Tα πολύτιμα απομεινάρια

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η κατακλείδα του γεγονότος του χορτασμού των πεντακισχιλίων με πέντε άρτους και δύο ψάρια (Κυριακή Η΄ Ματθαίου) ήταν το πλήθος των περισσευμάτων. «Ήραν το περισσεύον των κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλήρεις». Τί να θαυμάσει κανείς; Το παράδοξο της τόσης αφθονίας, ώστε τα περισσεύματα να είναι περισσότερα από τους πέντε αρχικούς άρτους; Ή την ιδιαίτερη φροντίδα του Χριστού να μην πεταχτεί τίποτε; Γιατί τόση έγνοια για τα απομεινάρια; Τί τα χρειαζόταν; Τον κατέλαβε μήπως κάποια ξαφνική «τσιγκουνιά»; Μα το δαχτυλάκι του να κουνήσει, «τα σύμπαντα πλησθήσονται χρηστότητος». Θα ξεχειλίσουν από αγαθά.

Δεν είναι ο Χριστός που χρειάζεται τα κλάσματα, τα κομμάτια που περίσσεψαν, αλλά εμείς. Εμείς που αισθανόμαστε ασφαλείς μέσα στην ψευδαίσθηση της αυτάρκειάς μας, που μεθάμε πανευτυχείς μέσα στην κραιπάλη της αφθονίας μας. Τα χρειαζόμαστε γιατί θα πεινάσουμε. Και θα πεινάσουμε, επειδή ακριβώς σπαταλάμε ασυλλόγιστα. Πόσα πετάμε αλήθεια; Οι σχετικές έρευνες είναι σοκαριστικές. Προσδεθείτε:

Οι μετριότερες εκτιμήσεις λένε ότι το ένα τρίτο των παραγομένων τροφίμων στον πλανήτη μας, γύρω στο 1,5 δισεκατομμύριο τόνοι τον χρόνο, πετιέται στα σκουπίδια και στις χωματερές. Οι τολμηρότεροι υπολογισμοί ανεβάζουν ήδη στα δύο δισεκατομμύρια τους τόνους των τροφίμων που πετάγονται. Δηλαδή στο ήμισυ της ετήσιας παγκόσμιας παραγωγής. Αυτό σημαίνει πως η γη με όσα παράγει τώρα, θα μπορούσε να θρέψει αμέσως όχι μόνο τα εκατομμύρια των ανθρώπων που πεθαίνουν από την πείνα, αλλά το διπλάσιο του σημερινού της πληθυσμού. Και στη σπατάλη αυτή, κόστους σχεδόν 1,5 τρισεκατομμυρίου δολλαρίων, που γίνεται απ’ τον τόπο παραγωγής μέχρι και την κουζίνα, έχουμε μερίδιο ευθύνης όλοι.

Ο Θείος γνόφος

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Το συγκλονιστικό γεγονός της Μεταμορφώσεως του Χριστού συσχετίζεται περισσότερο με τα διαδραματισθέντα στο όρος Σινά, όπου κατά την παράδοση του θείου Νόμου στον Ισραηλιτικό λαό έλαβε χώρα μια ιδιαίτερα μεγαλόπρεπη θεοφάνεια.

Πρωταρχικό ρόλο στα μεγάλα εκείνα γεγονότα διαδραμάτισε ο προφήτης Μωυσής, που αξιώθηκε να μετάσχει στη μοναδική θεοπτία. Κανένας προφήτης μετά από αυτόν δεν έφτασε στο μεγαλείο του.

Ο Θεός καταδεχόταν να μιλάει μαζί του «ενώπιος ενωπίω». Έδωσε μάλιστα μαρτυρία γι’ αυτόν ότι τον λογαριάζει για τον πιο αγαπημένο του φίλο. «Οίδα σε παρά πάντας ανθρώπους» (βλ. και ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 433, Αυγ. 2019).

Τα γεγονότα βέβαια εκείνα, εκτός από την άμεση σημασία που είχαν για την εποχή τους, ήταν πάντοτε και προτυπώσεις για τα μέλλοντα να συμβούν. Και όταν οι τύποι, τα σύμβολα και οι προεικονίσεις έλαβαν τέλος, ο Χριστός εκπλήρωσε όλα τα προαναγγελθέντα και προφητευθέντα περί αυτού. Αλλά και κατά την εκπλήρωση των προσημανθέντων γεγονότων, ένα μυστικό νήμα συνέδεε τον τύπο με την αλήθεια.

Έτσι και στο μεγάλο γεγονός της Μεταμορφώσεως παρευρίσκεται στο όρος Θαβώρ και ο Μωυσής, ως εκπρόσωπος του Νόμου. Μαζί με τον επίσης θεόπτη και εκπρόσωπο των προφητών Ηλία, μαρτυρούν από κοινού τον Χριστό ως τον αληθινό Θεό, «νόμου και προφητών ποιητήν και πληρωτήν». Παρίστανται εκεί για να διακηρύξουν ότι αυτός είναι «ο πάλαι διά νόμου και προφητών λαλήσας Θεός».

