Ο βομβαρδισμός των Σπετσών από τον αυστριακό στόλο (19 Ιουλίου 1827).

Η βρικογολέτα Άσπασία΄του Ι. Κούτση. Του ίδιου τύπου ήταν και ο ΄Κίμων΄ του Α. Λεμπέση

.

Εμμανουήλ Α. Λούζης

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Ναυτική Επιθεώρηση, τεύχος 530, Ιουλ.-Αυγ. 2001, σσ.69-79.

Από την αρχή της Επαναστάσεως, έγινε αντιληπτό ότι για την εκπόρθηση των φρουρίων της Πελοποννήσου (Ναύπλιο, Μονεμβασία, Πύλος, Κορώνη, Πάτρα), έπρεπε να εμποδισθεί ο ανεφοδιασμός τους σε πολεμικό υλικό και ζωοτροφές. Αυτό μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με την εφαρμογή ενός στενού ναυτικού αποκλεισμού.

Η ελληνική Διοίκηση (Κυβέρνηση) λοιπόν, αποφάσισε να διακηρύξει τον αποκλεισμό των παραλίων. Βαρυσήμαντη πράξη στο σοβαρό αυτό θέμα του ναυτικού αγώνα, αποτέλεσε η διακήρυξη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου (Κόρινθος, 23 Μαρτίου 1822), με την οποία δηλοποιούσε τον αποκλεισμό από την Επίδαμνο (σημ. Δυρράχιο) μέχρι τη Θεσσαλονίκη, των παραλίων στην Ήπειρο, την Εύβοια, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία τα οποία ευρίσκονταν ακόμη στην κατοχή του εχθρού, καθώς και τον αποκλεισμό των λιμανιών στα νησιά του Αιγαίου, τις Σποράδες και την Κρήτη.

Η εφαρμογή του αποκλεισμού ανατέθηκε στον Τρινήσιο Στόλο. Οι τοπικές δημογεροντίες ή η κεντρική Διοίκηση, εφοδίαζαν τα ελληνικά πλοία με διπλώματα καταδρομής (πατέντες), στα οποία προσδιορίζονταν με ακρίβεια τα καθήκοντά τους. Ακόμη, με συνεχείς οδηγίες, υπενθυμίζονταν η ανάγκη σεβασμού των ουδέτερων σημαιών. Το κύριο μέλημα των προκρίτων και της Διοικήσεως ήταν η προσπάθεια αποφυγής κάθε πράξεως που θα μπορούσε να έχει δυσμενή αντίκτυπο στον Αγώνα.

Υπόμνημα Καποδίστρια περί της τύχης της Ελλάδος και οι σχετικές σημειώσεις του Μαυροκορδάτου

.

γράφουν ο Ιωάννης Καποδίστριας
και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Το διαγγελματικό Υπόμνημα1 του Ιωάννου Καποδίστρια με ημερομηνία 17 Ιουλίου 1821—μετά 19 σχετικών σημειώσεων-παρατηρήσεων του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, σημειουμένων διά γραμμάτων του αλφαβήτου (α-σ)—παρατίθεται παρακάτω άνευ σχολίων (εκτός από λίγες διασαφηνίσεις εντός αγκυλών στο κείμενο), με απόδοση του κειμένου2 στο ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟ3 προς αναγνωστική διευκόλυνση φιλιστόρων αναγνωστών. Η μείζων ιστορική και εθνική σημασία του Υπομνήματος αναλύεται στο προηγούμενο άρθρο (από 13 Δεκεμβρίου 2020) στα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας, με τίτλο«Διάγγελμα Καποδίστρια το 1821: Η αρχή του τέλους της Φιλικής Εταιρείας».

——– ΕΝΑΡΞΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ——–

Η θέσις της Ρωσσίας δεν είναι πλέον άγνωστος, ούτε εις την Πόρταν, ούτε εις τας Ευρωπαϊκάς δυνάμεις. Ή οι Τούρκοι έχουν την θέλησιν και την δύναμιν του να παύσουν να είναι Τούρκοι και επομένως θέλουν δεχθή και βάλει εις πράξιν ειλικρινώς τας προτάσεις μας, και τότε αι με αυτούς σχέσεις μας θέλουν είναι ευσυμβίβαστοι με τα προς τους Χριστιανούς καθήκοντα χρέη μας, και θέλουν δυνηθή να στερεωθούν καλύτερα, παρά ότι εστερεώθησαν διά της συνθήκης του Βουκουρεστίου, ή το πράγμα είναι διαφορετικόν· και τότε δεν ημπορούμεν, αλλ’ ούτε χρεωστούμεν να έχωμεν καμμίαν σχέσιν φιλίας με την Πόρταν. Αν υποτεθή το δεύτερον, αι συμμαχικαί δυνάμεις έχουν να ιδούν αν ταις συμφέρη ν’ αφήσουν εις μόνην την Ρωσσίαν την φροντίδα να ειρηνεύση την Ανατολήν, ή να συναγωνισθούν με αυτήν, διά να επιτύχουν τον αυτόν σκοπόν και να ελευθερώσουν, ίσως διά πάντα, την Ευρώπην από την μουσουλμανικήν θεοβλάβειαν και βαρβαρότητα.

