Προσωπικές Μαρτυρίες από τη μάχη της Κρήτης 20 Μαΐου 1941

.

Η ιστορική πραγματικότητα της μάχης της Κρήτης αποτυπώνεται μέσα από προσωπικές μαρτυρίες. Οι μαρτυρίες αυτές περιέχονται στο βιβλίο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού «Μνήμες Πολέμου 1897-1974, Αθήνα, 2012» και είναι προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι καταγράφουν τα γεγονότα μέσα από μια προσωπική, ενδεχομένως πιο συναισθηματική και εκ των πραγμάτων υποκειμενική ματιά.

Περιοχή Ρεθύμνου, 20 Μαΐου 1941, Απόσπασμα από το βιβλίο Διαφυγή από την Κρήτη του Αυστραλού Υπολοχαγού Lew Lind

Εκατοντάδες σκοτεινές μορφές εκσφενδονίζονταν από τις πλευρές των αεροπλάνων, ρίχνονταν για ένα δευτερόλεπτο σαν βολίδες και μετά άνθιζαν μέσα στο χρώμα. Ήταν αλεξιπτωτιστές και ο ουρανός φαινόταν να είναι γεμάτος απ’ αυτούς. Πράσινα, άσπρα, καφέ, μπλε, κίτρινα και κόκκινα αλεξίπτωτα έπεφταν σαν κομφετί και ήδη οι μονάδες μας στην ανατολική περίμετρο του αεροδρομίου ανάμεναν αυτούς με όπλα και πολυβόλα.

Μάρκου Γ. Πολιουδάκη, Η μάχη της Κρήτης στο Ρέθυμνο, Αθήνα 1983, σελ. 122

Ηράκλειο, 24 Μαΐου 1941

Δίπλα στο σπίτι ήτον ένας μεγάλος ελαιώνας σπαρμένος στάρι. Υποψιάστηκα ότι ίσως νάναι Γερμανοί.
Λέω λοιπόν του Νικολή, του προσδιορίζω και του λέω. – Θα κάμεις κύκλο, θα πας απ’ αυτό το μέρος, θα πιάσεις αυτή την ελιά, τούδειξα δε (μ)πιστεύω νάναι Γερμανοί, ας λάβομε τα μέτρα μας, διότι ίσως να μας έμεινε καμιά ομάδα στη (μ)προηγούμενη μάχη, η οποία μας εδιέφυγε κι είναι εκεί οχυρωμένη.

Ο Μιλτιάδης του Καλπακίου, Χαράλαμπος Κατσιμήτρος[1886−20 Φεβρουαρίου 1962]

.

Ευαγγελία Κ. Λάππα
28 Απριλίου 2023

Ο Χαράλαμπος Κατσιμήτρος χαρακτηρίζεται, από την γράφουσα, ως Μιλτιάδης του Καλπακίου. Ο αντιστράτηγος Κατσιμήτρος μεγαλούργησε στο Έπος του 1940 και στη συνέχεια συκοφαντήθηκε και φυλακίστηκε, όπως και ο μεγάλος Μαραθωνομάχος στρατηγός Μιλτιάδης.

 Ο Χαράλαμπος Κατσιμήτρος γεννήθηκε στο χωριό Κλειτσός της Ευρυτανίας στις 1 Ιανουαρίου 1886.Γονείς του ήταν ο Γεώργιος και η Βασιλική Κατσιμήτρου, αγρότες και κτηνοτρόφοι στο χωριό Κλειτσός του νομού Ευρυτανίας. Είχε έναν αδελφό, τον ιερέα Νικόλαο και δύο αδελφές, την Ανδρομάχη και την Καλλιόπη.

Το 1904 ο Χαράλαμπος κατετάγη, ως εθελοντής στον Ελληνικό στρατό. Το 1911 εισήλθε στην Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, από την οποία αποφοίτησε με το βαθμό του Ανθυπασπιστή του Πυροβολικού, το Σεπτέμβριο του 1912.

Ως Ανθυπολοχαγός, συμμετείχε στον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο του 1913 και, ως Λοχαγός, στο Μακεδονικό Μέτωπο του 1917 – 1918. Ως Ταγματάρχης, συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία (1922), όπου τραυματίστηκε στο γόνατο από σφαίρα, στην μάχη του Χασάν Μπελ.

Το 1923 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου υπηρέτησε σε διάφορες επιτελικές θέσεις του Υπουργείου Στρατιωτικών και του Γενικού Στρατηγείου, ενώ φοίτησε στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και ανεδείχθη επιτελικός αξιωματικός την περίοδο 1924-1925. Το 1930 προήχθη στο βαθμό του Συνταγματάρχη. Στις 11 Ιανουαρίου 1937 προήχθη σε Υποστράτηγο και διετέλεσε Διοικητής της VII^ης Μεραρχίας Δράμας.

