Η Κεφαλονιά και οι οθωμανοί

Ο Gonzalo Fernandez de Cordoba ενώ πολιορκεί το κάστρο του Αγίου Γεωργίου

.

 του Διονύση Φωκά 

Ήταν παραμονή Χριστουγέννων του 1500 , δεν ακούγονταν όμως οι χαρμόσυνοι ήχοι από τα κάλαντα των παιδιών αλλά οι εκρήξεις και οι κραυγές της μάχης από την πολιορκία του κάστρου του Αγίου Γεωργίου.

Οι δυνάμεις των Ισπανών και των Ενετών έκαναν την τελική έφοδο για να καταλάβουν την πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς από τους Οθωμανούς.

Από το 1485 η Κεφαλονιά βρισκόταν κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών, ο Δόγης της Βενετίας Agostino Barbarigo, ζήτησε βοήθεια από τον Πάπα και τους καθολικούς μονάρχες , τους πρότεινε, να οργανώσουν εκστρατεία για να αντιμετωπίστει η τουρκική απειλή στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μας δίνει ο Antonio Martín Gómez, οι βασιλείς της Ισπανίας και της Γαλλίας συμφώνησαν, έτσι, στις 27 Σεπτεμβρίου ο Ισπανός Gonzalo Fernandez de Cordoba, γνωστός ως Gran Capitan απέπλευσε με τον Ισπανικό και Γαλλικό στόλο από την Μεσσήνη της Ιταλίας προς το νησί της Κέρκυρας και στη συνέχεια στην Ζάκυνθο όπου συνάντησε τον Ενετικό στόλο με επικεφαλής τον ναύαρχο Pesaro.

Η χριστιανική αρμάδα αγκυροβόλησε στον κόλπο του Αργοστολίου στις αρχές Νοεμβρίου του 1500. Η οθωμανική φρουρά του νησιού είχε εγκατασταθεί στην τότε πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς, το κάστρο του Αγίου Γεωργίου.

Βενετοκρατούμενη Κρήτη: Η διαμόρφωση της φεουδαρχικής τάξης και η συγκρότηση των τοπικών συμβουλίων

αναδημοσίευση από το Cognosco Team
άρθρο του Μιχάλη Ρέττου

.

Κατά την περίοδο εγκατάστασης των Βενετών στην Κρήτη το 1211 προϋπήρχαν στο νησί δύο κυρίαρχες κοινωνικοοικονομικές τάξεις : Οι οικογένειες μεγαλογαιοκτημόνων, με τη μυθοποιημένη βυζαντινή καταγωγή τους [σ.1] (οικογένειες των Αργυρόπουλων, των Αρκολέων, των Βαρούχων, των Βλαστών, των Καλαφατών, των Μουσούρων, των Φωκάδων, των Χορτάτσιδων κ.α.) και το μεγάλο πλήθος των ελληνορθόδοξων αγροτικών πληθυσμών, ακτημόνων ή καλλιεργητών ξένων γαιών. Οι δύο αυτές τάξεις, παρά τις κοινωνικές διαφορές τους, εμφανίζουν ενιαία στάση έναντι της βενετικής διοίκησης κατά την πρώτη περίοδο της βενετοκρατίας, προασπιζόμενοι την Ορθόδοξη πίστη έναντι της αλλόδοξης λατινικής επιβολής.[σ. 2]

Οι Βενετοί, για να αντιμετωπίσουν τις αντιδράσεις, επέβαλαν ένα αυστηρά συγκεντρωτικό σύστημα μοιράζοντας τις μεγάλες ιδιοκτησίες (που ανήκαν εν πολλοίς στους ντόπιους μεγαλογαιοκτήμονες και στην Ορθόδοξη εκκλησία) σε Βενετούς φεουδάρχες που έφτασαν στην Κρήτη με τους διαδοχικούς εποικισμούς του 1211, 1222, 1233 και 1252. Οι Βενετοί φεουδάρχες από τη μεριά τους όφειλαν να συγκροτήσουν (με την συμμετοχή των ίδιων) τον φεουδαρχικό στρατό, να ανταποκρίνονται στις φορολογικές απαιτήσεις της βενετικής διοίκησης και να αποδίδουν ένα τμήμα από την παραγωγή τους στο Δημόσιο.

