Η επίθεση και η σφαγή στο Μάνδαλο Γιαννιτσών (26 Νοεμβρίου 1946)

Η ΜΑΧΗ ΚΑΙ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΜΑΝΔΑΛΟΥ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ

Ένα τυπικό παράδειγμα της μαχητικής τακτικής αλλά και της κτηνωδίας του Εμφυλίου Πολέμου*

 *Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

Το 1946 οι εσωτερικές ταραχές στη διχασμένη μετακατοχική Ελλάδα είχαν εξελιχθεί από μικρές αψιμαχίες κομμουνιστικών συμμοριών με τις αντίστοιχες ακροδεξιές σε κανονικό πόλεμο.

Αγνοώντας τις συνεχείς προειδοποιήσεις της Σοβιετικής Ένωσης πως δεν υπήρχε περίπτωση να παρασχεθεί ένοπλη βοήθεια σε τυχόν κίνηση ενάντια στην ελληνική κυβέρνηση, και με την παρότρυνση της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας, οι οποίες έβλεπαν την εμφύλια διαμάχη των Ελλήνων ως την ιδανική ευκαιρία για να προωθήσουν τα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια προς το Αιγαίο, το ΚΚΕ κήρυξε την εξέγερση με τη δικαιολογία της άμυνας στην «Λευκή Τρομοκρατία», πυροδοτώντας τον τρίτο γύρο του εμφυλίου πολέμου.

Γρήγορα σχηματίστηκαν πιο οργανωμένα αντάρτικα σώματα, που ξεκίνησαν έναν σφοδρό και συνεχή πόλεμο ενάντια στις αρχές, και κυρίως στα δύο πιο στιβαρά και δυνατά όργανα τους, τον Ελληνικό Στρατό και τη Βασιλική Χωροφυλακή. Οι συγκρούσεις και η τρομοκρατία (και από τις δύο πλευρές) επεκτάθηκαν από τον Ταΰγετο ως τον Έβρο, αλλά ίσως η πιο επικίνδυνη περιοχή της Ελλάδας ήταν η Μακεδονία, και δη οι παραμεθόριες επαρχίες. Από τα συνοριακά όρη και μέσα από τη γιουγκοσλαβική επικράτεια, αντάρτικα σώματα Ελλήνων κομμουνιστών και Σλαβομακεδόνων συμμάχων τους (αυτονομιστική-κομουνιστική οργάνωση ΝΟΦ) εφορμούσαν στους κάμπους, καταλαμβάνοντας χωριά και πολεμώντας τις τοπικές μονάδες στρατού και χωροφυλακής, που αντιστέκονταν σθεναρά.

Ασπροποταμίτες αγωνιστές στην Ελληνική Επανάσταση του 1821,σύμφωνα με σχετική μελέτη

Ι.Μ Τιμίου Σταυρού

Την ιδιαίτερη συμμετοχή των Ασπροποταμιτών Βλάχων στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, αναδεικνύει επίκαιρη μελέτη του δρα Θεόδωρου Νημά, σχολικού συμβούλου φιλολόγων και προέδρων του Φιλολογικού Ιστορικού Λογοτεχνικού Συνδέσμου Τρικάλων.

Στον αγώνα για την εθνική αποκατάσταση, η Δυτική Θεσσαλία και ιδιαίτερα η περιοχή Ασπροποτάμου είχε σημαντική συμμετοχή. Η εξέγερση του μητροπολίτη Λαρίσης-Τρίκκης Διονυσίου Β΄, το 1600, ήταν η πρώτη αξιόλογη επανάσταση του υπόδουλου Ελληνισμού.

Οι Τρικαλινοί έλαβαν μέρος στα Ορλωφικά και πλήρωσαν με βαρύ φόρο αίματος την κίνησή τους αυτή. Το 1808, σύμφωνα με τον κ. Νημά, σημειώνεται η επανάσταση των Βλαχαβαίων στα Χάσια. Και φτάνουμε στη μεγάλη Επανάσταση του 1821, στην οποία συμμετέχει ενεργά η Θεσσαλία.

Η περιοχή Ασπροποτάμου, στη Δυτική Θεσσαλία και η Θετταλομαγνησία στην Ανατολική, έδωσαν το αγωνιστικό “παρών”. Όμως, μετά την αποτυχία τους, οι Θεσσαλοί αγωνιστές κατεβαίνουν στη Νότια Ελλάδα και συνεχίζουν εκεί τον αγώνα.

Μετά τη δημιουργία του πρώτου ελεύθερου Ελληνικού Κράτους το 1830, οι Θεσσαλοί χρειάστηκε να συνεχίσουν τους αγώνες τους για να πετύχουν και τη δική τους απελευθέρωση. Έτσι, εκδηλώνεται επαναστατικό κίνημα το 1840-41 στη ΝΑ Θεσσαλία και ακολουθεί η μεγάλη Θεσσαλική Επανάσταση του 1854, η οποία, καίτοι νικηφόρα, δεν έφερε το ποθούμενο εξαιτίας της επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων, σημειώνει ο ερευνητής.