Γ. Βαρνακιώτης: Ο πορθητής του Αγρινίου (ήρωας ή προδότης;)

.

Ο Γεώργιος Βαρνακιώτης, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821, κατάγονταν από παλιά οικογένεια αρματολών. Ήταν έγγονος του αρματολού Γιάννου Βαρνακιώτη, που μετά την αποτυχία της επανάστασης του Ορλώφ (1770 – 74) είχε καταφύγει στη Ρωσία, και γιος του Νικολού Βαρνακιώτη. Το επώνυμό του ήταν αρχικά Γεωργάκης Νικολού (από το όνομα του πατέρα του). Γεννήθηκε στο Βάρνακα Ξηρομέρου (εξ ού και το Βαρνακιώτης) το 1780 και πέθανε στο Μεσολόγγι το 1842. Το 1800 ο Γεώργιος Βαρνακιώτης διαδέχτηκε τον πατέρα του στο αρματολίκι του Ξηρομέρου σε ηλικία 20 χρονών.    

Από το αρματολίκι του Ξηρομέρου, που ανήκε στην περιοχή της δικαιοδοσίας του Αλή πασά των Ιωαννίνων, ο Γεώργιος Βαρνακιώτης βρισκόταν σε επικοινωνία με άλλους οπλαρχηγούς καθώς και με τους Σουλιώτες. Το 1807 πήρε μέρος μαζί με άλλους οπλαρχηγούς της Ρούμελης και με εκπροσώπους των Σουλιωτών στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Λευκάδα με πρωτοβουλία του Ιωάννη Καποδίστρια με σκοπό την αντιμετώπιση των επιδιώξεων του Αλή πασά στην περιοχή. Στη συνάντηση αυτή πρέπει ίσως να αποδοθεί η εκτίμηση που εκδήλωσε αργότερα ο Καποδίστριας, ως κυβερνήτης της Ελλάδας, προς το Βαρνακιώτη, που παρά την ηρωική δράση του κατά τον Αγώνα είχε συκοφαντηθεί για συνεργασία με τους Τούρκους.

Στο τέλος Ιανουαρίου του 1821, ο Βαρνακιώτης πήρε και πάλι μέρος σε σύσκεψη στη Λευκάδα, που έγινε με υπόδειξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη και στην οποία συμμετείχαν και άλλοι φιλικοί οπλαρχηγοί της Στερεάς ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Δημ. Μακρής, ο Γεώργιος Τσόγκας, καθώς και οι απεσταλμένοι των Πελοποννησίων Ηλίας Μαυρομιχάλης και των Υδραίων Γιακουμάκης Τομπάζης. Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε να ανατεθεί η εξέγερση της ανατολικής Ρούμελης στον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον Πανουργιά και της δυτικής Ρούμελης στο Βαρνακιώτη και στον Τσόγκα.

Ακόμη και οι επικριτές του, αναγνωρίζουν τον πατριωτισμό του Καποδίστρια

.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η πρόσφατη απόπειρα αποδομήσεως της προσωπικότητος και του έργου του Ιωάννου Καποδίστρια με οδήγησε να ξαναδιαβάσω τις απόψεις που εξέφρασαν για τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδος διακεκριμένοι αντίπαλοι και επικριτές του. Εκεί, λοιπόν, βλέπουμε ότι όλοι παραδεχονται την αγνή αγάπη του για την Ελλάδα.

Ομολογούν μάλιστα ότι χρησιμοποίησε τη θέση του ως υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας κυρίως για να εξυπηρετήσει τον μοναδικό εθνικό στόχο του: Την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον τουρκικό ζυγό.

Ο Χένρυ Κίσσιγκερ (Kissinger), πρώην υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ και αντιπαθής στον Ελληνισμό λόγω Κυπριακού, στη διδακτορική διατριβή του μελετά τη σύγκρουση του Αυστριακού Καγκελλαρίου Μέττερνιχ και του Καποδίστρια- τότε συμβούλου του Τσάρου Αλεξάνδρου- για θέματα που αφορούσαν την ευρωπαϊκή διπλωματία μετά την ήττα του Ναπολέοντος.

Ο ίδιος ο Μέττερνιχ παραδέχεται ότι: «Ο Καποδίστριας θέλει με τη βοήθεια της Ρωσίας να τελειώσει το ελληνικό ζήτημα, αλλά όχι … σύμφωνα με τις επιδιώξεις της Ρωσίας». (Χ. Κίσσιγκερ, Ένας αποκατεστημένος κόσμος, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2003, σελ. 527).