Το νέο επιβεβλημένο πολιτικοοικονομικό καθεστώς προκάλεσε την εκδήλωση επαναστατικών κινήσεων από τους ελληνορθόδοξους πληθυσμούς, κατά τον πρώτο ενάμισι αιώνα της βενετικής κατάκτησης. Οι επαναστάσεις αυτές στην πλειονότητά τους είχαν ως έκβαση τη συνθηκολόγηση των αρχηγών τους, με αντάλλαγμα την παραχώρηση φέουδου, το οποίο συχνά αντιστοιχούσε με την παλαιότερη απαλλοτριωμένη ιδιοκτησία.[σ.3] Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση του Αλέξιου Καλλέργη, ο οποίος μετά από μία πολυετή επαναστατική δράση (1283-1299), με τη συνθήκη του 1299, έγινε ένας από τους σημαντικότερους κατόχους φεουδαρχικής γης στο νησί, με εξέχον κοινωνικό κύρος. Ο Γεώργιος Καλλέργης, μάλιστα, απόγονος της ίδιας οικογένειας, έγινε ο μόνος ελληνικής καταγωγής Κρητικός που εντάχθηκε στο Μεγάλο Συμβούλιο της Γαληνοτάτης το 1381, λαμβάνοντας τη βενετική ευγένεια.[σ.4]

Ο θεσμός των κοινοτήτων κατά την Οθωμανική Περίοδο – τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας

του Ιωάννη Κουζίου, Πολιτισμολόγου
Istorikoxronologio facebook
Istorikoxronologio.blogspot.com

.

Ο θεσμός των κοινοτήτων της Τουρκοκρατίας δημιουργήθηκε εξ αιτίας της αδυναμίας της οθωμανικής διοίκησης να εισπράξει τους φόρους που επέβαλε στους υπόδουλους και της διοικητικής ανεπάρκειας του οθωμανικού κράτους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ως θεσμός εμφανίζεται τότε για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο καθώς μέχρι και τον 13ο αιώνα οι αγροτικές κοινότητες αποτελούν ισχυρό θεσμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας, με σαφώς όμως διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά των χριστιανικών κοινοτήτων της οθωμανικής περιόδου (Λιάτα, 2008, σελ: 138), (Ζαΐμάκης, 2011, σελ: 60), (Κόκκινος, 1956, σελ:16).

Το κοινοτικό σύστημα αυτοδιοίκησης των Ελλήνων δεν είχε ενιαία μορφή και αυτονομία, ούτε είχε επίσημη νομική αναγνώριση από το οθωμανικό κράτος, αλλά ήταν ένα συλλογικό όργανο, δομικά ευέλικτο, με χαρακτηριστικά που διέφεραν μεταξύ των κοινοτήτων, γεγονός που οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες όπως ο χρόνος και ο τρόπος κατάκτησης μιας περιοχής (με υποταγή ή αντίσταση), η γεωγραφική της θέση (αστική ή ορεινή), ο πληθυσμός της και η οικονομία της, σημαντικό επίσης ρόλο είχε η έγγεια ιδιοκτησία που ανέβαζε ψηλά τον φορολογικό πήχη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα άλλες κοινότητες όπως π.χ. το Μελένικο, να έχουν μια άρτια δομική οργάνωση, άλλες να μην έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, ή άλλες να παίρνουν την μορφή ομοσπονδίας μέσα από την συνένωσή σε Κοινό όπως τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου (Λιάτα,2008, σελ:139).

Οι κοινότητες ήταν χωριά ή πόλεις, που εξυπηρετούσαν από την μια μεριά την ανάγκη των υπόδουλων για αυτοδιοίκηση στα πλαίσια του οθωμανικού κράτους, που τους χορηγούσε προνόμια και αυξημένη δικαιοδοσία και από την άλλη εξυπηρετούσαν της ανάγκες της Υψηλής Πύλης (ως διοικητικοί και φορολογικοί μηχανισμοί),με τους εκλεγμένους εκπροσώπους της εκάστοτε κοινότητας. Η εκλογή των κοινοτικών αντιπροσώπων που ονομάζονταν προεστοί ή δημογέροντες γινόταν κάθε έτος μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου (Αγ. Γεωργίου), ενώ για μερικές κοινότητες ίσχυε και η ημερομηνία 26 Οκτωβρίου. Οι αυτόχθονες ενήλικοι άνδρες κάθε κοινότητας που είχαν καταβάλει τον κεφαλικό τους φόρο συγκεντρώνονταν σε ένα δημόσιο χώρο που μπορεί να ήταν η πλατεία, ή η εκκλησία και εν μέσω αυτής της δημόσιας συνέλευσης ασκούσαν δια βοής, το αρχαιότατο δημοκρατικό δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Τα κριτήρια ωστόσο που καθόριζαν την εκλογή στα κοινοτικά αξιώματα ήταν η ηλικία, η τιμιότητα αλλά κυρίως ο πλούτος και η κοινωνική προέλευση. Ο τρόπος εκλογής παρουσιάζει διαφοροποιήσεις (κυρίως κατά τον 18ο αιώνα), καθώς ήταν συνάρτηση του βαθμού ελευθερίας και οικονομικής ανάπτυξης της κάθε κοινότητας, αλλά ο ανωτέρω τρόπος θεωρείτε ο επικρατέστερος. Οι κοινοτικοί άρχοντες που εκλέγονταν σε κάθε χωριό από τον λαό, εξέλεγαν όλοι μαζί τους προκρίτους της επαρχίας οι οποίοι αποτελούσαν το ανώτερο επαρχιακό συμβούλιο. Το ανώτερο συμβούλιο το εκπροσωπούσε στην τοπική τουρκική διοίκηση ο Αγιάνης. Από τους Αγιάνηδες των βιλαετιών εκλέγονταν ο Βεκίλης. Τον Βεκίλη έστελναν στην Κωνσταντινούπολη ως εκπρόσωπο της επαρχίας του απέναντι στον Σουλτάνο αλλά και ως υπόλογο με την ζωή του για την υποταγή του πληθυσμού που αντιπροσώπευε. (Ζαΐμάκης, 2011, σελ:61), (Λιάτα, 2008, σελ:140), (Κόκκινος,1956, σελ:18).

