιμο, τις εκάστοτε εξουσίες να το χρησιμοποιούν προς όφελος πάντα της ανθρωπότητας… Είτε ευεργετεί είτε καταστρέφει, από το 17ο αιώνα και δώθε, το κάνει πάντα δήθεν ρασιοναλιστικά, χωρίς παρορμητισμούς, μόνο κατόπιν μελέτης και ενδελεχούς έρευνας. Σε αυτές βεβαίως δεν είναι διόλου απίθανο να συμμετέχουν ακόμη και οι μυστικές υπηρεσίες, εφόσον, ειδικά αυτές, είναι γνωστό ότι διακρίνονται εξαιρετικά για τον αλτρουισμό τους και την αφιλοκέρδειά τους, αφήνοντας σκόπιμα ένα άρωμα μυστηρίου να πλανιέται πάνω από αυτόν τον υπερβάλλοντα ρασιοναλισμό…

«Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ»* Προς την πρόοδο ή προς την καταστροφή;

.

Πάνος Τσεπενέκας

Αν κάποιος  παρατηρήσει ψύχραιμα και από απόσταση αυτά που βιώνουμε τα τελευταία δύο χρόνια με την πανδημία του κορωνοϊού θα διαπιστώσει εύκολα τα παρακάτω:

1. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα (01/12/2021) –μέσα σε δύο χρόνια περίπου – έχουμε στην Ελλάδα 938.903 κρούσματα και 18.157 θανάτους με κορωνοϊό.

2.Μέσα σε δύο χρόνια, επίσης στην Ελλάδα, έχουμε κατά μέσο όρο 135.000 κρούσματα και 65.000 θανάτους από καρκίνο. Δηλαδή, έχουμε σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερους θανάτους από καρκίνο σε σχέση με αυτούς που καταγράφηκαν με κορωνοϊό. Και ας μην επεκταθούμε στους θανάτους από εγκεφαλικά και εμφράγματα.

Αναρωτιέται λοιπόν ο κάθε καλόπιστος παρατηρητής γιατί αυτή η υστερία φόβου για τον κορωνοϊό; Γιατί κάθε μέρα για δυο χρόνια τα δελτία ειδήσεων των συστημικών ΜΜΕ σπέρνουν  τον πανικό στους πολίτες; Ο άνθρωπος δεν συμβιώνει για δεκαετίες με τους κορωνοϊούς; Οι φαρμακευτικές εταιρείες μπόρεσαν στην ουσία μέσα σε δύο μήνες να βγάλουν εμβόλια και δεν μπορούν μέσα σε δύο χρόνια να βγάλουν και να κυκλοφορήσουν κάποια αποτελεσματική θεραπεία για να τον αντιμετωπίσουν;

Αφού ο ιός έχει ήδη μεταλλαχτεί γιατί οι κυβερνήσεις πιέζουν εκβιαστικά τους πολίτες να εμβολιαστούν με το ίδιο εμβόλιο που φτιάχτηκε για την πρώτη εκδοχή του ιού – το οποίο εξάλλου αποδείχτηκε στην πράξη αναποτελεσματικό – και τα νοσοκομεία γεμίζουν τώρα από εμβολιασμένους; Στις πόσες δόσεις εμβολίου θα επανέλθει η κανονικότητα στη ζωή των πολιτών;

Οι μολυσμένοι θεατές και τα μολυσματικά παρασκήνια

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Γιάννη Καρανικόλα

.

Η όλη ιστορία με την αποχώρηση του Άρη Σερβετάλη από την παράσταση «ο Ρινόκερος» αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη για να φέρει στην επιφάνεια σε κάποιους και να υπενθυμίσει σε ορισμένους άλλους δύο βασικά πράγματα:

Α) Την απουσία πολιτικού αισθητηρίου πολλών συμπολιτών μας. Όπως φάνηκε, κατά την εκ νέου ετοιμασία της παράστασης πριν από λίγους μήνες, οι παραγωγοί «δεν πίστευαν πως θα γίνει υποχρεωτική η επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης για να εισέλθει κάποιος στο θέατρο». Ποιός πίστευε ότι θα γίνει δεύτερο λοκντάουν όταν βγαίναμε κακήν κακώς από το πρώτο; Ποιός πιστεύει ότι θα γίνει καθολικό λοκντάουν τον χειμώνα που μας έρχεται; «Μα εγώ έκανα το καθήκον μου, έκανα το εμβόλιο, γιατί να με ξανακλείσουν μέσα; «Μα ρε ούτε αυτόν τον συμφέρει να μας ξανακλείσει. Θα ξεσηκωθεί ο κόσμος». Ο κόσμος όντως ξεσηκώνεται. Αλλά έξω, όχι εδώ. Τουλάχιστον έτσι μαθαίνουμε από τα αποσπασματικά και με το σταγονόμετρο αληθινά δελτία της λίστας Πέτσα. Και ο κόσμος ξεσηκώνεται σε χώρες που έχουν πιάσει τα «τείχη ανοσίας».