Η Μάχη των Οχυρών (06-09 Απριλίου 1941)

.

Ουέιβελ: «Μετά τη σύμπτυξη των δυνάμεων τις οποίες αναφέρετε τι απομένει στη Μακεδονία και τη Θράκη για να αντισταθεί κατά της γερμανικής εισβολής;»

Παπάγος: «Τα οχυρά και η στοιχειώδης προκάλυψη»

Συνομιλία Αρχιστράτηγου του Ελληνικού Στρατού, Α. Παπάγου, με τον Αρχηγό των Βρετανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, Στρατηγό Ουέιβελ, Ανάκτορα Ταοϊου, 22 Φεβρουαρίου 1941

Εισαγωγή

«Μάχη των Οχυρών» ονομάστηκε ο τετραήμερος αμυντικός αγώνας των υπερασπιστών της αποκαλούμενης «Γραμμής Μεταξά» έναντι των γερμανικών δυνάμεων οι οποίες την 0515 της 6ης Απριλίου 1941 επιτέθηκαν απροειδοποίητα εναντίον της Ελλάδας. Η Γερμανία, έχοντας ήδη αποφασίσει να εισβάλει στην ΕΣΣΔ, αναγκάστηκε, με αφορμή την οριστική αποτυχία της ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα, να επέμβει προκειμένου να ελέγξει πλήρως τα Βαλκάνια, μια από τις βασικές προϋποθέσεις επιτυχίας της ρωσικής εκστρατείας. Προς αυτό το σκοπό ενεργοποίησε το «Γερμανό- Ιταλικό Σύμφωνο Φιλίας και Συμμαχίας», γνωστό και ως «Χαλύβδινο Σύμφωνο» και έσπευσε να συνδράμει την Ιταλία εισβάλοντας ταυτόχρονα στην Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα υλοποιώντας το σχέδιο με την κωδική ονομασία «ΜΑΡΙΤΑ».

Η Εαρινή Επίθεση των Ιταλών και η Μάχη στο Ύψωμα 731(09-15 Μαρτίου 1941)

.

Εισαγωγή

Τον Ιούνιο του 1940 η Ιταλία εισήλθε επίσημα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δείχνοντας εξ αρχής τις απειλητικές της διαθέσεις, καθώς κατηγορούσε την Ελλάδα για δήθεν προσφορά βοήθειας στους αντιπάλους της, κλιμάκωσε τις ενέργειές της και μετέφερε ισχυρές δυνάμεις προς τα ελληνοαλβανικά σύνορα.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση η ελληνική στρατιωτική ηγεσία ενίσχυσε τους μεθοριακούς σχηματισμούς της εν αναμονή της επικείμενης ιταλικής εισβολής. Μετά από σωρεία σοβαρών πολιτικοστρατιωτικών προκλήσεων την 28η Οκτωβρίου 1940, μετά την άρνηση της Ελληνικής Κυβέρνησης να αποδεχθεί την είσοδο ιταλικών στρατευμάτων στην επικράτειά της, η φασιστική Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Ελλάδας.

Η ελληνοϊταλική σύρραξη που ακολούθησε, εξελίχθηκε σε τρείς περιόδους:

• Α΄ Περίοδος (28 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου 1940), η οποία περιλαμβάνει την εκδήλωση της ιταλικής επίθεσης στην Ήπειρο, όπου ο ελληνικός στρατός βρέθηκε σε θέση άμυνας και δημιουργώντας κατάλληλες συνθήκες για την ανάληψη επιθετικής πρωτοβουλίας, απέκρουσε την ιταλική προέλαση.

• Β΄ Περίοδος (14 Νοεμβρίου 1940-6 Ιανουαρίου 1941), κατά την οποία διεξήχθη η αντεπίθεση και η προέλαση του ελληνικού στρατού μέσα στο έδαφος της Αλβανίας στις περιοχές της Βορείου Ηπείρου, τις οποίες και κατέλαβε.

• Γ΄ Περίοδος (7 Ιανουαρίου-26 Μαρτίου 1941), η οποία περιλαμβάνει τις επιθετικές επιχειρήσεις του Β΄ Σώματος Στρατού (Β΄ΣΣ) στην κατεύθυνση Κλεισούρα-Βεράτι με σκοπό την ανακατάληψη της Κλεισούρας, καθώς και της μεγάλης σε έκταση Εαρινής Επίθεσης των Ιταλών, η οποία τελικά δεν απέφερε ουσιαστικά αποτελέσματα για τις ιταλικές δυνάμεις.