Το Παιδομάζωμα επί Τουρκοκρατίας και η αντίδραση των Ελλήνων.

.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Το Παιδομάζωμα (στα τουρκικά devsirme) ήταν μία από τις πολλές και εξευτελιστικές ταλαιπωρίες των υποδούλων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας. Οι Οθωμανοί άρπαζαν νεαρά αγόρια από την αγκαλιά των μανάδων τους και τα μετέτρεπαν σε δούλους ή κυρίως σε στρατιώτες εξισλαμισμένους. Έτσι δημιουργήθηκαν τα τάγματα των γενιτσάρων και η ορολογία Γενίτσαρος καθιερώθηκε ως ταυτόσημη με τον εξωμότη, τον νεοφώτιστο σε μια άλλη θρησκεία και διώκτη του δικού του Έθνους.

Ήταν διπλό λοιπόν το κακό. Πρώτον, Χριστιανόπουλα βιαίως άλλαζαν την πίστη τους και χανόταν η δυνατότητα σωτηρίας της ψυχής τους. Δεύτερον, οι οικογένειες έχαναν τα παιδιά τους και ο Ελληνισμός έχανε ανθρώπινο δυναμικό. Όπως ξέρουμε κατά τα σκοτεινά εκείνα χρόνια όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισμό.

Η αείμνηστη Βασιλική Παπούλια, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εντοπίζει ως πρώτη πηγή για τήν ύπαρξη παιδομαζώματος τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ισίδωρο, ο οποίος ήδη από το 1395 θρηνεί για τους γονείς του παιδιού που αρπάζεται και μετατρέπεται βιαίως σε Μουσουλμάνο και στρατιώτη του κατακτητή. Θυμίζω ότι όταν γράφει ο Ισίδωρος οι Οθωμανοί έχουν επιβάλει στη Θεσσαλονίκη την πρώτη περίοδο Τουρκοκρατίας (1387-1403), άρα ο Ελληνισμός έχει εμπειρία παιδομαζώματος και εξισλαμισμών. Γράφει χαρακτηριστικά ο Θεσσαλονίκης Ισίδωρος για τα αρπαγμένα παιδιά:

« … Βιαίως αλλοφύλλων χερσίν αρπαζόμενον και εις αλλόκοτα μεταπεσείν έθη βιαζόμενον και βαρβαρικής στολής και φωνής και ασεβείας και δυσωδίας άλλης σκεύος γενέσθαι μετά μικρόν προσδοκώμενον….Προς φόνους ομοφύλων παιδεύεται»! Η τελευταία φράση μας πληροφορεί ότι τα εξισλαμισμένα νεαρά αγόρια εκπαιδεύονται για να σκοτώνουν Ορθοδόξους Έλληνες. (1)

Η συμμετοχή των Κωνσταντινουπολιτών στην εθνεγερσία του 1821

αναδημοσίευση από το International Hellenic Association
Ομιλία του Βασίλη Μούτσογλου*
στις Διαλέξεις ΙΗΑ (27 Μαΐου 2021)

.

Το σύγχρονο ελληνικό έθνος είχε ήδη αρχίσει να συγκροτείται χωρίς τυπικό ή νομικό κάλυμμα, ουσιαστικά από τις αρχές του 11ου αιώνα, ίσως και νωρίτερα, με την αρχή να τίθεται από ορισμένους ιστορικούς λίγους αιώνες μετά από το τέλος του αρχαίου κόσμου. Ο Μεσαιωνικός Ελληνισμός εκφράζεται με το Βυζάντιο. «Υπήρξε έθνος ελληνικό καθ’ όλο το Μεσαίωνα», προβάλλει το 1853 ο Στέφανος Κουμανούδης, αλλά «παραδόθηκε εις τα δεσποτικά δόγματα (της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας), ήτις παρελθόν έχουσα ξένον, ουδέποτε εξεφράσθη ότι απηρνήθη αυτό».

