«Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος» Αλέξανδρος Υψηλάντης, Επαναστατική προκήρυξη 24 Φεβρουαρίου 1821

.

Παναγιώτης Δημητριάδης
Απτχος (Ι) ε.α
Μέλος ΔΣ/ΕΑΑΑ

Η έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας στις 24 Φεβ 1821 από το Αλέξανδρο Υψηλάντη, ήταν αποτέλεσμα μιας δυναμικής που καλλιεργήθηκε αρκετά χρόνια πριν. Ήταν ένας αγώνας που ένωνε όλους τους Έλληνες κάτω από μια σημαία και έναν στόχο Την σημαία της Ελευθερίας για την δημιουργία ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους..

Η επανάσταση στην Αμερική το 1775 καθώς και η Γαλλική Επανάσταση το 1789 ενίσχυσαν την ιδέα της Ελευθερία των Ελλήνων που άρχισαν να προετοιμάζουν σχέδια για την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας.

Οι μετακινήσεις πληθυσμών, οι αλλαγές συνόρων και η δημιουργία νέων κρατών κατά την περίοδο του Μεγάλου Ναπολέοντα που επεκράτησε από το 1804 – 1815 στην Ευρωπαϊκή σκηνή έδωσε κίνητρα στους Σέρβους την ίδια περίοδο να επιχειρήσουν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους από του Οθωμανούς χωρίς επιτυχία.

Ο Ρώσο – Τουρκικός πόλεμος 1806 – 1812 , και άλλες επαναστατικές τάσεις και κινήματα στην Ευρώπη και την Οθωμανική Αυτοκρατορία συνέβαλαν καθοριστικά στην δημιουργία της Φιλικής εταιρείας το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας με ιδρυτικά μέλη τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ.

Η ευρωπαϊκή διπλωματία και το ελληνικό ζήτημα στο συνέδριο του Λάιμπαχ

.

Η είδηση της Ελληνικής Επανάστασης έγινε γνωστή σε μια εποχή που οι Μεγάλες Δυνάμεις ασχολούνταν με την καταστολή των εξεγέρσεων στην Ιταλική και την Ιβηρική χερσόνησο. H αρνητική αντιμετώπιση των επαναστατικών κινημάτων συνδέεται με τη λεγόμενη Aρχή της Nομιμότητας που είχε κατισχύσει στο διπλωματικό πεδίο από το 1815, όταν οι νικητές των ναπολεόντειων πολέμων επέβαλαν την Παλινόρθωση των παλαιών καθεστώτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Έτσι, η διατήρηση της ειρήνης συνδέθηκε άμεσα με τη διατήρηση των καθεστώτων, σκοπός για τον οποίο απαιτούνταν η συνεργασία των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Pωσία, η Γαλλία, η Αυστρία, η Πρωσία και η Αγγλία, κράτη με διαφορετικά και συχνά ανταγωνιστικά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, θα έπρεπε να κινηθούν από κοινού για την αντιμετώπιση ενός νέου επαναστατικού ξεσηκωμού στην Ευρώπη.

Με άλλα λόγια, η προώθηση των ιδιαίτερων συμφερόντων κάθε χώρας δεν έπρεπε να θέτει σε δοκιμασία την πολιτική σταθερότητα στη Γηραιά Ήπειρο. Κάτι τέτοιο προϋπέθετε τη συμφωνία των πέντε ισχυρών κρατών και η συμφωνία αυτή ήταν αποτέλεσμα εξαντλητικών διπλωματικών διαβουλεύσεων και συνεδρίων. Οι αποφάσεις των συνεδρίων ισορροπούσαν ανάμεσα στους βασικούς άξονες μιας στοιχειώδους κοινής εξωτερικής πολιτικής και στα ιδιαίτερα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες σε καμιά περίπτωση δεν εγκατέλειπαν την προσπάθεια επικυριαρχίας η μία επί της άλλης.

H Οθωμανική Aυτοκρατορία αποτελούσε εστία εντάσεων, ανταγωνισμών και συγκρούσεων που τη μετέτρεπαν σε παράγοντα αποσταθεροποίησης. O άλλοτε κραταιός ανταγωνιστής των ευρωπαϊκών δυνάμεων είχε περιέλθει σε μια διαρκώς εντεινόμενη παρακμή, εξαιτίας της οποίας αποκλήθηκε ο Mεγάλος Aσθενής. Aπό τα τέλη του 18ου αιώνα είχαν διαφανεί οι αποσχιστικές τάσεις που καλλιεργούνταν στους χριστιανικούς πληθυσμούς των ευρωπαϊκών της κτήσεων.

