Η ύπουλη παγίδα

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο πλούσιος νεανίσκος με τις πνευματικές ανησυχίες για την αιώνια ζωή (Ματθ. 19, 16-24) έρχεται στο προσκήνιο ξανά. Όταν διαπιστώνει ότι, για να είναι τέλειος, πρέπει να δώσει στους φτωχούς όλα του τα πλούτη, φεύγει λυπημένος. Και ο Χριστός λέει: Πόσο δύσκολα μπαίνουν στη Βασιλεία του Θεού οι πλούσιοι! (Κυριακή ΙΓ΄ Λουκά).

Ποιο είναι το εμπόδιό τους; Ο πλούτος; Όχι ακριβώς.

Αν ήταν έτσι, κάθε πλούσιος θα πήγαινε στην κόλαση και κάθε φτωχός στον παράδεισο. Δεν γίνεται όμως αυτό. Ο πλούτος δεν εμπόδισε σε τίποτε τον Ιώβ να είναι αληθινός άνθρωπος του Θεού, «άμεμπτος, δίκαιος, θεοσεβής, απεχόμενος από παντός πονηρού πράγματος» (Ιώβ 1, 1). Και ο Θεός τού πρόσθετε πλούτη πάνω στα πλούτη. Πότε το κάνει αυτό ο Θεός; Όταν βλέπει ότι ο πλούτος διασκορπίζεται σε όσους τον χρειάζονται, αντί να παγιδεύει την ψυχή του ιδιοκτήτη του. Ο άνθρωπος τότε ευλογείται από τον Θεό. «Δόξα και πλούτος εν τω οίκω αυτού», επειδή «εσκόρπισεν, έδωκε τοις πένησι» τα αγαθά του, αντί να τα κρατήσει όλα για τον εαυτό του σαν τον άφρονα πλούσιο. «Δυνατόν εν τη γη έσται το σπέρμα αυτού». Τα παιδιά του, οι απόγονοί του, θα προκόψουν. «Η δικαιοσύνη αυτού μένει εις τον αιώνα» (Ψαλμ. 111, 1-10). Τέτοιοι πλούσιοι δεν δυσκολεύονται καθόλου να μπουν στη Βασιλεία του Θεού.

Πολλοί άλλοι όμως δεν μπαίνουν. Όλοι όσοι παγιδεύονται στην απάτη του πλούτου (Ματθ. 13, 22). Όταν η επιθυμία του γίνεται τυραννική μέσα τους και τους εξουσιάζει. Δεν έχει σημασία αν έχεις πολλά ή τίποτε. Και πάμφτωχος να είσαι, αν ζεις κυριευμένος απ’ τη λαχτάρα του πλούτου, προσηλωμένος μόνο στην επιδίωξή του, είσαι το ίδιο απόβλητος από τη Βασιλεία του Θεού. Το θέμα δεν είναι αν έχεις πλούτο ή όχι, αλλά αν είσαι δέσμιος ή όχι της επιθυμίας του.

Η υλοφροσύνη είναι το πρόβλημα. Η λατρεία του πλούτου. Να είναι κανείς δεμένος με ό,τι έχει, ή να επιθυμεί αδιάκοπα όσα δεν έχει. Το κακό δηλαδή είναι η «προσπάθεια», το πάθος που τον δένει με τον πλούτο. Η αίσθηση ότι είναι το παν. Αυτή είναι η απάτη του πλούτου, η ύπουλη παγίδα με την οποία κρατάει την ψυχή μονίμως αιχμάλωτη. Η φιλαργυρία, η σφοδρή επιθυμία για πλούτο, είναι ρίζα όλων των κακών. Τυχόν απώλεια του πλούτου θεωρείται απόλυτη καταστροφή. Ο Χριστιανός όμως δεν δένεται με τίποτε. Κάνει χρήση του κόσμου με «απροσπάθεια». Στον βαθμό μόνο που είναι απαραίτητο. «Έχοντες τροφάς και σκεπάσματα», ας αρκούμαστε σ’ αυτά, γιατί «οι βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς», που τους βυθίζουν «εις όλεθρον και απώλειαν». Ο Χριστιανός οφείλει να μην τα χάνει καθόλου, ακόμα κι αν χάσει ό,τι έχει. Να μη λυπάται.

Αν ήμουν πλούσιος…

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Πόσο κακίζουμε αλήθεια τον άφρονα πλούσιο, που μάζεψε αμύθητα πλούτη, αλλά τα κράτησε όλα για τον εαυτό του! Θεώρησε ότι έτσι εξασφάλισε μόνιμα τη ζωή του. Νόμισε ότι στο εξής θα μπορούσε να τρώει, να πίνει και να ευφραίνεται διά βίου. Πέρα από τον εαυτό του δεν μπόρεσε να σκεφτεί κανέναν άλλον. Μα εκεί που σιγουρεύτηκε ότι πάτησε σε γερό, σταθερό έδαφος, του ήρθε κλήση για …παράνομη στάθμευση. Και του ζητήθηκε να μετακομίσει αμέσως για αλλού, ενώ το «όχημά» του, ο πλούτος του, κατασχέθηκε. Πέρασε στα χέρια άλλων (Κυριακή Θ΄ Λουκά). Η κλασική κατάληξη κάθε πλουσίου: Τα λεφτά του τα χαίρονται οι συγγενείς, το σώμα του το τρώνε τα σκουλήκια και την ψυχή του την παίρνει ο διάβολος.