Παρίστανται οι συγκεκριμένοι δύο προφήτες, γιατί είχαν αξιωθεί περισσότερο από άλλους να γίνουν θεόπτες. Και μάλιστα η παρουσία τους στο μεγαλειώδες γεγονός της Μεταμορφώσεως είναι η αποκορύφωση της δικής τους προ Χριστού θεοπτίας. «Τον γνόφον τον νομικόν», τη σκιά του νόμου, από όπου αναδύονται οι δύο προφήτες, «η φωτεινή διεδέξατο νεφέλη» και μέσα σ’ αυτήν βρέθηκαν «Μωυσής και Ηλίας… της υπερφώτου δόξης αξιωθέντες».

Ο Άγιος Χρήστος ο εκ Πρεβέζης

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η Πρέβεζα έχει τον δικό της τοπικό άγιο. Είναι ο νεομάρτυρας άγιος Χρήστος. «Εκ Πρεβέζης μεν καταγόμενος, εν δε τη νήσω Κω αθλήσας εν έτει 1668 και διά μαχαιρών και πυρός τελειωθείς».

Ο εορτασμός της μνήμης του αγίου Χρήστου είναι σχετικά πρόσφατο γεγονός. Μέχρι το 1971 ο άγιος παρέμενε άγνωστος. Τότε έγινε γνωστό, ότι σε κάποιο χειρόγραφο κώδικα του Αγίου Όρους υπάρχει πληροφορία για το μαρτύριο του αγίου Χρήστου. Πρόκειται για τον Λαυριωτικό κώδικα Ι΄ 38, του 17ου (ΙΖ΄) αι., φ. 136, που φέρει τον τίτλο «Γραμματικά». Εκεί υπάρχει η ακόλουθη σύντομη περιγραφή του μαρτυρίου του αγίου Χρήστου από ιερομόναχο της Μονής Μεγίστης Λαύρας, που το 1668 βρισκόταν στην Κω και είχε γνωρίσει προσωπικά τον άγιο.

«Όντος μου εν τη νήσω Κω τη περιφήμω, κατά το αχξη (1668) Αυγούστου ε’ (5), εδοξάσθη ο δούλος του Θεού Χρήστος το όνομα εκ Πρέβεζας, όστις ήτον με μίαν φεργάδα, όπου είχεν έλθει από της νήσου Κρήτης. Και ευγήκεν ευρίσκοντάς με. Και εξομολογηθείς, καθαρός, σεμνός και ευλαβής ευρέθη.

Μετά δε ημέρας ικανάς, βουλομένου αυτού απελθείν εις το πλοίον πριν του δειλινού, υπήντησάν τινες αυτών γιανίτσαροι καθυβρίζοντες την πίστιν αυτού και το άγιον Βάπτισμα. Ο δε τρισμακάριστος θείω ζήλω πυρούμενος, ζέων αγάπης Χριστού υπέρ Χριστού, οία τις χριστοφόρος, θωρακισθείς τω ζωοποιώ σημείω του Σταυρού, ανταπεκρίθη.

-Η υμετέρα θρησκεία, ασεβείς μιαρώτατοι, αξία ύβρεων παντοδαπών και αυτός ο του αντιχρίστου πρόδρομος, το θηρίον, το βδέλυγμα της ερημώσεως το εστός εν τόπω αγίω, ο ψευδοπροφήτης και των κολάσεων ο υποφήτης, ο μιαρός Μωάμεθ.

Οι τελευταίοι θα γίνουν πρώτοι.

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Χριστός θεραπεύει δύο τυφλούς (Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου), αλλά τους δίνει ρητή εντολή να κρατήσουν το θαύμα μυστικό. «Οράτε μηδείς γινωσκέτω». Τον νου σας, λέει, μη μάθει κανένας τίποτε. Εκείνοι βέβαια δεν τον άκουσαν, αλλά διαφήμισαν το γεγονός παντού. Γιατί όμως ο Χριστός εφαρμόζει τέτοια τακτική; Δεν θα τον ενδιέφερε να μαθαίνονται τα θαύματά του και να τον ακολουθεί ο κόσμος περισσότερο; Πράγματι, δεν δείχνει να βιάζεται καθόλου.

Ο Χριστός περιμένει τον κατάλληλο καιρό για να φανερωθεί με την πραγματική του ιδιότητα, ως Υιός του Θεού. Δεν επείγεται να γίνει γνωστός πριν την ώρα του. Γι’ αυτό στην αρχή κρύβει τον εαυτό του. Κάνει πολύ διακριτικά τα θαύματά του, δίνοντας πάντα την παραγγελία, «ίνα μη φανερόν ποιήσωσιν αυτόν». Αποφεύγει τον εντυπωσιασμό, τις θορυβώδεις και δημαγωγικές εκδηλώσεις. Όπου βλέπει «ότι επισυντρέχει όχλος», αυτός απομακρύνεται. Δεν ενεργεί «μετά παρατηρήσεως», δεν θέλει θριαμβικές πορείες και πομπές. Δρα αθόρυβα, χωρίς να γίνεται ντόρος. Όπως ακριβώς είχε προφητευθεί γι’ αυτόν: «Ουκ ερίσει, ουδέ κραυγάσει, ουδέ ακουσθήσεται έξω (εν ταις πλατείαις) η φωνή αυτού» (πρβλ. Ησ. 42, 1-4. Ματθ. 12, 17-21).