Η Ζωή εν πλω στο Υποβρύχιο ΓΛΑΥΚΟΣ: Μια βρετανική μαρτυρία

Υποβρύχιο ΓΛΑΥΚΟΣ. Αρχείο: Δημήτρης Γκαλών

αναδημοσίευση από το Περί Αλός
Μετάφραση: Αντιπλοίαρχος Γιώργος Απιδιανάκης ΠΝ,
Διοικητής Βάσης Υποβρυχίων
Δημοσιεύεται για πρώτη φορά με την
έγκριση του Γ. Απιδιανάκη για το Περί Αλός

.

Μετά την αποδημία του Στόλου στην Αλεξάνδρεια τον Απρίλιο του 1941, τα ελληνικά υποβρύχια τέθηκαν υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο του Διοικητή του 1ου Βρετανικού Στολίσκου Υποβρυχίων. Από τον Ιούνιο, αφού ολοκληρώθηκαν κάποιες βασικές επισκευές, τα υποβρύχια ξεκίνησαν τις πρώτες περιπολίες στην περιοχή του Καστελόριζου. Από τη θέση αυτή αναμενόταν να αναχαιτίσουν εμπορικά πλοία της Γαλλίας του Βισύ τα οποία διέφευγαν από τη Συρία μετά από την επέμβαση των βρετανικών στρατευμάτων. Το ΓΛΑΥΚΟΣ εκτέλεσε την πρώτη του περιπολία μεταξύ 12 και 27 Ιουλίου 1941 με νέο Κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Βασίλειο Ασλάνογλου στην περιοχή του Καστελόριζου και στην περιοχή της Ρόδου. Στα ελληνικά υποβρύχια επέβαιναν επίσης Βρετανοί αξιωματικοί ως σύνδεσμοι με τη Βρετανική Διοίκηση. Ακολουθεί η ανεπίσημη αναφορά του Ανθυποπλοιάρχου R.G. Simmers προς τον Διοικητή του 1ου Στολίσκου Βρετανικών Υποβρυχίων που επέβη στην πρώτη περιπολία του ΓΛΑΥΚΟΣ. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται το τμήμα της που αφορά…Στη Ζωή στα Ελληνικά Υποβρύχια!

Πηγή: ADM 199/1150

.

31η Ιουλίου 1941
Κύριε,

Έχω την τιμή να υποβάλω τις ακόλουθες παρατηρήσεις επί της περιπολίας του ελληνικού υποβρυχίου ‘’ΓΛΑΥΚΟΣ’’, από 12 έως 27 Ιουλίου 1941. Το παρόν σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί επίσημη αναφορά αλλά ανήκει στη φύση των δικών μου προσωπικών παρατηρήσεων

ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ

Επειδή δεν εφαρμοζόταν το σύστημα «Νύχτα για Μέρα» για τη ρύθμιση της εσωτερικής υπηρεσίας, είχα άστατη παρουσία στα γεύματα αλλά, όταν ένιωθα πεινασμένος, δεν υπήρχε δυσκολία στην εξεύρεση φαγητού εκτός του ωραρίου των γευμάτων. Μακαρόνια, ρύζι και κομπόστα βερίκοκο φαινόταν να είναι τα βασικά είδη διατροφής αλλά συμπληρώνονταν από μια ποικιλία από σούπες και κονσέρβες με κρέας ή ψάρι. Το ψωμί διαρκούσε για τις τρεις πρώτες μέρες. Στις επόμενες τέσσερεις με πέντε μέρες διατίθετο ένα είδος παξιμαδιού, ενώ για το υπόλοιπο του ταξιδιού οι γαλέτες. Αμφότερα τα δύο τελευταία ήταν ιδιαίτερα εύγεστα συνοδευόμενα από ένα είδος βουτύρου που υπήρχε σε αφθονία. Το πόσιμο νερό ήταν μεν αποχρωματισμένο, σαν από σκουριά, αλλά ήταν καλό και αρκετά δροσερό. Δεν τέθηκε περιορισμός στη χρήση του νερού από την αρχή του ταξιδιού οπότε σημειώθηκε μια μικρή έλλειψη προς το τέλος της περιπολίας με αποτέλεσμα να απαγορευτεί η χρήση του για προσωπικό πλύσιμο κατά τις τελευταίες μέρες.

Όσο για το αλκοόλ, δεν επιτρεπόταν η κατανάλωσή του μέχρι την έξοδο από τον τομέα περιπολίας. Κατόπιν επιτρεπόταν ένα μπουκάλι μπύρας το βράδυ. Μετά χαράς αναφέρω ότι αυτό δεν αποτέλεσε κακή επιρροή για εμένα!

