Ο αρχαγγελικός ασπασμός

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Άγγελος πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη
ειπείν τη Θεοτόκω το χαίρε»

Το συγκλονιστικό γεγονός του Ευαγγελισμού, με το οποίο ήρθε στον κόσμο η πανευφρόσυνη είδηση της ενανθρώπησης του Χριστού, αλλά και όσα ακολούθησαν μέχρι να ολοκληρωθεί το θείο σχέδιο της σωτηρίας των ανθρώπων, αποτελούν όλα μαζί το θέμα του Ακαθίστου Ύμνου, των Χαιρετισμών της Παναγίας.

Ο μέγας Αρχάγγελος Γαβριήλ, πρωτοστάτης, δηλαδή αρχιστράτηγος των ουρανίων δυνάμεων, είναι ο πρόθυμος υπηρέτης του ασύλληπτου μυστηρίου της θείας ενσάρκωσης. Πέμπεται στην ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ, την πανάχραντη Παναγία, και της αποκαλύπτει την προαιώνια βουλή του Θεού με τα πρωτάκουστα λόγια:

«Χαίρε, Κεχαριτωμένη Μαρία, ο Κύριος μετά σου.
Ευλογημένη συ εν γυναιξί
και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου,
ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών».

Και όταν η αγνή Παρθένος, μετά τις απαραίτητες διευκρινίσεις, δίνει ελεύθερα και με δικό της θέλημα την ιστορική της συγκατάθεση: «Ιδού η δούλη Κυρίου», αμέσως λαμβάνει χώρα με την επισκίαση του Αγίου Πνεύματος η θεία ενσάρκωση: «Ο Υιός του Θεού Υιός της Παρθένου γίνεται». Και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ βλέποντας «σωματούμενον» τον Κύριό του «εξίσταται».

Από τότε ο αρχαγγελικός αυτός ασπασμός έγινε η πιο αγαπημένη προσευχή του κάθε Χριστιανού. Αιώνες ολόκληρους, χιλιάδες, αναρίθμητες ψυχές προσεύχονται στην υπέραγνη Μητέρα του Θεού με τα ίδια αυτά λόγια του Αρχαγγέλου. Και η Παναγία μας, που έγινε και δική μας μητέρα, αναλαμβάνει όσους καταφεύγουν σ’ αυτήν υπό την προστασία της. Ακόμα και άνθρωποι που έκαμαν μεγάλες αμαρτίες και έζησαν τη ζωή τους με αμέλεια προς τον νόμο του Θεού, βρήκαν, χάρη στη συμπαράσταση της Παναγίας, τη σωτηρία τους.

Ζούσε κάποτε ένας περιβόητος λήσταρχος, ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων που ξέπεφταν στην περιοχή του. Παρ’ όλα τα εγκλήματά του όμως ο άνθρωπος αυτός είχε και ένα καλό. Ευλαβούνταν πολύ την Παναγία και κάθε μέρα προσευχόταν σ’ αυτήν με διάφορες προσευχές και κυρίως με τα λόγια του Αρχαγγέλου: «Χαίρε, Κεχαριτωμένη Μαρία, ο Κύριος μετά σου…».

Μια φορά πέρασε απ’ τα λημέρια του ένας άγιος πνευματικός. Οι σύντροφοι του ληστή τον έπιασαν και του πήραν ό,τι βρήκαν επάνω του. Αυτός όμως ζήτησε να δει τον αρχηγό τους. Τον πήγαν στον αρχιληστή και εκεί ο πνευματικός τού ζήτησε να συγκεντρώσει όλη τη συμμορία του.

Μαζεύτηκαν οι ληστές, μα ο άγιος άνθρωπος επέμενε πως κάποιος λείπει ακόμα. Και πράγματι, είδαν πως έλειπε ο προσωπικός υπηρέτης του αρχιληστή, ο άνθρωπος που έφτιαχνε το φαγητό του και τον παράστεκε μέρα-νύχτα στον ύπνο και στο ξύπνο του. Τον έφεραν κι αυτόν με το ζόρι, γιατί δεν ήθελε να εμφανιστεί. Και όταν ήρθε, γύριζε αλλού το πρόσωπό του, αποφεύγοντας να κοιτάξει κατάματα τον πνευματικό. Ο άγιος τότε τον πρόσταξε:

Το σκάνδαλο του Σταυρού

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Χριστός έχει υψωθεί στον Σταυρό. Με την καθήλωση, το κάρφωμα των καρφιών στα χέρια και στα πόδια του, κορυφώνεται το ανήκουστο μαρτύριό του. Όμως φαίνεται πως οι βασανιστές του δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη. Ενώ ο Υιός του Ανθρώπου διανύει, κρεμασμένος επί του Σταυρού, τις τελευταίες άκρως επώδυνες ώρες του, σαν να μην έφταναν τα όσα υπέφερε ως τότε, ένας τελευταίος δυνατός πειρασμός επιτείνει το «έως θανάτου» πρωτόγνωρο άλγος της ψυχής του. «Οι αρχιερείς εμπαίζοντες μετά των γραμματέων και πρεσβυτέρων και Φαρισαίων», απευθύνουν στον Χριστό μια ιδιαίτερα έντονη πρόκληση: Αν είσαι όντως Υιός του Θεού και βασιλεύς του Ισραήλ, όπως ισχυρίζεσαι, κατέβα τώρα από τον Σταυρό και θα σε πιστέψουμε. Λογικά έχουν δίκιο. Δεν βγάζει νόημα ένας αδύναμος Θεός. Τους είναι άχρηστος ένας Θεός που πνέει τα λοίσθια.

Επαναλαμβάνεται ο πειρασμός στον οποίο υπέβαλε τον Χριστό ο διάβολος στην έρημο, να κάνει θαύματα εντυπωσιακά και εκθαμβωτικά, για να αποδείξει ότι είναι ο Μεσσίας. Να μη μπορεί να τον αμφισβητήσει κανένας. Έτσι και τώρα, η επίδειξη θεϊκής και βασιλικής εξουσίας και δύναμης, θα ανάγκαζε τους πάντες να τον αποδεχτούν, να σκύψουν μπροστά του. Ήταν όντως η πιο κατάλληλη στιγμή για τον Χριστό, ενώ βρισκόταν ανθρωπίνως στην έσχατη αδυναμία του, να αποδείξει ότι είναι ο παντοδύναμος Θεός. Η δύναμη είναι η μόνη γλώσσα που κατανοεί ο άνθρωπος.