«Εν τούτω τω σημείω νικώμεν» – Στις 24/2/1821 ο Αλέξανδρος Κ. Υψηλάντης καλεί το Χριστιανικό Γένος σε Επανάσταση

αναδημοσίευση από το Καραβάκι της Ιστορίας
άρθρο του Στέργιου Ζυγούρα

.

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ Θ’ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ

Σαν σήμερα, 24 Φεβρουαρίου, πριν 200 χρόνια, ο εθνεγέρτης Αλέξανδρος Υψηλάντης καλεί το χριστιανικό γένος σε Επανάσταση. Επί δυο αιώνες το θέμα έχει υποβαθμιστεί. Το κράτος που τελικά δημιουργήθηκε, γιορτάζει στις 25 Μαρτίου. Όχι τελείως άδικα, καθώς μεσολάβησαν πολλά και δραματικά γεγονότα ως το 1838. Η ιστορία όμως δεν παραγράφεται. Οι συνθήκες ανάγκασαν τον αφανή ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας, τον Ιωάννη Καποδίστρια, να σχεδιάσει την Επανάσταση με τρόπο ιδιαίτερο. Πέρα από τον στρατιωτικό αντιπερισπασμό του Αλή πασά, η ίδρυση ενός ομοσπονδιακού -όπως προβλεπόνταν αρχικά- και στη συνέχεια ενός εθνικού κράτους απαιτούσε έναν δεύτερο πολιτικο-στρατιωτικό αντιπερισπασμό. Απαιτούσε, πάνω απ’ όλα, την ταύτιση της έγερσης με το υπερεθνικό σημείο του Σταυρού.

Κάποτε η ιστορία θα καταγραφεί στο σύνολό της. Με τα στοιχεία που σήμερα διαθέτουμε, φαίνεται ότι ο βασικός αντίπαλος των εξεγερμένων Ελλήνων δεν ήταν η Οθωμανική διοίκηση. Ο στρατός και ο στόλος των Οθωμανών νικήθηκε γρήγορα. Και αν η Στερεά δεν υπονομευόταν από το 1821, το 1823 θα είχε ιδρυθεί ένα ομόσπονδο κράτος που θα περιελάμβανε Ήπειρο, Θεσσαλία, Στερεά, Πελοπόννησο, Κυκλάδες. Η υπονόμευση 1821-22 εκφράστηκε από τη γνωστή διοίκηση Μαυροκορδάτου & Νέγρη. Όμως η πολιτική αυτή υποδείχθηκε από τα ευρωπαϊκά κέντρα που είχαν αντιταχθεί στον σχεδιασμό του Καποδίστρια, από τα κέντρα που δεν επιθυμούσαν ένα υπερεθνικό Ελληνικό κράτος και μπορούσαν -μόνον υπό αυστηρές προϋποθέσεις- να ανεχθούν ένα πολύ περιορισμένο εθνικό κράτος.

Η «Σάλπιγξ Ελληνική» και ο «κοινός» επαναστατικός στόχος του 1821

αναδημοσίευση από το Καραβάκι της Ιστορίας
άρθρο του Στέργιου Ζυγούρα

.

Η πρώτη έντυπη εφημερίδα της Επανάστασης του 1821 είναι από εκείνα τα ιστορικά σημεία που περιέχουν την άγνωστη ιστορία των δυο αντίθετων επαναστατικών τάσεων. Εκείνων που συγκρούστηκαν το 1823-25 στους λεγόμενους “εμφύλιους”.