Η πλεονεξία καταστρέφει τελικά τον άνθρωπο. Ο πλεονέκτης δεν έχει καμμιά θέση στη Βασιλεία του Θεού. Έχει για θεό το χρήμα. Είναι τέκνο κατάρας. Γι’ αυτό και ονομάζεται ειδωλολάτρης (Εφ. 5, 5. Β΄ Πετρ. 2, 14). Είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να χορτάσει, να βάλει φρένο στην ακόρεστη επιθυμία του, όσα και αν αποκτήσει. Που έχει χάσει τη στοιχειώδη ικανότητα να αγαπάει, όντας παντελώς αναίσθητος μπρος στην ανθρώπινη ανάγκη.

Όμως, ενώ κατανοούμε την αφροσύνη του πλουσίου και εύκολα τον στήνουμε στο εδώλιο, δεν κάνουμε το ίδιο και με την αφροσύνη του φτωχού. Μα τί κοινό μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στον πλούσιο και τον φτωχό; Από πότε ο φτωχός θεωρείται άφρων; Από τη στιγμή, απλούστατα, που διακατέχεται και αυτός, όπως και ο πλούσιος, από την ίδια ασίγαστη επιθυμία για πλούτο. Αν η πλεονεξία έχει υποσκελίσει την ψυχή του, ο φτωχός είναι το ίδιο άφρων, όσο και ο πλούσιος. Ζει και αυτός με τον ίδιο αγιάτρευτο καημό: «Να είχα λεφτά»! Κοιμάται και ξυπνάει με το ίδιο πάντα όνειρο: «Αν ήμουν πλούσιος…». Αν ο πλούτος καταντήσει αντικείμενο λατρείας, ο άνθρωπος, πλούσιος ή φτωχός αδιακρίτως, γίνεται θλιβερό υποχείριο της πλεονεξίας, παγιδευμένος ανόητα στην απάτη του πλούτου, άπληστος αέναος θηρευτής του. «Όπου γάρ εστιν ο θησαυρός υμών, εκεί και η καρδία υμών έσται» (Μαρκ. 4, 19. Λουκ. 12, 34).

Το μέγα έλεος

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Κατέδησε τα τραύματα αυτού επιχέων έλαιον και οίνον». Ο καλός Σαμαρείτης περιποιείται τον πεσμένο στη μέση του δρόμου κατατραυματισμένο άνθρωπο δένοντας τα τραύματά του, αφού πρώτα τα πλένει και τα περιποιείται με λάδι και κρασί (Κυριακή Η΄ Λουκά).

Ο καλός Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. Το έλαιον συμβολίζει το έλεος, την ευσπλαχνία, την αγάπη του. Από το μέγα έλεός του κινούμενος, ήλθε να αναζητήσει τον εκπεσόντα Αδάμ. «Το εμόν πλάσμα ου θέλω απολέσθαι». Η διάθεση του Θεού έναντι του πλάσματός του ήταν πάντα «έλεος αμέτρητον και φιλανθρωπία άφατος». Ο Θεός αυτοπροσαγορεύεται μάλιστα με τα ονόματα αυτά, που δεν δείχνουν απλώς κάποιες ιδιότητές του, αλλά αυτή την εσώτατη ουσία του.

Όταν ο Μωυσής διαλεγόταν με τον Θεό στο όρος Σινά, ζήτησε και μια προσωπική χάρη. Να τον δει με τα μάτια του. «Εμφάνισόν μοι σεαυτόν». Ο Θεός του είπε ότι αυτό δεν γίνεται. «Ου γαρ μη ίδη άνθρωπος το πρόσωπόν μου και ζήσεται». Βρήκε όμως μια μέση λύση για χάρη του Μωυσή, που τον αγαπούσε «παρά πάντας ανθρώπους». Να τον σκεπάσει με την παλάμη του σε μια οπή του βράχου, να περάσει ο Θεός με τη δόξα του και μετά να σηκώσει το χέρι του. «Τότε», του λέει, «θα δεις “τα οπίσω μου, το δε πρόσωπόν μου ουκ οφθήσεταί σοι”». Του είπε όμως και κάτι πολύ σημαντικό. Τη στιγμή εκείνη «καλέσω τω ονόματί μου». Θα απαγγείλω, θα ακούσεις προφερόμενο το όνομά μου. Πράγματι ο Μωυσής άκουσε κατά την ένδοξη εκείνη θεϊκή διέλευση, προφερόμενο από τον ίδιο τον Κύριο, το όνομα που διάλεξε για τον εαυτό του: «Θεός οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και αληθινός» (Εξ. 33, 18-34, 10).

Αποκορύφωμα της θείας ευσπλαχνίας είναι η επίμονη, επώδυνη, θυσιαστική αναζήτηση του περιπεσόντος στους νοητούς ληστές-δαίμονες ανθρώπου. Από τον ουρανό, την Άνω Ιερουσαλήμ, ο Χριστός κατέρχεται στην Ιεριχώ, στον κατακλυσμό της αμαρτίας. Σηκώνει τον ημιθανή τραυματία, τον φέρνει στο πανδοχείο της Θείας Χάρης για θεραπεία. Ο άνθρωπος καλείται τώρα να προβεί στην ίδια κίνηση. Να πάρει στους ώμους του κάθε πληγωμένο που συναντά στον δρόμο του. Να ενεργεί κατά τον τρόπο του Χριστού. Χαρίζοντας σε όλους την ίδια ευσπλαχνία, το μέγα έλεος. Αλλιώς η θυσία του Χριστού θα μείνει γι’ αυτόν ανενεργή.

