Το «Αβέρωφ» πλέει προς τα Δωδεκάνησα (Μάιος 1945): το προοίμιο της ένωσης

Μανώλης Πέπονας 

Η ένωση των Δωδεκανήσων με το ελληνικό κράτος έλαβε χώρα υπό ιδιαίτερα περίπλοκες συνθήκες, επιτεύχθηκε δε μόνο μετά την κατάρρευση του ιταλικού φασιστικού καθεστώτος και τη νίκη των Συμμάχων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τα σοβαρά εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπιζε εκείνη την περίοδο, η ελληνική κυβέρνηση επιθυμούσε διακαώς την ενσωμάτωση των εν λόγω νησιών του Αιγαίου και αποφάσισε να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο με στόχο την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού.

Έτσι, το θωρακισμένο καταδρομικό «Αβέρωφ», ένα ζωντανό μνημείο της ναυτικής ιστορίας, εστάλη στη Ρόδο το 1945, για να υπογραμμίσει τα δικαιώματα του ελληνικού κράτους στην περιοχή. Στο πλοίο επέβαινε ο Αντιβασιλεύς-Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, συνοδευόμενος από δημοσιογράφους και εκπροσώπους των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πως φθάσαμε στην Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Στην Πάτμο το Πανδωδεκανησιακό συνέδριο.

Φωτό: Από το Πανδωδεκανησιακό συνέδριο στην Αποκάλυψη της Πάτμου.

.

Με την ευκαιρία του εορτασμού της Επετείου της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα σας ταξιδεύουμε στο παρακάτω ιστορικό οδοιπορικό.

1912.Απρίλιος-Μάϊος:Η Ιταλία καταλαμβάνει ένα – ένα τα Δωδεκάνησα για στρατιωτικό αντιπερισπασμό προς την Τουρκία. Οι κάτοικοι υποδέχονται τους Ιταλούς ως ελευθερωτές. Γρήγορα όμως διαπιστώνουν την ιταλική υστεροβουλία για οριστική κατοχή των νησιών κι αρχίζουν να εκδηλώνουν την αντίθεσή τους σε κάθε συνεργασία και προσέγγιση μαζί τους.

Στις 4/17 Ιουνίου 1912, οι Δωδεκανήσιοι διοργανώνουν στην Πάτμο Παννησιωτικό Συνέδριο. Οι πληρεξούσιοί τους συντάσσονται επίσημα στην ύπαρξη ενιαίας «Πολιτείας του Αιγαίου», με πλήρη αυτονομία, προετοιμάζοντας την ΄Ενωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.

Η πρώτη αυτή ομαδική αντίδραση των Δωδεκανησίων εξοργίζει τους Ιταλούς, που εφαρμόζουν τα πρώτα σκληρά κατά των κατοίκων μέτρα. Μετά την υπογραφή της Ιταλοτουρκικής Συνθήκης Ειρήνης στο Ouchy της Λωζάνης, την 18η Οκτωβρίου, που προέβλεπε την επιστροφή των νησιών στην Τουρκία μόλις ολοκληρωνόταν η εκκένωση της Λιβύης από τα τουρκικά στρατεύματα, αρχίζουν τα αλλεπάλληλα τοπικά Ψηφίσματα των Δωδεκανησίων με σκοπό την Ένωσή τους με την Ελλάδα.

Καημένο Καστελόριζο: Ο Βενιζέλος & πως δεν ενώθηκε με την Ελλάδα το 1912

.

Το 1911 ξέσπασε ο πόλεμος Ιταλίας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Την άνοιξη του 1912 οι Ιταλοί άρχισαν να καταλαμβάνουν τα ελληνικά Δωδεκάνησα.

Οι Ιταλοί έφτασαν στο Καστελόριζο στις 29 Απριλίου 1912 αλλά δεν το κατέλαβαν διότι θεωρούσαν ότι ήταν πολύ μακριά από τα άλλα νησιά και δεν μπορούσαν να το κρατήσουν, παρά το αίτημα των κατοίκων που θεωρούσαν τους Ιταλούς ως ελευθερωτές.