Η εφημερίδα “Σάλπιγξ Ελληνική” εκδόθηκε την 1η Αυγούστου 1821 από τον κληρικό Θεόκλητο Φαρμακίδη. Την μικρή τυπογραφική μηχανή είχε φέρει μαζί του ο αδελφός του αρχηγού της Επανάστασης, ο Δημήτριος Υψηλάντης. Ελάχιστα φύλλα εκδόθηκαν και η εφημερίδα διέκοψε την λειτουργία της. Αιτία ήταν η παραίτηση του Θ. Φαρμακίδη, ο οποίος “αρνήθηκε να ενδώση εις το δεσποτικόν μέσον της προεξετάσεως”. Τι είχε συμβεί;

Ο Δημήτριος Υψηλάντης έφτασε στην Πελοπόννησο ως “Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής”, δηλαδή του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο “Γ. Επίτροπος της Αρχής” είχε ανακοινωθεί ως αρχηγός της Επανάστασης τους πρώτους μήνες του 1820, ύστερα από διαβουλεύσεις στην Αγ. Πετρούπολη τις οποίες αγνοούμε. Από εκείνα όμως που γνωρίζουμε, προκύπτει ότι η άμεσα εμφανιζόμενη αντίδραση εναντίον του Υψηλάντη προέκυψε από εκείνους που υποκριτικά υποστήριζαν την αρχηγία του Ι. Καποδίστρια. Το θέμα είναι σκοτεινό για μας, γιατί αφορά στην ταυτότητα της Φιλικής Εταιρείας, η οποία, αν και άγνωστη ως προς τους ιδρυτές και τους στόχους, μπορεί με βεβαιότητα να αποσυνδεθεί πλήρως από την ομάδα της Οδησσού (ουδείς από τους φερόμενους ως “δράστες” ίδρυσε την Εταιρεία).

Ο επαρχιωτισμός των ευρωπαϊστών

αναδημοσίευση από το The Mermaid Tavern

.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ήταν Έλληνας πρίγκιπας, στρατιωτικός και αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1782 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας και γόνου εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας. Το 1810 κατατάχτηκε με το βαθμό του ανθυπίλαρχου (ανθυπολοχαγός του Ιππικού) στο σώμα των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄ της Ρωσίας. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, όπου στη μάχη της Δρέσδης έχασε το δεξί του χέρι. Τέλος, συμμετέσχε ως μέλος της αυτοκρατορικής ακολουθίας στο Συνέδριο της Βιέννης με το βαθμό του υποστράτηγου.

Ο Υψηλάντης, όπως πολλοί άλλοι διαπρεπείς και ευγενείς Έλληνες εκείνης της εποχής, έζησε σε μία περίοδο όπου η Ευρώπη βρισκόταν στο απόγειο της δύναμης και της δόξας της. Συναναστρεφόταν πολλούς δυτικούς, μπαινόβγαινε στα ευρωπαϊκά σαλόνια, και διακρίθηκε σε ιστορικές μάχες που καθόρισαν την μετέπειτα πορεία της Γηραιάς Ηπείρου. Ωστόσο, κατά έναν παράδοξο τρόπο – θα έλεγε ένας ευρωπαϊστής – ο Αλέξανδρος Υψηλάντης δεν ξέχασε ποτέ τη γη των προγόνων του και τους υπόδουλους Έλληνες. Ο ίδιος έλεγε στον Ξάνθο: «Αν εγώ εγνώριζον ότι οι ομογενείς μου είχον ανάγκην από εμέ και εστοχάζοντο, ότι εδυνάμην να συντελέσω εις την ευδαιμονίαν των, σου λέγω εντίμως, ότι ήθελον μετά προθυμίας κάμω κάθε θυσίαν, ακόμη και την κατάστασίν μου, και τον εαυτόν μου θα εθυσίαζον υπέρ αυτών». Μία υπόσχεση την οποία τήρησε.

Αλέξανδρος Υψηλάντης ( 1792 – 19 Ιανουαρίου 1828)

.

 .

από το βιβλίο του Θεοφάνη Μαλκίδη:

«Αλέξανδρος Υψηλάντης. Μάχου Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος»

 .

O Αλέξανδρος Υψηλάντης, αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1792 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, και της Ελισάβετ το γένος Βακαρέσκου, μίας από τις μεγαλύτερες οικογένειες της Ρουμανίας.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ήταν γόνος εύπορης και ισχυρής οικογένειας του Βυζαντίου με καταγωγή από τα Ύψαλα της Τραπεζούντας στον Πόντο.

Ο ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης και γραμματέας του Δημήτριου Υψηλάντη, αρχιστράτηγου και αδελφός του αρχηγού της Επανάστασης, Ιωάννης Φιλήμονας αποτελεί σημαντική πηγή για την διαδρομή της οικογένειας Υψηλάντη. Ο Φιλήμονας αναφέρει ότι η οικογένεια Υψηλάντη μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγε στην αυλή των Κομνηνών της Τραπεζούντας, μαζί με άλλες ισχυρές οικογένειες της αυτοκρατορίας (οικογένεια Μουρούζη, κλπ).