Η Μάχη της Χειμάρρας (20-22 Δεκεμβρίου 1940)

Εξώφυλλο της εφημερίδας «Καθημερινή», αναγγέλλει την νίκη του Ελληνικού Στρατού.

.

Μαρίνα Σ. Τσιρτσίκου
Μ.Υ. ΠΕ-ΚΕ/Α΄, Ιστορικός

Τον Οκτώβριο του 1940, οι δυνάμεις του Άξονα1 (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) είχαν καταλάβει το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, τη Δανία και την Πολωνία. Η Ιταλία, από τις αρχές Απριλίου του 1939, είχε καταλάβει την Αλβανία, εγκαθιστώντας στα Τίρανα φιλοϊταλική κυβέρνηση υπό τον Πρωθυπουργό Σεφτσέτ ή Σεφκέτ Μπέη Βερλάτσι (Shefqet bej Vërlaci,1877-1946).

Τον Απρίλιο του 1939, στην Αλβανία αποβιβάστηκαν τρεις μεραρχίες με πολλά ελαφρά άρματα, προκαλώντας την ανησυχία της Βρετανίας και της Γαλλίας, οι οποίες έσπευσαν να εγγυηθούν για την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Ελλάδας και της Ρουμανίας.

Ωστόσο, μετά τη δυσμενή εξέλιξη της Μάχης της Δουνκέρκης (26 Μαΐου 1940 – 5 Ιουνίου 1940) μεταξύ των Δυνάμεων του Άξονα και των συμμαχικών δυνάμεων (Βρετανία, Γαλλία, Βέλγιο), η μεν Γαλλία αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει με τη Γερμανία (22 Ιουνίου 1940), η δε Βρετανία, που είχε καταφέρει να περιορίσει τις απώλειες στο ανθρώπινο δυναμικό της, μπορούσε να παρέχει περιορισμένη βοήθεια στην Ελλάδα.

Στα Βαλκάνια, τον Οκτώβριο του 1940, η Γιουγκοσλαβία εκδήλωσε φιλική πολιτική προς τον Άξονα, ενώ η Ρουμανία, που είχε καταληφθεί από τα γερμανικά στρατεύματα στις 7 Οκτωβρίου, συνεργαζόταν πλέον πολιτικά μαζί του. Η Ελλάδα, έχοντας περιέλθει σε δυσχερή θέση, καθώς δεν ήταν πλέον εφικτή η εφαρμογή του Βαλκανικού Συμφώνου του 1934 (Ελλάδα, Τουρκία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία), καλείτο να προετοιμαστεί στρατιωτικά για υπεράσπιση της εδαφικής κυριότητάς της.

Η μάχη Μόροβας – Ιβάν και η απελευθέρωση της Κορυτσάς (14 – 22 Νοεμβρίου 1940)

.

Υπλγός (ΠΖ) Ξιφαράς Δημήτριος, του Τμήματος Ιστορίας Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ
Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟ Γ΄ ΣΣ.

Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΠΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΥ ΚΑΤΕΧΟΤΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ, 22 ΝΟΕ 1940

Εισαγωγή – Γενική κατάσταση

Μετά την αναχαίτιση της ιταλικής επίθεσης στα θέατρα επιχειρήσεων της Ηπείρου και της Πίνδου, το Γενικό Στρατηγείο αποφάσισε την προώθηση των ελληνικών δυνάμεων που βρίσκονταν στο μέτωπο της βορειοδυτικής Μακεδονίας, δυτικά του ορεινού όγκου της Πίνδου. Στόχος ήταν η εξασφάλιση του ανεφοδιασμού των μαχόμενων τμημάτων έναντι του επερχόμενου χειμώνα με τη χρησιμοποίηση της αμαξιτής οδού Κορυτσά – Ερσέκα – Μέρτζανη – Ιωάννινα.

Η στρατηγική συγκέντρωση των ελληνικών δυνάμεων ολοκληρώθηκε την 13η Νοεμβρίου και απέμενε η ευρείας κλίμακας επιθετική επιχείρηση προς τον ορεινό όγκο Μόροβας – Ιβάν και την πόλη της Κορυτσάς.

Περιγραφή του πεδίου της μάχης

Ο ορεινός όγκος Μόροβας, φύσει οχυρός, είχε οργανωθεί αμυντικά από τον εχθρό και κάλυπτε το υψίπεδο της Κορυτσάς. Περιβαλλόταν από το Δέβολη ποταμό που ήταν ισχυρό κώλυμα και σχημάτιζε προς βόρεια τη στενωπό Τσαγκόνι (ζωτικό έδαφος της αμυντικής τοποθεσίας), από την οποία διερχόταν η σκυρόστρωτη οδός Φλώρινας – Κορυτσάς.