Στις 13 Νοεμβρίου 1912, με τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο σε εξέλιξη, η δημογεροντία του νησιού έστειλε υπόμνημα στον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο με το οποίο ζητούσαν την ένωση της νήσου με την μητέρα Ελλάδα.

Ο Βενιζέλος φοβήθηκε και αρνήθηκε. Παρόλα αυτά ο Ιών Δραγούμης, τμηματάρχης του υπουργείου Εξωτερικών τότε, με την συγκατάθεση του υπουργού Λάμπρου Κορομηλά και εν αγνοία του Βενιζέλου, συνεννοήθηκαν με τον Κρητικό οπλαρχηγό Δασκαλάκη ο οποίος αποβιβάστηκε με 30 άνδρες στο νησί, στα τέλη Φεβρουαρίου 1913, υψώνοντας την ελληνική σημαία.

7 Μαρτίου 1948- Σαν σήμερα πριν από 71 χρόνια τα Δωδεκάνησα ενσωματώνονται στην Ελλάδα

Η 7η Μαρτίου του 1948 αποτελεί ιστορικό ορόσημο για τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα. Είναι η μέρα που τα νησιά μας, τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα της εθνικής ολοκλήρωσης, από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους, γίνονται πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας.

Σ’ όλη τη μακραίωνη ιστορία τους, η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα, ακολούθησαν τις τύχες του Ελληνισμού. Μετά από συγκρούσεις μεταξύ Ιωαννιτών Ιπποτών, Βενετσιάνων και Γενουατών από τον 16ο αιώνα και μετά βρίσκονται οριστικά υπό την διοίκηση των Οθωμανών. Ωστόσο, το 1912, λίγο πριν το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων η Ιταλία καταλαμβάνει τα νησιά μετά τον ιταλοτουρκικό πόλεμο.

7η ΜΑΡΤΙΟΥ 1948 – 7η Μαρτίου 2018! 70 χρόνια ελεύθερα Δωδεκάνησα! (βίντεο)

 70 χρόνια ελεύθεροι από το Μουσολίνι και τον Πάπα!

Κι αν σε κάποιους φαίνεται υπερβολικός ο παραπάνω πανηγυρισμός διαβάστε απλώς το τι πέρασε μόνο ο Γέροντας της Πάτμου Αμφιλόχιος Μακρής από τους Ιταλούς πατώντας εδώ

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

Η Δωδεκάνησος, προτού ενσωματωθεί με τη Μητέρα-Πατρίδα, γνώρισε ξενική κατοχή 638 χρόνων. Από το γεωγραφικό χώρο του δωδεκανησιακού συμπλέγματος πέρασαν η ιπποτική κυριαρχία (1309-1522), η τουρκοκρατία (1522-1912) και στη χρονική περίοδο 1912-1945 η ιταλική τυραννία.

Παρόλες, όμως, αυτές τις διαδοχικές ξένες επικυριαρχίες, ο δωδεκανησιακός λαός διατήρησε την ελληνική γλώσσα, την ορθοδοξία και γενικά τα ελληνικά ήθη και έθιμα.

Και επί αιώνες αγωνίστηκε κατά της ξένης καταπίεσης, επιδιώκοντας την Ενωση-στην κυριολεξία την επανένωση-με την Ελλάδα. Ο διακαής αυτός πόθος άρχισε να παίρνει πιο συγκεκριμένη μορφή από τις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα.

Ειδικότερα, η Εθνική αυτή επιταγή των Δωδεκανησίων, αμέσως με την έναρξη της ιταλοκρατίας, εκφραζόταν στο αίτημα της Αυτοδιάθεσης-Ενωσης και έκτοτε οι κάθε είδους εκδηλώσεις ήταν συνεχείς, τόσο σε τοπικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο.