Ταυτόχρονα, δίνει και σε μας «υπογραμμόν». Ένα τέλειο πρότυπο ταπεινοφροσύνης. Είναι ο «πράος και ταπεινός τη καρδία». Διδάσκει με έργα και λόγια, ότι το ταπεινό φρόνημα είναι αυθεντική, γνήσια αξία, που δεν χρειάζεται καμμιά διαφήμιση. Και δεν μπορεί κάποιος να είναι πραγματικά δικός του, αν δεν είναι ταπεινός, «πάντων έσχατος και πάντων διάκονος». Τη βαθειά αυτή ταπείνωση επιδίωξαν όλοι οι άγιοι, βάζοντας παντού τον εαυτό τους τελευταίο.

Πάνω απ’ όλα η υγεία

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Ένας παραλυτικός έφτασε στα πόδια του Χριστού ποθώντας την πολυπόθητη θεραπεία του. Και ο Χριστός, σαν να μην καταλάβαινε τον διακαή του καημό, αντί να σπεύσει να τον θεραπεύσει, του λέει πρώτα: «Σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». Δυο διαφορετικά πλάνα προσέγγισης. Αλλιώς σκέφτεται ο Χριστός, αλλιώς οι άνθρωποι.

Για μας προέχει το άμεσο. Να έχουμε εδώ και τώρα το ποθούμενο, όποιο κι αν είναι αυτό. Είμαστε άρρωστοι; Να γίνουμε καλά. Πεινάμε; Να χορτάσουμε. Πεθαίνουμε; Να ζήσουμε. Το νόημα της ζωής μας είναι βασικά το να περνάμε καλά. Να μην υπάρχει κάτι που να μας ταλαιπωρεί. Ο πολιτισμός μας με την περίφημη τεχνολογία του και την ασυναγώνιστη «χημεία» του επιστρατεύεται για να διασφαλίζει επιτυχώς την άνεσή μας, τον παράδεισο της τρυφής και της απόλαυσης. Πάνω απ’ όλα, την υγειά μας να ’χουμε, βέβαια.

Για τον Χριστό προέχει όμως κάτι πιο μακροπρόθεσμο. Να μας εξασφαλίσει προοπτική ζωής. Συνεχούς, αδιάκοπης, αιώνιας ζωής. Κάτι που ο άνθρωπος δεν μπορεί να το έχει από μόνος του, αφού με τον θάνατο τερματίζουν οι δικές του δυνατότητες. Και για να το πετύχει αυτό ο Χριστός, δεν ασχολείται με προσωρινά μέτρα. Δίνει λύσεις ριζικές και αιώνιες.

Ποιες είναι αυτές; Ο Χριστός ήλθε για να λύσει το κατ’ εξοχήν πρόβλημα, αυτό που έφερε την πλήρη ανατροπή στη μοίρα του ανθρώπου. Το πρόβλημα της αμαρτίας. Η φθορά, η αρρώστια, το γήρας, η όλη θνητότητα εν τέλει και ο θάνατος, είναι καρπός της αμαρτίας και μόνο. Αυτή έβγαλε τον άνθρωπο απ’ την προοπτική της θέωσης και της αθανασίας, τον κατέστησε θνητό, ευάλωτο και εφήμερο. Από αυτήν πρέπει να απαλλαγεί ο άνθρωπος, για να ζήσει παντοτινά. Αυτό ήρθε να του δώσει ο Χριστός, γιατί μόνο αυτός, ο αθάνατος Θεός, ο μόνος Σωτήρας, μπορεί να λύσει τα έργα της αμαρτίας και να μεταδώσει ζωή και αφθαρσία.

Τι ξέρει να κάνει ο Θεός.

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Από τους καλλιτέχνες που έγιναν πολύ της μόδας στην εποχή μας, είναι και ο παλιός (1789-1854) Βρεττανός ζωγράφος Τζον Μάρτιν. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η ιδιαίτερη ενασχόληση στους πίνακές του με το θέμα του τέλους του κόσμου. Αναδείχθηκε «ο μάστορας του οράματος της Αποκάλυψης», μοναδικός σπεσιαλίστας του θέματος.

«Ανάμεσα στο 1812, όταν ξεκίνησε να φαντάζεται αυτό το τέλος, και τον θάνατό του, το 1854, υπήρξε ο καλύτερος αφηγητής της τελευταίας στιγμής της ανθρωπότητας. Πριν από αυτόν πολλοί καλλιτέχνες προσπάθησαν να το φανταστούν. Ο Μιχαήλ Άγγελος, ας πούμε, στην Καπέλα Σιξτίνα. Όμως ο Τζον Μάρτιν υπήρξε μοναδικός και μάλιστα, ξεπερνώντας όλους όσοι έχουν ασχοληθεί με κόμικς ή ταινίες με θέμα την Αποκάλυψη, σήμερα φιγουράρει σε κάθε βρεττανικό σπίτι που μπορεί να αντέξει οικονομικά έναν πίνακά του…

Παιδί καλβινιστών γονέων, ο Μάρτιν άκουγε από τη μάνα του, ότι θα τσουρουφλιστεί στην κόλαση, αν δεν ζούσε χριστιανικά. Κι εκείνος με τον καιρό έγινε ένα με τον φόβο, οραματιζόμενος σπαρακτικά την Αποκάλυψη. Μετέφερε στον καμβά το τέλος της Πομπηίας, την Ημέρα της Κρίσεως, περιέγραψε την καταστροφή στα Σόδομα και τα Γόμορα, παθιασμένος οπαδός μιας θρησκείας που ξέρει μόνο να τιμωρεί» (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11-9-2011).

Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας για την ψυχολογική ανάλυση που γίνεται στον Μάρτιν από τους σύγχρονους σχολιαστές του και τα κίνητρα που του αποδίδονται, ωστόσο προκαλεί απορία η άποψή τους, πως η (Χριστιανική προφανώς) θρησκεία «ξέρει μόνο να τιμωρεί». Πίσω της δηλαδή κρύβεται ένας Θεός τιμωρός. Που η μόνη του δουλειά (αφού αυτό ξέρει μόνο να κάνει) είναι να παρακολουθεί άγρυπνα κάθε παράβαση, να καταγράφει προσεκτικά κάθε στραβοτιμονιά του ανθρώπου, και να επιβάλλει (χαιρέκακα; σαδιστικά; γιατί όχι;) την αντίστοιχη τιμωρία.

Τί είναι ο Χριστός;

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Πρώτος ο Χριστός έθεσε στους μαθητές του το ερώτημα αυτό, που έκτοτε δεν έπαυσε ποτέ να απασχολεί διαχρονικά την ανθρωπότητα. Αποκύημα της περί του Χριστού διερεύνησης της ανθρώπινης λογικής υπήρξαν οι μεγάλες χριστολογικές αιρέσεις (αρειανισμός, νεστοριανισμός, μονοφυσιτισμός).

Και αποκορύφωμα της ορθόδοξης πίστης και διδασκαλίας πάνω σ’ αυτό αποτελεί η απόφανση της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου (451 μ. Χ.). Και ο μεν αρειανισμός δεχόταν, ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός ομοούσιος με τον Πατέρα, αλλά το πρώτο και τελειότερο κτίσμα του.

Ο νεστοριανισμός πάλι έλεγε ότι έχουμε δύο Χριστούς. Ο ένας είναι ο Υιός του Θεού και ο άλλος ο υιός της Παναγίας, ο άνθρωπος Ιησούς. Δύο διαφορετικά δηλαδή όντα, δύο πρόσωπα, που ενώθηκαν μεταξύ τους. Γι’ αυτό και η Παναγία κατά τον Νεστόριο έπρεπε να λέγεται όχι Θεοτόκος, αλλά Χριστοτόκος, ανθρωποτόκος.

Ο δε μονοφυσίτης Ευτυχής δίδασκε, ότι ναι μεν ο Χριστός έλαβε δύο φύσεις, αλλά μετά την ένωσή τους η ανθρώπινη απορροφήθηκε, χάθηκε μέσα στη θεία. Τί πιστεύουμε εμείς; Η Εκκλησία με την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στη Χαλκηδόνα, προάστειο της Κων/πολης, ξεκαθάρισε το όλο χριστολογικό πρόβλημα.

Σύμφωνα με τον δογματικό της όρο, ο Χριστός είναι ένα και όχι δύο πρόσωπα. Μία οντότητα και όχι δύο χωριστά όντα που εν συνεχεία ενώθηκαν. Ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, ομοούσιος με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα. Ο ίδιος αυτός Χριστός, το β΄ πρόσωπο του Τριαδικού Θεού, προσλαμβάνει και ανθρώπινη φύση, γεννάται ως άνθρωπος, με σώμα και ψυχή, από την Παρθένο Μαρία και γίνεται ομοούσιος με όλους εμάς τους ανθρώπους.

H ταπείνωση των Αγίων

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο άγιος Παΐσιος (12 Ιουλίου) υπήρξε βαθιά ταπεινός άνθρωπος. Πλησίασε τον Θεό σε μέγιστο βαθμό. Μα όσο πιο καθαρά αντικρύζει ο άνθρωπος την τελειότητα του Θεού, τόσο πιο καλά βλέπει, σαν σε καθρέφτη, τον εαυτό του, τη δική του ατέλεια. Οδηγείται έτσι σε γνήσια ταπεινοφροσύνη. «Η γνώση του εαυτού μας, λέει ο άγιος Παΐσιος, γεννά την ταπείνωση. Γιατί όσο περισσότερο γνωρίζει ο άνθρωπος τον εαυτό του, τόσο περισσότερο ανοίγουν τα μάτια της ψυχής του και βλέπει καθαρότερα τη μεγάλη του αδυναμία». Βλέποντας ο άνθρωπος από τη μια τη δική του αθλιότητα και αχαριστία, και από την άλλη «τη μεγάλη αρχοντιά και την ευσπλαχνία του Θεού, συντρίβεται εσωτερικά, ταπεινώνεται πολύ και αγαπάει τον Θεό πολύ».