Ο Σπυρίδων Τρικούπης, αν και άσκησε αυστηρή κριτική στο έργο του Καποδίστρια, έγραψε στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως: « Ουδενός Έλληνος η καρδία ήτο ελληνικωτέρα. – υπέρ της Ελλάδος μετήλθεν την ρωσικήν επιρροήν και ουχί υπέρ της Ρωσίας την ελληνική Αρχήν του» (Τόμος Δ, σελ. 276).

H Μάχη τού Πέτα (4 Ιουλίου 1822)

.

«Τά τέσσερα πλοία τών Ελλήνων μετά τού Κυριακούλη έφθασαν εις τήν Σπλάντζαν (Αμμουδιά Πρεβέζης) καί εξήλθαν έξω ο Κυριακούλης καί οι μετ’ αυτού.

Οι Σουλιώτες μαθόντες τούτο έστειλαν δύναμιν αρκούσαν πρός επικουρίαν των, διότι οι Τούρκοι λαβόντες τήν είδησιν τής ελεύσεως Κυριακούλης Μαυρομιχάλης τών πλοίων καί τού στρατού εξαπέστειλαν τρείς χιλιάδας στρατόν υπό τόν κεχαγιάμπεϊ διά νά τούς αποκρούση, οίτινες τήν 4ην Ιουλίου 1822 έφθασαν ενταύθα καί επετέθησαν κατά τών Σπαρτιατών καί τών Σουλιωτών, αλλ’ ούτοι αντιστάντες γενναίως τούς ενίκησαν καί τούς έτρεψαν εις φυγήν, φονευθέντος καί τού αρχηγού των κεχαγιάμπεϊ τού Χουρσίτη.

Ατυχώς όμως εις τήν μάχην ταύτην εφονεύθη καί ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης.

Κατ’ αυτήν τήν ημέραν τής 4ης Ιουλίου 1822 όπου εγένετο η μάχη εις τήν Σπλάντζαν, τήν αυτήν ημέραν εξήλθον οι Τούρκοι εξ Άρτης, συγκείμενοι εξ επτά χιλιάδων υπό τούς αυτούς πασσάδες τούς προσβαλόντας τούς εν Πλάκα Έλληνας, έχοντας έμπροσθεν τό πεζικόν καί όπισθεν τό ιππικόν, οι δέ εν Πέτα Έλληνες είχον τοποθετήσει τά μέν δύο ελληνικά τακτικά τάγματα πρός τό κέντρον έχοντα δύο πυροβόλα καί δέκα πυροβολιστάς, ο δέ λόχος τών φιλελλήνων αριστερά, τό σώμα τών Επτανησίων δεξιά, οι δέ μή τακτικοί πρός τό όπισθεν μέρος τού χωρίου, οι μέν πρός τό κέντρον υπό τόν Βαρνακιώτην καί Βλαχόπουλον, οι δέ πρός αριστερά υπό τόν Μαρκοβότσαρη, οι δέ πρός δεξιά υπό τόν Γώγον, ο Ίσκος καί ο Γάτσος παρεφέδρευαν»

Γενική Ιστορία τής Ελληνικής Επαναστάσεως υπό Λάμπρου Κουτσονίκα

Μετά τήν καταστροφή τού Πέτα, οι Σουλιώτες θά εγκατέλειπαν οριστικά τήν πατρίδα τους. Ο Άγγλος αρμοστής πρόθυμα τούς έδωσε άδεια νά εγκαταλείψουν τίς εστίες τους καί αφού τούς αφόπλισε τούς περιόρισε στό χωριό Άσσος τής Κεφαλονιάς, ώστε νά απαλλαγούν οι Τούρκοι από αυτούς τούς τρομερούς πολεμιστές. Πολλοί από τούς Σουλιώτες χάθηκαν από τίς αρρώστειες καί τίς κακές συνθήκες διαβίωσης.

Η δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου (5 Ιουνίου 1825)

.

Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος υπήρξε μία από τις ηρωικότερες μορφές της Επανάστασης, ευφυής, με ηγετικές ικανότητες, αλλά και παράφορος, στο πρόσωπο του οποίου συνυπήρχαν και η εκρηκτικότητα του πατέρα του αλλά και η πανουργία του προστάτη του Αλή πασά. Το όνομα του σπιλώθηκε και έπεσε θύμα του εμφυλίου. Το ελληνικό κράτος άργησε να αποκαταστήσει τη μνήμη του.Ήταν γιος της Ακριβής Τσαρλαμπά, κόρης του κοτζάμπαση από την Πρέβεζα, και του «λιονταριού της Ρούμελης» του Ανδρέα Βερούση, που ήταν διώκτης των τοπικών αφεντάδων, αλλά και αδελφικός φίλος του Αλή πασά. Ο πατέρας του αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους και έμεινε ορφανός σε ηλικία 7 ετών.