Η ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η Ρωμανία όπως αποκαλείτο, αρχίζει τον βίο της ως κράτος ρωμαϊκό καθόσον αφορά την ορολογία και τη διοίκηση, και παρόλο που κράτησε τον χαρακτήρα αυτό μέχρι το τέλος της ύπαρξης του, μετατρέπεται σταδιακά σε έθνος Ρωμαίων Χριστιανών με κύρια χαρακτηριστικά την ελληνοφωνία και την Ορθοδοξία. Παρόλο που το Βυζάντιο υπήρξε πολυεθνικό, διαμορφώθηκε ως μονοπολιτιστικό με ώσμωση των ρωμαϊκών καταβολών του με την ελληνιστική παράδοση ενώ και η εκκλησιαστική γλώσσα, τόσο σημαντική στο Βυζάντιο, υπήρξε η ελληνική. Τα Ελληνικά γίνονται επίσημη γλώσσα του κράτους μετά τη βασιλεία του Ηρακλείου (610-641), ενώ οι βυζαντινοί πληθυσμοί κατοικούν σε ελληνικές ή από μακρού ελληνοποιημένες περιοχές και η γλώσσα τους είναι η Αλεξανδρινή Κοινή. Πίστη τους είναι, σταδιακά μετά τον Μέγα Κωνσταντίνο, η Ορθοδοξία. Όπως γράφει η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ «Γλώσσα λοιπόν ελληνική και ορθόδοξη πίστη, τα ειδοποιά στοιχεία του βυζαντινού πολιτισμού και βίου. Είναι ανάγκη να υπογραμμίσω ότι τα στοιχεία αυτά καθορίζουν (βασικά) τη σημερινή νεοελληνική ταυτότητα;».

Κατά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, οι Οθωμανοί Μουσουλμάνοι, στο όνομα της θρησκείας τους αλλά και του «έθνους» τους, δεν συγκρούσθηκαν με τους Ρωμαίους Χριστιανούς αλλά με τους Έλληνες. Η γενναιότητα των Βυζαντινών που επιδείχθηκε κατά την πολιορκία των Οθωμανών συνετέλεσε ώστε η αντίσταση στην Άλωση να αποτελεί ορόσημο για το ελληνικό έθνος καθ’ όλα τα χρόνια της δουλείας. Η απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στα Οθωμανικά κελεύσματα για παράδοση «Το δε την Πόλιν σοι δούναι ούτ’ εμόν εστίν ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη· κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» υπήρξε το θεμέλιο στο οποίο βασίσθηκαν οι συνεχείς επαναστάσεις των Ελλήνων που οδήγησαν τελικά στη Μεγάλη Επανάσταση.

Πριν από την εισαγωγή της έννοιας του έθνους, κατά την τουρκοκρατία χρησιμοποιήθηκε η ορολογία Ρωμαίικο Γένος και «Γενογένεση» (αντί της Εθνογένεσης). Αργότερα η πανορθόδοξος ηγεμονική ροπή του Πατριαρχείου μεταβάλλεται (εν μέρει) στην ηγεμονική πρωτοβουλία του Ελληνικού Γένους. Η εννοιολογική διάκριση Γένους και Έθνους έχει μόνο συμβολική και ιστορική αξία. Η Μεγάλη Ιδέα έρχεται αργότερα να συγκεράσει τις αντιτιθέμενες τάσεις του οικουμενισμού και του γεννώμενου εθνικισμού.

Το αμφισβητούμενον Κρυφό Σχολειό

άρθρο του ιστορικού – συγγραφέως
Τάσου Γριτσόπουλου
στο περιοδικό «Εκκλησία»

.

Ὀρθῶς ἀμφισβητεῖται ἡ λειτουργία Κρυφοῦ Σχολείου. Διότι δὲν μαρτυρεῖται στὶς πηγές, ἀφοῦ μάλιστα οἱ Τοῦρκοι δὲν ἀπαγόρευαν τὴν λειτουργία σχολείων μετὰ τὴν Ἅλωσιν. Ἀλλὰ καὶ φανερῶν σχολείων λειτουργία κατὰ τὸν 15ον καὶ 16ον αἰώνα, ἐκτὸς τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν μαρτυρεῖται.

Ἂν λειτούργησε Κρυφὸ Σχολειό, πού, ἀπὸ πότε καὶ ἀκόμη ποιὸς ἦταν ὁ φορέας λειτουργίας σχολείων κατὰ τὴν περίοδο τῆς δουλείας τοῦ Ἔθνους, εἶναι προβλήματα, ποὺ συνεξετάζονται καὶ κακῶς ἀπομονώνεται καὶ καταδικάζεται ἀμείλικτα τὸ Κρυφὸ Σχολειό.