Παρ’ όλα αυτά, ο Χριστός σιωπά. Αντιπαρέρχεται τον πειρασμό επαναλαμβάνοντας με τη στάση του αυτό που είπε κάποια άλλη φορά, ότι «η γενεά αύτη γενεά πονηρά εστι. Σημείον επιζητεί και σημείον ου δοθήσεται αυτή». Αποκρούει τον πειρασμό της δύναμης. Προτιμά να παραμείνει «σημείον αντιλεγόμενον». Δεν ήλθε για να κάνει τους ανθρώπους να πιστέψουν με το ζόρι. Δεν κάνει θαύματα που θα αναγκάσουν σε υποχρεωτική πίστη. Δεν επιθυμεί να καταδυναστεύει ψυχές και συνειδήσεις. Αφήνει πάντα ανοιχτό το πεδίο για ελεύθερο προβληματισμό και επιλογή. Δίνει πάντα στον άνθρωπο τη δυνατότητα να απορρίπτει τον Θεό. Θέλει να γίνονται όλα «επ’ ελευθερία».

Η πίστη μου θα με σώσει.

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Τέσσερις άνθρωποι κουβαλούν στο κρεβάτι του έναν παράλυτο. Είναι συγγενείς ή φίλοι του. Τον πηγαίνουν στον Χριστό, αλλά το πλήθος είναι τόσο πολύ, που αναγκάζονται να ανεβούν στη σκεπή του σπιτιού, να βγάλουν τα κεραμίδια και με σχοινιά να τον κατεβάσουν μπροστά στον Χριστό που διδάσκει. Η πίστη των συνοδών, αλλά και του αρρώστου, υπερπηδά κάθε εμπόδιο. Ο Χριστός τη θαυμάζει και θεραπεύει τον παραλυτικό, αφού θεωρεί απολύτως απαραίτητο να του δώσει πρώτα άφεση αμαρτιών, υπονοώντας ευθέως ότι η αμαρτία έχει πρωτεύοντα ρόλο στην όλη πορεία φθοράς και εκφυλισμού του ανθρώπου (Κυριακή Β΄ Νηστειών).

«Έχετε πίστιν Θεού», τόνιζε ο Χριστός. Ζητούσε πάντα την πίστη και όπου την εύρισκε, την επαινούσε και την εκθείαζε. Οι απόστολοι κατάλαβαν κάποτε τη μεγάλη της αξία και είπαν στον Χριστό: «Πρόσθες ημίν πίστιν». Ο Χριστός τους βεβαίωσε πως η πίστη μετακινεί ακόμα και βουνά. Υπερνικάει ανυπέρβλητα εμπόδια. «‘‘Εάν έχητε πίστιν ως κόκκον σινάπεως’’, μπορείτε να πείτε σ’ αυτό το βουνό, σήκω και πέσε στη θάλασσα, και θα γίνει. Αρκεί να μην υπάρχει δισταγμός αμφιβολίας και απιστίας». Η πίστη είναι βασική προϋπόθεση για την πνευματική ανόρθωση του ανθρώπου. Η ψυχική και σωματική εξυγίανση θα στηριχτεί πάνω στη ραχοκοκκαλιά της πίστης. «Ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Λουκ. 17, 5. Ματθ. 17, 20. 21, 21. Μαρκ. 11, 22-23. 9, 23).

Εξ ίσου ριζοσπαστικά αποφαίνεται και ο απόστολος Παύλος. Φα-νερώθηκε, λέει, ένας τρόπος δικαίωσης, σωτηρίας, για τους ανθρώπους, που προφητεύεται από τους προφήτες και τον νόμο του Θεού. Πώς γίνεται η δικαίωση αυτή; «Διά πίστεως Ιησού Χριστού εις πάντας και επί πάντας τους πιστεύοντας». Χάρη στην απολυτρωτική σταυρική θυσία του Χριστού, ο Θεός δικαιώνει δωρεάν, χωρίς καμμιά εξαίρεση, «τον εκ πίστεως Ιησού». Κάθε άνθρωπο που έχει μέσα του ως κινητήρια δύναμη την πίστη στον Χριστό. Η σωτηρία πλέον είναι πολύ κοντά μας. «Εγγύς σου το ρήμα εστίν». Είναι κοντά σου ο λόγος, κοντά στο στόμα και στην καρδιά σου. Ποιος λόγος; «Το ρήμα της πίστεως», δηλαδή ο λόγος που πρέπει να πιστέψεις: (α) Αν ομολογήσεις με το στόμα σου «Κύριον Ιησούν», ότι ο Ιησούς είναι ο (ένας και μοναδικός) Κύριος, και (β) αν πιστέψεις στην καρδιά σου ότι ο Θεός τον ανέστησε «εκ νεκρών», θα σωθείς. Με την καρδιά του πιστεύει κανείς και δικαιώνεται, με το στόμα του ομολογεί την πίστη του αυτή και σώζεται. Γι’ αυτό λέγει η Γραφή: Όποιος πιστεύει σ΄αυτόν «ου καταισχυνθήσεται» (Ρωμ. 3, 21-26. 10, 8-11).

Η φροντίδα του άλλου

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Όταν ο Θεός έβγαλε τον λαό του από τη δουλεία της Αιγύπτου, μεσολάβησαν 40 ολόκληρα χρόνια πορείας και περιπλάνησης (λόγω της ανυπακοής τους) στην έρημο, μέχρι να φτάσουν στη γη της Επαγγελίας. Όλα αυτά τα χρόνια ένα τεράστιο πλήθος ανθρώπων (κάπου δύο εκατομμύρια λαός!) τρεφόταν απ’ ευθείας απ’ το χέρι του Θεού. Κάθε μέρα έβρεχε το «μάννα», μια σκόνη σαν χιόνι, απ’ την οποία έφτιαχναν το «ψωμί» τους. Σε ειδικές περιπτώσεις τους έστειλε σύννεφα από ορτύκια για να φάνε κρέας και πήγασε ποταμούς από άνυδρους βράχους για να πιουν. Όλα αυτά όμως κόπηκαν, όταν οι Εβραίοι έφτασαν σε κατοικημένες περιοχές, απ’ όπου μπορούσαν να προμηθεύονται τα απαραίτητα.

Έδειξε με τον τρόπο αυτόν ο Θεός, ότι φροντίζει άμεσα για τις ανάγκες του ανθρώπου, όταν εκείνος δεν έχει καμμιά δυνατότητα να εξασφαλίσει από μόνος του τα προς το ζην. Όταν όμως ο άνθρωπος διαβιώνει σε ανθρώπινη κοινωνία, η ευθύνη αυτή βαραίνει τα μέλη της κοινωνίας αυτής. Γι’ αυτό και μας συνιστά ο Θεός, εμείς, με τις δικές μας δυνάμεις, να φροντίζουμε για τα αναγκαία. Με την εργασία και τη δική μας φροντίδα πρέπει να εξασφαλίζουμε τον επιούσιο. Δεν τον ρίχνει ο Θεός από τον ουρανό. Εκείνος θα φροντίσει μόνο για όσα δεν φτάνει ανθρώπου χέρι να κάνει.