Σαν σήμερα το 1821 ο Ιερός Λόχος πέφτει στο πεδίο της μάχης στο Δραγατσάνι της Ρουμανίας.

Ο Ιερός Λόχος είχε συγκροτηθεί από φοιτητές και νέους Έλληνες της διασποράς και με ηγέτη τον Αλ. Υψηλάντη επαναστάτησε κατά των Οθωμανών στην Μολδοβλαχία όπου υπήρχε πολύ ισχυρή ελληνική παροικία.

Ο Κεφαλονίτης ναύαρχος Ανδρέας Σφαέλος και ο Ιθακήσιος χιλίαρχος Βασίλειος Καραβίας πρωταγωνίστησαν στις μάχες του Ιερού Λόχου μαζί με εκατοντάδες άλλους Κεφαλονίτες μέλη της Φιλικής Εταιρείας και του Ιερού Λόχου.

Στην πόλη Γαλάτσι υψώθηκε για πρώτη φορά στα νεότερα χρόνια η ελληνική σημαία, όμως η ήττα του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνι και η σύλληψη του Υψηλάντη σήμανε το τέλος της Φιλικής Εταιρείας που οργάνωσε την ελληνική επανάσταση. Τη σκυτάλη πήραν οι επαναστάτες στην Πελοπόννησο.

Ο Ιερός Λόχος ήταν στρατιωτικό σώμα που ιδρύθηκε από τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη στη Φωξάνη, πόλη στα όρια της Μολδαβίας με τη Βλαχία, στα μέσα Μαρτίου του 1821 και συγκροτήθηκε από εθελοντές σπουδαστές των ελληνικών παροικιών της Μολδοβλαχίας και της Οδησσού, κυρίως. Ήταν η πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και του ελληνικού στρατού γενικότερα. Ο Υψηλάντης πίστευε πως οι νεαροί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ψυχή του στρατού του. Γι’ αυτό τους ονομάτισε από το κλασικό όνομα του Ιερού Λόχου των Θηβών.

ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ – Η επαναστατική προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη (24 ΦΕΒ 1821)

Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Πρό πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν, αυτοί, καίτοι οπωσούν ελεύθεροι, επροσπάθησαν όλαις δυνάμεσι να αυξήσωσι την ελευθερίαν, και δι’ αυτής πάσαν αυτών την Ευδαιμονίαν.

Οι αδελφοί μας και φίλοι είναι πανταχού έτοιμοι, οι Σέρβοι, οι Σουλιώται, και όλη η Ηπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένωσιν· ας ενωθώμεν λοιπόν με Ενθουσιασμόν! η Πατρίς μάς προσκαλεί!

Η Ευρώπη, προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί διά την ακινησίαν μας, ας αντηχήσωσι λοιπόν όλα τα Όρη τής Ελλάδος από τον Ήχον τής πολεμικής μας Σάλπιγγος, και αι κοιλάδες από την τρομεράν κλαγγήν των Αρμάτων μας. Η Ευρώπη θέλει θαυμάση τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών τρέμοντες και ωχροί θέλουσι φύγει απ’ έμπροσθέν μας.

Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης ενασχολούνται εις την αποκατάστασιν της ιδίας ευδαιμονίας· και πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των Προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.