Η Αυστρία ξανάρχισε τον χορό και η Μέρκελ υπονόησε έντονα ότι θα ακολουθήσει. (Από την άλλη η Αυστραλία ετοιμάζει «κλειστά καμπ για τους νοσούντες»). Εννοείται πως πολύ γρήγορα συντονίστηκαν και τα μέσα λίστας Πέτσα. Ήδη κυκλοφορούν τίτλοι στο εσωτερικό που μας προετοιμάζουν για έναν «ακόμη δύσκολο χειμώνα». Η θρησκειοποίηση της επιστήμης τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών, εκτός των άλλων, έχει μια πολύ συγκεκριμένη παρενέργεια: να παραγνωρίζουν οι εν λόγω θρησκευόμενοι το βάθος και την καθολικότητα της Πολιτικής. Η Πολιτική εισβάλει παντού, βίαια ή λιγότερο βίαια. Φαίνεται ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μας δίδαξε πόσο επικίνδυνη είναι η επιστήμη στα χέρια των εξουσιαστών, ή καλά καλά των ίδιων των επιστημόνων. Και μας έκανε να μην ασχοληθούμε με το γεγονός ότι ειδικά από τον Β΄ Π.Π. και μετά, η επιστήμη τείνει να εργαλειοποιείται όλο και περισσότερο στα χέρια πολιτικών. Επιπρόσθετα, οι κατέχοντες εξουσία συσσωρεύουν τις γνώσεις τους πάνω στην Πολιτική, όπως γίνεται και στην επιστήμη με τους επιστήμονες. Όσο περισσότερα και πολύπλευρα τα πειράματα, τόσο περισσότερη γνώση προσκομίζουμε.

Με άλλα λόγια, οι κυβερνήσεις και τα μεγάλα τους αδέρφια (οι τεχνολογικοί κολοσσοί, οι τραπεζικοί κολοσσοί κ.ο.κ.), είναι ήδη πολύ πιο έμπειροι στο να εξουσιάζουν, από ό,τι πριν από δύο χρόνια με το ξέσπασμα της πανδημίας. Και δεν είναι εμπειρότεροι με την έννοια ότι πλέον εξυπηρετούν καλύτερα τους πολίτες τους. Είναι εμπειρότεροι με την έννοια της πραγματικής ιδιότητάς τους: Να εξουσιάζουν πλατειές μάζες και κοινωνικά στρώματα, όλο και πιο έμμεσα, όλο και πιο αόρατα, τελειοποιώντας παράλληλα τους μηχανισμούς καταστολής των τελευταίων. Γεγονός που εξασφαλίζει όχι μόνο την διαιώνιση της ισχύος τους, αλλά και την επ’ άπειρον αύξησή της. Όσο η μερίδα αυτή του κόσμου, αυτό το πάνω από 90%, δεν αντιστέκεται, δίνει απλόχερα στους εξουσιαστές να γεύονται ξανά και ξανά τον απαγορευμένο καρπό: την γνώση προς μια τρομακτικά απόλυτη εξουσία.

Οι θεωρίες διεθνών σχέσεων και το «Βυζάντιο» της ανατολικής Ασίας

αναδημοσίευση από το Αντίφωνο
άρθρο του Ευάγγελου Κοροβίνη

.

Μέχρι πρόσφατα η μελέτη των διεθνών σχέσεων ήταν μια αμερικανική υπόθεση. Οι διάφορες περιοχές και περιφέρειες του κόσμου θεωρούνταν ως πεδίο δοκιμασίας των κατεστημένων θεωριών διεθνών σχέσεων και όχι ως αυτόνομες πηγές διαμόρφωσης καινούργιων θεωριών.

