Πενήντα λεπτά με το μουλάρι – ή περί του τ(ρ)όπου που μας θρέφει

του Αντώνη Ν. Παπαβασιλείου

ΑΓΡΙΩΣ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΣ ΗΝ ΤΟ ΘΕΑΜΑ ΤΗΣ ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΗΣ ΝΗΣΟΥ
Αλ. Μωραϊτίδη
ΒΑΡΥΧΕΙΜΩΝΙΑ

ΕΝ ΦΩΣ ΜΙΚΡΟΝ ΩΣ ΛΑΜΠΥΡΙΣ
Αλ. Παπαδιαµάντη
Ο ΧΑΡΑΜΑΔΟΣ

Α.Δ.Ε.
Τούτα είναι τα αρχικά που υπογράφουν τον πρόλογο. Με συνοδό τον Γιάννη Ματαρώνα (Θέ µου πως καµπανίζουν τούτα τα σκιαθίτικα επώνυµα στα αυτιά µας!) πεζοπόρησε το νησί.

Ανδρέας Δ. Έρσελµαν. Το µικρό χαρτόδετο βιβλίο κατέφθασε εδώ από το καλό εκείνο βιβλιοπωλείο (χαίρε κυρ-Δηµήτρη!) κοντά στου ξεπεσµένου δερβίση το κατάµερον. «Τυπώθηκε τον Ιούνιο του 1954 στο εργοστάσιο των γραφικών τεχνών του οίκου Μιχ. Σαλιβέρου Α.». Ο Σαλίβερος δεν ήτο εκείνος που τύπωνε το πάλαι τα λειτουργικά βιβλία; Ταιριαστόν. Η «Σκιάθος» του µε το ανάλαφρο γαλάζιο κυµατοειδές εξώφυλλο µετέχει του τρόπου του λειτουργικού.

Την απήλαυσα. Και τις 88 σελιδούλες. Και τον υπέροχο χάρτη (που δείχνει, πιστεύω, την στρατιωτική εκπαίδευση του ανδρός). Εκατόν τριανταοκτώ τοπωνύµια. Ωραία κλισέ φωτογραφικά. Τα Δ6 και τα Ε6 οδοδείκτες του Παραδείσου.

Γητευµένος ο οδοιπορών συγγραφεύς µε τον Παπαδιαµάντη. Από µαθητής µε τον «Φτωχό Άγιο» ως τα «θαυµάσια διηγήµατα» που βρήκε («ευτυχώς») σε παλιά βιβλιοθήκη. Μην κοιτάτε, δεν είχαµε τότε τον πεντάτοµο ΔΟΜΟ (+ την αλληλογραφία) του υπέροχου ΝΔΤ. Άλλες εποχές. «Η πόλη ηλεκτροφωτίζεται µόνο από το σούρουπο ως τα µεσάνυχτα», γράφει ο ΑΔΕ, και ναι, µιλάει για την Σκιάθο. 45 λεπτά από Λεχούνι ως το µοναστήρι του Ευαγγελισµού και από κει µέχρι τη Σκιάθο 50 λεπτά µε το µουλάρι.

(Δέκα χρόνια πριν πήγα στο µοναστήρι µε ταξί. Με ανέπαυσαν, όµως, τα πρόβατα που συνέχιζαν το παλίµψηστο πίσω κει στο ρέµα).

Στη σελίδα 614 του Λατινοελληνικού του, ο Στέφανος ο Κουµανούδης (και δάσκαλος του Γέροντα) οµιλεί για τον παλίµψηστο χάρτη, palimpsestus. Άραγε τι άλλο είναι αυτός ο τόπος και ο τρόπος, παρά ένα θαυµάσιο παλίµψηστο της τρυφερότητας και της σκληράδας του είδους µας, χωρίς εδεµικές αυταπάτες. Τόπος – τρόπος που µας θρέφει και κάνει τα ονείρατά µας στιβαρές γριντιές της ύπαρξης.

Ένα πνευματικό φυτώριο.

σ.σ. ΑΠΛΑ ΥΠΕΡΟΧΟ. 

Κωστή Μπαστιά

Οι αγρυπνίες τού Αγίου Ελισαίου σταθήκανε πνευματικό φυτώριο. Μέσα στο ταπεινό αυτό εκκλησάκι, στους Αγέρηδες, το ιδιωτικό, το ανύπαρκτο τώρα πια, αφού το γκρέμισε η σκαπάνη της οικονομικής σκοπιμότητας, ο Όσιος παπα-Νικόλας ο Πλανάς, ο Αλέξανδρος Παπα­διαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και μία πλειάδα ταπεινών ορθοδόξων Χριστιανών, είχανε οργανώσει αυτές τις αγρυπνίες.