Ημείς, φαινόμενοι άξιοι της προπατορικής αρετής και του παρόντος αιώνος, είμεθα Εύελπεις, να επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν· πολλοί εκ τούτων φιλελεύθεροι θέλουσιν έλθη, διά να συναγωνισθώσι με ημάς. Κινηθήτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδή μίαν Κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθή τα δίκαιά μας! Θέλετε ιδή και εξ αυτών των εχθρών μας πολλούς, οίτινες, παρακινούμενοι από την δικαίαν μας αιτίαν, να στρέψωσι τα Νώτα προς τον εχθρόν και να ενωθώσι με ημάς· ας παρρησιασθώσι με ειλικρινές φρόνημα, η Πατρίς θέλει τους εγκολπωθή! Ποίος λοιπόν εμποδίζει τους ανδρικούς σας Βραχίονας; ο άνανδρος εχθρός μας είναι ασθενής και αδύνατος. Οι στρατηγοί μας έμπειροι και όλοι οι ομογενείς γέμουσιν ενθουσιασμού! ενωθήτε λοιπόν, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες! ας σχηματισθώσι φάλαγκες εθνικαί, ας εμφανισθώσι Πατριωτικαί λεγεώνες, και θέλετε ιδή τους παλαιούς εκείνους Κολοσσούς του δεσποτισμού να πέσωσιν εξ ιδίων, απέναντι των θριαμβευτικών μας Σημαίων! Εις την φωνήν της Σάλπιγκός μας όλα τα παράλια του Ιωνίου και Αιγέου πελάγους θέλουσιν αντηχήση· τα Ελληνικά πλοία, τα οποία εν καιρώ ειρήνης ήξεραν να εμπορεύωνται, και να πολεμώσι, θέλουσι σπείρη εις όλους τους λιμένας του τυράννου με το πυρ και την μάχαιραν, την φρίκην και τον θάνατον…

Τεργέστη 19 Δεκεμβρίου 1797: Η σύλληψη του Ρήγα Φεραίου από την αυστριακή αστυνομία

.

Ο Ρήγας γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας στα μέσα της δεκαετίας του 1750. Δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα η ακριβής χρονολογία της γέννησής του, αλλά η πιθανότερη εκδοχή είναι το 1757. Οι γονείς του, Κυρίτζης και Μαρία, ήταν ευκατάστατοι κάτοικοι του Βελεστίνου. Ο πατέρας του ασχολείτο με βιοτεχνικές και εμπορικές δραστηριότητες. Είχε έναν αδελφό, τον Κώστα, και μια αδελφή, την Ασήμω.

Παρακολούθησε μαθήματα στο σχολείο της Ζαγοράς. Μετά την ολοκλήρωση των βασικών σπουδών του, κι αφού για ένα μικρό διάστημα δίδαξε κι ο ίδιος σε ένα κοντινό χωριό, τον Κισσό, εγκατέλειψε την πατρίδα του και πήγε στην Πόλη. Η μετάβασή του στην Πόλη τοποθετείται γύρω στο 1773-1774, όταν ήταν 17, περίπου, ετών. Εκεί φαίνεται ότι εντάσσεται στην ανθούσα κοινότητα των πηλιορειτών εμπόρων και ασχολείται και ο ίδιος με το εμπόριο.

Αξιοποιώντας τις στενές σχέσεις των συμπατριωτών του με τους Φαναριώτες και το Πατριαρχείο έρχεται σε επαφή με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη –πατέρα των Κωνσταντίνου και Δημητρίου Υψηλάντη και παππού του νεότερου Αλέξανδρου Υψηλάντη– και γίνεται γραμματέας του. Ο Υψηλάντης τον βοηθά να αποκτήσει ανώτερη μόρφωση και να μάθει γαλλικά. Δεν είναι γνωστό το ακριβές διάστημα που παρέμεινε στην Πόλη, αλλά φαίνεται ότι κάποια στιγμή έφυγε μαζί με τον Υψηλάντη για τις Ηγεμονίες.

Γύρω στα 1786 βρίσκεται στο Βουκουρέστι. Εκεί προσλαμβάνεται ως γραμματέας από τον άρχοντα Μπραγκοβάνου. Στο Βουκουρέστι, ο Ρήγας συναντά τον Δημήτριο Καταρτζή, με τον οποίο σχετίζεται στενά. Ο Δημήτριος Καταρτζής (1730-1807) υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της ελληνικής λογιοσύνη του 18ου αιώνα. Οραματιζόταν τη δημιουργία μιας ελληνικής επικράτειας ευθυγραμμισμένης με τα πρότυπα του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, ιδιαίτερα όπως αυτά εκφράστηκαν από τους Εγκυκλοπαιδιστές.

Εμμανουήλ Ξάνθος, ο Φιλικός εκ Πάτμου (1772 – 28 Νοεμβρίου 1852)

Εικόνα από:stamps-gr.blogspot.com

1. Νεανικά χρόνια: Η Οδησσός και η ίδρυση της Εταιρείας

Ο Εμμανουήλ Ξάνθος γεννήθηκε στην Πάτμο το 1772. Ο πατέρας του Νικόλαος είχε υπηρετήσει στο ρωσικό στρατό, ενώ η μητέρα του Δούκαινα, που καταγόταν από αρχοντική οικογένεια του νησιού, φρόντισε για την ανατροφή του.¹ Σπούδασε στην Πατμιάδα Σχολή. Όταν έγινε 20 ετών, μετέβη στην Τεργέστη και εργάσθηκε σε μεγάλο εμπορικό οίκο.