Οι Τέσσερεις Ήρωες Αεροπόροι του Αλμυρού στον Β’ΠΠ

.

άρθρο του Απτχου (Ι)ε.α. Παναγιώτη Δημητριάδη

Το 1940 στο Αλβανικό μέτωπο οι Έλληνες ξεδίπλωσαν χαρακτηριστικά ανδρείας , εκπλήσσοντας όλον τον κόσμο. Έδειξαν την υπεροχή της ελληνικής φυλής όταν τα κράτη της Ευρώπης έπεφταν το ένα πίσω από το άλλο χωρίς αντίσταση στην αγκαλιά της Ναζιστικής Γερμανίας

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, Πολεμική Αεροπορία και Στρατός Ξηράς ,κατάφεραν μέσα σε 15 ημέρες να αδρανοποιήσουν την εισβολή των 140 χιλιάδων Ιταλών στρατιωτών στο Αλβανικό μέτωπο και να δημιουργήσουν την πρώτη αποτυχία του Άξονα .

To ΟΧΙ που βροντοφώναξε ο τότε πρωθυπουργός Ι. Μεταξάς ήταν το σύνθημα που ξεσήκωσε τον Ελληνικό λαό απέναντι στην Φασιστική Ιταλία , ήταν το σύνθημα που ένωσε όλους τους Έλληνες για την Ελευθερία. Ένας πόλεμος που ξεκίνησε στις 28 Οκτ 1940 και συνεχίστηκε και μετά την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς στις 31 Μάιου 1941 στην Αίγυπτο στην Λιβύη και όπου είχαν μεταφερθεί τα μαχητικά αεροσκάφη για να συνεχίζουν τις επιχειρήσεις.

Κατά την διάρκεια του πολέμου 125 αεροπόροι έχασαν την ζωή του εκ των οποίων 30 στο Αλβανικό μέτωπο, 21 σε αερομαχίες και άλλες αποστολές στην ενδοχώρα και 74 αεροπόροι σε επιχειρησιακές αποστολές που εκτελέστηκαν από την Αίγυπτο και την Λιβύη.

1940: Η περιουσία του ΝΟΒ δόθηκε για το «ΟΧΙ»

Η Κεντρική Υπηρεσία Αλληλεγγύης Μετώπου του καθεστώτος Μεταξά διαχειριζόταν όλες τις προσφορές προς τους μαχόμενους στρατιώτες, από κάλτσες μέχρι και τη «βαριά» επιταγή που κατέθεσε ο Όμιλος της Βουλιαγμένης

Γιώργος Λαουτάρης

Ένα τοπικό στιγμιότυπο από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο

Ο χαρακτηρισμός του Ναυτικού Ομίλου Βουλιαγμένης ως ιστορικού σωματείου δεν έχει να κάνει μόνο με την ίδρυσή του το μακρινό 1937. Από μια απόφαση του Διοικητικού του Συμβουλίου μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940, δηλαδή 79  χρόνια πριν, γίνεται πλήρως κατανοητό ότι στην όμορφη ακτή του Λαιμού βρέθηκαν άνθρωποι που είχαν πλήρη συνείδηση του ευρύτερου ρόλου τους και της ιστορικότητας των στιγμών που έζησαν.

Ήταν κι αυτά παιδιά δικά μας.

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Η μάνα κράταε τα βουνά, όρθιος να στέκει ο γιος της» (Νικηφ. Βρεττάκος).

Δεν ήταν μόνο η Σπαρτιάτισσα μάνα που προέπεμπε τον γιο της στον πόλεμο δίνοντάς του την ασπίδα και λέγοντας: «Ή ταν ή επί τας». Ή θα την φέρεις πίσω (νικητής) ή θα σε φέρουν πάνω σ’ αυτήν (νεκρό). Δεν ήταν μόνο η Σουλιώτισσα που πολέμησε ισοδύναμα στο πλευρό του άντρα της με το σπαθί και το τουφέκι. Δεν ήταν μόνο η Μεσολογγίτισσα που άντεξε το αφόρητο μαρτύριο της πείνας και στην ηρωική έξοδο, με το παιδί στην αγκαλιά και το σπαθί στο χέρι, εξόρμησε για ελευθερία ή θάνατο.