Αἰφνιδιάσθη τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος τὸ 1453 καὶ μὲ τὰ γεγονότα ποὺ ἀκολούθησαν σχεδὸν διελύθη. Ἡ Ἐκκλησία στήριξε τὸ Ἔθνος. Ἡ ἀπάνθρωπη βία τῶν κατακτητῶν καὶ ὁ πανικὸς τῶν ὑπόδουλων μὲ τὴν ἀναστάτωση τῆς ζωῆς δημιούργησαν κύμα φυγῆς. Τὸ ὀλιγώτερο ποὺ εἶχαν νὰ σκεφτοῦν οἱ ἄνθρωποι ἦταν ἡ λειτουργία σχολείων. Οἱ κατακτηταὶ παρεχώρησαν Προνόμιον, Ἐθνάρχης ὁ πρῶτος Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, ἵδρυσε τὴν Πατριαρχικὴ Σχολή. Στὶς Ἐπαρχίες σιωπή, φόβος, ἀπελπισία. Συνοψίζει ὁ Ἐθνικὸς Ποιητής, ὅλα τά ῾σκιαζε ἡ φοβέρα καὶ τὰ πλάκωσε ἡ σκλαβιά.

Ἐνῶ συνεπληρώνοντο 50 χρόνια ὑποταγῆς, ἡ Ἐκκλησία ἔλαβε μία μεγάλη ἀπόφαση. Εἶναι γνωστὴ ἡ Τοπικὴ Συνοδὸς Κωνσταντινουπόλεως 1593. Παρόντες οἱ Πατριάρχες Ἱερεμίας Β´ ὁ Τρανός, Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος Καρκαλᾶς, Δημητσανίτης, τρόφιμος τῆς Μονῆς Φιλοσόφου, Ἀλεξανδρείας Μελέτιος ὁ Πηγᾶς, Ἀντιοχείας Ἰωακείμ, πλῆθος ἀρχιερέων. Ἂν ὅλοι αὐτοὶ ἦσαν σπουδασμένοι καὶ ἐφοίτησαν σὲ διάφορα σχολεῖα φανερά, δὲν παραδίδεται, πάντως γράμματα ἐγνώριζαν καὶ τοῦτο ποιὸς μπορεῖ ν᾿ ἀμφισβητήσει;

Στὸν ζ´ κανόνα αὐτῆς τῆς Συνόδου περιέχεται ἡ ἀπόφασις. Κάθε ἐπίσκοπος στὴν ἐπαρχία του ὤφειλε νὰ φροντίζῃ καὶ ν᾿ ἀναλαμβάνῃ τὴν ἀπαιτουμένη δαπάνη, γιὰ νὰ διδάσκωνται τὰ θεῖα καὶ ἱερὰ γράμματα, ἀλλὰ καὶ νὰ παρακινοῦνται ὅσοι ἐπιθυμοῦν νὰ μαθαίνουν καὶ δὲν ἔχουν τὰ μέσα.

Οθωμανοί Τούρκοι: Από περιθωριακό μπεηλίκι, παγκόσμια Αυτοκρατορία (13ος -16ος Αιώνας μ. Χ.)

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Κωνσταντίνου Λινάρδου

.

Πρόλογος

Στα μέσα του 13ου αιώνα, μία ακόμη τουρκική φατρία αποτελούμενη από 400 σκηνές , έφτανε στη Μικρά Ασία και με την συναίνεση της Σελτζουκικής αρχής , κατασκήνωνε στη περιοχή του Εσκή Σεχήρ (Δορύλαιο), πλησίον του Σαγγάριου ποταμού, έχοντας το ελεύθερο να χρησιμοποιούν ως βοσκοτόπια τις γύρω περιοχές. Η φατρία είχε επικεφαλής τον Ερτογρούλ και αρχικά λόγω και της πολιτικής σταθερότητας, διαβίωνε ειρηνικά πουλώντας κτηνοτροφικά κατά βάση προϊόντα. Ο Ερτογρούλ είχε τρεις υιούς , τον Οσμάν , τον Γκιουντούζ και τον Σαρή – Γιατή και μετά τον θάνατο του, η ίδια η φυλή εξέλεξε νέο αρχηγό τον Οσμάν.

Αν και οι ηγετικές ικανότητες του Οσμάν , άρχισαν σταδιακά να ξεδιπλώνονται, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί την τεράστια εξάπλωση που θα πετύχαινε ο ίδιος και οι απόγονοι της δυναστείας του. Ο Οσμάν έδωσε και το όνομα του στη δυναστεία, επειδή πρώτος αυτός γύρω στο 1290 αποφάσισε να αρχίσει ανταγωνιστική πολιτική δραστηριότητα βάζοντας τις βάσεις για την δημιουργία κρατικής οντότητας. Την εποχή εκείνη το Σελτζουκικό κράτος συγκλονιζόταν από εσωτερικές εξεγέρσεις (είτε απείθαρχων Τουρκομάνων, είτε κυβερνητικών αξιωματούχων) αλλά και Μογγολικές επιθέσεις που του έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα .Οι αναταραχές αποδιοργάνωσαν το εμπόριο, προκάλεσαν αύξηση των φόρων αλλά και δυναστικές έριδες. Τελική συνέπεια η πολυδιάσπαση του Σελτζουκικού κράτους σε αρκετά μικρότερα μουσουλμανικά Μπεηλίκια (ή Εμιράτα). Ένα από αυτά ήταν και των Οθωμανών, η εξέλιξη του οποίου ήταν τεράστια.