Τα λόγια του αγίου Παϊσίου φέρνουν στον νου μας τον Ρωμαίο εκατόνταρχο, που περιγράφεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής Δ΄ Ματθαίου. Ο δούλος του είχε αρρωστήσει βαριά από κάποια επώδυνη παράλυση. Ο εκατόνταρχος όμως, πράγμα ασύνηθες, αγαπούσε πολύ τον δούλο του. Ζήτησε από τον Χριστό να τον θεραπεύσει. Όταν όμως ο Χριστός ξεκίνησε για το σπίτι του, ο εκατόνταρχος αντέδρασε λέγοντας: «Κύριε, ουκ ειμί ικανός, ίνα μου υπό την στέγην εισέλθης». Θεώρησε πολύ μικρό τον εαυτό του για τέτοια τιμή. «Πες μόνο ένα λόγο και ο δούλος μου θα γίνει καλά». Και ο Χριστός θαύμασε και επαίνεσε τη στάση του.

Αυτό είναι το γνώρισμα των αγίων. Όσο πιο κοντά έρχονται στον Θεό, τόσο πιο βαθιά αισθάνονται τη μηδαμινότητά τους. Διηγείται ο αββάς Δωρόθεος, ότι κάποιος άρχοντας από τη μικρή πόλη Γάζα δεν μπορούσε να καταλάβει πώς γίνεται αυτό. Τον ρωτάει ο αββάς Δωρόθεος: «Πώς θεωρείς τον εαυτό σου, όταν είσαι στην πόλη σου;» «Στην πόλη μου περνιέμαι σαν πρώτος και τρανός». «Αν πας στην Καισάρεια, πώς θεωρείς τον εαυτό σου;» «Στην Καισάρεια θεωρώ τον εαυτό μου σαν τον πιο ασήμαντο από τους άρχοντές της». «Αν πας στην Αντιόχεια;» «Στην Αντιόχεια θα νιώθω σαν χωριάτης». «Αν πας και στην Κωνσταντινούπολη, μπρος στον βασιλιά, πώς θα βλέπεις τον εαυτό σου;» «Εκεί θα νιώθω φτωχός, ένας ζητιάνος».

Πολλά οφείλουμε ως Εκκλησία και ως Έθνος εις τους Νεομάρτυρας – Γράφει ο Μυργιώτης Παναγιώτης

άρθρο του Παναγιώτη Μυργιώτη

.

Οι Νέοι Μάρτυρες της εκκλησίας του Χριστού πρόσφεραν το είναι τους και το αίμα τους για να γιγαντώσει το αειθαλές δένδρο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού. Στα δύσκολα εκείνα χρόνια και για την ορθοδοξία και για το ελληνικό γένος ο Θεός οικονόμησε και εμφανίστηκαν οι γίγαντες αυτοί άνδρες και γυναίκες και βροντοφώναξαν με τα έργα τους «Χριστιανοί γεννηθήκαμε και Χριστιανοί θέλουμε να πεθάνουμε». Μαρτύρησαν για την πίστη, την αγάπη στον Χριστό, τον θείο νυμφίο και αρχηγό της Ζωής. Στο μαρτύριο τους οδήγησε η ακλόνητη πίστη και υπέροχη αγάπη στον Κύριο Ιησού Χριστό. Η πίστη στην ορθοδοξία ήταν η κινητήριος δύναμη που τους παρακινούσε να πολεμήσουν για την ελευθερία της πατρίδος. Δεν προδίδουμε τον Χριστό ,δεν αλλαξοπιστούμε, έλεγαν. Πολεμούμε για την Ελευθερία της Ελλάδος.

Επικρατεί μια σύγχυση. Πολλοί συγχέουμε δυο έννοιες: Νεομάρτυρες και Εθνομάρτυρες. Δικαιολογημένα γιατί και οι δυο ομάδες ανθρώπων αγωνίστηκαν για την Ορθοδοξία και για την Λευτεριά του Ελληνικού γένους. Οι Νεομάρτυρες πρώτη προτεραιότητα είχαν να δοξάσουν τον Κύριο Ιησού Χριστό τον λυτρωτή σωμάτων και ψυχών. Οι εθνομάρτυρες στόχευαν στην ελευθερία του ελληνικού γένους και λάτρευαν τον αληθινό Θεό και ήσαν πιστοί και καλοί χριστιανοί. Πολλοί ήσαν συγχρόνως και νεομάρτυρες και εθνομάρτυρες π.χ. ο πατροΚοσμάς ο Αιτωλός ή και ο Άγιος Μελέτιος Κίτρους.

Σήμερα όμως υπό τον όρο «Νεομάρτυρες» χαρακτηρίζονται τα πιστά ἐκεῖνα μέλη τῆς ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, τά ὁποῖα ἀπό τόν 12ο αἰώνα και κυρίως μετά τήν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως (1453) καί ἑξῆς ὑπέστησαν βασανιστήρια καί ὀδυνηρό θάνατο, ἀπό τούς κατακτητές Ὀθωμανούς καί ἀπό τούς λατίνους ἐνωρίτερον, ἐπειδή ὁμολόγησαν τήν ὀρθόδοξο χριστιανική πίστη τους στόν Σωτῆρα Χριστό, ἔμειναν κλόνητοι σ’αὐτήν τήν ὁμολογία ἕως τέλους καί ἀρνήθηκαν νά ἀλλαξοπιστήσουν. Η Αγία Εκκλησία μας ονομάζει Νεομάρτυρες τους μαρτυρήσαντες κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας έως και την μικρασιατική καταστροφή. Ἡ καθιέρωση του όρου «Νεομάρτυς» ὀφείλεται κυρίως στόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, ὁ ὁποῖος στό ἔργο του «Νέον Μαρτυρολόγιον» ἔθεσε ὡς χρονικό ὅριο τό ἔτος 1453, ἀπό τό ὁποῖο ἐφεξῆς οἱ ἅγιοι πού ἔδωσαν μαρτυρικῶς τήν ζωήν τους ὑπέρ τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ ὀνομάζονται «Νεομάρτυρες».1

H ανοιχτή αγκαλιά

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Τί κάνει το μικρό παιδί, όταν αισθάνεται κίνδυνο κοντά του; Όταν η εκ φύσεως αδυναμία του το γεμίζει με ανησυχία, φόβο και αίσθημα ανασφάλειας; Αναζητεί αμέσως τη μητέρα του. Τρέχει επειγόντως στην αγκαλιά της. Εκεί αισθάνεται σιγουριά. Η μητρική αγκαλιά είναι το ήσυχο λιμάνι του, ο τόπος της ασφάλειας και της γαλήνης του. Χαλασμός να γίνεται γύρω του, στην αγκαλιά της μάνας του το μωρό δεν αγωνιά.

Αυτό ακριβώς το αίσθημα θέλει να μας εμπνεύσει ο Χριστός, με όσα μας λέει στο ανάγνωσμα της Κυριακής Γ΄ Ματθαίου. Όταν οι κίνδυνοι, τα δεινά και οι συμφορές πληθύνονται γύρω μας, μας καλεί να στρέψουμε τα βλέμματά μας προς αυτόν. Να εναποθέσουμε την ελπίδα μας στην πρόνοιά του. Να εγκαταλείψουμε τον εαυτό μας στα χέρια του. Με την απόλυτη εμπιστοσύνη του μικρού παιδιού προς τη μητέρα του. Λέει ο Χριστός: «Μην αγωνιάτε λέγοντας “τί θα φάμε, τί θα πιούμε, τί θα ντυθούμε”. Γνωρίζει ο ουράνιος πατέρας σας τις ανάγκες σας. Θα σας φροντίσει».

Ο Κύριός μας, η Παναγία και οι άγιοί μας είναι το ασφαλές καταφύγιο σε καθετί που απειλεί τη ζωή μας. Δεν πρέπει να εμφιλοχωρεί μέσα μας καμμιά αμφιβολία γι’ αυτό. Λέει ο άγιος Παΐσιος αναφερόμενος ειδικά στην Παναγία: «Δεν ένιωσες καμμιά φορά σαν μωρό στην αγκαλιά της; Εγώ αισθάνομαι σαν παιδάκι κοντά της. Τη νιώθω Μάνα μου. Πολλές φορές πηγαίνω και ακουμπώ στην εικόνα της και λέω: “Τώρα, Παναγία μου, θα θηλάσω λίγο Χάρη”. Νιώθω σαν μωρό που θηλάζει στην αγκαλιά της μάνας του ξέγνοιαστο, αμέριμνο και νιώθει τη μεγάλη της αγάπη και την ανέκφραστη στοργή της και τρέφομαι με Χάρη…

H Aποστολική Εκκλησία

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής Β΄ Ματθαίου αναφέρεται η κλήση των πρώτων μαθητών και αποστόλων του Χριστού. Εφέτος μάλιστα η Κυριακή αυτή εμπίπτει στην εβδομάδα των αγίων Αποστόλων, μέσα στην οποία έχουμε τη μεγάλη εορτή των κορυφαίων Πέτρου και Παύλου (για τους οποίους γίνεται και η νηστεία που προηγείται) και τη δευτερότερη εορτή (σύναξη) των δώδεκα Αποστόλων, ο καθένας απ’ τους οποίους βέβαια έχει και την κανονική ιδιαίτερη εορτή του.

Κατά το Ευαγγέλιο λοιπόν, οι πρώτοι μαθητές Πέτρος και Άνδρέας, Ιάκωβος και Ιωάννης, ψαράδες της Γαλιλαίας, είχαν την κρίσιμη συνάντησή τους με τον Χριστό πάνω στην ώρα της δουλειάς τους. Ο Χριστός δεν τους κάλεσε να αλλάξουν δουλειά. Τους είπε να συνεχίσουν να είναι αλιείς, αλλά να ψαρεύουν πλέον ανθρώπους. «Δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων». Έτσι, οι απλοί αυτοί ψαράδες έγιναν διδάσκαλοι της οικουμένης. Αποτελούν τα θεμέλια της Εκκλησίας. Τα μεγάλα αγκωνάρια όπου στηρίζεται η οικοδομή του Θεού.

Η διδασκαλία τους γίνεται η αμετακίνητη βάση της αλήθειας που ο Θεός αποκάλυψε στον κόσμο. Ο Χριστός το ξεκαθάρισε μια για πάντα αυτό, όταν δήλωσε ότι πάνω στην ομολογία των αποστόλων θα οικοδομήσει την Εκκλησία του. Και ότι πάνω στη βάση αυτή η Εκκλησία θα παραμένει ασάλευτη στους αιώνες. «Επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν και πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής». Η άσειστη αυτή πέτρα, ο ακλόνητος βράχος όπου με απόλυτη ασφάλεια εδράζεται η Εκκλησία, είναι η πίστη ότι ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, που έγινε και άνθρωπος για τη δική μας σωτηρία. «Παν πνεύμα ο ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ Θεού εστι». Και επειδή η αλήθεια ταυτίζεται με το πρόσωπο του Χριστού, άρα πρώτος θεμέλιος, «κεφαλή γωνίας», ακρογωνιαίος λίθος, είναι ο ίδιος ο Χριστός.