Σημεία και τέρατα

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Έχουσι Μωυσέα και τους προφήτας. Ακουσάτωσαν αυτών». Εναγώνια έκκληση προς τον Αβραάμ απευθύνει από τον Άδη ο πλούσιος για τα πέντε αδέλφια του που ακόμα ζουν. Ικετεύει να επιτραπεί στον φτωχό Λάζαρο να ξαναγυρίσει στη γη, να τα προειδοποιήσει ότι υπάρχει και μετά θάνατον ζωή. Να μην καταλήξουν στον Άδη σαν αυτόν. Ο Αβραάμ όμως απαντά: «Ας ακούσουν τον Μωυσή και τους προφήτες». Ό,τι έχει αποκαλύψει δι’ αυτών ο Θεός. Στην ένσταση του πλουσίου ότι, αν δουν νεκρό να ανασταίνεται, θα πιστέψουν οπωσδήποτε, ο Αβραάμ ανταπαντά: «Όχι! Δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. Αν είναι κουφοί στα λόγια του Θεού, το ίδιο θα είναι, ακόμα κι αν τους τα πει κάποιος νεκραναστημένος» (Κυριακή Ε΄ Λουκά).

Φοβερό! Ο Αβραάμ προειδοποιεί για κάποια σκλήρυνση, που κάνει την καρδιά του ανθρώπου αναίσθητη στα μηνύματα του Θεού, τα μάτια του να μη βλέπουν, τα αυτιά του να μην ακούν. Ο άνθρωπος αυτός, λέει ο Χριστός, είναι κιόλας νεκρός. «Όνομα έχεις ότι ζης , και νεκρός ει» (Αποκ. 3, 1. Πρβλ. και Ματθ. 8, 22. Α΄ Τιμ. 5, 6). Ο αδελφόθεος Ιούδας παρομοιάζει τους ανθρώπους αυτούς με δένδρα φθινοπωρινά, άκαρπα, που έχουν μόνο γυμνά κλαδιά (Ιούδ. 12).

Ο Χριστός επαληθεύει τα λόγια του Αβραάμ, επισημαίνοντας ότι οι Ιουδαίοι δεν πιστεύουν σ’ αυτόν, τον Υιό του Θεού, επειδή ακριβώς δεν πιστεύουν ούτε στον Μωυσή. «Έστιν ο κατηγορών υμών Μωυσής». Δεν θα σας κατηγορήσω εγώ στον Πατέρα μου, λέει. Άλλος σας κατηγορεί, ο Μωυσής, που τον θεωρείτε ελπίδα σας, στήριγμά σας, καύχημά σας. Ο Μωυσής έγραψε για μένα. Αν πιστεύατε στον Μωυσή, θα πιστεύατε και σε μένα. Αν όμως δεν πιστεύετε σε όσα έγραψε ο Μωυσής για μένα, πώς θα πιστέψετε στα δικά μου λόγια; (Ιω. 5, 45-47).

Οι Εβραίοι πρόβαλλαν την αυτονόητη δήθεν και λογική απαίτηση να τους δείξει «σημείον εξ ουρανού», τρανταχτό, εντυπωσιακό θαύμα, για να πιστέψουν. «Τί σημείον δεικνύεις ημίν, …ίνα ίδωμεν και πιστεύσωμέν σοι;» Ο Χριστός όμως θεωρεί υποκριτική και πονηρή την αξίωσή τους. Το έκαναν αυτό «πειράζοντες», επειδή ήταν «πονηρά αυτών τα έργα». Δεν ήθελαν να πιστέψουν, αλλά να τον βάλουν σε πειρασμό. Γι’ αυτό τους ονομάζει «γενεά σκολιά και διεστραμμένη… Η γενεά αύτη πονηρά εστι. Σημείον ζητεί… Εάν μη ίδητε σημεία και τέρατα, ου μη πιστεύσητε». Αλλά δεν θα τους δώσει τέτοια σημεία ο Χριστός. Τίποτε που να οδηγεί σε αναγκαστική πίστη, παρά τη θέλησή τους. Τίποτε που να καταργεί την ελευθερία τους (Ιω. 2, 18. 4, 48. 6, 30. Λουκ. 11, 16. 29. Δευτ. 32, 5).

Ήταν κι αυτά παιδιά δικά μας.

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Η μάνα κράταε τα βουνά, όρθιος να στέκει ο γιος της» (Νικηφ. Βρεττάκος).

Δεν ήταν μόνο η Σπαρτιάτισσα μάνα που προέπεμπε τον γιο της στον πόλεμο δίνοντάς του την ασπίδα και λέγοντας: «Ή ταν ή επί τας». Ή θα την φέρεις πίσω (νικητής) ή θα σε φέρουν πάνω σ’ αυτήν (νεκρό). Δεν ήταν μόνο η Σουλιώτισσα που πολέμησε ισοδύναμα στο πλευρό του άντρα της με το σπαθί και το τουφέκι. Δεν ήταν μόνο η Μεσολογγίτισσα που άντεξε το αφόρητο μαρτύριο της πείνας και στην ηρωική έξοδο, με το παιδί στην αγκαλιά και το σπαθί στο χέρι, εξόρμησε για ελευθερία ή θάνατο.

Ήταν και η Ελληνίδα του ’40. Που κράτησε τη σκυτάλη μιας ιστορίας μακράς και ένδοξης επάξια, με υψηλό φρόνημα φιλοπατρίας και βαθύ αίσθημα ανθρωπιάς. Δεν πολέμησαν μόνο οι στρατιώτες μας στα χιονισμένα της Ηπείρου βουνά. Το έθνος ολόκληρο στάθηκε στο πλευρό τους. Και πιο πολύ οι γυναίκες. Από τη μια άκρη της γης μας ως την άλλη. Αλλά περισσότερο και ηρωικότερα από όλες, οι γυναίκες της Πίνδου. Που βρέθηκαν κι αυτές στης μάχης τη φωτιά, στην πρώτη σχεδόν γραμμή με τους φαντάρους.