Όταν ο Οδυσσέας έγινε 13 χρόνων, η μάνα του παρουσιάστηκε στον Αλή πασά, τον αδελφικό φίλο του άντρα της. Εκεί, στην αυλή του πασά, μέσα σε ένα περιβάλλον σκληρό, που κυριαρχούσε η ραδιουργία και η καχυποψία, μεγάλωσε ο Οδυσσέας και διαπλάστηκε ο χαρακτήρας του. Έμαθε τα αρβανίτικα και τα ιταλικά, τη γλώσσα των μορφωμένων Ελλήνων της εποχής και βελτίωσε τα ελληνικά του. Εκεί γνώρισε και τη γυναίκα του, την Ελένη, κόρη του προεστού Καρέλη από το ορεινό χωριό της Ηπείρου, τους Καλαρρύτες, η οποία ήταν θαλαμηπόλος της κυρά-Βασιλικής, στο χαρέμι του Αλή πασά.

Η εξυπνάδα της μάνας του την οδήγησε να τον γράψει στο τάγμα των μπεκτασήδων στα Γιάννενα, για να τον προστατεύσει από τις αυθαιρεσίες των Τούρκων. Αυτό ήταν ένα γεγονός που το χρησιμοποίησαν οι εχθροί του για να τον κατηγορήσουν ότι αλλαξοπίστησε κι έγινε μουσουλμάνος. Ήταν όμως γεγονός ότι το τάγμα αυτό ήταν μια αίρεση που είχε ακόμη και τον Χριστό για προφήτη τους. Μάλιστα στην Φιλική Εταιρεία είχαν ενταχθεί και άτομα μουσουλμανικής προέλευσης μπεκτασήδες.

H πάταξη της πειρατείας στο Αιγαίο από τον Ιωάννη Καποδίστρια

O ΕΘΝΑΡΧΗΣ – ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

.

Οι συχνές επιδρομές των πειρατών αποσκοπούσαν στη λεηλασία των παραλίων οικισμών, την απαγωγή ποιμνίων, όπλων, πλοίων και τη σύλληψη σημαντικού αριθμού αιχμαλώτων οι οποίοι θα μπορούσαν να ανταλλαχθούν με λύτρα. Η συνήθης τιμή ανταλλαγής ενός αιχμαλώτου έφθανε τα 3.000 – 5000 γρόσια, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που συλληφθέντες αντηλλάγησαν ακόμα και για 8.000 γρόσια.

Μέχρι την έναρξη της επανάστασης, όπως ήταν φυσικό, δεν υπήρξαν νόμοι για την πάταξη της πειρατείας. Ωστόσο με την κήρυξη του επαναστατικού αγώνα, εκδόθηκε από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά, μια διάταξη που αφορούσε την διανομή των λειών (30 Μαρτίου 1821) με την οποία θεσπίστηκαν και οι πρώτες κυρώσεις κατά των πειρατών. Την παραπάνω διάταξη υιοθέτησε και το Υπουργείο Ναυτικών, όταν συστήθηκε για πρώτη φορά στην Κόρινθο την 6^η Μαρτίου 1822, αποτελούμενο από έναν αντιπρόσωπο από κάθε νησί.

Με την πειρατεία ασχολήθηκαν οι Μανιάτες, οι Σφακιανοί και πολλοί άλλοι, διότι την εποχή εκείνη ήταν ο μόνος τρόπος επιβίωσης. Η κεντρική διοίκηση δεν είχε την δύναμη να επιβάλλει την τάξη και περιοριζόταν στην έκδοση εγκυκλίων.

Μέχρι το 1826, οι πειρατές είχαν εγκαταστήσει βάσεις στο στενό μεταξύ Άνδρου και Τήνου, στις Βόρειες Σποράδες, στην Αντίπαρο, στη Μύκονο και στη Γραμβούσα, ενώ είχαν κατορθώσει να επεκτείνουν τη δράση τους σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο εντοπισμός τους από τα μεγάλα και δυσκίνητα σκάφη των ξένων δυνάμεων αποδεικνυόταν εξαιρετικά δύσκολος.

Ο Δεριγνύ ανέφερε, τον Απρίλιο του 1826, ότι «είναι αδύνατον στο Αιγαίο να πλεύσει σκάφος έστω και 10 λεύγες χωρίς να προσβληθεί από πειρατές. Σε καμιά άλλη θάλασσα δεν έχει εμφανισθεί τέτοια θρασεία πειρατεία της οποίας οι δράστες να μένουν ατιμώρητοι αλλά και προστατευόμενοι».

3η Σεπτεμβρίου 1843: η αναίμακτη Ελληνική μετάβαση στην συνταγματική μοναρχία

Λάβαρο της επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Φιλίστωρος (Ι. Β. Δ.)