Λειτουργός ο ακούραστος ψάλτης ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, κι αριστερός ψάλτης ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης. Και γύρω τους ένα εκκλησίασμα από ταπεινούς Χριστιανούς, που δεν κουραζόντανε, ούτε από τις μακρυές ακολουθίες, ούτε από την αγρυπνία, ούτε από την ορθο­στασία. Ούτε τα βλέφαρά τους κλείνανε, ούτε τα γόνατά τους λυγίζανε.

Οι ταπεινοί αυτοί Χριστιανοί, ούτε συλλόγους είχανε σκαρώ­σει, ούτε λόγους βγάζανε, ούτε συχνάζανε στα γραφεία των εφημερίδων, απαιτώντας προ­σωπική προβολή και παινέματα των δημοσιογράφων, ούτε καλούσανε κανέναν ισχυρό να ‘ρθη, να τους καμαρώση και να τους ενισχύση.

Δεν κάνανε κοινωνικό Χρι­στιανισμό, ούτε είχε ψηλώσει ο νους τους, ώστε να θέλουνε να βολέψουνε τα στραβά τού κό­σμου, σαν κείνους τους πιο θεόστραβους άπ’ όλους, που παρασταίνουνε τον εκλεχτό τού Θεού, τον προωρισμένο ν’ αποκαταστήση την δικαιοσύνη του, στον ξεστρατισμέ­νο κόσμο. Είτανε άνθρωποι απλοί, ταπεινοί Χριστιανοί, που πιστεύανε στον Θεάνθρωπο Χριστό, στη Παναγία Θεοτόκο και στους αγίους Του. Και πιστοί στο Λόγο Του, δεν νοιαζότανε για τα κρίματα των αλλονών, αλλά για τα δικά τους. Κι’ αυτές τις δικές τους πληγές πασχίζανε να επουλώσουνε με νηστείες, με προσευχή, με καθημερινή παρουσία στον Οίκο Του, μ’ αδιάκοπο διάβασμα τού Λό­γου Του, τού Ευαγγελικού και των βίων των αγίων, που βρίσκανε μέσα στα συναξάρια.

ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ Ο ΑΓΙΟΣ

Ὁ συγγραφεύς,περιγράφει τὀν ἑσπερινόν τῆς παραμονῆς τοῦ Ἁγίου Νικολάου,εἰς τὀν ὁμώνυμον ναόν τῆς πατρίδος του,Σκιάθου.

Η Αγία Σοφία στην ψυχή των Ελλήνων

Φωτογραφία από:kostasxan.blogspot.com

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.

.

Ο βάρβαρος και βέβηλος λόγος του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ερντογκάν κ. Μπαγίς, να γίνει η Αγιά Σοφιά τζαμί, προκάλεσε τους Έλληνες, που διαχρονικά έχουν στην καρδιά τους τη «Μεγάλη Εκκλησιά». Από τα πολλά που έχουν γραφτεί γι’ Αυτήν  (μελέτες, δημοτικά και άλλα ποιήματα, θρύλοι, περιγραφές, εντυπώσεις κ.α.) θα αναφερθούν εντυπώσεις για την Αγιά Σοφιά Ελλήνων διαφόρων επαγγελματικών απασχολήσεων, από το 1852 έως το 1996.

.

          Ο ιδιοφυής ιστοριοδίφης Σπ. Ζαμπέλιος στα 1852 και στα «Ασματα Δημοτικά της Ελλάδος» έγραψε*:

.

      «Ο πολυτελής ούτος ναός, ός και Μεγάλη Εκκλησία μέχρι της αλώσεως κοινώς ωνομάζετο, καθώς υπήρξεν επί χιλίους και επέκεινα χρόνους ο αρχαιότερος, και υψηλότερος και πλουσιώτερος, ούτως εν παντί αιώνι θέλει θεωρείσθαι και ο ιερώτατος πάντων της Χριστιανωσύνης των ναών….Οι μεν Κατόλικοι λατρεύουσιν εν Ρώμη τον άγιον Πέτρον, οι δε Μεταρρυθμισθέντες έχουσιν εν Λονδίνω τον Παύλον, δύο αποστόλους, θεσπεσίους μεν, παραδεξαμένους δε άνωθεν την αποστολήν και πάντοτε ανθρώπους.

– Αστακοί ! Αστακοί ! Ζωντανοί αστακοί !

Φωτογραφία από:www.stougiannidis.gr

από τη juliet

           Είναι πολύ φυσικόν εμέ , όπου κατάγομαι από αστακοτρόφον  νήσον , να με συγκινούν βαθύτερον  αι φωναί των πλανοδίων πωλητών , οι οποίοι πρωί πρωί , τώρα την Σαρακοστήν , περνούν από το παράθυρόν μου , με τα πανεράκια υπό μάλης , σκεπασμένα με αρτίβρεκτον  σακόπανον και βιαστικοί πάντοτε , δια να μη διαψευσθή  η διαβεβαίωσίς  των ίσως .