Ήταν και η Ελληνίδα του ’40. Που κράτησε τη σκυτάλη μιας ιστορίας μακράς και ένδοξης επάξια, με υψηλό φρόνημα φιλοπατρίας και βαθύ αίσθημα ανθρωπιάς. Δεν πολέμησαν μόνο οι στρατιώτες μας στα χιονισμένα της Ηπείρου βουνά. Το έθνος ολόκληρο στάθηκε στο πλευρό τους. Και πιο πολύ οι γυναίκες. Από τη μια άκρη της γης μας ως την άλλη. Αλλά περισσότερο και ηρωικότερα από όλες, οι γυναίκες της Πίνδου. Που βρέθηκαν κι αυτές στης μάχης τη φωτιά, στην πρώτη σχεδόν γραμμή με τους φαντάρους.

Είναι αυτές που κράτησαν ζωντανή τη γραμμή του ανεφοδιασμού, όταν κάθε άλλο μέσο αποδείχτηκε ατελέσφορο. Κατάφεραν να περάσουν φορτωμένες βαριά εκεί που δεν μπορούσε να περάσει τίποτε άλλο, ούτε το μουλάρι. Με κόπο ανείπωτο μέσα στα χιόνια. Αποστάσεις μισής ή μιας ώρας τις έκαναν σε διπλάσιο ή και περισσότερο χρόνο. Δεν ήταν μόνο οι αδιάβατες ανηφόρες και το βαρύ φορτίο με τα πυρομαχικά και τα τρόφιμα. Ήταν και οι σφαίρες και οι οβίδες. Γίνονταν μάχες εκεί κοντά που περνούσαν. «Κάθε τόσο σταματούσαμε για να προφυλαχτούμε», διηγούνται. «Στην αρχή φοβόμασταν. Έπειτα πια συνηθίσαμε και τις πολλές εκρήξεις από οβίδες και τα σφυρίγματα από σφαίρες. Γελούσαμε και πειραζόμασταν η μια με την άλλη, που μας έτυχε να πολεμάμε». Ακόμα και μια 88χρονη κουβάλησε!

Το διπλό και ατιμώρητο Ολοκαύτωμα στο Μεσόβουνο – Οκτώβριος 1941 και Απρίλιος 1944

του Θεοφάνη Μαλκίδη

.

Στις 23 Οκτωβρίου του 1941 δυνάμεις των Γερμανών Ναζί και των δοσίλογων ελληνόφωνων συνεργατών τους, εισβάλλουν στο Μεσόβουνο Εορδαίας, ένα χωριό Ποντίων προσφύγων.

Το χωριό περικυκλώνεται από σαράντα αυτοκίνητα με στρατιώτες της Βέρμαχτ, που ήρθαν από τη Φλώρινα, την Έδεσσα και τη Θεσσαλονίκη. Οι κατοχικές δυνάμεις συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους, χωρίζουν τους άντρες ηλικίας 16 έως 69 χρόνων και δίνουν στα γυναικόπαιδα δίωρη διορία να συγκεντρώσουν «όσα κινητά πράγματα μπορούν». Ενώ μεταφέρονται στο γειτονικό χωριό των Κομνηνών, όλοι οι συλληφθέντες άνδρες εκτελούνται «ομαδικώς και δι’ αυτομάτων όπλων». Η αναφορά του νομάρχη Κοζάνης αναφέρεται σε 135 άτομα, της γερμανικής διοίκησης για 142, ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν τους εκτελεσμένους σε 165.

«Μεταξύ των εκτελεσθέντων», αναφέρει ο νομάρχης, «ήσαν και οι τρεις δημοδιδάσκαλοι του χωρίου, εις ους καίτοι εζητήθη υπό των Αξιωματικών Χωροφυλακής όπως δοθή χάρις, εν τούτοις δεν εδόθη τοιαύτη».

Η τραγωδία έκλεισε με την καταστροφή του χωριού «δι’ εμπρηστικών βομβών, εκτός πέντε οικιών και της εκκλησίας».

Τα περίπου 900 γυναικόπαιδα που επέζησαν, μεταφέρθηκαν στην Πτολεμαΐδα και διασκορπίστηκαν, «κατόπιν διαταγών των Γερμανικών Αρχών», στα χωριά του νομού, αλλά και στους νομούς Ημαθίας και Φλωρίνης προς παραδειγματισμό…..

Το δεύτερο Ολοκαύτωμα έγινε στις 24 Απριλίου 1944.

Το ναυτικό μας στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο

.

Όπου αγαπάς, μη πολυπάς. Και αν πολυπάς, μη πολυκάτσεις.. και άν πολυκάτσεις να μη πολυμιλείς.. Και ανε πολυμιλείς…να κατέχεις ήντα λές..(Κρητική μαντινάδα)

Αντί άλλων για εκείνους στους οποίους οφείλομε τιμή και όχι «σχολικά πανηγυράκια» με ηλεκτρικές κιθάρες, σας αντιγράφω την ομιλία  του Καθηγητή και Ιστορικού κ. Σαράντου Καργάκου, που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση για τα 60 χρόνια από τη λήξη του Β’ Π.Π. και προς τιμήν των Βετεράνων του Π.Ν., στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, στις 7 Δεκ.2005.