Το 1810 επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Οδησσό, όπου εργάσθηκε ως γραμματέας του μεγαλεμπόρου Βασιλείου Ξένου. Το 1812 ήλθε στην Κωνσταντινούπολη για εμπορικές υποθέσεις και συνεταιρίσθηκε με τους Ιωαννίτες Ασημάκη Κροκίδα, Χριστόδουλο Οικονόμου και Κυριάκο Μπατζακτζή σχετικά με το εμπόριο λαδιού. Για το λόγο αυτόν μετέβη στις αρχές του 1813 στην Πρέβεζα και τα Γιάννενα, όπου έλαβε σχετική άδεια από τον Αλή Πασά με τη μεσολάβηση του Μάνθου Οικονόμου, αδελφού ενός εκ των συνεταίρων του.

Στη συνέχεια επισκέφθηκε την Αγία Μαύρα (Λευκάδα), όπου, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του,² μυήθηκε στον Τεκτονισμό. Το Νοέμβριο του 1813 επανήλθε στην Οδησσό. Εκεί, όπως αναφέρει ο ίδιος,³ γνώρισε το Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και συνδέθηκε φιλικά μαζί τους. Η φιλία των τριών ανδρών οδήγησε στην ιδέα της σύστασης μιας μυστικής εταιρείας.⁴

Ο ιστορικός Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, επαναπροσεγγίζοντας το θέμα της σύστασης της Φιλικής Εταιρείας,⁵ ύστερα από έρευνα σε αρχειακές πηγές και μελέτη της αλληλογραφίας μεταξύ των μελών της Φιλικής Εταιρείας, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μπορεί να υποστηριχθεί βάσιμα η υπόθεση πως δεν υπήρξε πράγματι ιδρυτική τριάδα της Εταιρείας. Την πρωτοβουλία στην πρώτη επεξεργασία της ιδέας σύστασης της Φιλικής την είχαν, κατά τον Σβολόπουλο, οι Τσακάλωφ και Σκουφάς, χωρίς να είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ο αρχικός εμπνευστής.

Σταμάτης Κλεάνθης (1802-1862)

Ο Σταμάτης Κλεάνθης, αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και επιχειρηματίας, γεννήθηκε στο τουρκοκρατούμενο Βελβεντό το έτος 1802 και πέθανε στην Αθήνα το 1862.

Φοίτησε στην Κοινοτική Σχολή Βελβεντού, αλλά ήδη στα εφηβικά του χρόνια πήγε στο Βουκουρέστι, όπου ανθούσε μια βελβεντινή κοινότητα. Εκεί συνέχισε τις σπουδές στην Ελληνική Σχολή, δίπλα στον Ηπειρώτη λόγιο Νεόφυτο Δούκα.

Το Μάρτιο του 1821 άφησε το Βουκουρέστι και εντάχθηκε στον Ιερό Λόχο με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Στο Δραγατσάνι που έγινε η μάχη με τους Τούρκους, όπου οι περισσότεροι Έλληνες έχασαν τη ζωή τους, ο Κλεάνθης πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στην Πόλη για να θανατωθεί. Κατάφερε όμως να δραπετεύσει, να πάει στη Βιέννη και από εκεί στη Λειψία.

Στην Ευρώπη αρχίζει για τον Σταμάτη Κλεάνθη ένας νέος κύκλος, καθώς ξεκινά τις σπουδές του πάνω στην Αρχιτεκτονική, στη σχολή της Λειψίας. Γρήγορα όμως τον τράβηξε η Αρχιτεκτονική Σχολή της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Βερολίνου, εγκατέλειψε τη Λειψία και φοίτησε δίπλα στον καθηγητή Φριδερίκο Σίνκελ ( Fr . Schinkel ).