* * *

Περιοριζόμαστε στην περιληπτική διαχρονική πορεία από την τούρκικη κατοχή. Είναι γνωστό, ότι στη διάρκεια της τουρκοκρατίας τα Δωδεκάνησα ήταν στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αυτόνομη και αυτοδιοίκηση περιοχή. Ωστόσο, κατά τον διακανονισμό των συνόρων του 1830, τα Δωδεκάνησα περιήλθαν στην Τουρκία μαζί με τη Σάμο, με αντάλλαγμα την Εύβοια, την οποία κρατούσαν ακόμη οι Τούρκοι.

Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1911 η Ιταλία, προκειμένου να καταστήσει την Τριπολίτιδα και την Κυρηναϊκή (τη σημερινή Λιβύη) αποικία της, κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθόσον η τελευταία είχε υπό την κυριαρχία της τα προαναφερθέντα εδάφη.

Ο Γέροντας της Πάτμου Αμφιλόχιος Μακρής και η Εθνική του δράση την περίοδο της Ιταλοκρατίας.

 ῾Η προσεκτική καί ἁγία ζωή του ἔγινε μαγνήτης νά συγκεντρωθοῦν γύρω του κοπέλες πού ἐπιθυμοῦσαν νά ζήσουν τόν ἰσάγγελο βίο. ῎Ετσι τό 1937 ἀποφάσισε νά δώσει ζωή στό ἐρημητήριο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ πού βρισκόταν στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ νησιοῦ καί ἔχει ἐκπληκτική θέα πρός τόν κόλπο τῶν Κήπων, ἀφοῦ εἶναι χτισμένο στήν ἄκρη τοῦ βράχου. Τή χρονιά αὐτή μετά τίς ἀπαραίτητες διαδικασίες τό ἐρημητήριο ἔγινε γυναικεία Μονή ἀφιερωμένη στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου Μητρός τοῦ ᾽Ηγαπημένου. Στά ὑπάρχοντα ἐρειπωμένα κτήρια πού ἀνακαινίσθησαν προστέθηκαν καί νέα καί στό χῶρο ἐγκαταστάθηκαν οἱ πρῶτες μοναχές ὑπό τήν καθοδήγηση τῆς Γεροντίσσης Εὐστοχίας. ῾Η Μονή, πού πῆρε μεγάλη πνευματική ἀνάπτυξη χάρη στό ἄγρυπνο καί ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον τοῦ π. ᾽Αμφιλοχίου, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τήν ᾽Ιταλική κατοχή, καθῶς οἱ μοναχές στήν προσπάθειά τους νά διατηρήσουν τήν ῾Ελληνική γλώσσα ἵδρυσαν «κρυφά σχολεῖα» σέ ὅλους τούς συνοικισμούς τῆς Πάτμου καί παράλληλα ἀσχολήθηκαν μέ τή διδασκαλία της στά μικρά παιδιά.

῾Η ἐθνική του δράση

Τό 1923 τά Δωδεκάνησα περνοῦν στήν κυριαρχία τῶν ᾽Ιταλῶν μέ πρῶτο κυβερνήτη τόν Μάριο Λάγκο. ῾Ο ᾽Ιταλός κυβερνήτης τά πρῶτα διατάγματα πού ἔβγαλε εἶχαν ὡς στόχο τήν ἀπόπειρα ἀλλοίωσης τῆς ἐθνικῆς συνείδησης καί ἐξιταλισμοῦ τῶν Δωδεκανησίων. Σύμφωνα μέ διάταγμα τοῦ 1925, οἱ κάτοικοι θεωροῦνταν᾽Ιταλοί πολίτες, ἐνῶ τό 1926 ὁρίστηκε σχολικός κανονισμός βάσει τοῦ ὁποίου ἡ διδασκαλία τῆς ἰταλικῆς γλώσσας ἦταν υποχρεωτική, ἱδρύθηκε δέ Διδασκαλεῖο γιά τήν ἐκπαίδευση τῶν δασκάλων. ᾽Από τό 1929 γιά τήν ἄσκηση ἑνός ἐπαγγέλματος πού ἀπαιτοῦσε πανεπιστημιακές σπουδές, ἔγινε ὑποχρεωτική ἡ φοίτηση ἤ τουλάχιστον ἡ μετεκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο τῆς Πίζας˙ γιά νά διευκολύνει τή φοίτησή τους τούς ἔδινε ὑποτροφίες.