Είναι αυτές που κράτησαν ζωντανή τη γραμμή του ανεφοδιασμού, όταν κάθε άλλο μέσο αποδείχτηκε ατελέσφορο. Κατάφεραν να περάσουν φορτωμένες βαριά εκεί που δεν μπορούσε να περάσει τίποτε άλλο, ούτε το μουλάρι. Με κόπο ανείπωτο μέσα στα χιόνια. Αποστάσεις μισής ή μιας ώρας τις έκαναν σε διπλάσιο ή και περισσότερο χρόνο. Δεν ήταν μόνο οι αδιάβατες ανηφόρες και το βαρύ φορτίο με τα πυρομαχικά και τα τρόφιμα. Ήταν και οι σφαίρες και οι οβίδες. Γίνονταν μάχες εκεί κοντά που περνούσαν. «Κάθε τόσο σταματούσαμε για να προφυλαχτούμε», διηγούνται. «Στην αρχή φοβόμασταν. Έπειτα πια συνηθίσαμε και τις πολλές εκρήξεις από οβίδες και τα σφυρίγματα από σφαίρες. Γελούσαμε και πειραζόμασταν η μια με την άλλη, που μας έτυχε να πολεμάμε». Ακόμα και μια 88χρονη κουβάλησε!

Η οδυνηρή εγχείρηση

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Δεν είναι μόνο ο Θεός γεωργός, αλλά και ο διάβολος. Και ο μεν Θεός σπέρνει τον καλό σπόρο. Όμως και ο διάβολος σπέρνει το δαιμονικό σπέρμα, «ακάνθας και τριβόλους», κάνει τη δική του σπορά. «Συμφυείσαι αι άκανθαι», τα ζιζάνια, όπως λέγονται σε άλλη παραβολή, αγωνίζονται να πνίξουν το «καλόν σπέρμα» που φυτεύει ο Θεός στον αγρό του. Καλός σπόρος είναι ο λόγος του Θεού, η αλήθεια (Κυριακή Δ΄ Λουκά).

Σπέρμα του δαίμονα είναι το ψέμα, καθότι εκείνος «ψεύστης εστίν» και πατέρας του ψεύδους. Δεν υπάρχει αλήθεια σ’ αυτόν. «Όταν λαλή το ψεύδος, εκ των ιδίων λαλεί». Το ψέμα είναι η φύση του, πηγάζει από μέσα του (Ιω. 8, 44).

Ο διάβολος πρωτοέσπειρε μέσα στον Παράδεισο, στο παρθενικό χωράφι της ανθρώπινης ψυχής. Έπρεπε ο πρώτος πειρασμός να φαντάζει παραδεισένιος. Πώς αλλιώς θα παραπλανούσε τον άνθρωπο; Του έριξε λοιπόν τον δαιμονικό του σπόρο με τον απατηλό λόγο-παρακίνηση να γίνει θεός χωρίς τον Θεό. Ήταν ένα ψέμα που έπιασε. Οι άνθρωποι το δέχτηκαν. Ποια ήταν η ουσία του δαιμονικού σπέρματος; Η έπαρση. Θεός από μόνος σου! Γιατί όχι;

Λέει ο άγιος Σωφρόνιος: «Το σπέρμα του παραδείσιου πειρασμού που σπάρθηκε στην ψυχή και τον νου -η εωσφορική υπερηφάνεια- τόσο βαθιά αναπτύχθηκε μαζί με την ύπαρξή μας, τόσο εισέδυσε με τις ρίζες του όχι μόνο στον νου και την καρδιά, αλλά και σε όλο το είναι μας, συμπεριλαμβάνοντας ακόμη και το σώμα, ώστε το να αποσπάσουμε πλέον το κακό αυτό, σημαίνει να υποβληθούμε σε φοβερή “εγχείρηση” όλης της υπάρξεώς μας». Και συνέβη να εισχωρήσει τόσο βαθιά στη φύση μας η νόσος αυτή, να κυριαρχήσει τόσο δυνατά πάνω μας ο κοσμοκράτορας του σκότους «του αιώνος τούτου», επειδή ακριβώς με την υπερηφάνεια συγγενέψαμε μαζί του. «Το θανατηφόρο όπλο του εχθρού είναι η υπερηφάνεια. Διαμετρικά αντίθετη προς αυτήν είναι η ζωηφόρος ταπείνωση του Χριστού».

Αν ζήσω χίλια χρόνια

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Χριστός μιλούσε στους ανθρώπους για πράγματα που ήταν πολλές φορές δύσκολο να γίνουν αποδεκτά. Για να τα πιστέψουν πιο εύκολα οι άνθρωποι, ο Χριστός τους έδινε κάποιο «σημείο». Κάτι που το έβλεπαν να γίνεται αμέσως μπροστά στα μάτια τους, ή που θα γινόταν στο κοντινό μέλλον. Έτσι το σημείο γινόταν εγγύηση, ότι θα πραγματοποιηθεί και ό,τι άλλο έλεγε και υποσχόταν ο Χριστός, έστω κι αν αυτό φαινόταν εντελώς απίστευτο, ή επρόκειτο να λάβει χώρα ακόμα και στο απώτερο μέλλον. Προλέγοντας π. χ. το τέλος του κόσμου, για να γίνει πιστευτός ο λόγος του, τους έδωσε για σημάδι κάτι που θα το έβλεπαν με τα μάτια τους. Το τέλος της Ιερουσαλήμ, την πλήρη καταστροφή και ερήμωσή της από τους Ρωμαίους, που θα γινόταν προτού «παρέλθη η γενεά αύτη». Όπως και έγινε (το 70 μ. Χ.).