Είναι εκεί στο Βερολίνο που από Σταμάτης Σταματίου – που ήταν το κανονικό του όνομα – πήρε το όνομα Στάματης Κλεάνθης: οι γερμανοί φίλοι και καθηγητές του, επειδή τον θαύμαζαν για το διπλό αγώνα που έδινε, σπουδάζοντας και δουλεύοντας ως εμπορικός μεσίτης και διερμηνέας στις εμποροπανηγύρεις της Λειψίας, τον ονόμασαν Κλεάνθη, κατά τον αρχαίο Κλεάνθη τον Φρεάντλη. Οι καθηγητές του αναγνώρισαν τη μεγάλη αξία, εκτίμησαν την εξυπνάδα και τον ακέραιο χαρακτήρα του. Ο Στάματης Κλεάνθης πήρε το πτυχίο του με άριστα από τον ίδιο τον βασιλιά της Πρωσσίας.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΙΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΞΕΣΗΚΩΜΟ

Τζων Βεϊνόγλου Ιστορικού Ερευνητή

Παρά τις διώξεις τα βασανιστήρια, τους βιασμούς, τις δολοφονίες, την άγρια τρομοκρατία, κυριολεκτικά μέσα από το στόμα του λύκου, ο Ελληνισμός της Μικρασίας στάθηκε αλύγιστος στις επάλξεις του Αγώνα για την απελευθέρωση του ‘Έθνους από τον τουρκικό ζυγό. Και έδωσαν πολλά και ανεκτίμητα. Σε αίμα, σε χρήμα, σε δασκάλους, φλογερούς κήρυκες της ελευθερίας, σε κάθε είδους ουσίες.

Δεν τα γράφουν τα σχολικά βιβλία. Κι ούτε διδάσκεται πουθενά η μεγάλη προσφορά της Ιωνίας, της Μικράς Ασίας γενικότερα, στην Εθνεγερσία. Προσφορά σε πολύ χρήμα, ίσως το περισσότερο, σε πολύ αίμα, σε κάθε λογής βοήθεια του Αγώνα.

Ακόμα κι εμείς, οι ερευνητές της Ενώσεως Σμυρναίων, δυσκολευόμαστε, ψάχνοντας για στοιχεία. Γιατί, τα μεν Μικρασιατικά Αρχεία, που φυλάγονταν στη βιβλιοθήκη της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης (ιδρύθηκε στα 1731), κάηκαν το ‘22, λίγα υπάρχουν στην εδώ Εθνολογική Εταιρία, ενώ τα γενικά Αρχεία του Ελληνικού Κράτους, όπως γράφει κι ο Γιάννης Βλαχογιάννης, πουλήθηκαν κατά ένα μεγάλο μέρος τους σε δημοπρασίες με την οκά, για να καταλήξουν να τυλίγουν σαρδέλες, ελιές, κορδέλες και μασουράκια.

Μια ένοπλη εξέγερση της Μικρασίας θα συναντούσε ανυπέρβλητες δυσκολίες, για δύο κυρίως λόγους. Πρώτα ο πληθυσμός. Στη Σμύρνη και την περιοχή της, το Αϊβαλή και μερικές ακόμα μικρασιατικές πόλεις και χωριά, υπήρχε αρκετό και ζωηρό ελληνικό στοιχείο. Αλλά κι αυτό, ανάμεσα σε Τούρκους, Άραβες, Ατζέμηδες, Εβραίους και Λεβαντίνους. Κι αυτοί οι τελευταίοι, όπως ομολογεί και ο Πουκεβίλ, δεν ήταν καθόλου φιλέλληνες. Στη Μικρασιατική δε ενδοχώρα υπήρχαν χωριά, τα πιο φτωχά, με ελάχιστους ,η κανέναν Έλληνα.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Ε΄ και η επανάσταση

αναδημοσίευση από τις Νεοπαγανιστικές απάτες

..

Ξένοι των Ελληνικών ιδανικών, και αμέτοχοι της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, οι Νεοπαγανιστές κατηγορούν τον άγιο Γρηγόριο τον Ε΄ για προδοσία, και συμμαχία με τους Τούρκους. Αυτόν που σκότωσαν οι Τούρκοι μαρτυρικά, επειδή βοήθησε το έθνος στην απελευθέρωσή του! Αυτόν που οι απελευθερωμένοι Χριστιανοί Έλληνες, δήλωσαν ότι αναγνωρίζουν ως ΑΓΙΟ και ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ.