.

Η Ελλάδα στις παραμονές των γεγονότων της 3ης Σεπτεμβρίου παρουσίαζε μια εικόνα εσωτερικής πολιτικής αναταραχής. Κύρια αιτία της αναταραχής ήταν τα λάθη των Βαυαρών αξιωματούχων (κυρίως του Αρμανσμπέργκ) που κυβερνούσαν την Ελλάδα σαν γερμανικό κρατίδιο αδιαφορώντας για τις ιδιαιτερότητες της. Οι Οθωνικές κυβερνήσεις δεν σεβάστηκαν το θρησκευτικό αίσθημα των Ελλήνων απαλλοτριώνοντας την εκκλησιαστική περιουσία και κλείνοντας πολλές μονές. Απέτυχαν να εντάξουν στον νέο ελληνικό στρατό πολλούς Έλληνες αγωνιστές της επανάστασης του 1821 καταδικάζοντας τους στην ανέχεια, απέτυχαν να διανείμουν την αδιάθετη καλλιεργήσιμη γη αποκαθιστώντας πολλούς ακτήμονες που ζούσαν στα όρια της εξαθλίωσης. Γενικότερα ο Όθων πεισματικά αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει Έλληνες σε ανώτερα πολιτικά αξιώματα εμπιστευόμενος κυρίως Βαυαρούς τεχνοκράτες, ενώ και ο ίδιος ασκούσε τα βασιλικά του προνόμια με πείσμα και σχολαστικότητα που άγγιζε την υπερβολή. Με μια σφιχτή οικονομική πολιτική η κυβέρνηση του Όθωνα που ανέλαβε μετά την ενηλικίωση του προσπάθησε να νοικοκυρέψει την οικονομική κατάσταση της χώρας που έβγαινε καταχρεωμένη από τον 7ετή αγώνα ζωής και θανάτου, χρησιμοποιώντας όμως σκληρά φορολογικά μέτρα που αύξησαν την λαϊκή δυσαρέσκεια.

Πάντως οι Οθωνικές κυβερνήσεις δεν διόρισαν αφειδώς οπαδούς τους, δεν ρουσφετολόγησαν, δεν ευνόησε κανέναν αγνοώντας επίμονα τα παλιά «τζάκια» και τους πάλαι ποτέ ισχυρούς οπλαρχηγούς που είχαν οργανωθεί σε τρία κόμματα: «το «Αγγλικό» (Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ανδρέας Λόντος, Σπυρίδων Τρικούπης), το «Γαλλικό» (Κωλέττης, Δεληγιάννης, Μακρυγιάννης) και το Ρωσικό (Ανδρέας Μεταξάς). Τα κόμματα αυτά είχαν διαφορετικούς λόγους δυσαρέσκειας με την ελέω Θεού βασιλεία του Όθωνα. Οι φιλελεύθεροι του «Αγγλικού κόμματος» επιζητούσαν τον περιορισμό της κρατικής εξουσίας, μείωση της εκκλησιαστικής εξουσίας, επιβεβαίωση των ατομικών ελευθεριών, γραπτό σύνταγμα και κυβερνήσεις εκλεγμένες από κοινοβούλιο. Οι οπαδοί του «Γαλλικού κόμματος» κήρυσσαν έναν επιθετικό αλυτρωτισμό εις βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αποκατάσταση όλων των αγωνιστών του 1821, το «ρωσικό κόμμα» έθετε την ορθοδοξία ως βασική πηγή εξουσίας, ενώ ήταν κάθετα αντίθετοι στην ύπαρξη συντάγματος. Η εσωτερική οικονομική πολιτική ήταν σε γενικές γραμμές κοινή, ενώ οι προσανατολισμοί τους στην εξωτερική πολιτική υποδηλώνονταν από τις ονομασίες τους.

Σύγκρουση Προεστών – Αρματολών στη Ρούμελη κατά την Επανάσταση του 1821. Η διαμάχη του Αλεξάκη Βλαχόπουλου με τον Γιαννάκη Στάϊκο στον Βλοχό και ο ρόλος του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου

του Δημήτρη Θ. Τσιάμαλου
Διδάκτωρος Παντείου Πανεπιστημίου – Φιλόλογου

.