Ο καρπός του Πνεύματος

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η Κυριακή των Αγίων Πάντων ακολουθεί την Κυριακή της Πεντηκοστής και είναι η τελευταία μέρα του Πεντηκοσταρίου. Κλείνει με αυτήν ο κύκλος των κινητών εορτών του Πάσχα, που ξεκινάει με την αρχή του Τριωδίου, περιλαμβάνει τη Μεγάλη Σαρακοστή, τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα και εκτείνεται σε όλο το Πεντηκοστάριο. Συνολικά 18 εβδομάδες. Από σήμερα ξαναμπαίνουμε στη σειρά του σταθερού ετήσιου εορτολογικού κύκλου. Στις καθημερινές εκκλησιαστικές ακολουθίες αρχίζει η ανάγνωση του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου και των επιστολών του αποστόλου Παύλου.

Από αύριο, Δευτέρα, ξεκινάει και η νηστεία των Αγίων Αποστόλων (Πέτρου και Παύλου), κατά την οποία επιτρέπεται η κατάλυση ιχθύος. Κατά την παράδοση, μπορούμε να τρώμε ψάρι, εκτός από Τετάρτες και Παρασκευές, μέχρι την εορτή του Προδρόμου (24 Ιουν.) και εν συνεχεία, μέχρι την 28η Ιουνίου, καταλύουμε λαδερά.

«Τη σήμερον ημέρα», λοιπόν, «την των απανταχού της οικουμένης, εν Ασία και Λιβύη και Ευρώπη, Βορρά τε και Νότω, Αγίων Πάντων εορτήν εορτάζομεν». Η εορτή των Αγίων Πάντων τοποθετήθηκε αμέσως μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, για να φανερώσει αμέσως και η Εκκλησία τους καρπούς της ζωντανής αυτής παρουσίας και δράσης του. Το Άγιο Πνεύμα αγιάζει τους ανθρώπους. Είναι η πηγή του αγιασμού και επομένως μπορεί να μεταδώσει αγιασμό. Είναι ο θησαυρός όλων των πνευματικών αγαθών, ο χορηγός της ζωής και της σωτηρίας. Είναι «φως και ζωή, Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Θεός και θεοποιούν». Ό,τι καλό γίνεται στον κόσμο, λαμβάνει πέρας διά του Αγίου Πνεύματος.

Η Αγία Τριάδα, ο Τριαδικός μας Θεός, επιτελεί τα πάντα με κοινή ενέργεια και θέληση ως ένας Θεός, αλλά και με τον ιδιαίτερο τρόπο και ρόλο καθενός από τα τρία θεία πρόσωπα. «Άγιος ο Θεός (Πατήρ), ο τα πάντα δημιουργήσας δι’ Υιού, συνεργία του Αγίου Πνεύματος». Σε όλα είναι παρούσα η Αγία Τριάδα. Ενεργεί «ο Πατήρ διά του Υιού εν Αγίω Πνεύματι».

Η Πεντηκοστή

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Επτά εβδομάδες συν την πρώτη μέρα της όγδοης εβδομάδας, πενήντα μέρες ακριβώς από το Πάσχα, γιόρταζαν οι Ισραηλίτες την εορτή της Πεντηκοστής. Γι’ αυτό και ονομαζόταν και «εορτή των εβδομάδων», αλλά και «εορτή θερισμού πρωτογεννημάτων» και «εορτή των νέων» (εννοείται, καρπών). Όπως φαίνεται και από τα ονόματά της, προσφέρονταν κατ’ αυτήν στον Θεό τα πρωτογεννήματα, οι απαρχές των καρπών από τα πρώτα θερίσματα, για να ευλογηθούν.

Η εντολή του Θεού ήταν να θεωρείται η Πεντηκοστή, όπως και το Πάσχα, «κλητή και αγία ημέρα», επίσημη δηλαδή και αφιερωμένη στον Θεό, κατά την οποία δεν επιτρεπόταν καμμιά σημαντική εργασία. Εορταζόταν με θυσίες αιματηρές και αναίμακτες. Προσφέρονταν άρτοι από εκλεκτό αλεύρι («εκ σεμιδάλεως»-σιμιγδάλι), αλλά και μόσχος, τράγος, κριοί και αμνοί (Εξ. 23, 16. 34, 22. Λευϊτ. 23, 15-22. Αριθμ. 28, 26).

Την ημέρα της Πεντηκοστής, πενήντα μέρες ακριβώς από την Ανάστασή του, διάλεξε και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, για να στείλει τον άλλο Παράκλητο, το Άγιο Πνεύμα, που θα οδηγούσε τους πιστούς «εις πάσαν την αλήθειαν». Έτσι η Πεντηκοστή γίνεται η μέρα που φα-νερώνεται πανηγυρικά το Άγιο Πνεύμα στον κόσμο και λαμβάνει χώρα επίσημα και φανερά η συγκρότηση της πρώτης Εκκλησίας. Η απαρχή των πνευματικών καρπών της Εκκλησίας από τη δράση και την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος είναι γεγονός.

Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος έγινε σύμφωνα με την υπόσχεση που έδωσε ο Χριστός κατά την Ανάληψή του, δέκα μέρες νωρίτερα, στους αποστόλους: «Υμείς καθίσατε εν Ιερουσαλήμ, έως ου ενδύσησθε δύναμιν εξ ύψους». Οι μαθητές περίμεναν συγκεντρωμένοι στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, δεόμενοι συνεχώς με θερμή προσευχή. Μαζί τους, όπως πάντα, η Παρθένος Μαρία, η Παναγία Μητέρα του Κυρίου.

Επί πλέον οι Μυροφόρες και οι θεωρούμενοι αδελφοί του Χριστού (τα παιδιά του Ιωσήφ) και άλλοι πολλοί ακόμη, κάπου εκατόν είκοσι πιστοί.

Η εκ δεξιών καθέδρα

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Με την ενσάρκωσή του ο Θεός «επί της γης ώφθη και τοις ανθρώποις συνανεστράφη». Θέλησε να έλθει αυτοπροσώπως ανάμεσά μας, να μας δώσει τη δυνατότητα να τον γνωρίσουμε από κοντά, μάλλον να (ανα)γνωριστούμε από αυτόν πάλι ως γνήσια τέκνα του («γνό-ντες τον Θεόν, μάλλον δε γνωσθέντες υπ’ αυτού»), «ίνα την υιοθεσίαν απολάβωμεν». Αφότου γνωρίσαμε τον Χριστό, δεν είμαστε πλέον δού-λοι, αλλά υιοί του Θεού. Γι’ αυτό η Χάρη του Αγίου Πνεύματος παρακι-νεί την καρδιά μας να αναζητεί τον Θεό και να τον φωνάζει «αββά», πατέρα. Όντας όμως γνήσιοι υιοί του Θεού, γινόμαστε και κληρονόμοι του (Γαλ. 4, 1-8· Ρωμ. 8, 14-17).

Αυτό το οφείλουμε αποκλειστικά στον Ιησού Χριστό. Εκείνος, μέσα από μια θαυμαστή διαδικασία, μας έκαμε συγκληρονόμους του, μας έδωσε θέση δίπλα του, στη Βασιλεία του Θεού. Η τελευταία πράξη του, η αυλαία των συγκλονιστικών γεγονότων που για χάρη μας έλαβαν χώρα κατά την επί γης παρουσία του, ήταν η ένδοξη Ανάληψή του. Η εκ δεξιών του Θεού καθέδρα. Η ανθρώπινη φύση του, άρρηκτα πάντα ενωμένη με τη θεία του φύση, ανέβηκε στον ουρανό «και εκάθισεν εκ δεξιών του Θεού» (Μαρκ. 16, 20). Έγινε συγκάθεδρος της Αγίας Τριάδας.

Στην ανθρώπινη φύση του Χριστού όμως εμπεριέχεται δυνάμει παγγενής ο Αδάμ. Όλο το ανθρώπινο γένος. Και όσοι πιστεύουν σ’ αυτόν και βαπτίζονται, ενεργοποιούν το χάρισμα να αποτελούν τα μέλη του και όλοι μαζί το Σώμα του. Όντας ενσωματωμένοι πάνω του, γινόμαστε και εμείς μαζί του συγκάθεδροι στα δεξιά του Θεού. «Κληρονόμοι μεν Θεού, συγκληρονόμοι δε Χριστού» (Ρωμ. 8, 17).

Η άνοδος του Χριστού στον ουρανό, σε αντίθεση με την υπόλοιπη βιοτή του επί της γης, συνοδεύεται από δόξα. Τον λαμπρό αυτόν θρίαμβο προαναγγέλλει ο προφήτης Δαυΐδ από παλιά με τα λόγια: «Είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου· Κάθου εκ δεξιών μου, έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου». Ο Κύριος θα δώσει σε σένα (τον Μεσσία) ισχυρό βασιλικό σκήπτρο από τη Σιών. Έχε λοιπόν απόλυτη εξουσία πάνω στους εχθρούς σου. Η εξουσία σου αυτή θα σε συνοδεύει κατά την ημέρα της ένδοξης φανέρωσής σου εν μέσω των αγίων σου. Αυτή η θέση αρμόζει μόνο σε σένα, διότι ο Θεός Πατήρ λέγει, ότι σε έχει γεννήσει «εκ γαστρός προ εωσφόρου». Από την ίδια την ουσία του, ανάρχως, πριν από κάθε άλλο δημιούργημα. Ο Θεός Πατήρ ορκίστηκε αμετάκλητα, ότι συ θα είσαι (ο μοναδικός) «ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ». Εχθροί, βασιλείς, άρχοντες, κάθε άλλη εξουσία θα συντριβεί (Ψαλμ. 109, 1-7). «Πάντα τα πέρατα της γης, πάσαι αι πατριαί των εθνών» θα προσκυνήσουν τον Κύριο. Διότι «του Κυρίου» είναι «η βασιλεία και αυτός δεσπόζει των εθνών» (Ψαλμ. 21, 28-29).