Μάλιστα ως το 1517 με την κατάλυση του Μαμελουκικού καθεστώτος στην Αίγυπτο και την παράλληλη κατάληψη αρκετών Αραβικών περιοχών είχε εξελιχθεί σε μια τεράστια αυτοκρατορία θεματοφύλακα των Ισλαμικών αξιών, με σύνορα από τον Δούναβη, έως τις περιοχές των Σαφαβιδών (σημερινό Ιράν ) και την Αίγυπτο.

Ποιοι όμως θα μπορούσαν να είναι οι βασικοί λόγοι της τεράστιας αυτής επέκτασης ;

Γεώργιος Καστριώτης «Σκεντέρμπεης» – Ο συνεχιστής της ένδοξης ιστορίας της Ρωμανίας και εμπνευστής των αγωνιστών του ’21

.

Ευαγγελία Κ. Λάππα, μαθήτρια Β΄Λυκείου

Είχε πει κάποτε ο Γέρος του Μοριά, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: «Ανέγνωσα τον βίον του Σκεντέρμπεη, εσυλλογούμουν τα έργα του…»

Σεβαστοί μας πατέρες, κυρίες και κύριοι.

Ονομάζομαι Ευαγγελία Λάππα και είμαι μαθήτρια της Β’ Λυκείου. Είμαι σήμερα εδώ για να σας παρουσιάσω την μικρή μου μελέτη, για έναν μεγάλο Έλληνα. Έναν Μεγάλο Στρατηγό. Έναν συνεχιστή της ιστορίας της Ρωμανίας. Έναν πρόγονο και εμπνευστή των αγωνιστών ενός μεγάλου θαύματος. Του θαύματος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Τον Γεώργιο Καστριώτη ή «Σκεντέρμπεη».

«Σκεντέρμπεης». Η λέξη είναι σύνθετη, από το Ισκεντέρ, η αραβική απόδοση της λέξεως Αλέξανδρος και από το μπέης (που σημαίνει άρχοντας). Το πραγματικό του όνομα είναι Γεώργιος Καστριώτης. Γεννήθηκε το 1404 στην Ήπειρο, στην Κρούγια, βόρεια των σημερινών Τιράνων από χριστιανούς γονείς – εδώ να σημειώσουμε ότι εκείνη την εποχή δεν υφίστατο αλβανικό έθνος. Πατέρας του ήταν, ο άρχοντας της Κρούγιας (Κρόιας), Ιωάννης Καστριώτης από την Βέροια και μητέρα του η Σερβίδα πριγκίπισσα Βοϊσάβα, όπως χαρακτηριστικά επιβεβαιώνει και ο Δανός Φραντς Ντε Ζεσσέν, στρατιωτικός ανταποκριτής της εφημερίδος «Le Temps» των Παρισίων. Ο Γεώργιος ήταν το ένατο και τελευταίο παιδί της οικογενείας του (5 θυγατέρες και 4 υιούς). Παππούς του ήταν ο Κωνσταντίνος Καστριώτης (+ 1390), ηγεμόνας της Ημαθίας και της Καστοριάς (εξ ου και Καστοριώτης ή Καστριώτης). Ήταν κάτοχος της Ελληνικής Παιδείας και Γλώσσας, αφού ο ίδιος έστελνε έγγραφα γραμμένα στην Ελληνική γλώσσα.

Το δράμα του Αρκαδίου και ο αθηναϊκός Τύπος (1866)

.

Μανώλης Πέπονας 

Έπειτα από μια σειρά καταγγελιών εναντίον της οθωμανικής καταπίεσης, ο λαός της Κρήτης αποφάσισε να κηρύξει την επανάστασή του στις 21 Αυγούστου 1866. Με το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος» και αρχηγούς τους Ιωάννη Ζυμβρακάκη (Χανιά), Πάνο Κορωναίο (Ρέθυμνο) και Μιχαήλ Κόρακα (Ηράκλειο), ένοπλες ομάδες συγκροτήθηκαν σε ολόκληρο το νησί. Οι μάχες σύντομα γενικεύθηκαν.

Ένα από τα κύρια επαναστατικά κέντρα υπήρξε η Ιερά Μονή Αρκαδίου, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη εφοδίων, καταφύγιο των χριστιανών καταδιωκόμενων και κέντρο της τοπικής επαναστατικής επιτροπής. Στις 6 Νοεμβρίου 1866, έξω από το μοναστήρι κατέφθασε οθωμανική δύναμη 15.000 ανδρών υπό τον Μουσταφά Πασά.

Απέναντί τους βρίσκονταν 966 άτομα, τα περισσότερα εκ των οποίων γυναικόπαιδα ή υπερήλικες. Την 250 ανδρών φρουρά διοικούσε ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε να δέχεται την εχθρική πίεση το πρωί της 8ης Νοεμβρίου. Οι αμυνόμενοι προέβαλλαν ισχυρή αντίσταση προξενώντας απώλειες στους αντιπάλους τους, ωστόσο η έλευση του οθωμανικού πυροβολικού έκρινε την αναμέτρηση: οι άνδρες του Μουσταφά εισήλθαν στη μονή, όπου ο Κωστής Γιαμπουδάκης (ή, σύμφωνα με άλλες πηγές, ο Εμμανουήλ Σκουλάς) ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη σκοτώνοντας αρκετούς εξ αυτών.

Η Συνθήκη του Ταμασίου (10 ΜΑΪΟΥ 1525)

.

Όταν Σουλτάνος στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ο Σουλεϊμάν (1520-1566 μΧ), που επονομάστηκε «Μεγαλοπρεπής» και «Νομοθέτης», η Τουρκία έφτασε στο απόγειο της δύναμής της. Θέλησε τότε ο Σουλεϊμάν να υποτάξει και τους κατοίκους των Αγράφων, που διατηρούσαν ένα είδος αυτονομίας.

Έστειλε πολυάριθμο στρατό με τον αρχιστράτηγο της Θεσσαλίας, που υπογράφει ως Βεϊλέρ Βεγί πασάς, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Κάλεσε τότε ο Τούρκος αρχιστράτηγος τους προύχοντες των Αγράφων στο χωριό Τσαμάσι (σημερινή Ανάβρα) της Καρδίτσας που βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Κατάχλωρου και ονομαζόταν τότε Ταμάσιον.

Η συνάντηση έγινε στις 10 Μαΐου 1525 και εκεί υπογράφηκε η περίφημη «Συνθήκη Ταμασίου», που είναι το παλαιότερο κείμενο αυτού του είδους. Με τη συνθήκη αυτή:

1. Αναγνωρίζεται η αυτονομία των χωριών των Αγράφων, που θα διοικούνταν από Συμβούλιο με έδρα την ονομαστή κωμόπολη Νεοχώρι στο οροπέδιο της Νευρόπολης.

2.Απαγορεύεται να κατοικούν Τούρκοι στα χωριά αυτά, εκτός από το Φανάρι.

3.Επιτρέπεται η επικοινωνία πεδινών και ορεινών τόπων, που είναι απαραίτητη για τους ορεινούς γενικά πληθυσμούς και ειδικά για τους κτηνοτρόφους των Αγράφων.

4.Κάθε κοινότητα υποχρεώνεται να πληρώνει στην Πύλη 50.000 γρόσια το χρόνο, που θα στέλνονται στην Κωνσταντινούπολη από το Συμβούλιο με έμπιστο πρόσωπο.

Ορλοφικά: Οι Έλληνες πιόνια στη ρωσική σκακιέρα… το μεγάλο “πούλημα»

.

Ήδη από τα μέσα του 15ου αιώνα, οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ελλήνων είχαν αρχίσει συσφίγγονται. Έως την ανάρρηση όμως του Μεγάλου Πέτρου στον θρόνο της Αγίας Ρωσίας, οι αγαθές σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Ρώσων ήταν περισσότερο «πλατωνικές». Ο Μέγας Πέτρος όμως, από τη στιγμή που αποφάσισε να αναβιβάσει τη Ρωσία σε μεγάλη δύναμη, είδε τη χρησιμότητα των Ελλήνων στα σχέδια του.

Παραδοσιακός εχθρός της Τουρκίας, για λόγους γεωπολιτικούς καθαρά, η Ρωσία δεν άργησε, όπως και οι άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις προηγουμένως, να εκμεταλλευτεί τον πόθο των Ελλήνων για ελευθερία. Σε προκήρυξη του ο Πέτρος υπέγραφε ως Πέτρος Α΄ Αυτοκράτωρ Ρώσων και Γραικών.

Παπαζώλης και Ορλόφ

Το ρωσικό ενδιαφέρον επί του ελληνικού ζητήματος αναζωπυρώθηκε όταν στον τσαρικό θρόνο ανέβηκε η Γερμανίδα Αικατερίνη Β’. Η Αικατερίνη, αφού με τη βοήθεια των εραστών της αδερφών Ορλόφ, «βοήθησε» τον τσάρο σύζυγο της Πέτρο να εγκαταλείψει τον μάταιο αυτό κόσμο, ανέλαβε τα ηνία του τεράστιου κράτους. Μέσω του Γρηγορίου Ορλόφ η Αικατερίνη ήρθε σε επαφή με τον Έλληνα λοχαγό του πυροβολικού Γεώργιο Παπαζώλη, από τη Σιάτιστα.

Το κρυφό σχολειό.