Η ανάσταση του μοναχογιού της χήρας στην πόλη Ναΐν (Κυριακή Γ΄ Λουκά) ήταν κι αυτή «σημείο». Το θαύμα δεν είχε φυσικά σκοπό να θρέψει ψευδαισθήσεις, ότι στο εξής ο Χριστός θα έκανε το ίδιο στον καθένα που θα πέθαινε. Τί νόημα θα είχε να χαρίζει ο Χριστός μια ζωή, που σε λίγο θα τελείωνε ξανά; Να δίνει στο γεγονός του θανάτου μια μικρή απλώς αναβολή; Αυτό δεν θα έδινε πραγματική λύση στην αγωνία του ανθρώπου. Λέγει ο άγιος Σωφρόνιος ότι από μικρός βασανιζόταν με το ερώτημα: «Είναι άραγε αιώνιος ο άνθρωπος, ή όλοι μας θα καταλήξουμε πάλι στο σκοτάδι της ανυπαρξίας;» Κάποτε η εικόνα του θανάτου ορθώθηκε μπροστά του. Η «φυσιολογική» του αντίδραση ήταν ότι είναι ακόμα νέος και υγιής, ότι ο θάνατος ενδέχεται να είναι ακόμα μακριά, ότι φυσιολογικά μπορεί να ζήσει ακόμα σαράντα ή πενήντα χρόνια. Πριν όμως τελειώσει τη σκέψη του, σαν απάντηση σ’ αυτή, εισέβαλε μέσα του ξαφνικά και με δύναμη μια φωνή: «Έστω κι αν ζήσω χίλια χρόνια ακόμη· έπειτα όμως τί;»

Ακόμα και τα χίλια χρόνια στη συνείδησή του συρρικνώνονταν σε μια σύντομη στιγμή, όσο κρατάει ένας ηλεκτρικός σπινθήρας. Οι άνθρωποι τού φαίνονταν νεκροί, τα έργα τους χωρίς νόημα. «Ήταν λυπηρό», λέει, «να τους κοιτάζεις, ακόμα κι όταν διασκέδαζαν… Η ψυχή δεν ικανοποιούνταν ούτε με τη σκέψη να ζήσω χίλια χρόνια, ούτε με την ιδέα για παγκόσμια ισχυρή βασιλεία, ούτε με αιώνια ιστορική δόξα -μεγαλύτερη από εκείνη του Αλεξάνδρου ή του Σωκράτη ή οποιουδήποτε άλλου από τις περίφημες μεγαλοφυΐες ποιητών, καλλιτεχνών, φιλοσόφων κ. λ. π.- αλλά με ισχυρή φωνή, που τα ξεπερνούσε όλα αυτά, έλεγε, ότι όλοι αυτοί πέθαναν, άρα όλα είναι μηδέν… Τελικά έφτασε η ημέρα, κατά την οποία στο βάθος του είναι μου θυμήθηκα τους λόγους του Χριστού: “Πριν Αβραάμ γενέσθαι, Εγώ ειμι”»(*).

Μια ερωτική σχέση

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Πώς πείστηκαν οι απόστολοι με μια κουβέντα του Χριστού και τον ακολούθησαν;

Για να μην είναι αναπάντητη η πρώτη του κλήση, ο Χριστός φρόντισε να προετοιμάσει το έδαφος. Είχε μια πρώτη γνωριμία μαζί τους. Μερικοί ήταν ήδη μαθητές του Προδρόμου. Ο ίδιος ο Ιωάννης τους είχε σπρώξει προς τον Χριστό. Τον βρήκαν, του μίλησαν, πήγαν στο σπίτι του, έμειναν και λίγο μαζί του. Τον άκουσαν να μιλάει στα πλήθη, είδαν τα πρώτα του θαύματα στην Κανά και την Καπερναούμ. Και τέλος, είδαν να γίνεται και σ’ αυτούς μεγάλο θαύμα με την ανέλπιστη αλιεία και το πλήθος των ιχθύων. Ήξεραν λοιπόν με ποιον είχαν να κάνουν. Έτσι, στην πρώτη κλήση του Χριστού άφησαν τα πάντα και τον ακολούθησαν (Κυριακή Α΄ Λουκά).

Τί ακριβώς μέτρησε στη σχέση τους με τον Χριστό; Κάποιο συμφέρον; Ασφαλώς όχι! Δεν σκέφτηκαν να τον εκμεταλλευτούν για να κάνουν τη ζωή τους. Δεν ήταν απ’ αυτούς που χόρτασαν με τους πέντε άρτους κι έτρεχαν να κάνουν τον Χριστό βασιλιά τους, για να τους λυθούν οριστικά τα βιοποριστικά τους προβλήματα. Άλλωστε, τη στιγμή που με την απροσδόκητη ψαριά έπιασαν την καλή, άκουσαν αμέσως απ’ τον Χριστό: «Παρατήστε τα όλα κι ελάτε μαζί μου». Ούτε τους δόθηκε κάποια δελεαστική υπόσχεση. Αντιθέτως! Αντί για εύκολη ζωή και τιμές, ο Χριστός τους υποσχέθηκε «ποτήριον θανάτου». Γιατί τότε έτρεξαν ξοπίσω του σαν τρελοί;

Μία ερωτική ιστορία

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

,

Η βαριά καταδίκη, πέλεκυς βαρύς, έπεσε στους ώμους του ανελέητα. Ισόβιος καταναγκασμός στα κάτεργα. Το έγκλημά του; Η απαγορευμένη αγάπη. Πώς τόλμησε να πιστέψει, ασήμαντος ανθρωπάκος αυτός, πως είχε το δικαίωμα να ρίξει το βλέμμα του ψηλά; Να σηκώσει τα μάτια του πάνω στην πριγκίπισσα; Ανεπίτρεπτα πράγματα. Ασυγχώρητα.