Παράλληλα, στα παρακάτω ντοκουμέντα, θα γίνει εμφανές, ότι η επανάσταση του 1821, δεν ήταν η επανάσταση ενός άθρησκου Ελληνικού έθνους. Αντίθετα, ήταν επανάσταση των Χριστιανών, ενάντια στους Μουσουλμάνους δυνάστες. Κάτι που πρέπει να σκεφθούν όλοι αυτοί που ζητούν να απογυμνώσουν την Ελλάδα από το Χριστό.

Φανατικοί ιδεολογικοί ψευδοκατήγοροι

Οι εχθροί της εκκλησίας χαλάνε τον κόσμο, φωνάζοντας ότι ο Πατριάρχης ήταν ο χειρότερος «Τουρκόφιλος», «μισέλληνας», «προδότης του γένους» κλπ., αφού αφόρισε την Επανάσταση και ιδίως τους πρώτους ηγέτες της Αλέξανδρο Υψηλάντη και Μιχαήλ Σούτσο.

Και το μεν αφοριστικό είναι αυθεντικό. Γεννάται όμως το ερώτημα: Το αξιολογούν οι κατήγοροι σωστά; Και το ερώτημα γίνεται πιο σοβαρό όταν βλέπουμε τους Έλληνες, τόσες γενεές, και μάλιστα τους ίδιους τους αφορισμένους, να το αξιολογούν εντελώς διαφορετικά. Και γι’ αυτό τον τιμούν σαν την ιερότερη εθνική μορφή. Και του έστησαν ανδριάντα στο Πανεπιστήμιο.

Περί της σωστής αξιολόγησης του θέματος αυτού, απάντηση πρέπει να δώσει όχι η ιδεολογία, αλλά

22 Φεβρουαρίου 1821: Η πραγματική ημερομηνία έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης

αναδημοσίευση από το Καλημέρα Αρκαδία

άρθρο του Τάσου Κεχαγιά

.

Επί βασιλείας Όθωνα, ως επέτειος εορτασμού της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης ορίστηκε η 25η Μαρτίου, κυρίως λόγω του θρησκευτικού συμβολισμού που έχει η συγκεκριμένη ημέρα. Όμως αυτή η ιστορική «ανακρίβεια» έχει -μεταξύ άλλων- αδικήσει έναν τεράστιο Έλληνα, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, τον Αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας. Αυτός ήταν ο πρώτος που έθεσε σε κίνηση την Επανάσταση, πολύ μακριά από το Ελληνικό έδαφος, με σκοπό να πετύχει αντιπερισπασμό έναντι των Τούρκων.

Στις 22 Φεβρουαρίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και οι Άνδρες του, πέρασαν τον ποταμό Προύθο που ήταν τότε το σύνορο μεταξύ της Ρωσίας και των παραδουνάβιων ηγεμονιών οι οποίες υπάγονταν διοικητικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη των επιχειρήσεων. Δύο μέρες αργότερα, στο Ιάσιο, εκδίδει την επίσημη διακήρυξη της Επανάστασης. Πρόκειται για ένα ιερό κείμενο του Έθνους μας, υπό τον τίτλο «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», το οποίο κλείνει με τα εξής συγκλονιστικά λόγια:

«Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των Πατέρων μας, οι οποίοι, διά να μάς αφήσωσιν ελευθέρους, επολέμησαν και απέθανον εκεί! Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν του Επαμεινώνδου Θηβαίου, και του Αθηναίου Θρασυβούλου, οίτινες κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους, εις εκείνας του Αρμοδίου και Αριστογείτωνος, οι οποίοι συνέτριψαν τον Πεισιστρατικόν ζυγόν, εις εκείνην του Τιμολέοντος, όστις απεκατέστησε την ελευθερίαν εις την Κόρινθον και τας Συρακούσας, μάλιστα εις εκείνας του Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους, του Λεωνίδου και των τριακοσίων, οίτινες κατέκοψαν τοσάκις τους αναριθμήτους στρατούς των βαρβάρων Περσών, των οποίων τους βαρβαροτέρους και ανανδροτέρους απογόνους πρόκειται εις ημάς σήμερον, με πολλά μικρόν κόπον, να εξαφανίσωμεν εξ ολοκλήρου. Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι η Πατρίς Μάς Προσκαλεί!»

Η προσπάθεια του Υψηλάντη κορυφώθηκε με