Α. Η Κινεζική σχολή διεθνών σχέσεων

Την τελευταία δεκαετία, παρά την συνεχιζόμενη εν πολλοίς αμερικανική κυριαρχία, μια νέα σχολή διεθνών σχέσεων, η κινεζική, αναδύεται και αποσπά το ενδιαφέρον. Οι προσπάθειες για την δημιουργία αυτής της σχολής χρονολογούνται από την δεκαετία του 1950. Αρχικά πήραν την μορφή παροχής πληροφόρησης και συμβουλών προς την ηγεσία της μαοϊκής περιόδου. Στην συνέχεια, με το άνοιγμα της Κίνας στον κόσμο, επί Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, είχαν τον χαρακτήρα εκμάθησης των δυτικών θεωριών διεθνών σχέσεων. Τελικά από τα τέλη της δεκαετίας του 2000 γίνεται προσπάθεια οικοδόμησης κινεζικών, πλέον, θεωριών αυτού του είδους.

Μεταξύ αρκετών εκπροσώπων της κινεζικής σχολής, ο ηθικός ρεαλισμός του Γιάν, η αναβίωση και εννοιολόγηση του συστήματος Tianxia από τον Ζάο και η σχεσιακή θεωρία του Κιν, είναι από τις πιο αντιπροσωπευτικές προσπάθειες δημιουργίας νέων θεωριών.

Ο Γιάν συντάσσεται με την ρεαλιστική θεωρία των διεθνών σχέσεων. Δεν πιστεύει στην δυνατότητα δημιουργίας μιας αποκλειστικά κινεζικής σχολής. Τονίζει όμως ότι η μελέτη του κινεζικού παρελθόντος μπορεί να εμπλουτίσει τις δυτικές θεωρίες. Συμφωνεί με τους ρεαλιστές ότι, σε έναν αθέσμιστο και άναρχο κόσμο ανταγωνιστικών εθνών-κρατών, η ισχύς είναι το κλειδί για την διαύγαση των διεθνών σχέσεων. Ο Γιάν σημειώνει, όμως, ότι στο κινεζικό παρελθόν η ισχύς των ηγετών ενσωμάτωνε συνήθως και κάποιες ηθικές αρχές.

Ελληνικός, Αδιανόητος, γι’ αυτό και Μέγας, Αλέξανδρος

.

Νίκος Τουλαντάς

Έως και τον Μέγα Αλέξανδρο, ο Ελληνισμός ήταν αναγκασμένος να κρατά αμυντικά την αντίστασή του απέναντι στον επεκτατισμό των Περσών. Τα κατάφερνε. Όμως ο Αλέξανδρος στοχάζεται το αδιανόητο. Σκέφτεται, με επιθετική λογική, πως τα «φράγματα», κόντρα στην ορμητικότητα του ποταμού, κράτησαν την περιοχή του Ελληνισμού ασφαλή αλλά το ιδανικό, ως οριστική λύση, θα ήταν να σταματήσει ο «ποταμός». Το σκέφτεται και το επιχειρεί: Αυτοί οι «αθάνατοι» αυτοθεωμένοι, τελειώνουν με μένα.

Οι κατακτήσεις του πατέρα του και οι κατασταλτικές κινήσεις του Αλεξάνδρου έχουν καταστήσει το κλίμα ιδανικό για μία διελληνική συμμαχία αντεπίθεσης. Οι Σπαρτιάτες αντιστέκονται μόνιμα σε κάτι τέτοιο αλλά η δουλειά – αποδείχθηκε – γινόταν και χωρίς αυτούς.

Σμίγοντας με τον Παρμενίωνα στην Αμφίπολη το 334 π.Χ., με συνολικό στράτευμα περίπου 23000 ιππέων και πεζικάριων, καθώς και τις 160 τριήρεις του Κοινού των Ελλήνων (στρατιωτική ομοσπονδία που είχε ιδρύσει ο πατέρας του Φίλιππος Β’), με εφόδια ενός μήνα, ξεκινά για τον Γρανικό ποταμό. Εκεί θα αντιμετωπίσει 20000 Πέρσες ιππείς και 20000 Έλληνες πεζικάριους μισθοφόρους τους. Θα θριαμβεύσει με σχεδόν μισό δυναμικό.

Θα προχωρήσει στις Σάρδεις, Έφεσο, Μίλητο, Αλικαρνασσό, Σίδη, Άσπενδο, Τερμησσό, Σαλαγασσό, Φρυγία, Συρία, Άραδο, Σιδώνα, Τύρο, Αίγυπτο, Ιεροσόλυμα. Έως το 330 π.Χ. θα έχει κατατροπώσει τις Περσικές δυνάμεις σε ξηρά και θάλασσα, θα έχει δώσει τέλος σε 200 χρόνια κατοχής τους στη Βαβυλώνα, θα έχει κατακτήσει όλα τα μεγάλα κέντρα (π.χ. Περσέπολη) και θα κηρύξει το τέλος του πολέμου, μόλις 4 χρόνια μετά την εκκίνησή του.