Και η πριγκίπισσα; Ο βασιλιάς πατέρας της τα φρόντισε όλα. Της βρήκε τον κατάλληλο σύντροφο. Ονομαστό πρίγκιπα, γαλαζοαίματο. Άξιο για τη διαδοχή στον θρόνο. Όπως αρμόζει στη βασιλική τους τάξη. Δεν χωράνε εδώ παρασπονδίες από τα θέσμια. Όμως…

Η πριγκίπισσα δεν είχε πει την τελευταία της λέξη. Και όταν την είπε, έγινε σεισμός. Αρνήθηκε να συνταχθεί με το σχέδιο του πατέρα της. «Αγαπώ αυτόν τον ασήμαντο για σας, μα απόλυτα σημαντικό για μένα θνητό», είπε. «Ή θα πάρω αυτόν, ή κανένα». Ο πατέρας της έγινε θεριό. «Αν γίνει κάτι τέτοιο, δεν έχεις θέση κοντά μου. Θα χάσεις τα πάντα, δεν θα ’σαι πλέον η κόρη μου. Θα έχεις την ίδια τύχη μ’ αυτόν». Και η πριγκίπισσα προτίμησε το αδιανόητο. Εγκατέλειψε τα πάντα για χάρη του αγαπημένου της. Απαρνήθηκε τη ζωή στα παλάτια για να βρεθεί δίπλα του, ισόβια καταδικασμένη κι αυτή στην ίδια ζωή, στην ίδια ποινή, στην ίδια κόλαση.

Οι δυο βαρυποινίτες έζησαν φριχτή ζωή. Με το μαστίγιο στην πλάτη τους. Με σκληρή δουλειά σε παγωνιά και καύσωνα, αφόρητη κακουχία, άθλια διατροφή, πρωτόγονη διαμονή, αρρώστιες αμέτρητες, ανείπωτο κόπο. Το τίμημα που πλήρωναν για να ’ναι μαζί, βαρύτατο. Μα όλα αυτά έσβηναν, όταν αντάμωναν τα βλέμματά τους και τα χέρια τους έσμιγαν. Όλα γι’ αυτούς ήταν όμορφα, μια και οι καρδιές τους έλειωναν από αγάπη. Κι αν τους ρώταγες, θα σου μιλούσαν για την απόλυτη χαρά και ευτυχία τους. Ο ένας ήταν για τον άλλον παράδεισος.

Ὁ λόγος ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει μιὰ ʺΜακεδονικὴ Ἐκκλησίαʺ.

.

Toῦ Βασίλειου Εὐσταθίου
Δρ. Φυσικοῦ, Θεολόγου

1. Ἀπὸ τὴν «ἐπαρχία τοῦ Βαρδάρη» στὴν «Βόρεια Μακεδονία».

Στὴν περιοχὴ τῆς γείτονος χώρας μὲ πρωτεύουσα τὰ Σκόπια ζοῦσαν στὴν ἀρχαιότητα διαδοχικὰ Ἕλληνες καὶ Ρωμαίοι, ἐνῶ ἐπὶ Ρωμανίας (Βυζαντίου) ἄρχισε ἀπὸ τὸν 6^ο αἰώνα νὰ ἐποικίζεται ἀπὸ Σλαβικὰ φύλα. Στὰ τέλη τοῦ 19^ου αἰῶνα μὲ ἀρχὲς τοῦ 20^ου ἀνάμεσα στοὺς Σλάβους τῆς εὐρύτερης περιοχῆς κάνει τὴν ἐμφάνισή του ὁ σλαβομακεδονικὸς ἐθνικισμὸς, ὁ ὁποῖος στὴν συνέχεια, μὲ τὴν γεωγραφικὴ διάσπαση τῆς περιοχῆς τῆς Μακεδονίας ἀνάμεσα σὲ Ἑλλάδα, Σερβία καὶ Βουλγαρία κατὰ τοὺς Βαλκανικοὺς πολέμους, ὑποστηρίχθηκε ἀπὸ τὴν κομμουνιστικὴ κίνηση τῆς περιοχῆς. Ἀπὸ τὸ 1929 ἔως τὸ 1941 ἡ περιοχὴ ἀποτελοῦσε μιὰ ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες τῆς Γιουγκοσλαβίας μὲ τὸ ὄνομα «ἐπαρχία τοῦ Βαρδάρη» (Μπανόβινα Βαρντάρσκα).

Μετὰ τὸν Β΄ΠΠ, ὡς καρπὸς τοῦ σλαβομακεδονικοῦ ἐθνικισμοῦ, ἡ ὁμόσπονδη δημοκρατία τῆς Γιουγκοσλαβίας ποὺ ἱδρύθηκε στὴν περιοχὴ ἔφερε τὸ ὄνομα «Σοσιαλιστικὴ Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας», ποὺ περιείχε γιὰ πρώτη φορὰ τὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας.  Μὲ τὴν διάλυση τῆς Γιουγκοσλαβίας τὸ 1991 ἡ δημοκρατία στὴν περιοχὴ αὐτὴ μετατράπηκε σὲ ἀνεξάρτητο κρατίδιο ποὺ διεκδικοῦσε πλέον στὸ σύνταγμά του τὸ ὄνομα Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας, ἄν καὶ στὸν ΟΗΕ ἔφερε τὸ ὄνομα Πρώην Γιουγκοσλαβικὴ Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας.