 Είναι γεγονός πως η έναρξη της Επανάστασης στη Ρούμελη αποδέσμευσε αντίμαχες δυνάμεις στο χώρο του αρματολικού ανταγωνισμού και των διαρκών και εν αντιθετική ισορροπία συγκρούσεων Αρματολών και προυχόντων, που το σύστημα του Αλή πασά προεπαναστατικά τεχνηέντως είχε καταστείλει. Έτσι, οι Γριβαίοι κατέσφαξαν στο Δραγαμέστο τρεις Χασαπαίους¹ ένεκα της αρχηγίας του Ξηρομέρου, οι Κοντογιανναίοι τους πέντε αδελφούς Χατζίσκους, προύχοντες του Μαυρίλου και μία σύζυγό τους για λόγους εκδίκησης, ενώ ο Καραϊσκάκης έκαψε τα σπίτια του κοτζάμπαση Τσολάκογλου στα Άγραφα, διότι είχε προδώσει προεπαναστατικά τον καπετάνιο του Κατσαντώνη και είχε υποστεί μαρτυρικό θάνατο. Σε διαρκή σύγκρουση στο Βλοχό βρίσκονται και οι αρματολοί Βλαχόπουλοι με τους προύχοντες Στάικους για τα έσοδα της περιφερείας τους καθώς και οι Καναβαίοι στη Ναυπακτία με τους Σωτηραίους.²  

 Αυτή η άκρως ανταγωνιστική σχέση Προυχόντων- Αρματολών δεν είναι γνώρισμα μόνο της Δυτικής Ελλάδας κατά την επαναστατική περίοδο αλλά γενικευμένο φαινόμενο σε όλη την Ελλάδα και δη στην Πελοπόννησο που τα συμφέροντα ήταν μεγαλύτερα και οι κοινωνικές τάξεις περισσότερο διαμορφωμένες.³ Με το ξέσπασμα της Επανάστασης το βασικό αίτιο της σύγκρουσης των δύο εξεχουσών χριστιανικών τάξεων φαινομενικά ήταν ο έλεγχος των στρατιωτικών επιχειρήσεων, η διεύθυνση του Αγώνα. Στην πραγματικότητα όμως η σύγκρουση απηχεί κοινωνικο-πολιτική αιτιολογία,⁴ αγώνα για την πρωταρχία των εξελίξεων και τη νομή των περιφερειακών εισοδημάτων μετά την απομάκρυνση των Οθωμανών και δευτερευόντως αγωνία για την ευόδωση του ιερού Αγώνα.⁵ Έτσι εξηγείται η διάθεση των Προυχόντων να αναλάβουν τη διεύθυνση των επαρχιακών αρμάτων παραγκωνίζοντας ουσιαστικά τους αναγνωρισμένους Αρματολούς και Κλεφτοκαπεταναίους.⁶ Είναι δε σε τέτοιο βαθμό η αγωνία τους για το κοινωνικο-πολιτικό τους μέλλον ένεκα της λαϊκής απήχησης των Στρατιωτικών Αρχηγών, ώστε αναγκάζουν τους τελευταίους να υπογράφουν δηλώσεις πολιτικής υποταγής και συμπεριφοράς.⁷

Η μάχη του Πέτα (4 Ιουλίου 1822)

αναδημοσίευση από το artainfo.gr

.

Η μάχη του Πέτα το 1822 ήταν μια από τις μεγαλύτερες ήττες που γνώρισαν οι επαναστατημένοι έλληνες κατά την διάρκεια της Επανάστασης. Η ευθύνη για την ήττα βαρύνει εξ ολοκλήρου τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο αλλά ας δούμε τα γεγονότα από την αρχή.

Όπως και οι περισσότεροι πολιτικάντηδες με την είσοδο του Δράμαλη στην Πελοπόννησο ο Μαυροκορδάτος αποφασίζει να φύγει. Πέρνει μαζί του τα πρώτα τακτικά στρατιωτικά τμήματα της επανάστασης που είχε οργανώσει ο Δημήτριος Υψηλάντης και σε αυτά υπηρετούσαν πολλοί Φιλέλληνες και πάει στο Μεσολόγγι. Καταργεί την τοπική γερουσία και βάζει δικούς του ανθρώπους σε θέσεις κλειδιά.

Μα υπερφύαλος όπως ήταν δεν του έφτανε η πολιτική εξουσία που την έπαιζε στα δάχτυλα, αλλά σκέφτηκε ότι είναι καιρός να αποκτήσει και στρατιωτικές δάφνες. Έτσι ονοματίζει τον εαυτό του στρατηγό και με ένα στράτευμα 3000 ανδρών αποφασίζει να εκστρατεύσει στην Ήπειρο για να βοηθήσει του μπλοκαρισμένους Σουλιώτες. Στις αρχές Ιουνίου φτάνει στο Κομπότι και στήνουν το στρατόπεδο τους στον Πέτα. Στις 21 Ιουνίου προσπαθούν 1500 Έλληνες με αρχηγό τον Μάρκο Μπότσαρη να ενωθούν με τους Σουλιώτες αλλά ισχυρή τούρκικη δύναμη τους απωθεί πίσω στο στρατόπεδο του Πέτα. Όλοι οι εμπειροπόλεμοι αρχηγοί συμβουλεύουν τον Μαυροκορδάτο να τραβηχτούν οι Έλληνες σε πιο οχυρές θέσεις αλλά εκείνος δεν τους ακούει.

Στρατηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης (1782 – 23 Απριλίου 1827)

Σπύρος Βασιλείου: Ο θάνατος του Καραϊσκάκη Από:prwtotypos.files.wordpress.com

Ἀπό: Ἑκατονταετηρὶς τοῦ στρατάρχου Γεωργίου Καραΐσκάκη 1827-1927, Κωνσταντῖνου. Ράδου (ἐπιμ.), Ἐκδ. Γρυπαετός, Ἀθῆναι 1927.

.

Γαζῆς Δελβινακιώτης, χιλίαρχος, ἀκολουθήσας τὸν στρατάρχην τῆς Ρούμελης εἰς πάσας αὐτοῦ τὰς ἐκστρατείας, ὁ ἰδιαίτερος γραμματεὺς τοῦ Αἰνιὰν καὶ ὁ Περραιβὸς εἶναι οἱ πρῶτοι γράψαντες περὶ Καραϊσκάκη. Οἱ μετ’ αὐτοὺς δέν προσέθηκαν ἢ ὕμνους, οὐδὲν ὅμως τὸ οὐσιαστικὸν διὰ τὴν βιογραφίαν του. Ἐκ τῶν ἐγγράφων δέ, τὰ ὁποῖα ἔλαβεν ἢ ἔστειλεν, ὀλίγα ἐδημοσιεύθησαν, ἀφορῶντα κυρίως εἰς τὴν ἐκστρατείαν Ἀττικῆς. Καὶ οἱ πρῶτοι αὐτοῦ βιογράφοι σχετικῶς ὀλίγα ἔγραψαν, τὸ ὁποῖον συμβαίνει καὶ δι’ ὅλους τοὺς ἄνδρας τοῦ Ἱεροῦ Ἀγῶνος. Ὀλίγοι ἄνδρες ἐν τούτοις τῆς Ἐπαναστάσεως ὑπῆρξαν, διὰ τοὺς ὁποίους νὰ μὴ γραφοῦν καὶ δύο καὶ τρία τὸ ὀλιγώτερον φυλλάδια, λόγοι ἢ βιογραφίαι, τὰ ὁποῖα δυστυχῶς δὲν ἐκπροσωποῦν καμμίαν ἔρευναν. Συνήθως δὲν εἶναι ἢ πάταγος λέξεων.

Λησμονοῦν νὰ ἀναφέρουν αὐτὸ τὸ ἔτος τῆς γεννήσεως τῶν ἡρώων των, πολὺ ὀλιγώτερον τὰς πράξεις των. Διθύραμβοι ἄνευ οὐσίας. Πολλάκις δὲ καὶ μυθεύματα. Ὁ Καραϊσκάκης ἀφοῦ ζῶν ὑπέφερε τὰ πάνδεινα ἀπὸ τὴν φιλαρχίαν καὶ κακίαν τοῦ Μαυροκορδάτου, ἐπέπρωτο καὶ τεθνεὼς νὰ παρασταθῇ ὡς δημιούργημα τῶν πολιτικῶν, οἵτινες τὸν ἀνεκάλυψαν δῆθεν, ὡς νὰ μὴ εἶχε προτέραν ἱστορίαν, τὸν προήγαγον, καὶ τοῦ ἔδωκαν μάλιστα σύμβουλὰς νὰ παύσῃ νὰ εἶναι πλέον…. διάβολος!

Ὁ Καραϊσκάκης, διακεκριμμένος ἁρματωλός, ὑπῆρξεν εἷς τῶν καλλιτέρων καὶ πατριωτικωτέρων ὁπλαρχηγῶν ἀπ’ αὐτῶν τῶν πρώτων ἡμερῶν τοῦ ἀγῶνος. Εὑρεθεὶς ἐγγύτατα τοῦ κέντρου τῶν ὀθωμανικῶν δυνάμεων, δηλαδὴ τοῦ στρατοπέδου τοῦ Χουρσίτ, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχε ἀνατεθῇ ἡ κατάπνιξις τοῦ κινήματος τοῦ Ἀλῆ-πασσᾶ καὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, ἐπρομάχησεν αὐτῆς μετὰ ζήλου καὶ καρτερίας, καὶ εἶνε συκοφαντία τὸ λεχθὲν περὶ αὐτοῦ, ὅτι τὰ πρῶτα του κινήματα δὲν ἀπέβλεπον ἢ εἰς τὴν κατάκτησιν ἑνὸς ἁρματωλικίου μόνον.

Η Εθνοσυνέλευση του Άστρους Κυνουρίας – Αγιαννίτικα Καλύβια (29 Μαρτίου 1823)

Σφραγίδες Ελευθερίας, ΙΕΕΕ, Αθήνα, 1983

Εθνοσυνέλευση του Άστρους

Άστρος Κυνουρίας – Αγιαννίτικα Καλύβια  29 Μαρτίου 1823

.
Η δεύτερη μετά την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου συνέλευση των επαναστατημένων Ελλήνων η οποία ξεκίνησε επισήμως τις εργασίες της στις 29 Μαρτίου 1823 στα Αγιαννίτικα Καλύβια (έτσι λεγόταν τότε το Άστρος Κυνουρίας).