Με την ίδια λογική εμπιστεύεται σε μας και τους φτωχούς συνανθρώπους μας. Εφ’ όσον κάποιοι έχουμε φαγητό και ρούχα, πρέπει να τα μοιραστούμε με όσους δεν έχουν.

Ο Θεός τους φέρνει στην πόρτα μας, όσο βλέπει ότι όλο και κάτι έχουμε εμείς. Όταν σε μας δεν απομένει απολύτως τίποτε, τότε αναλαμβάνει δράση ο Θεός.

Εδώ μπαίνει η δική μας μεγάλη ευθύνη. Ο Θεός μεταθέτει στους δικούς μας ώμους τη φροντίδα για τον κάθε μας συνάνθρωπο. Και ο καθένας μας δίνει εξετάσεις στο κατά πόσο αναλαμβάνει την ευθύνη αυτή ή την αποποιείται με διάφορες εύλογες δικαιολογίες, που όλες μαζί συμποσούνται σε μία: «Δεν έχουμε να δώσουμε»!

Όμως…

Το Θείο εικόνισμα

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο ολόκληρο και ήρθε η στιγμή να βάλει σ’ αυτόν και το θείο του αποτύπωμα, τη θεϊκή του σφραγίδα. Ο κόσμος όλος δεν θα είχε νόημα χωρίς το επιστέγασμα, την κορωνίδα του. Του χρειαζόταν ο μικρός του θεός. Ήταν το σπίτι, αλλά έλειπε ακόμη ο ένοικος. Ο άνθρωπος. Διαφορετικός από τα άλλα δημιουργήματα, προορισμένος να γίνει θεός. «Θεού κτίσμα τυγχάνων και θεός είναι κεκελευσμένος» (αγ. Βασίλειος). Για να πλαστεί ο άνθρωπος, έγινε σύσκεψη. Ο τριαδικός Θεός συνεδρίασε. Τα τρία θεϊκά πρόσωπα συναποφάσισαν ομοφώνως και έπραξαν. Με μία θέληση, μία γνώμη, μία ενέργεια: «Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν».

Γιορτάζοντας την αναστήλωση των εικόνων την Κυριακή της Ορθοδοξίας, ας θυμούμαστε ότι την πρώτη εικόνα του Θεού επί της γης την έχουμε από τα χέρια του Θεού. Το πρώτο θείο εικόνισμα είναι ο άνθρωπος. Αυτή την ένσαρκη εικόνα του Θεού έρχεται και προσλαμβάνει εν συνεχεία ο Χριστός. Και δεν ντρέπεται να διακηρύττει ότι ο ίδιος βρίσκεται όχι μόνο στα ένθεα πρόσωπα των αγίων, για τους ο-ποίους ισχύει ο παύλειος λόγος «ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός», αλλά και στα ντροπιασμένα πρόσωπα των ελαχίστων, όπως ακούσαμε στο ευαγγέλιο της τελικής κρίσης. Ο άνθρωπος, «εικών και δόξα Θεού υπάρχων», δεν χάνει το πολύτιμο αυτό προνόμιο, ακόμα και κατεστραμμένος από την αμαρτία. Πόσο θα ’πρεπε να μην το λησμονούμε ποτέ αυτό!

Ο τσάρος της Ρωσίας Ιβάν Δ΄ ο Τρομερός πήγε κάποτε, την πρώτη εβδομάδα της Σαρακοστής, στην πόλη Πσκωφ. Οι κάτοικοι, για να τον υποδεχτούν, έβαλαν στις πόρτες τους ψωμί και αλάτι, μα οι ίδιοι κρύφτηκαν τρομαγμένοι στα σπίτια τους. Ο κυβερνήτης της πόλης πρόσφερε στον τσάρο ψωμί και αλάτι σ’ ένα δίσκο, μα εκείνος τα έσπρωξε και τα έριξε στη γη. Τότε εμφανίστηκε μπροστά του ο διά Χριστόν σαλός όσιος Νικόλαος, με ποδήρη χιτώνα, δεμένο στη μέση με σχοινί. Χοροπηδούσε γύρω του μ’ ένα μπαστούνι σαν παιδί, φωνάζοντας: «Ιβάνουσκα, Ιβάνουσκα, φάε ψωμί κι αλάτι και όχι ανθρώπινο αίμα». Οι στρατιώτες έτρεξαν να τον πιάσουν, μα εκείνος ξεγλίστρησε και κρύφτηκε. Ο τσάρος ζήτησε να μάθει γι’ αυτόν και θέλησε να τον επισκεφτεί στo φτωχικό του.

Το ανίκητο όπλο

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο εξόριστος άνθρωπος μεταφέρθηκε από την αγαπημένη του πατρίδα, τον Παράδεισο, στη γη της πικρής εξορίας του (Κυριακή της Τυρινής). Αλυσοδεμένος με τον βαρύ των παθών του κλοιό, ρίχτηκε στα κάτεργα χωρίς έλεος, στα βαριά, εξαντλητικά, καταναγκαστικά έργα της αμαρτίας. Η νοσταλγία όμως για την ποθεινή του πατρίδα δεν έσβησε ποτέ, έκαιγε ασίγαστη μέσα του. Υποσχέθηκε στον εαυτό του να μην επιτρέψει συμβιβασμό με την ιδέα της ισόβιας καταδίκης. Έταξε σκοπό του να βρει τρόπο διαφυγής. Μα πώς θα το κατόρθωνε αυτό; Ούτε ο ίδιος δεν ήξερε.