           Και φαντάζομαι τότε εγώ , όπου  είμαι από αστακοτρόφον  νήσον , την εκλεκτήν  αυτήν άγραν , όχι επάνω εις τους πάγκους της αθηναϊκής αγοράς , ξεπλυμένην με τα γλυκά νερά του υδραγωγείου , αλλ΄ εις την μοσχοβολούσαν ακτήν της νήσου μας , εις την πρώραν επάνω της αλιάδος , θέαμα μάλλον και οσμήν   ευωδίας ή οψώνιον.

           Διαφόρου ηλικίας και μεγέθους . Από εφήβων νεοσυλλέκτων , έως γηραιών  στραταρχών. Ένας ολόκληρος λόχος όλοι ωπλισμένοι- σαν αστακοί- όλοι ξεκουραζόμενοι , ως από μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια και εις ανάπαυσιν  ήδη , επάνω εις την πρώραν της αλιάδος.Με τα πόδια των τα αγκυλωτά και γαμψώνυχα , δέκα ο καθένας , όλοι αρματωμένοι , με τα σελάχια των τα ακανθώδη, με τις πάλες των , τα κουμπούρια των , με την ουράν των την οστρακοσκευή , με τας δύο αεικίνητους κεραίας εμπρός , μακράν ως δύο δόρατα , τα υπερήφανα καπετανίσια μουστάκια των.

           Κι εκείνα τα χρώματα. Τι μαγεία ! Όλαι αι ευγενέστεραι αποχρώσεις του πορφυρού , από το ανοικτόν τριανταφυλλί μέχρι του βαθέος ερυθρού και του κυανού , του θελκτικού εκείνου , του ανταυγάζοντος  επί του θώρακός  των τον πόντον αυτόν , τας υγράς του οστρακοδέρμου  τούτου κατοικίας .Είπα, θέμα μάλλον τερπόν ή οψώνιον ….

                  – Αστακοί ! Αστακοί ! Ζωντανοί αστακοί !

           Παρετήρησα , ότι αι φωναί αυταί των πλανοδίων πωλητών αντηχούσι συνήθως κατά Παρασκευήν , διότι την ημέραν αυτήν καταπλέει το ατμόπλοιον  από την Σκύρον.

           Είναι δε η Σκύρος η κατ΄ εξοχήν αστακοτρόφος νήσος .Ίσως θα υπήρχε κανένας μύθος της αρχαιότητας , απολεσθείς πλέον , όπου θα έλεγεν , ότι ο Κίμων , καθυποτάξας ποτέ την νήσον υπό την αθηναϊκήν κυριαρχίαν , έπνιξεν όλους τους αρχαίους της νήσου κατοίκους , τους άγριους Δόλοπας , ενόπλους και αμαχητί παραδοθέντας – και αυτοί είνε οι σύγχρονοι αστακοί .

H ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ {Μπαλουκλί Κωνσταντινουπόλεως}

από τη juliet

Το εσωτερικό του Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής στην Κωνσταντινούπολη, πριν την καταστροφή του. Εικόνα από:vatopaidi.wordpress.com

      Άλσος  εύσκιον  περιβάλλει το ερημικόν μοναστήριον. Απαράλλακτα , καθώς το περιγράφει ο ιστορικός Προκόπιος. » Άγχιστα δε πη των Χριστών καλουμένων πυλών , δάσος εκ κυπαρίσσων αμφιλαφές , λειμών τεθηλώς άνθεσι , παράδεισος ευφορών τα ωραία, πηγή αψοφητί  βλύζουσα γαληνόν και πόσιμον ύδωρ , ιεροπρεπή επιεικώς πάντα …..’‘ Μέσα εις το άλσος αυτό υπάρχει το κοιμητήριον των ελλήνων , όπου τα κρύα μάρμαρα και τα πλέον κρύα επιγράμματά των κατανύγουσιν όμως τον ξένον.

            Διά μέσου πυκνοφύλλων βαϊων προχωρούμεν εις την πλακόστρωτον αυλήν. Εδώ  κελία . Εκεί ο μαρμαρόκτιστος  ωραίος  ναός με τον μέγαν ασημένιον πολυέλαιον. Προ της εισόδου του γύρω γύρω οι τάφοι των πατριαρχών μαρμάρινοι , υπό την σιωπηλήν   σκιάν των  βαϊων και κυπαρίσσων .

            Απ΄εκεί η κάθοδος εις τον υπόγειον της Παναγίας ναόν, όπου το πολυθαύμαστον και θαυματουργόν Αγίασμα . Κατερχόμεθα δια μαρμαρίνων κλιμάκων , αναγίνωσκοντες  τα επί των κατέναντι μαρμάρων επιγράμματα.