Το χάλκινο φίδι

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Γιατί ο κόσμος δεν έγινε ακόμα χριστιανικός; Πέρασαν 2.000 χρόνια από την εποχή του Χριστού και μόλις και μετά βίας Χριστιανοί είναι μόνο το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Πού οφείλεται αυτό;

Σε μας τους Χριστιανούς. Αν και έχουμε επιφορτιστεί να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο «εις πάντα τα έθνη», το κάνουμε με λάθος τρόπο. Βάζοντας τις δικές μας προϋποθέσεις και όχι αυτές που θέλει ο Χριστός. Πώς ενήργησε ο Χριστός και πώς ενεργούμε εμείς;

Οι Ισραηλίτες στον δρόμο τους για τη Γη της Επαγγελίας, παρά τα μεγάλα θαύματα που έκανε για χάρη τους ο Θεός, έδειξαν πολλές φορές πεισματική απείθεια στις εντολές του. Βαδίζοντας από το όρος Ωρ προς τη γη της Εδώμ, άρχισαν πάλι τα συνήθη παράπονα και τον γογγυσμό κατά του Θεού. Για να τους διορθώσει ο Θεός, επέτρεψε να εμφανισθούν στην έρημο φαρμακερά φίδια. Πολλοί πέθαναν από τα θανατηφόρα δαγκώματά τους. Όταν οι υπόλοιποι ήρθαν σε μετάνοια, ο Θεός υπέδειξε στον Μωυσή να φτιάξει ένα χάλκινο φίδι και να το υψώσει σε ψηλό, περίοπτο μέρος. Όποιος δαγκωνόταν από τα φίδια και ατένιζε το υψωμένο χάλκινο φίδι, σωζόταν (Αριθμ. 21, 4-9).

Ο Χριστός παραλληλίζει το γεγονός αυτό με τη δική του σταύρωση. «Καθώς Μωυσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως υψωθήναι δει τον Υιόν του ανθρώπου». Η αποστολή που ανέλαβε από τον Πατέρα του ήταν να θυσιαστεί, «ίνα σωθή ο κόσμος δι’ αυτού» (Κυριακή πρό της Υψώσεως). Δεν ήρθε να κρίνει, να θυσιάσει, να καταδικάσει, να απολέσει ψυχές, αλλά να σώσει. Τόνισε μάλιστα, πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη απ’ το να θυσιάζεται κάποιος για τον άλλο. Και ενώ ο Χριστός υψώθηκε στον Σταυρό με τη θέλησή του και θυσιάστηκε για τη δική μας σωτηρία, οι Χριστιανοί διά μέσου των αιώνων ακολουθούμε αντίστροφη πορεία. Κηρύττουμε με τα λόγια τον Χριστό, με τα έργα όμως τον αρνούμαστε. Πώς γίνεται αυτό;

Η χριστιανική Ευρώπη προσπάθησε να μεταφέρει το μήνυμα του Χριστού στα μη χριστιανικά έθνη. Αλλά πώς το μετέφερε; Κατακτώντας και υποτάσσοντας με τη φωτιά και το σίδερο. Στην Αφρική, στην Ασία, στην Αμερική, σε κάθε νέα χώρα που ανακαλυπτόταν, η χριστιανική Ευρώπη έφερε βία, θάνατο, καταστροφή. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί δεινοπάθησαν, εξοντώθηκαν, υποτάχτηκαν. Ο πολιτισμός τους καταστράφηκε. Ο πλούτος των χωρών τους λεηλατήθηκε. Η μισή Αφρική σύρθηκε σκλάβα χωρίς έλεος στις φυτείες της Αμερικής. Η αποικιοκρατία στιγματίστηκε ως αισχρή εκμετάλλευση των Χριστιανών πάνω στους μη Χριστιανούς.

Η βάση και η κορυφή

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ένας πλούσιος νεαρός νοιαζόταν για την αιώνια ζωή. Και από μικρό παιδί τηρούσε τις εντολές του Θεού: «Ου φονεύσεις, ου μοιχεύσεις, ου κλέψεις, ου ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν».

Στην ερώτησή του τί άλλο περισσότερο θα μπορούσε να κάνει, ο Χριστός του είπε να πουλήσει, αν θέλει, τα υπάρχοντά του, να τα μοιράσει στους φτωχούς και να τον ακολουθήσει. Ακούγοντάς το όμως αυτό ο πλούσιος «απήλθε λυπούμενος. Ην γαρ έχων κτήματα πολλά» (Κυριακή ΙΒ΄ Ματθαίου).

Σε αντίθεση με τον νεαρό του Ευαγγελίου, ένας άλλος νεαρός, ο άγιος Αντώνιος, όταν άκουσε αυτά τα λόγια του Χριστού, πούλησε την περιουσία του, τη μοίρασε στους φτωχούς και αφιερώθηκε στον Θεό. Πολλοί άγιοι έκαμαν το ίδιο και έγιναν εκούσια φτωχοί. Και ο άγιος Βασίλειος έδωσε όλη την περιουσία του για να φτιάξει μια τεράστια υποδομή πρόνοιας για τους φτωχούς, την περίφημη Βασιλειάδα. Αλλά και όλοι οι μοναχοί από τη στιγμή που αποτάσσονται τον κόσμο, ασπάζονται την ακτημοσύνη. Αποδεσμεύονται από κάθε μικρή ή μεγάλη ιδιοκτησία που τους δένει με τα εγκόσμια.

Ο Χριστός λέει στον πλούσιο νεανία δύο πράγματα. Πρώτα το αυτονόητο. Τον κανόνα που δόθηκε για όλους. Το κοινό μέτρο που δεν μπορεί κανένας να παρακάμψει. Η Βασιλεία του Θεού έχει ένα τίμημα και χωρίς αυτό κανένας δεν εισέρχεται σ’ αυτήν.Το κοινό άθλημα γι’ αυτήν είναι οι βασικές εντολές του Θεού. «Ου φονεύσεις» κ. λ. π. Το δεύτερο που λέει ο Χριστός είναι κάτι παραπάνω. Η εξαίρεση του κανόνα και απευθύνεται σε λίγους. «Οις δέδοται». Δεν είναι μέτρο για τους πολλούς, αλλά μόνο για κάποιους εκλεκτούς, στους οποίους, λόγω της καλής τους διάθεσης, δόθηκε να εμβαθύνουν περισσότερο στα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού.«Αν θέλεις να είσαι τέλειος, αποξενώσου από ό,τι έχεις και ακολούθησέ με».