Πίστευε πολύ στο κοφτερό του μυαλό, στην αξιοσύνη του. Ας μπορούσε μόνο να εξασφαλίσει κάποιο μέσο, κάποιο όπλο! Μα όταν μπόρεσε να βρει κάποτε ένα σχοινί για να ξεφύγει απ’ τα τείχη, χιλιάδες σχοινιά βρέθηκαν για να τον δέσουν ξανά. Όταν ξέθαψε μια παλιά σιδερένια λάμα και τροχίζοντάς την κρυφά την έκανε μαχαίρι, χιλιάδες μαχαίρια τον ανάγκασαν να ξανασκύψει. Όταν με τα πολλά κατάφερε να κλέψει το ξίφος του φρουρού του, χιλιάδες σπαθιά απείλησαν να κόψουν τον δικό του λαιμό. Ό,τι κι αν έκανε, ήταν ανώφελο. Άστραφτε από μίσος το βλέμμα του, μα τους ίδιους κεραυνούς μίσους έβλεπε και στα μάτια των άλλων. Κόχλαζε από θυμό η καρδιά του, μα την ίδια πυρωμένη λάβα εκτόξευαν εναντίον του -ίδια καυτά ηφαίστεια- και οι γύρω του. Όσο έβγαζε κακία αυτός, τόσο πλήθαινε η κακία και απέναντί του. Πλήρες αδιέξοδο οι μέθοδοί του!

Θυμήθηκε τότε τη σοφή κουβέντα που έλεγε: Όπως φέρεστε, θα σας φερθούν. «Τω γαρ αυτώ μέτρω, ω μετρείτε, αντιμετρηθήσεται υμίν» (Λουκ. 6, 38). Με το μέτρο που μετράτε, θα μετρηθείτε και σεις. Ό,τι νιώθετε για τους άλλους, θα νιώθουν και κείνοι για σας. Ὅπως κρίνετε, θα κριθείτε. Αν συγχωρήσετε, θα συγχωρηθείτε. Όποιο όπλο χρησιμοποιείτε, θα το χρησιμοποιήσουν και για σας. Πιο απλά: Ό,τι δίνεις, θα πάρεις. Ό,τι κάνεις, θα σου κάνουν. «Μάχαιραν έδωκας, μάχαιραν θα λάβεις». Όποιος «εις αιχμαλωσίαν απάγει», αιχμάλωτος θα καταλήξει κι αυτός. Όποιος σκοτώνει με μαχαίρι, «δει αυτόν εν μαχαίρα αποκτανθήναι» (Αποκ. 13, 10). Όποιος χύνει αίμα ανθρώπου, «αντί του αίματος αυτού εκχυθήσεται». Θα χυθεί και το δικό του αίμα (Γεν. 9, 6). Την πληγή με πληγή την πληρώνεις (Αισχύλος).

Η χειρότερη κόλαση

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Κύριος μόλις έχει συλληφθεί μετά το προδοτικό φίλημα του Ιούδα στον κήπο της Γεθσημανή και εν τω μέσω της νυκτός έχει οδηγηθεί «εις τον οίκον του αρχιερέως». Ο Πέτρος, ακολουθώντας από μακριά, μπαίνει στην αυλή του αρχιερέως και ανακατεύεται με τον όχλο και τους υπηρέτες, που λόγω του ψύχους ανάβουν φωτιά να ζεσταθούν. Εκεί όμως, εντελώς απροσδόκητα, μπρος στις καχύποπτες ερωτήσεις των υπηρετών αρνείται τρεις φορές τον Χριστό. Την τρίτη μάλιστα φορά προσπαθεί με όρκους και αναθέματα να αποσείσει από πάνω του κάθε υποψία για ενδεχόμενη σχέση και γνωριμία του με τον Χριστό. Αμέσως τότε λάλησε ο πετεινός.

Τη στιγμή εκείνη «στραφείς ο Κύριος ενέβλεψε τω Πέτρω». Ενώ βρισκόταν ενώπιον του αρχιερέως, ανακρινόμενος υπό του Συνεδρίου, στρέφεται ελαφρά προς τον Πέτρο. Το βλέμμα του, διατρέχοντας το ανώνυμο πλήθος, αναζητεί μακριά στην αυλή το βλέμμα του Πέτρου. Και το συναντάει. Η θάλασσα του πόνου και της θλίψης που ξεχυνόταν από το βλέμμα του Χριστού, κάνει τον Πέτρο να ανανήψει αυτοστιγμεί.

Ο Χριστός δεν ρίχνει κανένα κεραυνό στον Πέτρο, δεν του επιβάλλει καμμιά τιμωρία για την άρνησή του. Του δείχνει απλώς πόσο πόνεσε. Η χειρότερη κόλαση για τον Πέτρο ήταν το βλέμμα εκείνο του Χριστού. Αποτέλεσμα: «Και εξελθών έξω ο Πέτρος έκλαυσε πικρώς».

Το σκηνικό αντιστρέφεται τώρα. Ο Υιός του ανθρώπου έρχεται «επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής». Συνοδεύεται από όλους τους αγγέλους του και κάθεται «επί θρόνου δόξης αυτού». Τα σύμπαντα τρέμουν. Ο ουρανός και η γη παρέρχονται. «Πάντες ως ιμάτιον παλαιωθήσονται». Πετιούνται σαν ρούχο παλιό και ανακαινίζονται. «Ο πρώτος ουρανός και η πρώτη γη απήλθον». Οι νεκροί ανασταίνονται. Τα πάντα αλλάζουν. Αναλλοίωτος και αιώνιος παραμένει μόνο ο Χριστός, «αεί ων, ωσαύτως ων», «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας», «ο ων και ο ην και ο ερχόμενος».

Μέχρι πότε δεν θα χορηγείται εκ μέρους της Διαρκούς Συνόδου απολυτήριο σε αθωωθέντα από το πρωτοβάθμιο Συνοδικό δικαστήριο ιεροδιάκονο, ενώ τούτο χορηγείται ευκόλως σε άλλους κληρικούς;

άρθρο του Κυριάκου Κυριαζόπουλου
Καθηγητή (επ.) του Εκκλησιαστικού
Δικαίου στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ.
Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω
Θεολόγου

.

Ι. – ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ

Ο Προφήτης Ησαϊας, στο 1ο κεφάλαιο του ομώνυμου βιβλίου (στίχοι 11 – 20), απευθύνει το Λόγο του Θεού στους πιστούς, εφόσον πράγματι πιστεύουν, και της τότε Εκκλησίας της Παλαιάς Διαθήκης και της σημερινής Εκκλησίας της Καινής Διαθήκης ως εξής:

