Η ματωμένη πρωτομαγιά του 1944

“Πρωτομαγιά του 1944” χαρακτικό του Τάσσου

.

του Παύλου Παπανότη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού.

27 Απριλίου 1944: τμήμα του Ε.Λ.Α.Σ. Πελοποννήσου έστησε ενέδρα κοντά στους Μολάους της Λακωνίας σε φάλαγγα στρατιωτικών αυτοκινήτων, στα οποία επέβαιναν ο Γερμανός στρατηγός Κρεντς, τρεις άλλοι αξιωματικοί και πολλοί στρατιώτες. Την επόμενη μέρα στις κατοχικές εφημερίδες δημοσιεύτηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:

«Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος. Δολοφονία Γερμανού Στρατηγού.

Την 27 – 4 – 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους, κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν στρατηγόν και τρεις συνοδούς του αξιωματικούς και ετραυμάτισαν πολλούς Γερμανούς στρατιώτας. Ως αντίποινα θα εκτελεσθούν:

1.       Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1 – 5 – 1944.

2.       Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάων προς Σπάρτην, έξωθι των χωρίων.

Υπό την εντύπωσιν του κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί (σημείωση: επρόκειτο για τους συνεργάτες των Γερμανών, τους ταγματασφαλίτες) εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.

                             Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».

«Ποτέ ξανά!» Άουσβιτς. 27 Ιανουαρίου 1945

Η κύρια είσοδος του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου

.

Γράφει η Χριστιάννα Λούπα

Άουσβιτς. 27 Ιανουαρίου 1945. Όταν τα σοβιετικά στρατεύματα μπήκαν στο στρατόπεδο του Άουσβιτς και είδαν καπνό να βγαίνει από τα φουγάρα και μία περίεργη οσμή – η μυρωδιά της καμμένης σάρκας – γέμισε τα ρουθούνια τους,  δεν μπορούσαν ασφαλώς να φανταστούν τι ακριβώς συνέβαινε, γιατί κανένας υγιής νους δεν ήταν δυνατόν να συλλάβει αυτό που η νοσηρή εφευρετικότητα και ο διεστραμμένος νους των αρχιτεκτόνων του Ολοκαυτώματος είχε επινοήσει για την εξαφάνιση των πτωμάτων. Πράγματι, μολονότι οι ναζί είχαν φροντίσει να εξαφανίσουν ό,τι μπορούσαν από τα πειστήρια του εγκλήματος, τα κρεματόρια κάπνιζαν ακόμα…

Το καλοστημένο αυτό εργοστάσιο μαζικής γενοκτονίας, που σαν πρώτη ύλη χρησιμοποιούσε ανθρώπινες ζωές, χτίστηκε το Μάιο του 1940 στην Πολωνία, στη συμβολή των ποταμών Βιστούλα και Σόλα, μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή. Ήταν ένα συγκρότημα τεσσάρων στρατοπέδων, χτισμένων με κόκκινα τούβλα, που έμελλε να γίνει κολαστήριο εκείνων  που είχαν την ατυχία να γεννηθούν “Untermenschen” (υπάνθρωποι), κυρίως βέβαια Εβραίοι.  Πάνω από 1.000.000 αθώες ψυχές βασανίστηκαν και πέθαναν εκεί, στερούμενες και την τελευταία ρανίδα αξιοπρέπειας, ακόμα και στο ύστατο ταξίδι.

Ο φοβερός Ρούντολφ Ες, που οδηγήθηκε στην αγχόνη το 1947, ήταν ο διοικητής του στρατοπέδου, ενώ εμπνευστής του προγράμματος «Τελική Λύση», που εφαρμόστηκε το 1942, ήταν ο Δήμιος της Ευρώπης, Ράινχαρτ Χάινριχ.

Οι γερμανικές επανορθώσεις

Διάσκεψη του Πότσδαμ

.

του Παύλου Παπανότη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού

Την 8^η Μαΐου 1945 ο Γερμανός στρατηγός Wilhelm Keitel υπέγραψε στο Βερολίνο τη συνθηκολόγηση με τους Σοβιετικούς, τους Αμερικανούς και τους Άγγλους, αναγνωρίζοντας την ήττα των Δυνάμεων του Άξονα. Το κείμενο της συνθήκης δεν περιλάμβανε παρά έναν ουσιαστικό όρο : την παράδοση της Γερμανίας άνευ όρων.