Η ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα και στη Ρόδο

Γράφει ο Κώστας Καντάς

Η Ιταλία επεδίωκε να γίνει αποικιοκρατική δύναμη και το Σεπτέμβριο του 1911 έκανε απόβαση στη Λιβύη για να εκδιώξει τους Τούρκους. Για να κάμψει την αντίστασή των Τούρκων μεταξύ ων οποίων ήταν ο νέος στην ηλικία αξιωματικός ο Κεμάλ ο στόλος των Ιταλών επιτηρούσε τα παράλια της Μικράς Ασίας να μην ανεφοδιάζονται οι Τούρκοι στη Λιβύη. Όμως για καλύτερη επιτήρηση σκέφθηκαν να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα.

Στις 15 Απριλίου του 1912, 15 πολεμικά ιταλικά περιέζωσαν τη Ρόδο και το πρωινό εκείνο ο Ιταλός στρατηγός Giovanni Αmeglio αποβίβασε 15 χιλιάδες Ιταλούς στρατιώτες στο σημερινό Φαληράκι. Οι κάτοικοι της Ρόδου έπλεαν σε πελάγη χαράς. Επιτέλους ύστερα από αιώνες θα απαλλάσσονταν από τον επαχθή τουρκικό ζυγό που βύθισε τη Ρόδο και τα άλλα Δωδεκάνησα στην αμάθεια, στην οικονομική αθλιότητα και στην πολιτιστική υποβάθμιση. Περίπου 800 έως 1000 Ιταλοί ανέβηκαν προς τις Καλυθίες. Τους υποδέχθηκαν ως ελευθερωτές. Η καμπάνα της εκκλησίας του Σταυρού χτυπούσε χαρμόσυνα. Σμύρτα και δάφνες στης εκκλησιάς τα σκαλοπάτια κι ύστερα δοξολογία. Είχε φτερουγίσει στη Ρόδο κατά τον Ιταλό στρατηγό η Λευτεριά.

Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στη μητέρα Ελλάδα( 7 Μαρτίου 1948)

Εικόνα από:emathisi.weebly.com

 

Η 7η Μαρτίου του 1948 αποτελεί ιστορικό ορόσημο για τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα. Είναι η μέρα που τα νησιά μας,
γίνονται πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας. Όμως για να φτάσουμε στην Ενσωμάτωση και στην 7η Μαρτίου 1948, χρειάστηκαν αγώνες και θυσίες από τον ελεύθερο ελληνικό λαό, αλλά και από τον επί πολλά χρόνια σκλαβωμένο δωδεκανησιακό λαό. Από το 1912 που οι Ιταλοί κατέλαβαν τη Ρόδο οι κάτοικοι του νησιού αντιμετώπισαν πολλές δυσκολίες μέχρι την ενσωμάτωση.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

27 Ιουνίου 1946 – Αποφασίζεται η προσάρτηση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα

ΠΗΓΗ: Ἀναγνωστικό Ε’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (1966)

Τά Δωδεκάνησα ἐνσωματώνονται στήν Μητέρα Ἑλλάδα (7 Μαρ.1948)

ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜ. «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»,7-3-1948
(ola-ta-kala.blogspot.gr/)

Τα Δωδεκάνησα (για την ακρίβεια είναι 14) ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων δεμένα με τις τύχες του Ελληνισμού. Εν τούτοις, μόλις το 1947 ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος.
Εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης δέχθηκαν καταστρεπτικές επιδρομές… από τους Πέρσες, τους Σαρακηνούς, τους Βενετούς, τους Γενουάτες, τους Σταυροφόρους και τους τούρκους (σελτζούκους και οθωμανούς). Από το 1309 περιήλθαν στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών και έμειναν υπό την κυριαρχία τους έως το 1522, οπότε καταλήφθηκαν από τους οθωμανούς τούρκους.