To κόκκινο μολύβι

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Είμαστε πολύ παράξενοι εμείς οι άνθρωποι. Το κακό που θα μας κάνει κάποιος, το θεωρούμε πολύ μεγάλο. Το κακό που κάνουμε εμείς μια ολόκληρη ζωή καταφρονώντας το θέλημα του Θεού, το θεωρούμε ένα τίποτε. Όμως ο Χριστός στην παραβολή των μυρίων ταλάντων (Κυριακή ΙΑ΄ Ματθαίου) αντιστρέφει τα πράγματα. Την οφειλή των άλλων προς εμάς τη λογαριάζει μικρή: 100 δηνάρια (90 χρυσές δραχμές της εποχής εκείνης). Τη δική μας οφειλή προς τον Θεό και τους άλλους, πολύ μεγάλη: 10.000 τάλαντα (60 εκατομμύρια χρυσές δραχμές).

Ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας κάνει τη δική του παρομοίωση: Τα δικά μας πταίσματα είναι ολόκληροι τόμοι, ολόκληρα πολυσέλιδα βιβλία, ολόκληρη βιβλιοθήκη. Ενώ των άλλων προς εμάς μια μικρή σελίδα, ή έστω λίγες σελίδες. Και αναρωτιέται: Πώς ο Θεός θα διαγράψει όλους τους τόμους με τα δικά μας αμαρτήματα, όταν εμείς δεν θελήσουμε μια μόνο σελίδα να διαγράψουμε, των αδελφών μας τα πταίσματα; Και επεξηγεί ο αγιασμένος γέροντας:

Το οποιοδήποτε κακό που μας έκανε ο άλλος, δεν είναι τόσο μεγάλο, όσο μας φαίνεται. Και σ’ όλη τη ζωή να διαρκέσει, θα περάσει κάποια μέρα. Δεν έχει αιώνια ισχύ και ύπαρξη. Το κακό όμως που κάνουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας, όταν δεν συγχωρούμε, είναι χωρίς τέλος. Έχει αιώνια ισχύ. Θα «τιμωρούμεθα» αιώνια. Έχουμε λοιπόν να διαλέξουμε μεταξύ δύο κακών. Το ένα είναι παροδικό, το άλλο αιώνιο.

Με προσευχή και νηστεία

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Χριστός έβγαλε κάποτε ένα δαιμόνιο από ένα νεαρό παιδί (Κυριακή Ι΄ Ματθαίου) . Νωρίτερα είχαν δοκιμάσει και οι μαθητές του, αλλά χωρίς επιτυχία. Στην απορία τους γιατί αυτοί δεν τα κατάφεραν, ο Χριστός απάντησε: Τέτοια δαιμόνια δεν βγαίνουν παρά μόνο «εν προσευχή και νηστεία».

Γιατί άραγε η προσευχή και η νηστεία είναι πράγματα τόσο σημαντικά, που νικάνε τον διάβολο; Η αλήθεια είναι ότι δεν συμβαίνει αυτό με κάθε προσευχή και νηστεία.

Προσευχήθηκε και ο φαρισαίος και ομολόγησε στον Θεό, ότι κρατάει όλες τις νηστείες που προβλέπει ο θείος νόμος. Μα με την προσευχή και τη νηστεία του χάρηκε μόνο ο διάβολος. Όχι ο Θεός. Οι αρετές του φαρισαίου είχαν μεταλλαχτεί απλώς σε αφορμή για να κομπάζει, να αυτοδοξάζεται.Τις διέστρεψε έτσι, ώστε, αντί να τον ωφελούν, να τον χαντακώνουν.

Ο διάβολος όμως είναι ο μεγαλύτερος ασκητής. Δεν τρώει, δεν πίνει, δεν κοιμάται καθόλου. Δεν τον ξεπερνάει κανένας στην άσκηση. Τί τον νικάει; Μόνο η ταπεινοφροσύνη, όπως ομολογεί ο ίδιος. Έτσι, μια δαιμονισμένη έδωσε κάποτε ένα ράπισμα (χαστούκι) σε έναν μοναχό. Εκείνος όμως, αντί να εκραγεί, γύρισε ταπεινά και το άλλο μάγουλο, όπως είπε ο Χριστός. Αυτό έκανε τον δαίμονα να σκάσει. Και φώναξε με μεγάλη κραυγή: «Αμάν, δεν αντέχω, η εντολή του Ιησού με βγάζει». Και αμέσως η γυναίκα θεραπεύτηκε.

Όταν ανέφεραν το γεγονός αυτό στους αγίους Γέροντες, δόξασαν τον Θεό και είπαν: «Η υπερηφάνεια του διαβόλου συντρίβεται μπροστά στην ταπείνωση της εντολής του Χριστού» (Το Μέγα Γεροντικόν, τ. Δ΄, σ. 36 και 52). Όμως, γιατί τότε ο Χριστός λέει για προσευχή και νηστεία; Μα επειδή υπάρχουν προσευχή και νηστεία όχι μόνο φαρισαϊκές, αλλά που οδηγούν πράγματι στην ευλογημένη ταπείνωση.

Λένε οι άγιοι:«Ο δρόμος για την ταπείνωση είναι: