Η καθέλκυση του θωρηκτού «ΑΒΕΡΩΦ» στα ναυπηγεία FRATELLI ORLANDO του Λιβόρνο στις 12 Μαρτίου του 1910

Φωτογραφία από την καθέλκυση του θωρηκτού «ΑΒΕΡΩΦ» στα ναυπηγεία FRATELLI ORLANDO του Λιβόρνο στις 12 Μαρτίου του 1910. Το θωρηκτό παρελήφθη από την Ελληνική κυβέρνηση το Μάιο του 1911 και στοίχισε με τα πυρομαχικά του περίπου ένα εκατομμύριο λίρες Αγγλίας. Το ένα τέταρτο του ποσού αυτού καλύφθηκε από το Κληροδότημα του Μεγάλου Ευεργέτη, Γεώργιου Αβέρωφ

Το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» υπήρξε το ιστορικότερο πλοίο της νεότερης Ελλάδας. Πήρε το όνομα θωρηκτό, ενώ στην πραγματικότητα ήταν θωρακισμένο καταδρομικό κλάσης «ΠΙΖΑ».

Ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία Ορλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας κατά τη χρονική περίοδο 1908 έως 1911. Τότε η Ελληνική κυβέρνηση δαπάνησε 22.300.000 δρχ. για την αγορά του. Τα 8 εκατομμύρια δρχ. προέρχονταν από το 20% της κληρονομιάς του Γεωργίου Αβέρωφ. Ο Γεώργιος Αβέρωφ παραχώρησε με διαθήκη στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899 (χρονολογία δημοσίευσης της διαθήκης) το παραπάνω ποσό για τη ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα έφερε το όνομά του και θα χρησιμοποιείτο ως εκπαιδευτικό πλοίο από τη «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Το υπόλοιπο ποσό καλύφθηκε από το Δημόσιο Ταμείο. Για τον εφοδιασμό του πλοίου με πυρομαχικά διατέθηκαν από το Δημόσιο Ταμείο επιπλέον 3.5 εκατομμύρια δρχ.

21 Φεβρουαρίου 1913: Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων – Το τέλος μιας σκλαβιάς 500 ετών…

του Γεωργίου Ν. Κουρκούτα*

Δικαίως η περίοδος των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 χαρακτηρίστηκε ως ένα νέο 1821, διότι η Ελλάς μέσα σε λίγους μήνες διπλασιάστηκε εδαφικά και πληθυσμιακά. Το θέμα της Ελευθερίας μεγάλου μέρους των αλύτρωτων αδελφών σε Ήπειρο, Μακεδονία, Νήσους Αιγαίου και Κρήτη επιλύεται με τις θυσίες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, μετά από αιώνες προσδοκιών και δεκαετίες αγώνων. Στο πλαίσιο των μαχών και των επιτυχιών του Ελληνικού Στρατού κορυφαία θέση κατέχει ο αγώνας για την Απελευθέρωση της πρωτεύουσας της ενιαίας Ηπείρου, των Ιωαννίνων.

Ένα γεγονός, που μετά την επική σύγκρουση γύρω από το Μπιζάνι, κορυφώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1913. Στο Μπιζάνι αναδείχθηκε για μία ακόμη φορά η επιτυχής συνεργασία του στρατιωτικού ηγήτορος (Διαδόχου Κωνσταντίνου) με τους συνεργάτες του (Διοικητές Μονάδων), αλλά και η άξια πολική ηγεσία της χώρας (Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος). Γι΄ αυτό και σε σύντομο χρονικό διάστημα επετεύχθησαν αξιόλογα αποτελέσματα.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΟΥ Α’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

αναδημοσίευση από την Τράπεζα Ιδεών
άρθρο του αν/χη (ΜΗΧ) Παναγιώτη Σπυρόπουλου

.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Πρόλογος

Η αποσύνθεση της παλαιάς Οθωμανικής αυτοκρατορίας άρχισε τον 19ο αιώνα με την ελληνική επανάσταση και συνεχίσθηκε με γρήγορους ρυθμούς καθ’όλη την διάρκεια του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.

Οι πολλαπλώς και στυγνά καταπιεζόμενοι χριστιανικοί πληθυσμοί της χερσονήσου του Αίμου άρχισαν ν’ αναπνέουν τον αέρα της ελευθερίας. Η Κρήτη από ελληνικής πλευράς ήταν πλέον αυτόνομη ενώ και η Μακεδονία πορευόταν στο δρόμο της απελευθερώσεως.

Ο τελευταίος ρωσοτουρκικός πόλεμος είχε λήξει με ήττα της Τουρκίας και επιστέγασμα την συνθήκη του Αγ. Στεφάνου του 1878. Αυτή σηματοδοτεί και την απαρχή των βουλγαρικών διεκδικήσεων στη Μακεδονία. Ο Αγώνας που ανέλαβε ανεπισήμως το ελληνικό κράτος εναντίον των κομιτατζήδων, ήταν αγώνας επιβιώσεως του ελληνισμού στις πατρογονικές του εστίες. Ωστόσο το νεοϊδρυθέν βουλγαρικό κράτος ήταν το μήλο της έριδος μεταξύ κυρίως Ρώσων και των υπολοίπων Μ. Δυνάμεων, οι οποίες δεν έβλεπαν με καλό μάτι την σλαβική κάθοδο στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο γενικότερα. Έτσι οι ανταγωνιστές πλειοδοτούσαν σε εδαφικά ανταλλάγματα προκειμένου να προσεταιρισθούν τους Βούλγαρους. Υπό αυτό το πρίσμα εξηγείται και η πλήρης αδράνεια των Μ. Δυνάμεων στoν βίαιο αφελληνισμό και ενσωμάτωση της Αν. Ρωμυλίας (Β. Θράκης) στο νέο κράτος.

Ο ΨΥΧΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΜΑΧΗΤΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΟΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΡΑΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

αναδημοσίευση από την Τράπεζα Ιδεών
άρθρο του αν/χη (ΜΧ) Παναγιώτη Σπυρόπουλου

.

Στις αρχές του 20ού αιώνα τα χριστιανικά έθνη της Βαλκανικής, λόγω της διάψευσης των ελπίδων από τις αλλαγές που ευαγγελίζονταν οι Νεότουρκοι και της καταπίεσης σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών, ανέπτυξαν έντονη δραστηριότητα με στόχο την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό. Οι συνθήκες για την ανάληψη δράσης μέσα στην παραπαίουσα αυτοκρατορία ήταν ιδανικές. Έτσι, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα προχώρησαν το 1912 στη σύναψη διμερών αμυντικών συμβάσεων και τελικά από τις 25 Σεπτεμβρίου ως στις 5 Οκτωβρίου 1912, κήρυξαν διαδοχικά τον πόλεμο στην Πύλη. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Τουρκία, θορυβημένη από την συμμαχική διακοίνωση, προσπάθησε να αποσπάσει την Ελλάδα από την συμμαχία, υποσχόμενη την παραχώρηση της Κρήτης και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της συνθήκης του Βερολίνου (1/13 Ιουλίου 1878) που προέβλεπε κάποια μέτρα ανακούφισης των χριστιανικών πληθυσμών της Αυτοκρατορίας και την αυτονομία (όχι ανεξαρτησία) της Βουλγαρίας. Η Ελλάδα απέρριψε την πρόταση με αγανάκτηση.[σ.1]

Ο Ελληνικός Στρατός διεξήγαγε νικηφόρες επιχειρήσεις στα μέτωπα, της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Υπό τη διοίκηση του Διαδόχου Κωνσταντίνου, στις 27 Οκτωβρίου εισήλθε θριαμβευτικά στην συμβασιλεύουσα ύστερα από 472 χρόνια Οθωμανικής κατοχής και σε διάστημα περίπου ενός μηνός, απελευθέρωσε διαδοχικά την Κεντρική και τη Δυτική Μακεδονία. Στις 21 Φεβρουαρίου απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα ενώ μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913 είχε απελευθερωθεί και η Βόρειος Ήπειρος.

Η διαταγή της καταλήψεως των Ιωαννίνων της 21ης Φεβρουαρίου 1913

«Γενικόν Στρατηγείον, Χάνι Εμίν-Αγά 21-2-13 ώρα 5,50 πρωΐας.
Προς τα 1ον και 2ον τμήματα Στρατιάς, 2 Μεραρχίαν, Διοικητήν πυρ/κού Στρατιάς, Σύνταγμα ιππικού και μοίραν πυροβολικού.

1. Ο τουρκικός στρατός εδήλωσεν ότι παραδίδεται αιχμάλωτος πολέμου άνευ όρων.

2. Συνεφώνησαν όπως πάντα τα Τμήματα υψώσωσι λευκήν σημαίαν, άμα δε τη προσεγγίσει των ημετέρων θα καταθέσωσι τα όπλα και θα παραδίδωνται.

3. Το 2ον Τμήμα Στρατιάς να αποστείλη αμέσως ισχυρόν Τμήμα στρατού, όπως φράξη τας προς Β(ορράν). των Ι.(ωαννίνων) οδούς εις απόστασιν 5 τουλάχιστον χλμ. προς Β.(ορράν) της πόλεως. Το Τμήμα τούτο να μη διέλθη εντός της πόλεως. Τα λοιπά Τμήματα του δευτέρου τμήματος Στρατιάς δεν θα υπερβώσι την γραμμήν Κατσικά – Ραψίστα – Σαδοβίστα.

4. Τα τμήματα της 2ας Μεραρχίας να προχωρήσωσι μέχρι Βοδίβιστας – Πετρώδης λόφος – Αγία Παρασκευή ανατολικώς Χάνι Μπιζανίου.

5. Το 1ον Τμ. Στρατιάς να προχωρήση μέχρι γραμμής Κατσικά – Αγ. Παρασκευή ανατολ. Χάνι Μπιζανίου.

6. Στρατιωτικόν Διοικητήν Ιωαννίνων διορίζω τον υποστράτηγον Σούτσον.

Η απελευθέρωση Λιτοχώρου, Κατερίνης (16 Οκτωβρίου 1912)

Πορεία προς την Κατερίνη

Στις 13 Οκτωβρίου η Μεραρχία που βρισκόταν στην Ελασσόνα πήρε διαταγή να βαδίσει και να καταλάβει την Κατερίνη μέσα από τα στενά της Πέτρας, πράγμα που ήταν πολύ επικίνδυνο. Οι Έλληνες ξεκίνησαν νύχτα και μετά από 11 ώρες πορείας έφτασαν στην αρχή της στενωπού στην περιοχή Φουσκίνα.

Στις 14/10/1912 ημέρα Κυριακή έφυγαν από τη Φουσκίνα και έφτασαν το πρωί της Δευτέρας στο Σταθμό Πέτρας. Από εκεί άρχισαν να προχωρούν στα στενά. Πληροφορήθηκαν ότι στην έξοδο των Στενών στην περιοχή Ταχνίτσα οι Τούρκοι περίμεναν με πυροβόλο.

Οι Επιχειρήσεις του Ελληνικού και Βουλγαρικού Στρατού κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο – 3ο μέρος

του Ιστορικού Βασίλειου Αναστασόπουλου
Το 1ο μέρος ΕΔΩ
Το 2ο μέρος ΕΔΩ

.

2.3 Η απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου

Παράλληλα με τις επιχειρήσεις στον τουρκοκρατούμενο ηπειρωτικό ελληνικό χώρο, διεξάγονταν στη θάλασσα του Αιγαίου και ναυτικές επιχειρήσεις, που σκοπό είχαν, αφενός, να καταστεί ο ελληνικός στόλος κυρίαρχος στη θαλάσσια περιοχή και, αφετέρου, να απελευθερωθούν τα ελληνικά νησιά. Οι Τούρκοι είχαν οργανώσει σημαντικά αμυντικά έργα για την προστασία των νησιών, γεγονός που απαιτούσε, από την ελληνική πλευρά, σοβαρή και προσεκτικά οργανωμένηπροσπάθεια για την απελευθέρωσή τους.

Σε πρώτη φάση επιδιώχθηκε η απελευθέρωση των νησιών του βορείου Αιγαίου (Λήμνος, Ίμβρος, Τένεδος κ.ά.) για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους και η οποία ξεκίνησε με την έναρξη του πολέμου. Σε δεύτερη φάση, η οποία ξεκίνησε μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, επιδιώχθηκε η απελευθέρωση και των άλλων ελληνικών νησιών. Αρχικά απελευθερώθηκε η Λήμνος στις 8 Οκτωβρίου – χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση του ελληνικού στόλου – για την οποία χρησιμοποιήθηκε μια διλοχία του 20ου Συντάγματος Πεζικού.

Στις 15 Οκτωβρίου ναυτικό άγημα 600 ανδρών αποβιβάστηκε στη Λήμνο και στη συνέχεια μαζί με τη διλοχία Πεζικού απελευθέρωσαν τη Θάσο και τον Άγ. Ευστράτιο. Ανάλογα ναυτικά αγήματα έδρασαν στο σύμπλεγμα τωννησιών του βορείου Αιγαίου, τα οποία και απελευθέρωσαν. Επόμενος στόχος της ελληνικής κυβέρνησης ήταν τα νησιά της Λέσβου, Χίου και Σάμου, τα οποία όμως για την απελευθέρωσή τους απαιτούνταν περισσότερες δυνάμεις. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε να διατεθεί ένα σύνταγμα Πεζικού και μια πυροβολαρχία από τη ΙΙ Μεραρχία, ενώ παράλληλα συγκροτήθηκαν νέες δυνάμεις από ναυτικά αγήματα και τα έμπεδα Αθηνών.

Οι Επιχειρήσεις του Ελληνικού και Βουλγαρικού Στρατού κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο – 2ο μέρος

του Ιστορικού Βασίλειου Αναστασόπουλου
το 1ο μέρος ΕΔΩ

.

2.1.3. Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών, ο Στρατός Θεσσαλίας έλαβε όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά μέτρα προκειμένου να διαβεί τον Αξιό ποταμό και στη συνέχεια να κινηθεί προς τη Θεσσαλονίκη. Μέχρι στις 25 Οκτωβρίου οι I, II, III και IV Μεραρχίες πραγματοποίησαν τη διάβαση του ποταμού. Παράλληλα, την ίδια ημέρα, στη Θεσσαλονίκη, οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, λόγω της προέλασης του ελληνικού στρατού, έπεισαν τον αρχηγό του τουρκικού στρατού στη Θεσσαλονίκη, Χασάν Ταχσίν Πασά, να έλθει σε διαπραγματεύσεις, για να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία.

Πράγματι, αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τους πρόξενους των Μεγάλων Δυνάμεων και τον Στρατηγό Sefik Pasha συναντήθηκε με τον Διάδοχο Κωνσταντίνο και υπέβαλε τις προτάσεις του Χασάν Ταχσίν Πασά, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν. Την επομένη επανήλθε ο Sefik Pasha με νέες προτάσεις, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν και αυτές και ο Τούρκος στρατηγός ζήτησε και πήρε δίωρη προθεσμία για να απαντήσει. Ωστόσο, η διορία πέρασε χωρίς να δοθεί η αναμενόμενη απάντηση από την τουρκική πλευρά.

Παράλληλα, ο ελληνικός στρατός άρχισε από το πρωί της 26ης Οκτωβρίου να κινείται προς τις θέσεις εξόρμησής του, ενώ εντοπίστηκαν σερβο – βουλγαρικά τμήματα να κινούνται προς τη Θεσσαλονίκη. Η προώθηση των ελληνικών μεραρχιών συνεχίστηκε και η κύκλωση του τουρκικού στρατού γινόταν ολοένα και πιο ασφυκτική, αναγκάζοντας τον Χασάν Ταχσίν Πασά να παραιτηθεί από τις αξιώσεις (σ.5) του και να αποδεχτεί όλους τους όρους του ελληνικού Γενικού Στρατηγείου. Παράλληλα, η VII Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου έλαβαν διαταγή να σπεύσουν να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα στάλθηκε επιστολή στο διοικητή των βουλγαρικών δυνάμεων που κινούνταν προς τη Θεσσαλονίκη, η οποία τον πληροφορούσε για την επικείμενη μέχρι το βράδυ κατάληψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό (σ.6).

Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος – Η Μάχη του Σαρανταπόρου (9-10 Οκτ. 1912)

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Γενικού Επιτελείου Στρατού

.

Ιστορικό Μάχης

Την 5η Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία, μετά το Μαυροβούνιο που είχε προηγηθεί από την 20η Σεπτεμβρίου 1912, κήρυξαν και αυτές τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Έτσι άρχισε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος.

Η Στρατιά Θεσσαλίας, αφού πέρασε την 5η Οκτωβρίου την ελληνοτουρκική μεθόριο, απώθησεΧάρτης Σαρανταπόρου αρχικά τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων και στη συνέχεια, την 6η Οκτωβρίου, τα εγκαταστημένα στην Ελασσόνα και Δεσκάτη τμήματα του εχθρού. Από την 7η Οκτωβρίου η Στρατιά άρχισε να προελαύνει προς τα βόρεια για να συναντήσει τις κύριες τουρκικές δυνάμεις που αποτελούνταν από δύο Μεραρχίες, υπό το Στρατηγό Ταξίν Πασά, εγκαταστημένες αμυντικά στην οχυρή τοποθεσία Σαρανταπόρου και Λαζαράδων-Βογκόπετρας.

Η τοποθεσία Σαρανταπόρου, την οποία είχε επιλέξει και οργανώσει η Τουρκική Διοίκηση, είναι εκ φύσεως οχυρή και προσφέρεται για ισχυρή άμυνα, με εξαίρετα πεδία βολής προ αυτής. Το σχέδιο της Τουρκικής Διοίκησης προέβλεπε σταθερή άμυνα με το σύνολο σχεδόν των δυνάμεών της, στις οχυρές τοποθεσίες Σαρανταπόρου και Λαζαράδων-Βογκόπετρας, με σκοπό την απόφραξη των κατευθύνσεων Ελασσόνα-Σέρβια και Δεσκάτη-Λαζαράδες-Σέρβια και την απαγόρευση της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού προς τα βόρεια.

Η Επανάσταση του 1878 στη Δυτική Μακεδονία: Μιλούν οι μαρτυρίες

Το επαναστατικό λάβαρο της Δυτικής Μακεδονίας το 1878. – Yauna Takabara

Από το περιοδικό «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΩΗ»
Φεβρουάριος 1990
Τεύχος 285

Ο Δυτικομακεδόνας εκπαιδευτικός Αριστοτέλης Κωστόπουλος συνοψίζει τα ιστορικά στοιχεία και δίδει το λαϊκό, πολιτικό και διπλωματικό πλαίσιο της εποχής.

112 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος τον Φεβρουάριο από την επανάσταση του 1878, που ξέσπασε στην πρώτη φάση του Μακεδονικού Αγώνα κι έμεινε σχεδόν άγνωστη επί εκατόν ολόκληρα έτη. Ιδού δύο κέιμενα της εποχής εκείνης:

«Οι Μακεδόνες, εξ αμνημονεύτων χρόνων οικήτορες και κτήτορες του πατρίου εδάφους… είναι ελληνικής καταγωγής. Δάση, κοιλάδες, ποταμοί, όρη, μνημεία, επιγραφαί, άσματα, ήθη έθιμα μαρτυρούν ότι η Μακεδονία ήτο, είναι και θα είναι ελληνική. Η φωνή του δικαίου και της νομιμότητος, η διαλάλησις της Ιστορίας, είναι υπέρ του δικαίου των Μακεδώνων...»

Είναι ένα απόσπασμα από άρθρο της εφημερίδας «Φάρος της Θεσσαλονίκης», δημοσιευμένο στις 26 Μαρτίου 1878, το οποίο καταλήγει με την κραυγή:

«Μη παραδίδετε ημάς ως είλωτας εις χείρας του πανσλαβισμού. Μη καταναπατείτε τα από αιώνων δίκαιά μας».

Το δεύτερο κείμενο είναι η επαναστατική προκήρυξη της κυβερνήσεως «της εν τη Μακεδονία επαρχίας Ελιμείας», η οποία σχηματίστηκε στο Μπούρινο στις 18 Φεβρουαρίου 1878. Ιδού τι γράφει:

Η ίδρυση της Ελεύθερης Πολιτείας της Ικαρίας το 1912

Ο Ιταλοτουρκικός πόλεμος, που ξέσπασε το 1911 στη Λιβύη, μεταφέρθηκε στο Αιγαίο με σκοπό οι Ιταλοί να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα. Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να εμποδίσουν την ενίσχυση των τουρκικών δυνάμεων από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Έως τον Μάιο του 1912 τα περισσότερα από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των Ιταλών. Στις 17 Ιουλίου του 1912, οι κάτοικοι της Ικαρίας, που δεν βρισκόταν υπό ιταλική κατοχή, ανακηρύσσουν την Ικαρική Πολιτεία.

Με αφορμή την Ιταλική κατοχή, αντιπρόσωποι των ελληνικών νησιών συναντήθηκαν στο μοναστήρι του Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο από τις 3 έως τις 5 Ιουνίου του 1912. Στις 4 του ίδιου μήνα, οι αντιπροσωπείες κήρυξαν τη δημιουργία της «Πολιτείας του Αιγαίου» εκφράζοντας έτσι την κοινή τους επιθυμία για ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα και την αποχώρηση των Ιταλών.

Νικόλαος Βότσης, (1877- 1931)

Εικόνα από:nikolasvotsis.blogspot.gr

Ένας από τους μεγαλύτερους θαλασσομάχους του Αιγαίου στα τέλη του περασμένου αιώνα και το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα υπήρξε ο Νικόλαος Βότσης, ο κυβερνήτης ενός μικρού πολεμικού σκάφους που βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέν» τις πρώτες μέρες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, γεγονός που εξύψωσε το ηθικό των Ελλήνων και προκάλεσε ενθουσιασμό.

 Ο Βότσης γεννήθηκε στην Υδρα το 1877 και σε ηλικία μόλις 15 ετών, το 1892, κατατάχθηκε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων απ’ όπου αποφοίτησε το 1896 με το βαθμό του Σημαιοφόρου, λίγους μήνες πριν από την έναρξη των γεγονότων που οδήγησαν την Ελλάδα στον ατυχή πόλεμο του 1897 (Απρίλιο-Μάιο).

.

Οι σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού της Κρήτης από τους Τούρκους τον Δεκέμβριο του 1896 τον βρήκε να υπηρετεί στο θωρηκτό «ΥΔΡΑ» το οποίο στάλθηκε στη Μεγαλόνησο, επικεφαλής Μοίρας Στόλου υπό τον μοίραρχο Α. Ράϊνεκ για την προστασία του εκεί ελληνικού πληθυσμού.

.

Η επέμβαση όμως του Στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων ανάγκασε το θωρηκτό «ΥΔΡΑ» να αποχωρήσει και τον ελληνικό Στρατό που είχε αποβιβασθεί στο Κολυμπάρι, δυτικά των Χανίων, να αναστείλει τη δραστηριότητα του. Το 1905 αποστέλλεται για εκπαίδευση στο γαλλικό ναυτικό όπου υπηρετεί για ένα χρόνο στο θωρηκτό «Μπουβέ» του Στόλου του Ατλαντικού. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι τον βρίσκουν κυβερνήτη του τορπιλοβόλου 11.

 .

Το τορπιλοβόλο αυτό ήταν ένα από τα 6 που ναυπηγήθηκαν το 1884-1885 στα γερμανικά ναυπηγεία VULΚΑΝ. Είχε μήκος 37,5 μέτρων, πλάτος 4,6 μέτρων και μεγ. βύθισμα 2 μέτρα. Σαν οπλισμό είχε 2 σταθερούς πλευρικούς τορπιλοσωλήνες και ένα περιστρεφόμενο. Είχε επίσης 2 πυροβόλα των 37 χιλ. Η μεγ. ταχύτης του ήταν 19 κόμβοι. Το τορπιλοβόλο 11 μαζί με το τορπιλοβόλο 15 απέπλευσαν από το Ναύσταθμο με την κήρυξη του πολέμου και κατέπλευσαν στην Σκιάθο στις 8 Οτωβρίου απ’ όπου τους δόθηκε εντολή να υποβοηθήσουν από θαλάσσης μαζί με τον οπλιταγωγό «ΣΦΑΚΤΗΡΙΑ» την προέλαση της 7ης Μεραρχίας η οποία μετά τη μάχη του Σαρανταπόρου βάδιζε παραλιακά με κατεύθυνση προς τη Θεσσαλονίκη.

Νικόλαος Βότσης (1877 – 5/17 Σεπ.1931). Ο τελευταίος Έλληνας μπουρλοτιέρης

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.

Τον Σεπτέμβριο 1931 έφυγε από τη ζωή, απλά και σεμνά όπως έζησε, ο ανώτερος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και Ύπατος Αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη Νικόλας Βότσης. Ανιψιός και δισέγγονος της οικογένειας Κουντουριώτη, γεννήθηκε στην Ύδρα το 1877 και στα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων πέτυχε το ακατόρθωτο. Βύθισε μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης την τουρκική ναυαρχίδα «Φετίχ Μπουλέντ», εμψυχώνοντας τις Eλληνικές δυνάμεις και στέλνοντας το σύνθημα απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το ιστορικό παρασκήνιο της ενέργειάς του. Με δική του πρωτοβουλία απευθύνθηκε στην ηγεσία του Ελληνικού Στρατού και ζήτησε να του επιτραπεί να εισπλεύσει σε ένα από τα τρία λιμάνια που βρίσκονταν τουρκικά θωρηκτά, ώστε αφενός να πλήξει την αξιοπιστία των τουρκικών δυνάμεων και αφετέρου να εμψυχώσει τις Ελληνικές δυνάμεις ενόψει των μεγάλων αναμετρήσεων. Στο σχετικό τηλεγράφημα έγραφε πως «εις περίπτωσιν αποτυχίας το ναυτικόν δεν θα ζημιωθή πολύ. Εις περίπτωσιν όμως επιτυχίας η επί του ηθικού των τούρκων επίδρασις θα είναι μεγάλη»!

Χωρίς να περιμένει απάντηση ετοίμασε το σχέδιό του και κάλεσε ιερέα να ευλογήσει το σκάφος και το πλήρωμα. Όταν ξεκίνησαν οι πρώτες ναυτικές εμπλοκές, ο Βότσης και το πλήρωμα του «Τορπιλοβόλου 11» γλίστρησαν, κυριολεκτικά, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ξεπερνώντας τη ναρκοθετημένη περιοχή. «Για το Χριστό πολεμάμε και ο Θεός είναι μαζί μας», είπε στο πλήρωμά του και στις 18 Οκτωβρίου 1912, έριξαν τρεις τορπίλες στην 3.000 τόνων τουρκική ναυαρχίδα, η οποία βυθίστηκε αύτανδρη. Το σύνθημα δόθηκε, οι πανηγυρισμοί υπήρξαν ξέφρενοι, οι εντυπώσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τις μεγάλες στιγμές που ακολούθησαν.

Ο τελευταίος μπουρλοτιέρης Νικόλαος Βότσης κυβέρνησε αργότερα τα θωρηκτά «Κιλκίς» και «Λήμνος», διετέλεσε Ύπατος Αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη (1921-22) και αποστρατεύτηκε μετά από αίτησή του το 1922. Έφυγε ήσυχα, όπως έζησε, σε κλινική των Παρισίων.

ΠΗΓΗ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΥΓΟΜΑΛΑΣ (1890 – 29 Ἰουλίου 1914)

«Ο Ανδρέας Ζυγομαλάς, έφιππος, στα οχυρά τού Μπιζανίου»
(Πίνακας τού Γεωργίου Ιακωβίδη-Μουσείο Ζυγομαλά,Αυλώνας Αττικής)
palo.gr