«This isn’t about Iran… It’s about China»

.

Kώστας Μελάς

Η πρώτη αντίδραση της Κίνας, μετά τα πρόσφατα γεγονότα στο Ιράκ, ήταν να καλέσει τις δύο χώρες, ΗΠΑ και Ιράν, σε αυτοσυγκράτηση. Αναμενόμενη διπλωματική κίνηση, η οποία όμως εκφράζει με κάποιο τρόπο την πραγματική βούληση τη δεδομένη συγκυρία της κινεζικής ηγεσίας.

Στην παρούσα χρονική περίοδο, όπου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο σχεδιασμός της οικονομικής εξάπλωσης της «γαλάζιας αυτοκρατορίας», μέσω της κατασκευής του Δρόμου του Μεταξιού, η ανάγκη ύπαρξης σταθερότητας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και κυρίως στην περιοχή γύρω από τον Κόλπο του Ομάν, είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Ενέργειες που θέτουν σε κίνηση αποσταθεροποιητικές δυνάμεις και οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο το σχεδιασμό και αυξάνουν την αβεβαιότητα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για την κινεζική ηγεσία. Είτε αυτές είναι δυνάμεις προερχόμενες από το εξωτερικό είτε εγχώριες που αντιδρούν στη συνέχιση του σχεδιασμού (δες τις αντιδράσεις στο Βελουχιστάν από ισχυρές τοπικές ισλαμικές δυνάμεις).

Η σταθερότητα του καθεστώτος του Ιράν είναι ακόμη περισσότερο αναγκαία για την Κίνα: αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή πετρελαίου (περίπου το 1/3 της παραγόμενης ποσότητας του ιρανικού πετρελαίου πωλείται στην Κίνα) και επίσης αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας στην περιοχή.

Εκτός όμως από αυτά, η γεωγραφική θέση του Ιράν αποτελεί το κλειδί για την ολοκλήρωση του Δρόμου του Μεταξιού, δεδομένου ότι ο Κόλπος του Ομάν αποτελεί το σημείο κλειδί για την πρόσβαση σε περιοχές πλούσιες σε ενεργειακούς πόρους μέσω του Ινδικού Ωκεανού, αλλά και τη σύνδεση με τις εσωτερικές περιοχές της Ευρασίας.

Μέχρι σήμερα, η Κίνα έχει προσπαθήσει να διατηρήσει εξισορροπημένη σχέση μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας υψώνοντας έναν τοίχο προστασίας μεταξύ των δύο κρατών. Το Ιράν, όμως, καταλαμβάνει σημαντικότερη θέση στην κινεζική στρατηγική δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία και τα υπόλοιπα μικρότερα κράτη του Κόλπου βρίσκονται κάτω από την αμυντική ομπρέλα των ΗΠΑ και φιλοξενούν στο έδαφός τους αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις.

Η αποσταθεροποίηση του καθεστώτος του Ιράν θα αποτελούσε μεγάλο πλήγμα για τα κινεζικά συμφέροντα και στην προσπάθεια που καταβάλλει, τώρα, η Κίνα για τη δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου.

Επομένως η σύγκρουση ΗΠΑ-Ιράν είναι στην πραγματικότητα κάτι ευρύτερο και αφορά πρωτίστως την Κίνα. Όπως έγραψε ο Robert Kaplan «This isn’t about Iran. It’s about China», (NY Times, 26 Ιουνίου 2019).

Η Κίνα είναι ένας καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου και οι μισές ποσότητες προέρχονται από την περιοχή του περσικού κόλπου. Το αμερικανικό ναυτικό διατηρεί τον έλεγχο των θαλασσίων οδών του εμπορίου. Ο φόβος της Κίνας είναι ο ακόλουθος: δεδομένου ότι η Δυτική πλευρά του Περσικού και του κόλπου του Ομάν βρίσκεται στα χέρια των Αμερικανών (μέσω της Σαουδικής Αραβίας και των υπολοίπων μικρότερων κρατών), η Κίνα χρειάζεται οπωσδήποτε τον έλεγχο της ανατολικής πλευράς για να αποφύγει το ολοκληρωτικό κλείσιμο του κόλπου από το αμερικανικό ναυτικό.

Ο Κόλπος του Ομάν δεν χωρίζει μόνο το Ομάν και Ιράν, αλλά επίσης Ομάν και Πακιστάν. Στη νοτιοδυτική γωνία του Πακιστάν, κοντά στα σύνορα με το Ιράν, η Κίνα έχει κατασκευάσει στο λιμάνι του Gwadar, υποδομές για αποθήκευση και μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων. Από εδώ είναι σε θέση να ελέγχει τις θαλάσσιες μεταφορές διαμέσου των Στενών του Hormuz. Στην ουσία η Κίνα βρίσκεται στην περιοχή και διαθέτει και ναυτική βάση κοντά στα ιρανικά σύνορα. Το λιμάνι του Gwadar αποτελεί σημείο κλειδί για το θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού. Η μεγαλύτερη σύσφιξη των δεσμών Ιράν και Κίνας θα είναι ίσως η πιθανότερη μελλοντική εξέλιξη.

Πηγή: Geoeurope

.