Στην περιοχή, όπως και την προηγουμένη φορά στην Επίδαυρο, συνέρευσε πλήθος αντιπροσώπων (παραστατών) και πληρεξουσίων (εκπρόσωποι επαρχιών που δεν έγιναν εκλογές) καθώς και μεγάλος αριθμός οπλοφόρων (800 του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και 3.000 της αντίπαλης παράταξης).

Πρόεδρος της συνέλευσης εκλέχθηκε ο Πέτρος Μαυρομιχάλης ο οποίος πρόσφατα έπαψε να συνεργάζεται με τη φατρία Κολοκοτρώνη, αντιπρόεδρος ο επίσκοπος Βρεσθένης Θεοδώρητος, αρχιγραμματέας ο Θεόδωρος Νέγρης και γραμματείς ο Σταύρος Δημάκης και ο Γεώργιος Χαρτουλάρης. Η παλαιά διοίκηση, έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία των αντιπροσώπων και το συμφέρον να διατηρηθεί ως είχε η κατάσταση, αντέδρασε σε ουσιαστικές αλλαγές του Συντάγματος της Επιδαύρου και συναίνεσε σε μερικές μόνον τροποποιήσεις Ωστόσο, όταν στις 13 Απριλίου ψηφίστηκε το αναθεωρημένο Σύνταγμα, οι νέες διατάξεις το καθιστούσαν περισσότερο δημοκρατικό και φιλελεύθερο από το προηγούμενο.

Μία σημαντική απόφαση της Εθνοσυνέλευσης ήταν η κατάργηση των επαρχιακών διοικήσεων, δηλαδή της Πελοποννησιακή; Γερουσίας, του Οργανισμού της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος και της Νομικής Διάταξης της Ανατολικής Ελλάδος. Επρόκειτο για μία πράξη που αποσκοπούσε στην ενδυνάμωση της κεντρικής διοίκησης η οποία δεν θα διαπραγματευόταν πλέον τη διαχείριση της εξουσίας με περιφερειακά διοικητικά όργανα.

Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος ( 1η Ιανουαρίου 1822)

Εικόνα από:www.neakriti.gr

Η Α’ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου έγινε το 1821 και ήταν η πρώτη συνέλευση νομοθετικού σώματος του νέου Ελληνικού κράτους. Συνήθως αναφέρεται και ως Α’ Συνέλευση Επιδαύρου ή ως Α’ Εθνοσυνέλευση.

Στην Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου γράφτηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος, ορίστηκε ο τρόπος της προσωρινής λειτουργίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και ψηφίστηκε την 1 Ιανουαρίου 1822 το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», έργο του Ιταλού Βιντσέντζο Γκαλλίνα (Vincenzo Gallina) μαζί με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Θεόδωρο Νέγρη.

Ο Έλληνας που θυσίασε γυναίκα, παιδιά και γονείς, για να σώσει το Μεσολόγγι τα Χριστούγεννα του 1822

Χριστούγεννα 1822. Δέκα χιλιάδες Τούρκοι, με επικεφαλής τους Ομέρ Βρυώνη και Κιουταχή, πολιορκούν το Μεσολόγγι. Οι δυνάμεις των πολιορκημένων δεν ξεπερνούσαν του 900 άντρες.

Η πολιορκία είχε κρατήσει ήδη δύο μήνες και οι Τούρκοι είχαν αρχίσει να κουράζονται. Οι ασθένειες θέριζαν το στρατόπεδο, οι μισθοί καθυστερούσαν, γινόντουσαν συνεχώς επιθέσεις από ομάδες κλεφτών και είχαν αρχίσει κι οι συνηθισμένες διαφωνίες μεταξύ Τούρκων και Αλβανών αξιωματικών.

Τότε, ο Ομέρ Βρυώνης κι ο Κιουταχής αποφασίζουν να διεξάγουν μία νυχτερινή επίθεση. Για εκείνη την εποχή, οι βραδινές επιχειρήσεις δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Δεν υπήρχαν φωτοβολίδες και προβολείς και ήταν τρομερά δύσκολο να συντονιστούν τα τμήματα. Αλλά ήταν τέτοια η ανάγκη των Τούρκων να σημειώσουν κάποια πρόοδο με την πολιορκία, που ήταν διατεθειμένοι να τολμήσουν ακόμα και αυτό. Σχεδίασαν, μάλιστα, να επιτεθούν παραμονή Χριστουγέννων, όταν όλοι οι Έλληνες θα βρίσκονταν στην εκκλησία.