«Επειδή ζούμε σε μια φάση έντονων διαστρεβλωτικών τάσεων, όπου την ιστορία υποκαθιστά η παραϊστορία, είμαστε υποχρεωμένοι δυστυχώς, ανά πάσα στιγμή, αν θέλουμε να είμαστε ευλαβείς έναντι αυτών που μας έφεραν στη ζωή και μας παρέδωσαν αλώβητο το χώρο, όπου κατοικούμε -προς το παρόν τουλάχιστον, να εξηγούμε τα αυτονόητα. Και τα αυτονόητα είναι πως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου εμείς πολεμήσαμε απ’ αρχής μέχρι τέλους, ενώ άλλοι που σήμερα παριστάνουν συχνά τους κριτές μας, όχι μόνο δεν πολέμησαν ή ψευτοπολέμησαν, απεναντίας συνεργάστηκαν με τον Άξονα και στράφηκαν εναντίον μας.

Δεν θέλω να κάνω συγκρίσεις. Αλλ’ όπως έχω τονίσει στο δίτομο έργο μου «Ιστορία του Ελληνικού Κόσμου» (τομ. Β΄, σ. 490) «το ηθικό μέγεθος ενός λαού μετριέται από τη διάθεσή του να αντισταθεί στον κατακτητή. Χωρίς πρόθεση να μειώσουμε την αξία ουδενός, παραθέτουμε απλώς τις ημέρες αντιστάσεως των ευρωπαϊκών κρατών έναντι των Γερμανών. Αυστρία 0 (απεναντίας θερμή υποδοχή), Τσεχοσλοβακία 0, Δανία 0, Λουξεμβούργο 0, Πολωνία 30, Νορβηγία 61 (πρόκειται κυρίως για αντίσταση Βρετανών στο Νάρβικ). Ολλανδία 4, Βέλγιο 18, Γιουγκοσλαβία 3, Ελλάς 55»!

Το Ελληνικό πολεμικό Ναυτικό στο Έπος του 1940 μέσα από τα απομνημονεύματα του Α/ΓΕΝ Αλεξάνδρου Σακελλαρίου

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Φιλίστωρος

.

Πρόλογος – Η προετοιμασία του Ελληνικού ναυτικού (1922-1940)

Μετά την εκστρατεία στην Μ. Ασία (1922), καταβλήθηκε προσπάθεια ανακαίνισης των περισσότερων πολεμικών μονάδων, τα «Αβέρωφ» και «Έλλη» επισκευάστηκαν στη Γαλλία, τα τέσσερα αντιτορπιλικά στην Αγγλία, ενώ όλα τα υπόλοιπα στην Ελλάδα. Επίσης παραγγέλθηκαν και έξι υποβρύχια στη Γαλλία, από τα οποία αξίζει να σημειωθούν τα «Παπανικολής» και «Κάτσωνης». Τα υπόλοιπα τέσσερα όμοιου τύπου υποβρύχια ήταν τα «Νηρεύς», «Πρωτεύς», «Γλαύκος» και «Τρίτων», τα οποία ναυπηγήθηκαν στην Ναντ, ενώ στις 17 Νοεμβρίου 1930 πραγματοποιήθηκε η ύψωση της ελληνικής σημαίας στη Βρέστη της Γαλλίας. Η εκπαίδευση των αξιωματικών ενισχυόταν περιοδικά με αγγλικές αποστολές, ενώ η θητεία των κληρωτών ναυτών ορίστηκε σε 18μήνη. Από το 1928, με την πρωθυπουργία του Ε. Βενιζέλου, εμπεδώνεται ο γενικότερος φιλειρηνικός προσανατολισμός της περιόδου, με την οριστική εγκατάλειψη της Μεγάλης Ιδέας και την αισθητή μείωση των δαπανών για την άμυνα.