  Ἰωάννης Πολέμης

Ἀπ᾿ ἔξω μαυροφόρ᾿ ἀπελπισιά,
πικρῆς σκλαβιᾶς χειροπιαστὸ σκοτάδι,
καὶ μέσα στὴ θολόκτιστη ἐκκλησιά,
στὴν ἐκκλησιά, ποὺ παίρνει κάθε βράδυ
τὴν ὄψη τοῦ σχολειοῦ,
τὸ φοβισμένο φῶς τοῦ καντηλιοῦ
τρεμάμενο τὰ ὀνείρατα ἀναδεύει,
καὶ γύρω τὰ σκλαβόπουλα μαζεύει.

ΔΕ ΘΑ ΗΜΑΣΤΑΝ ΤΙΠΟΤΕ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΚΟΣΜΑ

 Δεν έχουμε καταλάβει ακόμη τι πρόσφερε στην Ορθοδοξία και το Έθνος ο Πατροκοσμάς…
Δεν θα ήμασταν ούτε ΄Ελληνες ούτε Ορθόδοξοι χωρίς τον Άγιο Κοσμά.

Αυτός αγωνίστηκε για την Ελληνική γλώσσα και την Παιδεία του Έθνους. Ποτέ Υπουργείο Παιδείας δεν έκανε όσα ο Άγιος Κοσμάς και μάλιστα σε περίοδο Τουρκοκρατίας.

Έχτισε σχολεία και οργάνωσε πάνω σε Ελληνοορθόδοξες βάσεις την εκπαίδευση και μόρφωση των Ελληνοπαίδων με κοινή συμμετοχή και φροντίδα Γονέων και Κηδεμόνων, Εκκλησίας και Κοινότητος.

Με τα κηρύγματά του, τις Κατηχήσεις του, τις κολυμβήθρες και τις βαπτίσεις, τις περιοδείες του, την μετάθεση του παζαριού των Εβραίων από Κυριακή στο Σάββατο και την ανάδειξη της Κυριακής αργίας και της πίστης των Ορθοδόξων, πρόλαβε την επέκταση του εξισλαμισμού.

Ένωσε μάλιστα σχολείο και εκκλησία και καθόρισε τον σκοπό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους Έλληνες και ορθόδοξους μαθητές.

Τώρα καταλαβαίνουμε την προσφορά του Μεγάλου Διδασκάλου των Σκλάβων, ιδίως σήμερα, που αποδομείται η ελληνορθόδοξη παιδεία και όλη η Ευρώπη κατακλύζεται από κύματα μουσουλμάνων και βιώνει τον αποχριστιανισμό της και τον εξισλαμισμό της.

Είναι τελείως ασύμβατο με τη διδασκαλία του Πατροκοσμά ένα σχολείο χωρίς προσευχή, διδαχή της ορθόδοξης πίστης, ελληνική γλώσσα και ιστορία, εκκλησιασμό και χριστιανική πνοή και κατεύθυνση. Και μιλάμε για ελληνορθόδοξο σχολείο. Για μαθητές βαπτισμένους και ενταγμένους στην Εκκλησία του Χριστού.

Το χαρακτηριστικότερο όλων είναι ότι ο Άγιος Κοσμάς έκανε διάλογο και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες των χριστιανών και αυτές τελικά αναλάμβαναν τη Σχολική Εφορία και αποτελούσαν τη σχολική επιτροπή.

Το ψευτορωμαίικο.

«Θάρθει πρώτα ένα ψευτορωμαίικο. Να μη το πιστέψετε. Θα φύγει πίσω».

Η πατρίδα μας και ο λαός μας δοκιμάστηκαν πολλές φορές στο διάβα της ιστορίας και υπέφεραν τα πάνδεινα. Συνήθως αρεσκόμαστε στο να διεκτραγωδούμε τα δεινά που υπέφεραν οι πρόγονοί μας αποφεύγοντας να εγκύψουμε στα αίτια αυτών και να παραδειγματιστούμε. Έτσι αντί να μελετήσουμε τα αίτια της παρακμής, που μας οδήγησαν σε υποδουλώσεις στους Ρωμαίους και στους Τούρκους, συνήθως καυχώμαστε για τις προγονικές δάφνες ή περιγράφουμε τα δεινά των ραγιάδων. Το θλιβερότερο όμως όλων είναι η διάθεση να καλύψουμε με πέπλο λήθης της ιστορία μας και να προχωρήσουμε ολοταχώς προς την χορεία των «ανεπτυγμένων» λαών, οι οποίοι ξεπέρασαν τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. Το πνεύμα αυτό κυριαρχεί και επιβάλλεται στον δύσμοιρο λαό μας από την υποταγμένη στα ξένα κέντρα νομής εξουσίας Πολιτεία και από την παρακμασμένη διανόηση με τη σθεναρή στήριξη των εγχωρίων πλουτοκρατών, οι οποίοι διαμορφώνουν την κοινή γνώμη μέσω των προγραμμάτων της μικρής οθόνης. Και η πνευματική ηγεσία φαίνεται απούσα από τα δρώμενα.