«(…) Τί μοι πλήθος των θυσιών υμών; Λέγει Κύριος. Πλήρης ειμί ολοκαυτωμάτων κριών, και στέαρ αρνών και αίμα ταύρων και τράγων ου βούλομαι, ουδέ αν έρχησθε οφθήναι μοι. Τις γαρ εξεζήτησε ταύτα εκ των χειρών υμών; Πατείν την αυλήν μου ου προσθήσεσθαι. Εάν φέρητε σεμίδαλιν, μάταιον. Θυμίαμα, βδέλυγμά μοι εστι. Τας νουμηνίας υμών και τα σάββατα και ημέραν μεγάλην ουκ ανέχομαι. Νηστείαν και αργίαν και τας νουμηνίας υμών και τας εορτάς υμών μισεί η ψυχή μου. Εγενήθητέ μοι εις πλησμονήν (= σας μπούχτησα), ουκέτι ανήσω τας αμαρτίας υμών. Όταν εκτείνητε τας χείρας υμών προς με, αποστρέψω τους οφθαλμούς μου αφ’ υμών, και εάν πληθύνητε την δέησιν, ουκ εισακούσομαι υμών. Αι γαρ χείρες υμών αίματος πλήρεις. Λούσασθε και καθαροί γίνεσθε, αφέλετε τας πονηρίας από των ψυχών υμών απέναντι των οφθαλμών μου, παύσασθε από των πονηριών υμών. Μάθετε καλόν ποιείν, εκζητήσατε κρίσιν (= να επιδιώκετε τη δικαιοσύνη), ρύσασθε αδικούμενον (γλιτώστε τον αδικημένο), κρίνατε ορφανώ και δικαιώσατε χήραν. Και δεύτε διαλεχθώμεν, λέγει Κύριος. Και εάν ώσιν αι αμαρτίαι υμών ως φοινικούν, ως χιόνα λευκανώ, εάν δε ώσιν ως κόκκινον, ως έριον λευκανώ. Και εάν θέλητε και εισακούσητέ μου, τα αγαθά της γης φάγεσθε. Εάν δε μη θέλητε, μηδέ εισακούσητέ μου, μάχαιρα υμάς κατέδεται. Το γαρ στόμα Κυρίου ελάλησε ταύτα. (…)».

ΙΙ. – ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ένας άγαμος θεολόγος από τη Βόρεια Ελλάδα χειροτονήθηκε Ιεροδιάκονος από Μητροπολίτη Μητρόπολης της Νότιας Ελλάδας στις αρχές του 2020.

Στη συνέχεια ο Μητροπολίτης τούτος υπέγραψε πράξη διορισμού του Ιεροδιακόνου σε οργανική θέση Ναού της Μητρόπολής του και γενικά ακολούθησε τη διαδικασία που απαιτείται για τη μισθοδοσία του Ιεροδιακόνου αυτού, πλην της προωθήσεως της πράξης διορισμού του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Μετά το θέρος του 2020 ο Ιεροδιάκονος παραπέμφθηκε από το Επισκοπικό Δικαστήριο της Μητρόπολης αυτής στο Πρωτοβάθμιο Συνοδικό Δικαστήριο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Οι άσπλαχνοι δίκαιοι

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ἡ στάση τοῦ μεγάλου ἀδελφοῦ (στὴν παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου) ἀποτυπώνει τὴν ψυχικὴ κατάσταση τοῦ «δίκαιου» ἀνθρώπου.

Εἶναι ἀκατανόητη γι’ αὐτὸν ἡ στάση τοῦ πατέρα του καὶ ἐκφράζει τὴν ἀπορία του γι’ αὐτήν, διαμαρτυρόμενος γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ ἀσώτου ἀδελφοῦ του, χωρὶς νὰ ἔχει πληρώσει πρῶτα γιὰ τὶς παραβάσεις του.

Ὑπονοεῖ ὅτι ἐπιθυμία του καὶ εὐχαρίστησή του θὰ ἦταν, ἀντὶ ὁ πατέρας του νὰ ὑποδεχτεῖ μὲ ἀνοιχτὲς ἀγκάλες τὸν ἄσωτο γιό, νὰ τὸν ἔβαζε πρῶτα στὸ ἑδώλιο τοῦ κατηγορουμένου, νὰ τὸν δίκαζε γιὰ τὰ πεπραγ-μένα του καὶ νὰ τὸν τιμωροῦσε μὲ τὴν ἀνάλογη τιμωρία. Νὰ ἐξοφλήσει πρῶτα ὁ ἄσωτος πάντα τὰ ὀφειλόμενα, τὴν πατρικὴ περιουσία ποὺ ξόδεψε στὶς ἀσωτίες του, καὶ μετὰ νὰ ἔχει δικαίωμα νὰ ὀνομαστεῖ ξανὰ γιός του. Νὰ ἀποδοθεῖ δηλαδὴ ἡ αὐτονόητη δικαιοσύνη.

Καμουφλαρισμένη κάτω ἀπὸ τὸ κοινὸ αἴσθημα περὶ δικαίου ἡ στάση τοῦ μεγάλου ἀδελφοῦ, προδίδει στὴν πραγματικότητα μνησικακία, σκληρότητα καὶ πώρωση. Ἡ τοποθέτηση ποὺ θέλει τὸν Θεὸ ἀφεντικό, δικαστή, τιμωρὸ καὶ ὄχι πατέρα, ἀπορρίπτεται χωρὶς δεύτερη κουβέντα ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο.

Ὁ Γάλλος φιλόσοφος Ἀλμπὲρ Καμύ (στὸ βιβλίο του Ὁ ἐπαναστατημένος ἄνθρωπος), ἀναφέρει τὴν προκλητικὴ θέση τοῦ Τερτυλλιανοῦ (παλιοῦ λατίνου ἐκκλησιαστικοῦ συγγραφέα), ὅτι στὸν οὐρανὸ ἡ μεγαλύτερη πηγὴ εὐδαιμονίας γιὰ τοὺς μακάριους ἀνθρώπους θὰ εἶναι τὸ θέαμα τῶν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων ποὺ θὰ σιγοκαίγονται στὴν κόλαση. Καὶ ὅτι παρόμοια εὐδαιμονία ἔνιωθαν οἱ τίμιοι καὶ καλοὶ ἄνθρωποι, ὅταν παρακολουθοῦσαν τὶς δημόσιες ἐκτελέσεις. Φοβερό, ὁ δίκαιος λόγῳ μνησικακίας νὰ αἰσθάνεται μέσα του προκαταβολικὰ ἀπόλαυση ἀπὸ τὴν ὀδύνη ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ νιώσουν οἱ κακοί!

Ἡ μνησικακία αὐτὴ θὰ κάνει τοὺς δίκαιους νὰ διαμαρτυρηθοῦν στὸν Κύριο κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ἐπειδή θὰ κάνει δεκτοὺς στὴ Βασιλεία του καὶ ἀνθρώπους ποὺ κατὰ τὴ γνώμη τους δὲν θά ’πρεπε. Βάζει συγκλονιστικὰ λόγια ὁ Ντοστογιέβσκη στὸ στόμα ἑνὸς μεθυσμένου, τοῦ πατέρα τῆς Σόνιας, ποὺ ἐκμεταλλευόταν τὴν κόρη του σπρώχνοντάς την στὴν πορνεία γιὰ νὰ μεθάει αὐτός: «Δὲν ἀξίζω νὰ μὲ λυπηθοῦν! Ἐμένα πρέπει νὰ μὲ σταυρώσουν, νὰ μὲ καρφώσουν στὸ σταυρὸ κι ὄχι νὰ μὲ λυπηθοῦν! …ἐγὼ μόνος μου θά ’ρθω νὰ μὲ σταυρώσεις, διότι δὲν εἶναι ἡ εὐτυχία ποὺ διψῶ, μὰ ἡ θλίψη καὶ τὰ δάκρυα! …καὶ θὰ μᾶς λυπηθεῖ Ἐκεῖνος, ὅστις ὅλους τοὺς λυπήθηκε καὶ ὅστις ὅλους καὶ ὅλα τὰ καταλάβαινε.

Αὐτὸς ὁ Ἕνας, Αὐτὸς ὁ Κριτὴς θά ’ρθει κείνη τὴν ἡμέρα καὶ θὰ ρωτήσει: «Καὶ ποῦ εἶναι ἡ θυγάτηρ, ἥτις τὸν πατέρα της τὸν ἐπίγειο, τὸν μεθύστακα, τὸν ἀκόλαστο, τὸν λυπήθηκε χωρὶς νὰ φρίξει γιὰ τὴ θηριωδία του;» Καὶ θὰ πεῖ: «Ἔλα! Σὲ συγχώρησα ἤδη μιὰ φορά. Σὲ συγχώρησα… Ἀφίενταί σοι λοιπὸν καὶ τώρα αἱ ἁμαρτίαι σου αἱ πολλαί, ὅτι πολὺ ἠγάπησας…» Καὶ θὰ συγχωρήσει τὴ Σόνια μου, …τὸ ξέρω πὼς θὰ τὴ συγχωρήσει.

…Κι ὅλους θὰ τοὺς δικάσει καὶ θὰ τοὺς συγχωρέσει, καὶ τοὺς καλοὺς καὶ τοὺς κακοὺς καὶ τοὺς σοφοὺς καὶ τοὺς πράους… Κι ὅταν πιὰ θά ’χει τελειώσει μ’ ὅλους, τότε θὰ πεῖ καὶ σὲ μᾶς: «Βγεῖτε», θὰ πεῖ, «καὶ σεῖς! Βγεῖτε, μεθυσμένοι, βγεῖτε, ἀδύναμοι, βγεῖτε, ντροπιασμένοι… Εἶστε γουρούνια! Ἔχετε ζώου μορφὴ καὶ τὴ σφραγίδα του, ὅμως ἐλᾶτε καὶ σεῖς!» Καὶ θὰ εἴπωσιν οἱ σοφοὶ καὶ θὰ εἴπωσιν οἱ σώφρονες: «Κύριε, ἵνα τί προσδέχεσαι αὐτούς;»

Αγάπη κόντρα στην απαξίωση

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ανοίγει το Τριώδιο. Με την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου ξεκινάει ο μεγαλύτερος εορτολογικός κύκλος του χρόνου. Ο κύκλος των κινητών εορτών πριν και μετά το Πάσχα. Ένα ευλογημένο πανέμορφο ταξίδι στους πνευματικούς αγίους τόπους της Εκκλησίας μας. Μια οδοιπορία από την Ιεριχώ στα Ιεροσόλυμα. Από τον τόπο των πα-ών και της αμαρτίας στη χώρα των ζώντων. Από τον Σταυρό στην Ανάσταση. Από τη γη στον ουρανό.

Ακούοντας στην πασίγνωστη παραβολή την απόρριψη του φαρισαίου, αναρωτιέται κανείς: Τί ήταν το τόσο κακό επάνω του, ώστε ο Θεός να αποστρέψει το βλέμμα του από αυτόν; Ήταν γεμάτος αρετές. Και θα ’ταν αδύνατο να μην καυχιέται καθόλου γι’ αυτές. Να μην είναι και λίγο ναρκισσιστής. Αλήθεια, ποιος θα μπορούσε, κρίνοντας ειλικρινά τον εαυτό του, να ισχυρισθεί ότι δεν έχει κάποια δόση απ’ το «καλό» αυτό; Ακόμα κι αν δεν έχει τα χαρίσματα του φαρισαίου;

Μεγάλο κακό η καύχηση, αλλά η συντριπτική πτώση του φαρισαίου άρχισε, όταν στράφηκε προς τον τελώνη. Και είπε τα ανεπίτρεπτα εκείνα λόγια: Δεν είμαι σαν αυτόν εδώ! Από τη στιγμή που όχι απλώς κατέκρινε, αλλά εξουδένωσε, διαπόμπευσε και εξευτέλισε τον αδελφό του. Σε όλα τα πράγματα υπάρχουν διαβαθμίσεις. Και λένε οι άγιοι ότι άλλο πράγμα είναι η καταλαλιά, άλλο η κατάκριση και άλλο η εξουδένωση. Τί σημαίνουν αυτά;

Καταλαλιά είναι να πεις: «Τα μάθατε; Ο τάδε είπε ψέματα, οργίστηκε, πόρνευσε» κ. λ. π., έκανε τέλος πάντων οποιαδήποτε αμαρτία. Μιλώντας με εμπάθεια εναντίον κάποιου, λέγοντας με ευχαρίστηση τα αμαρτήματά του, καταλαλείς.

Κατάκριση είναι να προχωρήσεις ένα βήμα παραπέρα. Να πεις: «Ο τάδε είναι ψεύτης, οργίλος, πόρνος» κ. λ. π. Είναι εντελώς διαφορετικό να λες, ότι κάποιος είπε ψέματα ή οργίστηκε, και άλλο να λες ότι είναι ψεύτης ή οργίλος. Και από μία του πράξη να βγάζεις συμπέρασμα για όλη του τη ζωή, για όλη του την εσωτερική διάθεση.

Εξουδένωση τώρα είναι ένα ακόμα βήμα παραπέρα. Να εκμηδενίσεις, να εξευτελίσεις, να αποστραφείς, να σιχαθείς τον άλλον σαν κάτι αηδιαστικό. Η εξουδένωση είναι πολύ χειρότερη και πολύ καταστρεπτικότερη από την κατάκριση. Αυτό σημαίνει έλλειψη αγάπης. Η αγάπη καλύπτει πλήθος αμαρτιών. Δεν σκέφτεται το κακό, όλα τα σκεπάζει (Α’ Πετρ. 4, 8. Α΄ Κορ. 13, 5-7).

Δεν βλέπουν οι άγιοι τα αμαρτήματα; Και όμως τα σκεπάζουν. Μισεί την αμαρτία κανείς περισσότερο απ’ τους αγίους; Και όμως οι άγιοι «ου μισούσι τον αμαρτάνοντα». Δεν τον κατακρίνουν, δεν τον αποστρέφονται, αλλά συμπάσχουν, νουθετούν, παρηγορούν, τον θεραπεύουν σαν μέλος που ασθενεί, κάνουν τα πάντα για να τον σώσουν. Ποτέ δεν τον απαξιώνουν.

Πριν βάλεις στον Θεό τις φωνές…

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο αββάς Μωυσής ρώτησε κάποτε έναν νεότερο μοναχό, τον Ζαχαρία: Πες μου, τί να κάνω για να σωθώ; Ο Ζαχαρίας τότε έπεσε στα πόδια του και του λέει: Εσύ ρωτάς εμένα, πάτερ; Και του απαντάει ο γέροντας: Πίστεψέ με, παιδί μου Ζαχαρία, είδα το Άγιο Πνεύμα να κατεβαίνει πάνω σου και γι’ αυτό αναγκάζομαι να σε ρωτήσω. Τότε ο Ζαχαρίας πήρε το κουκούλι (το σκουφί) από το κεφάλι του, το έριξε στα πόδια του και το καταπάτησε. Αν δεν τσαλαπατηθεί έτσι ο άνθρωπος, είπε, δεν μπορεί να γίνει αληθινός μοναχός (από το Γεροντικό).

Ένα τέτοιο τσαλαπάτημα κάνει και ο Χριστός σε μια δυστυχισμένη μάνα, τη Χαναναία, που τον παρακαλεί να θεραπεύσει τη δαιμονισμένη της κόρη (Κυριακή ΙΖ΄ Ματθαίου). Το κάνει βέβαια επίτηδες. Για να τη δοξάσει και να την κάνει πρότυπο για όλους μας. Στην αρχή δείχνει αδιαφορία στις ικεσίες της. Μετά της λέει ότι δεν θα πάρει το ψωμί απ’ τα παιδιά του να το ρίξει στα σκυλιά. Παιδιά του ήταν οι Ισραηλίτες και σκυλιά οι ειδωλολάτρες. Όμως η Χαναναία δεν αντιδρά θιγμένη. Δέχεται την ταπείνωση. Αρπάζεται από τα λόγια του Χριστού και λέει: Δεν αρνούμαι ότι είμαι ένα σκυλάκι. Αποδέχομαι την «προσβολή». Δος μου λοιπόν αυτό που μου αναλογεί. «Την τροφήν του κυνός». Δεν ζητώ τίποτε παραπάνω. Σκυλί με ονόμασες, δος μου το ψίχουλο. Αφού και τα σκυλάκια τρώνε από τα ψίχουλα που πέφτουν απ’ το τραπέζι των κυρίων τους. Με ονομάζεις σκυλί; Τότε είσαι ο Κύριός μου. Το όχι λοιπόν του Χριστού γίνεται ναι για τη γυναίκα. Χωρίς να κατηγορεί ή να αυθαδιάζει, επιμένει και περιμένει τη σωτηρία.

Αν δεν γνωρίζουμε καλά, όπως η Χαναναία, τη θέση μας έναντι του Θεού, κινδυνεύουμε να χάσουμε την ισορροπία. Να γίνουμε θρασείς. Απαιτητές. Υπερήφανοι. Θα νομίζουμε τότε ότι ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Ότι εμείς παραγγέλλουμε και ο Θεός είναι το γκαρσόνι που τρέχει να μας εξυπηρετήσει. Κι αν δεν κάνει σωστά την παραγγελία μας, του βάζουμε και τις φωνές.

Πήγε κάποτε στον προφήτη Ελισαίο με μεγαλόπρεπη πομπή, ιππικό και άρματα ο αρχιστράτηγος της Συρίας Νεεμάν. Ήταν λεπρός και ζητούσε να θεραπευτεί. Ο Ελισαίος, χωρίς να τον δεχτεί σε άμεση ακρόαση, του μήνυσε με αγγελιοφόρο να πάει να λουστεί στον Ιορδάνη εφτά φορές και θα γίνει καλά. Ο Νεεμάν όμως θίχτηκε που δεν τον δέχτηκε προσωπικά ο προφήτης. Θύμωσε. Τα ήθελε όλα με τον δικό του τρόπο. Έπρεπε να βγει να με συναντήσει, να σταθεί μπροστά μου και να επικαλεστεί τον Θεό του, να βάλει το χέρι του επάνω μου και να μα-ζέψει τη λέπρα μου. Έχει η πατρίδα μου καλύτερα ποτάμια απ’ τον Ιορδάνη, είπε. Και γύρισε να φύγει. Οι υπηρέτες του όμως κατάφεραν να τον καλμάρουν. Είναι τόσο απλό αυτό που ζήτησε ο προφήτης! του είπαν. Αν σου ζητούσε κάτι πιο δύσκολο, δεν θα το έκανες; Ο Νεεμάν λούστηκε τελικά στον Ιορδάνη και θεραπεύτηκε. Η σάρκα του έγινε απαλή σαν του μικρού παιδιού (Δ΄ Βασ. κεφ. 5).

Από τελώνης απόστολος

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ο Χριστός είπε κάποτε, ότι είναι ευκολότερο να περάσει η καμήλα από την τρύπα της βελόνας, παρά να μπει ο πλούσιος στη Βασιλεία του Θεού. Συμπλήρωσε όμως, ότι και αυτά ακόμα που φαίνονται ανθρωπίνως αδύνατα, με τη χάρη του Θεού γίνονται κατορθωτά. (Λουκ.18, 24-27).

Έτσι ο ίδιος ο Χριστός βεβαιώνει μετά από λίγο ότι ο αρχιτελώνης Ζακχαίος, που είχε πλουτίσει από την αδικία, σώθηκε. «Σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο» (Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά).

Μια ματιά, ένας λόγος του Χριστού έκανε τον μέχρι τότε εκμεταλλευτή και άδικο Ζακχαίο να καταλάβει, ότι ο αληθινός πλούτος, ο μεγαλύτερος θησαυρός, ο πολύτιμος μαργαρίτης, «το όντως εφετόν», είναι μόνο ο Χριστός. Και αμέσως μοίρασε τη μισή περιουσία του στους φτωχούς, με την άλλη μισή διόρθωσε τις αδικίες του αποδίδοντας τετραπλά σε όσους αδίκησε και εν συνεχεία έγινε και αυτός απόστολος του Χριστού.

Η συνάντηση του Ζακχαίου με τον Χριστό ήταν καίριας σημασίας. Άλλαξε τη ζωή του εντελώς. Λένε όμως μερικοί: Τί μπορεί να είχαν καταλάβει για τον Χριστό οι απόστολοι από την πρώτη τους συνάντηση μαζί του, αφού τους βλέπουμε πολλές φορές αργότερα να είναι κατώτεροι των περιστάσεων; Να τον αρνούνται στον καιρό του πάθους του; Ή να επιζητούν αξιώματα, νομίζοντας επίγεια τη βασιλεία του;

Δεν ήξεραν άραγε τί τους γίνεται; Αντιθέτως! Ο Ζακχαίος και οι απόστολοι κατάλαβαν από την αρχή ότι βρήκαν τον Μεσσία, «ον έγραψε Μωυσής» (Ἰω. 1, 46). Ότι ακολουθούσαν όχι τυχοδιωκτικά έναν απλό περαστικό που βρέθηκε τυχαία στον δρόμο τους, αλλά τον Υιό «του Θεού του ζώντος»που τους επέλεξε προσεκτικά (Ματθ. 16, 16). Σε όλους όμως ανεξαιρέτως η αποκάλυψη δόθηκε σταδιακά.

Η θεογνωσία και η πίστη τους αυξάνονταν προοδευτικά. Κύριε, «πρόσθες ημίν πίστιν», έλεγαν (Λουκ. 17, 5). Είχαν την καλή πρόθεση, αλλά δεν μπορούσαν τα πάντα εξ αρχής. «Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής» (Ματθ. 26, 41).Τους έπαιρνε κι αυτούς η κάτω βόλτα. Είχαν και τις μαύρες τους. Πόσες φορές ο Χριστός τους «μάλωνε»! «Ούπω νοείτε ουδέ συνίετε»; (Μάρκ. 8, 17).

Το προοίμιο του Συντάγματος και η Ελληνορθόδοξη ταυτότητα του λαού μας

.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Η Ελληνική Επανάσταση ήταν μία Πανελλήνια εξέγερση κατά του Οθωμανικού ζυγού. Ο χαρακτήρας της Επαναστάσεως ήταν εθνικός και απελευθερωτικός με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ορθοδόξων κληρικών.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στην Προκήρυξη της 24.2.1821 από το Ιάσιον της Μολδοβλαχίας καλεί τους Έλληνες να αγωνισθούν με το σύνθημα: Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Στη συνέχεια ζητεί να υψώσουν τη σημαία του Σταυρού.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μιλώντας στους μαθητές στις 8.11.1838, είπε: ”Όταν επιάσαμε τα άρματα πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος”.

Ο Σαμιώτης ποιητής και αγωνιστής Γεώργιος Κλεάνθης έγραψε τους περίφημους στίχους: ”Για του Χριστού την Πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν”.

Η Α΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822) θέτει στο Προοίμιο του Συντάγματος την επίκληση στην Αγία Τριάδα.

Ας θυμηθούμε τη Διακήρυξη της Επιδαύρου της 1ης Ιανουαρίου 1822, η οποία προτάσσεται στο πρώτο Σύνταγμα των Ελλήνων, το γνωστό ως Προσωρινόν Πολίτευμα της Επιδαύρου :

Κρατάμε τις αποστάσεις

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Δέκα λεπροί συνάντησαν τον Χριστό και παρακάλεσαν για τη θεραπεία τους. Ο Χριστός τους είπε να πάνε να δείξουν τον εαυτό τους στους ιερείς, που ήταν εντεταλμένοι από τον μωσαϊκό νόμο να εκδίδουν το σχετικό πιστοποιητικό υγείας.

Οι λεπροί υπάκουσαν και καθ’ οδόν είδαν ότι είχαν θεραπευτεί. Ένας μόνο όμως τότε, και μάλιστα όχι Ιουδαίος, αλλά Σαμαρείτης, γύρισε και ευχαρίστησε τον Χριστό (Κυριακή ΙΒ΄ Λουκά).

Αξιοπρόσεκτο είναι ότι, όταν πρωτοείδαν τον Χριστό οι λεπροί, δεν πήγαν πολύ κοντά του. «Έστησαν πόρρωθεν». Του φώναξαν από μακριά. Ήταν απαγορευμένο, λόγω της λέπρας, να πλησιάζουν ανθρώπους και οι ίδιοι το σεβόντουσαν αυτό, όσο κι αν ήταν σκληρό γι’ αυτούς, για να μη βάζουν σε κίνδυνο τους συνανθρώπους τους. Ήταν απόβλητοι από την ανθρώπινη κοινωνία. Είχαν πλήρη συναίσθηση της θέσης τους.

Σήμερα η λέπρα έπαψε να αποτελεί πληγή, είναι θεραπεύσιμη. Όμως νοσεί η ψυχή όλων μας ανεξαιρέτως από τη λέπρα της αμαρτίας. Συνεπώς τον Χριστό πρέπει να τον πλησιάζουμε με συναίσθηση της απόστασης που υπάρχει ανάμεσά μας. Ο Χριστός ομοιώθηκε «κατά πάντα» με μας, μας έκανε αδελφούς του, αλλά δεν παύει να είναι και τελείως διαφορετικός από μας. Προσέλαβε τα πάντα από μας, αλλά όχι την αμαρτία.

Μη μας παραξενεύει το ότι ο Θεός τον έστειλε σε μας «εν ομοιώματι σαρκός αμαρτίας»,με σάρκα δηλαδή που έμοιαζε μόνο, χωρίς να είναι και πραγματικά, σάρκα αμαρτίας.Αυτό έγινε μόνο για να φανεί στα μάτια των ανθρώπων ως αμαρτωλός και να λογισθεί «μετά ανόμων», χωρίς να είναι όμως πραγματικά αμαρτωλός και άνομος. Για χάρη μας ο Θεός τον έκανε «αμαρτία»,θέλησε να φανεί ως αμαρτία και κατάρα ο Υιός του, ενώ είναι αναμάρτητος. Ώστε να καταδικαστεί και να θανατωθεί ως αμαρτωλός και έτσι, λόγω της αδικίας αυτής, να χάσει ο διάβολος και η αμαρτία κάθε δικαίωμα πάνω στον άνθρωπο (Ρωμ. 8, 3. Β΄ Κορ. 5, 21. Γαλ. 3, 13).