Επακολούθησαν πυρετώδεις συνομιλίες των ηγετών των νικητών, για να καθορίσουν το νομικό καθεστώς της ηττημένης Γερμανίας. Παράλληλα τους απασχόλησε και το θέμα των επανορθώσεων, τις οποίες έπρεπε να καταβάλουν οι Γερμανοί στις καταστραφείσες κατά τον πόλεμο χώρες.

Κατά την τετραετία 1940 – 1944 οι βασικές υποδομές της Ελλάδας είχαν υποστεί πολλές καταστροφές. Ήταν φυσικό λοιπόν οι ελληνικές μεταπολεμικές κυβερνήσεις να διεκδικήσουν πολεμικές αποζημιώσεις από τους Γερμανούς (καθώς και από τους συμμάχους τους, Ιταλούς και  Βούλγαρους), για να καταστεί δυνατή η ανασυγκρότηση της χώρας. Βάσει διεθνών συμφωνιών που υπογράφηκαν το 1945 – 1946 οι επανορθώσεις, τις οποίες έπρεπε να καταβάλει η Δυτική Γερμανία στο ελληνικό κράτος, ήταν ποικίλων μορφών:

1.Εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων.

Με τη συμφωνία του Πότσδαμ (2 Αυγούστου 1945) είχε καθοριστεί από τις νικήτριες δυνάμεις ότι, για να επιτευχθεί η μείωση της ικανότητας της Γερμανίας να εξαπολύσει κατά της ανθρωπότητας νέα επίθεση, η βιομηχανική παραγωγή της  θα περιοριζόταν.

Οι μαυραγορίτες της Κατοχής και το “μεγαλόψυχο” ελληνικό Δημόσιο…

.

του Παύλου Παπανότη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού

Μια μελανή σελίδα της ιστορίας της Κατοχής ήταν αυτή που σχετιζόταν με τη δράση των μαυραγοριτών, δηλαδή των Ελλήνων οι οποίοι πλουτήσαν εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη για επιβίωση  πεινασμένων συνανθρώπων τους. Οι μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις ασχολήθηκαν με το ζήτημα, αλλά δεν είχαν τη βούληση να τους τιμωρήσουν για αθέμιτο πλουτισμό αποκαθιστώντας την ηθική τάξη και ικανοποιώντας το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Απλώς επιδίωξαν να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα επιβάλλοντας τη «φορολογία των πλουτησάντων». (Έτσι χαρακτηρίζονταν οι μαυραγορίτες στα διάφορα νομοθετήματα και στις ανακοινώσεις του υπουργείου Οικονομικών.)

Ήδη από τους πρώτους μήνες του 1945 οι εφορίες, με βάση καταγγελίες πολιτών, συνέταξαν φορολογικούς πίνακες  με τα ονοματεπώνυμα και τα χρηματικά ποσά, τα οποία έπρεπε να πληρώσουν ως φόρο οι παρανόμως πλουτήσαντες επί Κατοχής. Φυσικά ο φόρος που επιβλήθηκε στον καθένα ήταν ανάλογος της περιουσιακής του κατάστασης.

Είναι ενδεικτικό ένα δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 25^ης Μαΐου 1945: «Κατηρτίσθη υπό της Β΄ Οικονομικής Εφορίας του Πειραιώς β΄ φορολογικός πίναξ των παρανόμως επί Κατοχής πλουτησάντων. Το σύνολον των επιβληθεισών φορολογιών ανέρχεται εις 245 εκατομμύρια δραχμών. Οι περιλαμβανόμενοι εις τον πίνακα είναι οι εξής:».(Ακολουθεί κατάλογος μαυραγοριτών Πειραιωτών. Εντύπωση προκαλεί η συνωνυμία κάποιων από αυτούς με σημερινούς Έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες. Πρόκειται για τυχαία συνωνυμία ή μήπως αυτή είναι αποκαλυπτική των πηγών πλούτου ορισμένων μελών της σύγχρονης ελληνικής οικονομικής ολιγαρχίας; ) 😉

Καλωσορίζοντας το πρώτον ελληνικό «Λίμπερτυ». Άρθρο του 1947!

ΦΩΤΟ: Το «Γρηγόριος Κ. ΙΙΙ» ΠΗΓΗ: Greek Shipping Miracle: https://www.greekshippingmiracle.org/en/history.htm

αναδημοσίευση από το Περί Αλός
Θανάσης Π. Περιοδικό Ναυτικά Χρονικά,
Πειραιεύς, 1 Μαρτίου 1947: σελ. 7.
Ακολουθείται η ορθογραφία & σύνταξη
του συγγραφέως πλην του πολυτονικού.

.

Πριν λίγες μέρες το πρώτο ελληνικόν Λίμπερτυ μπήκε στα φαναράκια του Πειραιώς. Λέμε ελληνικό και εννοούμε ελληνικό με όλη τη σημασία. Γιατί «Λίμπερτυς» δήθεν ελληνικά μπήκαν πολλές φορές δυο χρόνια τώρα, στα ελληνικά λιμάνια. Ελληνικά, όμως, δεν ήσαν. Ξένης ιδιοκτησίας και εκμεταλλεύσεως σκάφη είχαν την ελληνική σημαία για τον τύπο και ευτυχώς ελληνικά πληρώματα για να βγάζουν το ψωμάκι των. Πέραν από αυτό, τίποτε. Και αι ναυλώσεις και η διάθεσις της κυριότητος ξένη. «Αμερικανική». Εκινούντο κάτω από τα προστάγματα του «WAR SHIPPING ADMINISTRATION» και για λογαριασμό της ίδιας της εταιρίας ειργάζοντο. Τα λέγαμε κρατικά. Ονειροπόλησαν μερικοί ρωμαντικοί να δημιουργήσουμε μ’ αυτά το φυτώριο κάποιας Κρατικής Ναυτιλίας. Τα ωνόμασαν «βαπόρια του λαού» και κάναμε πάνω τους τούς ανεκδιήγητους πειραματισμούς μας. Πάνω στα πολύπαθα αυτά πλεούμενα ασχημονήσαμε.

Σκληρή, πολύ σκληρή η λέξη, μα αληθεστάτη. Διαχείρισις, πληρώματα, Λιμεναρχεία, πολυποίκιλοι κρατικοί εντολοδόχοι, ανεξέλεγκτοι και ασύδωτοι, αφηνίασαν για να κορέσουν κάθε είδους ταπεινές επιδιώξεις και ιδιοτέλειες. Περίπατο πήγε η πειθαρχία. Το φυτώριο της Κρατικής Ναυτιλίας έγινε φυτώριο μούχλας και αποσυνθέσεως.

Ευτυχώς, η ιστορία αυτή τελείωσε! Τελείωσε για να δικαιώση, για μία ακόμη φορά, την άποψη των άλλων, των…καθυστερημένων ίσως, αυτών που επιμένουν να νομίζουν ότι μόνον η ιδιωτική πρωτοβουλία μεγαλουργεί και μόνον όταν υπάρχη μάτι πραγματικού ενδιαφερομένου αναπτύσσεται και προάγεται κάθε οικονομική επιχείρησις και υπόθεσις. Η δε Εμπορική Ναυτιλία είναι οικονομική επιχείρησις 100%.

Τί απέγιναν όσοι υπέγραψαν τη Συμφωνία της Βάρκιζας;

.

Η Συμφωνία της Βάρκιζας υπεγράφη επίσημα στις 12 Φεβρουαρίου 1945, μετά δηλαδή τα Δεκεμβριανά, όντας θεωρητικά μια απέλπιδα προσπάθεια να αποφευχθεί ο Εμφύλιος Πόλεμος. Όπως απεδείχθη καμία από τις δύο πλευρές δεν ήταν έτοιμη για ειλικρινή συνδιαλλαγή, με αποτέλεσμα την έναρξη των συγκρούσεων το 1946.

Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε μια ενδιαφέρουσα πτυχή των συγκεκριμένων γεγονότων: ποια υπήρξε η κατοπινή πορεία όσων υπέγραψαν τη Συμφωνία;

1. Η αντιπροσωπεία της Ελληνικής Κυβέρνησης

Ιωάννης Σοφιανόπουλος (1887 – 1951)

Νομικός, ο οποίος στα πρώτα του βήματα συνδέθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αν και γνωστός σοσιαλδημοκράτης, ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών το 1945 στην κυβέρνηση Πλαστήρα. Οι ιδέες του τον έφεραν σε τροχιά σύγκρουσης με τους συναδέλφους του, αναγκάζοντάς τον σε παραίτηση. Χρίστηκε εκ νέου υπουργός Εξωτερικών την περίοδο Νοεμβρίου 1945 – Ιανουαρίου 1946. Στις εκλογές του 1950 κατήλθε ως υποψήφιος της κεντροαριστερής «Δημοκρατικής Παράταξης».

Περικλής Ράλλης (1891 – 1945)

Ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Πλαστήρα ήταν πολιτευτής του Λαϊκού Κόμματος από τη δεκαετία του 1920 και διέθετε σπουδαία εμπειρία. Απεβίωσε λίγο μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας.

Το κρισιμότερο πενθήμερο του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου: οι «ταξιαρχίες» του ΔΣΕ αποκρούονται από τον Εθνικό Στρατό στα προάστια της Κόνιτσας (25 Δεκεμβρίου – 6 Ιανουαρίου 1948)

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Φιλίστορος Ι. Β. Δ.

.

Εισαγωγή – εξελίξεις μέσα στο 1947

Μέσα στο 1947 έφτασε στην κορύφωση της η προσπάθεια οργάνωσης του λεγόμενου «τρίτου γύρου» προσπάθειας βίαιης κατάληψης της εξουσίας στην Ελλάδα από το ΚΚΕ. Ήδη τον Οκτώβριο υπήρχαν συνολικά 18.000 αντάρτες με κεντρική παρουσία στον ενιαίο ορεινό όγκο των δύο οροσειρών Γράμμου και Βίτσι, αλλά και διάσπαρτες δυνάμεις σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα (Πελοπόννησο, Στέρεα Ελλάδα, Θεσσαλία, Ανατολική Μακεδονία). Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις (υπό την συνολική ονομασία «Τέρμινους») που διεξήγαγε η ηγεσία του Εθνικού στρατού σε όλη την Ελλάδα μέσα στο 1947 για την εξάρθρωση των ανταρτών ήταν ανεπαρκείς, καθώς ακόμη ο Εθνικός στρατός δεν διέθετε την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, τα στελέχη του δεν γνώριζαν τις ιδιαιτερότητες του ανταρτοπόλεμου, οι μονάδες ήταν φτωχά εξοπλισμένες, πολύ αργές και με χαμηλό ηθικό.

Η συγκυρία για τον «Δημοκρατικό Στρατό» το Φθινόπωρο του 1947 ήταν η καλύτερη δυνατή κατά την διάρκεια του τριετούς εμφυλίου, παρά το σοβαρό λάθος του Νίκου Ζαχαριάδη που δεν ενημέρωσε εγκαίρως τα στελέχη του ΚΚΕ που ήθελαν να πολεμήσουν να βγουν στο βουνό, έτσι αυτά εγκλωβίστηκαν στα αστικά κέντρα και συνελήφθησαν. Με επικεφαλής τον ικανό Μάρκο Βαφειάδη, το ΚΚΕ είχε σχηματίσει έμπειρες ευέλικτες μονάδες με εμπειρία στον ανταρτοπόλεμο που δεν εγκλωβίζονταν από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού, αλλά κινούνταν με ευχέρεια στους ορεινούς όγκους λεηλατώντας και ρημάζοντας την ύπαιθρο, με τρομοκρατικές ξαφνικές επιθέσεις στα αστικά κέντρα που έλεγχε ο εχθρός. Ο Βαφειάδης είχε ως σχέδιο, όπως τουλάχιστον το παρουσίασε στην 3η ολομέλεια του ΚΚΕ τον Σεπτέμβριο του 1947, το σταδιακό πέρασμα από τον αντάρτικο αγώνα σε τακτικό αγώνα με μια πιθανή επέκταση του «ελεύθερου χώρου» του Γράμμου προς Ήπειρο.

Μάχη Μαστρογιάννη 1948: Η Γ’ Μοίρα Καταδρομών Τολμά και Νικά

.

Τον Απρίλιο του 1948 ο ανταρτοπόλεμος ήταν σε πλήρη εξέλιξη στα ελληνικά βουνά. Στα Άγραφα οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) επιτέθηκαν στο χωριό Καλλιφώνι και αφού εξουδετέρωσαν τη φρουρά κατέβηκαν ως τον κάμπο φτάνοντας στις πύλες της Καρδίτσας.

Η Γ’ Μοίρα Καταδρομών διατάχθηκε να σπεύσει στην περιοχή προς αντιμετώπιση της κατάστασης. Στη Μοίρα δόθηκε απόλυτη πρωτοβουλία κινήσεων για τον τρόπο και τον τόπο που θα έπληττε τον εχθρό. Αντί όμως η Μοίρα να ξεκινήσει επιχειρήσεις από την πεδιάδα της Καρδίτσας αποφάσισε να πλήξει τον εχθρό στη φωλιά του, στα απάτητα, όπως πίστευε, Άγραφα.

Έτσι σχεδίασε καταδρομική επιχείρηση στο χωριό Μαστρογιάννη (σημερινός Αμάραντος) Αγράφων όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, στάθμευε επίλεκτος λόχος σαμποτέρ του ΔΣΕ. Στην περιοχή όμως κινούνταν και η ταξιαρχία του Αμάρμπεη (Θεόδωρος Καλλίνος) με τρία τάγματα ενώ κοντά βρισκόταν άλλα έξι τάγματα του Αρχηγείου Ρούμελης.

Κατά συνέπεια η Γ’ Μοίρα έπρεπε να κινηθεί προσεκτικά διαφορετικά κινδύνευε να βρεθεί ενώπιον πολύ ισχυρών εχθρικών δυνάμεων και να καταστραφεί. Ένα άλλο πρόβλημα που προέκυψε ήταν ότι πολλοί άνδρες ασθένησαν και παρουσίασαν υψηλό πυρετό. Παρόλα αυτά η επιχείρηση εξελίχθηκε κανονικά.

Πως φθάσαμε στην Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Στην Πάτμο το Πανδωδεκανησιακό συνέδριο.

Φωτό: Από το Πανδωδεκανησιακό συνέδριο στην Αποκάλυψη της Πάτμου.

.

Με την ευκαιρία του εορτασμού της Επετείου της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα σας ταξιδεύουμε στο παρακάτω ιστορικό οδοιπορικό.

1912.Απρίλιος-Μάϊος:Η Ιταλία καταλαμβάνει ένα – ένα τα Δωδεκάνησα για στρατιωτικό αντιπερισπασμό προς την Τουρκία. Οι κάτοικοι υποδέχονται τους Ιταλούς ως ελευθερωτές. Γρήγορα όμως διαπιστώνουν την ιταλική υστεροβουλία για οριστική κατοχή των νησιών κι αρχίζουν να εκδηλώνουν την αντίθεσή τους σε κάθε συνεργασία και προσέγγιση μαζί τους.

Στις 4/17 Ιουνίου 1912, οι Δωδεκανήσιοι διοργανώνουν στην Πάτμο Παννησιωτικό Συνέδριο. Οι πληρεξούσιοί τους συντάσσονται επίσημα στην ύπαρξη ενιαίας «Πολιτείας του Αιγαίου», με πλήρη αυτονομία, προετοιμάζοντας την ΄Ενωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.

Η πρώτη αυτή ομαδική αντίδραση των Δωδεκανησίων εξοργίζει τους Ιταλούς, που εφαρμόζουν τα πρώτα σκληρά κατά των κατοίκων μέτρα. Μετά την υπογραφή της Ιταλοτουρκικής Συνθήκης Ειρήνης στο Ouchy της Λωζάνης, την 18η Οκτωβρίου, που προέβλεπε την επιστροφή των νησιών στην Τουρκία μόλις ολοκληρωνόταν η εκκένωση της Λιβύης από τα τουρκικά στρατεύματα, αρχίζουν τα αλλεπάλληλα τοπικά Ψηφίσματα των Δωδεκανησίων με σκοπό την Ένωσή τους με την Ελλάδα.

Ήταν 1η Φεβρουαρίου του 1944…

Ο Κίτσος Μακρυγιάννης Μαλτέζος.

.

αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά

άρθρο  του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου ιστορικού

Το πρωινό της Τρίτης 1ης Φεβρουαρίου του 1944 ο Κίτσος Μακρυγιάννης Μαλτέζος πέφτει νεκρός από χέρι ελληνικό μπροστά στο άγαλμα του Βύρωνα. Οι εκτελεστές της ΌΠΛΑ έβγαλαν από την μέση τον «προδότη». Ήταν η εποχή που ο κατοχικός εμφύλιος είχε ήδη φουντώσει.

Η ΟΠΛΑ υπαγόταν -όπως και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ- στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Εν μέσω κατοχής του Άξονα, είχε παρθεί η απόφαση στο Κόμμα όχι απλώς να μονοπωλήσει την αντίσταση ο ΕΛΑΣ αλλά να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με την «αντίδραση» και όχι με τους Γερμανούς. Όπου «αντίδραση» βεβαίως όσοι πατριώτες αρνούνταν να εισχωρήσουν στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ σαν πρόσωπα ή σαν αντιστασιακές οργανώσεις.

Η πολιτική αυτή της εξόντωσης αγωνιστών άλλων οργανώσεων μόνο και μόνο γιατι δεν δέχονταν να υποταχθούν στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ανάγκασε τον Κίτσο Μαλτέζο να εγκαταλείψει ήδη από τον Ιανουάριο του 1943 την ΟΚΝΕ. Σημειωτέον δεν είχε αρχίσει ακόμη έντονα ο κατοχικός εμφύλιος στα βουνά. Οι εξελίξεις θα δικαιώσουν σε απόλυτο βαθμό τον εικοσιδιάχρονο τότε Κίτσο.

Ο ίδιος δεν ήταν ένα απλό στέλεχος της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Ήταν ηγετικό στέλεχος τόσο σημαντικό ώστε στους κόλπους της ΟΚΝΕ να τον ονομάσουν «Κόκκινο Τσάρο». Η φυγή του θα αποτελούσε σκάνδαλο καθώς γνώριζε πρόσωπα και πράγματα. Παρά τις προσπάθειες στελεχών του Κόμματος να τον μεταπείσουν, ο ίδιος είχε λάβει την οριστική του απόφαση. Έπρεπε όμως να δικαιολογηθεί στη βάση της νεολαίας και του φοιτητικού κόσμου η φυγή του Μαλτέζου. Διαδόθηκε μια φήμη πως οι Ιταλοί είχαν στα χέρια τους μια λίστα με ονόματα 25 στελεχών της Νεολαίας.

Ποντοκερασία 1946: Η επαίσχυντη ενέδρα και η καταστροφή ενός λόχου

.

Η Ποντοκερασιά είναι ένα μικρό ορεινό χωριό του νομού Κιλκίς στα όρια με τον νομό Σερρών.

Το 1946 στάθμευσε εκεί ο 4ος Λόχος του 567 Τάγματος Πεζικού της 37ης Ταξιαρχίας της Χ Μεραρχίας Πεζικού. Ο λόχος, υπό τον λοχαγό Μιχαήλ Στεφάνου, διέθετε 120 άνδρες και είχε στρατοπεδεύσει σε ύψωμα παρά το χωριό.

Ο λοχαγός εγκαταστάθηκε σε οίκημα στις παρυφές του χωριού. Αν και είχαν τοποθετηθεί τέσσερις διπλοσκοπιές δεν είχαν ληφθεί μέτρα κάλυψης των οδεύσεων προς τον καταυλισμό. Περιέργως, επίσης τα οπλοπολυβόλα του λόχου είχαν αποθηκευτεί σε οίκημα του χωριού.

Περί τις 03.15 τα ξημερώματα της 5ης Ιουλίου 1946 ομάδες γυναικόπαιδων από την Ποντοκερασιά και άλλα χωρία εμφανίστηκαν ξαφνικά ενώπιον του καταυλισμού του λόχου φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του “λαού” και καλώντας τους στρατιώτες «να ενωθούν με τον λαό».

Συμπληρώθηκαν 72 έτη από το δραματικό 1947. Η μάχη της Κόνιτσας: Ένα άγνωστο έπος

.

αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά
άρθρο  του Γεωργίου Ν. Κουρκούτα*

Από τις πιο μεγάλες αναμετρήσεις στα χρόνια της κομμουνιστικής ανταρσίας των ετών 1946-1949 αποτέλεσε αναμφισβήτητα η μάχη στην ακριτική Κόνιτσα που έλαβε χώρα στα τέλη Δεκεμβρίου 1947 ως την πρώτη εβδομάδα του νέου έτους 1948.

Το κρίσιμο έτος 1947

Βρισκόμαστε στα τέλη του 1947. Οι κομμουνιστές αντάρτες ήδη από τον Μάρτιο του 1946 (επίθεση στο Λιτόχωρο) φανερώνουν τις προθέσεις τους: δεν θα δεχθούν να μείνουν σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας και Κοινοβουλευτισμού. Και παρότι η Ελλάς είχε περιέλθει, με την σύμφωνη γνώμη της Μόσχας και του Στάλιν, στο Δυτικό στρατόπεδο, θα συνεχίσουν την ένοπλη αντιπαράθεση εναντίον του Ελληνικού κράτους. Το τελευταίο, παρά τις εγγενείς του αδυναμίες, καθώς η χώρα εξερχόταν από μία φρικτή Κατοχή και τους δύο πρώτους Γύρους αντιπαράθεσης με τον Κομμουνισμό (1943-1944), δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθος του κινδύνου. Μία μεγάλη καμπάνα αφύπνισης για όλους θα είναι η μάχη της Κόνιτσας.

Η «κυβέρνηση» του Μάρκου Βαφειάδη

Στις 23 Δεκεμβρίου 1947 από την Γιουγκοσλαβία ανακοινώνεται ο σχηματισμός της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης» εντός της Ελλάδος με «πρωθυπουργό» τον Μάρκο Βαφειάδη και «υπουργούς» γνωστούς κομμουνιστές και τον καθηγητή Πέτρο Κόκκαλη. Ο επικεφαλής του ΚΚΕ, ο Γενικός Γραμματέας Νίκος Ζαχαριάδης, ετοίμαζε την κατάληψη μιας πόλεως στα σύνορα, για να εγκατασταθεί η «κυβέρνηση» του Μάρκου, με απώτερο στόχο να αναγνωριστεί ως μία άλλη κυβέρνηση της Ελλάδος από χώρες του Ανατολικού συνασπισμού.

Η «Τρύπα του Παρδάλη» και η καταδίωξη της οικογένειάς του Παπασπύρου Ζαφείρη από τον ΕΛΑΣ

Ο Παπασπύρος Ζαφείρης. Ο θρυλικός ιερέας οπλαρχηγός από τις Πηγές της Άρτας, διακρίθηκε ιδιαίτερα για τον ηρωισμό του στον Γοργοπόταμο. Εκτελέστηκε εν ψυχρώ από κρυμμένο ελασίτη αντάρτη μετά νικηφόρα μάχη του ΕΔΕΣ κατά του ΕΛΑΣ στα Μηλιανά της Άρτας στις 5 Ιανουαρίου 1944.

.

αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά
άρθρο του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου ιστορικού

Ο Παπασπύρος Ζαφείρης υπήρξε ο ιερέας-οπλαρχηγός της Εθνικής Αντίστασης του ΕΔΕΣ στις Πηγές της Άρτας. Πολέμησε στην Μικρά Ασία με τον βαθμό του λοχαγού υπό τις διαταγές του Νικόλαου Πλαστήρα και παρασημοφορήθηκε για τη δράση του. Στα χρόνια της κατοχής όταν εμφανίστηκε ο Ζέρβας στα μέρη του (Μεγαλόχαρη Άρτας) προσέφερε άμεσα τις υπηρεσίες του και παρά τις αρχικές αντιδράσεις του στρατηγού (λόγω της ιδιότητος του ιερέως και προστάτη οικογενείας) ανέλαβε σημαντικό έργο για την ανάπτυξη του ΕΔΕΣ. Ο Ζέρβας λόγω και του μικρασιατικού πολεμικού παρελθόντος του τον ονόμασε τιμητικά «Οπλαρχηγό Λοχία» του ΕΔΕΣ.

Συμμετείχε και διακρίθηκε στη μάχη του Γοργοποτάμου, όπου λόγω της παρουσίας και της γενναιότητάς του χαρακτηρίσθηκε από τον βρετανό σαμποτέρ Ντένυς Χάμσον ως «παπαΛεωνίδας» αλλά και ως το χαρακτηριστικό πρότυπο Έλληνα ιερέα και μαχητή της Εθνεγερσίας που θύμιζε άλλες εποχές. Μετά τον Γοργοπόταμο η ανάπτυξη του αντάρτικου φούντωσε. Μαζί και αυτή του ΕΔΕΣ.

Η αίγλη του Ζέρβα αυξήθηκε κατακόρυφα, τότε όμως άρχισαν να παρουσιάζονται και οι πρώτες αντιδράσεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ κατά άλλων αντιστασιακών οργανώσεων. Τοπικά στην ευρύτερη περιοχή της Άρτας την αντίδραση του ΕΑΜ προκάλεσε η δράση του ιερέα-οπλαρχηγού Παπασπύρου Ζαφείρη. Η έντονη δράση του κατά των κατακτητών (έξω από το ΕΑΜ) και τα αντικομμουνιστικά του αισθήματα υπήρξαν οι λόγοι της στοχοποίησής του. Οι πύρινοι λόγοι του στην Άρτα αλλά και στην Θεσσαλία εμψύχωναν τον λαό και πολλοί έσπευδαν για αντάρτες στον ΕΔΕΣ. Αυτό βεβαίως ενόχλησε το ΕΑΜ.

Επειδή όμως δεν κατόρθωσαν να τον συλλάβουν στράφηκαν κατά της οικογένειάς του. Η σύζυγός του Παπασπύραινα και η μόλις 2 ετών κόρη τους συνελήφθησαν από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ και φυλακίσθηκαν για 2 μήνες. Τα βασανιστήρια και ο ψυχολογικός πόλεμος που υπέστησαν είχαν ως στόχο να ομολογήσουν που βρισκόταν το κρησφύγετο του Παπασπύρου και των ανταρτών του. Γράφει ο υιός του Παπασπύρου, Μητροπολίτης Περιστερίου Χρυσόστομος, στο έργο του «Ο Ιερομάρτυρας-Εθνομάρτυρας οπλαρχηγός Παπασπύρος Ζαφείρης. Η εθνική και εκκλησιαστική προσφορά του», εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα 2018, σ. 185:

Μαλτέζος, Ψαρρός, Παπαδάκη: οι λόγοι που «βγάζουμε φλύκταινες» με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ

.

αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά
άρθρο του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου ιστορικού

Πριν λίγες μέρες δημοσιεύθηκε ένα άρθρο με αφορμή την επέτειο από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς το 1944. Το άρθρο έκανε λόγο για «φλύκταινες που βγάζουν ορισμένοι μόνο στο άκουσμα των λέξεων ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ». Συνέχιζε κάνοντας λόγο για προσπάθεια να ξαναγραφτεί και να αναθεωρηθεί η ιστορία και να σβηστεί η εαμικη αντίσταση. Όπως είναι λογικό το άρθρο αναδημοσιεύθηκε από όλα σχεδόν τα αριστερόστροφα site και ιστολόγια.

Μήπως όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι; Άλλωστε η συγγραφή της ιστορίας της δεκαετίας του 1940 στη χώρα μας έχει γραφτεί με τον τρόπο που κατηγορεί ο συγγραφέας του άρθρου, δηλαδή με ιδεοληψίες και ιδεολογική αν όχι κομματική προπαγάνδα. Αντιπαρερχομαι τον ισχυρισμό ότι ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε την Θεσσαλονίκη με την λογική ότι ανάγκασε (!) τους Γερμανούς να φύγουν.

Καμία αντιστασιακή οργάνωση δεν ευθύνεται για την αποχώρηση των Γερμανών. Ούτε ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε την Θεσσαλονίκη, ούτε ο ΕΔΕΣ τα Ιωάννινα. Απλώς όταν αποχωρούσαν οι ναζί οι οργανώσεις αυτές που κυριαρχούσαν σ’ αυτές τις περιοχές μπήκαν θριαμβευτικά στις πόλεις. Αυτό το αντικειμενικό γεγονός δεν μειώνει την εθνική μας αντίσταση. Η χώρα μας είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη που μπορεί να υπερηφανεύεται για την αντίσταση στον Άξονα.