Μετά την πτώση του Βενιζέλου το 1932, το αποτυχημένο Βενιζελικό κίνημα του 1935 που απέδειξε τη γύμνια των ενόπλων δυνάμεων αλλά και τις διεθνείς εξελίξεις με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, η κυβέρνηση Τσαλδάρη αποφάσισε να διαθέσει μεγάλα κονδύλια για την άμυνα. Τον Ιούλιο του 1935 η κυβέρνηση Τσαλδάρη έλαβε την ιστορική απόφαση να διαθέσει συνολικά 5 δις δρχ σε βάθος 5ετίας για τον επανεξοπλισμό του στρατού. Αλλά η αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων προωθήθηκε ριζικά από την κυβέρνηση Μεταξά την περίοδο 1936-1940. Μετά από συντονισμένη εργασία του νέου Α/ΓΕΣ Αλέξανδρου Παπάγου και του επιτελείου, υποβλήθηκε νέο σχέδιο επανεξοπλισμού των Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων αξίας 11 δις δρχ. Στο πλαίσιο αυτό υλοποιήθηκε σχέδιο επανεξοπλισμού του Ελληνικού Ναυτικού καθώς παραγγέλθηκαν στην Αγγλία δύο αντιτορπιλικά, τα «Β. Γεώργιος» και «Β. Όλγα», αγοράστηκαν τέσσερα ναρκαλιευτικά, δώδεκα υδροπλάνα και ένα πετρελαιοφόρο και άρχισε η εκπόνηση επιτελικών σχεδίων και προγραμμάτων για την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού και την προετοιμασία του για τον επερχόμενο πόλεμο. Οργανώθηκε η παράκτια άμυνα σύμφωνα με την κατανομή των ακτών της χώρας σε έξι Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές, οι οποίες με πενιχρά οικονομικά μέσα, επάνδρωσαν οχυρωματικά και έργα αντιαεροπορικής άμυνας στην ξηρά και οργάνωσαν πεδία ναρκών και ανθυποβρυχιακά φράγματα για προστασία ζωτικών λιμένων και βάσεων σε όλη την επικράτεια, με αποτέλεσμα την ικανοποιητική τους χρησιμοποίηση με την έναρξη του πολέμου.

Η σύνθεση του Ελληνικού Στόλου στις 28 Οκτωβρίου 1940

Το μικρό Ελληνικό Στόλο, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον πανίσχυρο και σύγχρονο Ιταλικό, αποτελούσαν κυρίως τα ακόλουθα μάχιμα Πολεμικά Πλοία:

Η αγέραστη Ελλάδα του 1940 και η παρανοϊκή χώρα του 2021.

.

Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς

Στον πανηγυρικό λόγο που εκφώνησε ο Στρατής Μυριβήλης αναφέρει και ένα ωραίο επεισόδιο. Ο σπουδαίος λογοτέχνης μας είχε εξασφαλίσει άδεια από το Γενικό Επιτελείο για να ανεβεί τις παγωμένες αετοράχες της Πίνδου και να παρευρεθεί θεατής στον πανεθνικό συναγερμό του Σαράντα. Είδε πολλά και θαυμαστά. Διαβάζω: «Ένας φαντάρος έπιασε αιχμάλωτο έναν Ιταλό λοχία, την ώρα που ο λόχος του δέχτηκε στα σκοτεινά την αιφνιδιαστική επίθεση. Ο Ιταλός ετοιμαζόταν να τον μαχαιρώσει στα μουλωχτά με την ξιφολόγχη του. Έπιασε το χέρι του, το δάγκωσε και τον αφόπλισε.

-“Πώς σου ήρθε και δεν τον σκότωσες μες στην νύχτα;”, τον ρώτησα.

-“Να σας πω” μου είπε. “Εκείνη την ώρα, έτσι που με ξάφνιασε, ετοιμαζόμουν να του την φέρω. Οι σύντροφοί του, που μας είχαν κάνει τον αιφνιδιασμό, το ‘βαλαν στα πόδια και τον άφησαν. Όπου τόνε κοίταξα στη φέξη της φωτιστικής ρουκέτας. Ήταν όμορφο παλληκάρι. Λυπήθηκα να τον χαλάσω”. Και γέλασε σαν παιδί για την αδυναμία του. Φαντάζομαι πως μόνο ένας Έλληνας πολεμιστής, ανάμεσα σε όλους τους πολεμιστές του κόσμου, μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Και η φράση που μεταχειρίστηκε ήταν τόσο ωραία. Είπε “λυπήθηκα να τον χαλάσω”. Υπάρχουν ευτυχισμένες στιγμές , που ένα άτομο, ξαφνικά συγκεντρώνει και εκφράζει την ευγένεια ενός λαού, μιας ολάκερης φυλής». (Ακαδημία Αθηνών, «Πανηγυρικοί λόγοι ακαδημαϊκών», σελ. 319).

Αυτά τω καιρώ εκείνω, την 28^η Οκτωβρίου του 1940, που «κοιμηθήκαμε άνθρωποι και ξυπνήσαμε έθνος». Όταν ήμασταν αληθινοί Έλληνες και όχι ασκέρι αδέσποτο.