Το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843

.

Η παραχώρηση συντάγματος και η εκδίωξη των Βαυαρών ήταν τα αιτήματα των πολιτικοκοινωνικών δυνάμεων που συσπειρώθηκαν στην αντιπολίτευση, στην οποία από τις αρχές του 1843 μετείχε η πλειονότητα των σημαντικότερων πολιτικών προσωπικοτήτων και των τριών κομμάτων.

Και στην περίπτωση αυτή εφαρμόστηκε ο συνωμοτικός τρόπος δράσης, δηλαδή μια μορφή αντιπολίτευσης οικεία στην εσωτερική πολιτική ζωή τόσο στα χρόνια της Επανάστασης και της διακυβέρνησης από τον Καποδίστρια όσο και μετά την εγκαθίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού βασιλείου.

Αποτέλεσμα της συνωμοτικής αυτής δράσης υπήρξε το Κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, το οποίο επέφερε πολιτειακή αλλαγή στην κατεύθυνση της συνταγματικής μοναρχίας. Οι πολιτικοί οργανωτές του κινήματος (Α. Μεταξάς, Αν. Λόντος, Κ. Ζωγράφος, Μ. Σούτσος, Ρ. Παλαμήδης) είχαν από τον Αύγουστο προσεταιριστεί αξιωματικούς που κατείχαν σημαντικές θέσεις στο στρατιωτικό μηχανισμό.

H συμμετοχή τους συνεπώς κατά την εκδήλωση του κινήματος κρινόταν απαραίτητη για την επιτυχία του. Oι συνταγματάρχες Καλλέργης (διοικητής ιππικού Αθηνών), Σκαρβέλης (διοικητής πεζικού Αθηνών) και Σπυρομήλιος (διοικητής Σχολής Ευελπίδων) ήταν εκείνοι που, σύμφωνα με το σχέδιο, θα στασίαζαν την καθορισμένη ημερομηνία, θέτοντας το Παλάτι προ τετελεσμένων γεγονότων.

Η αρχική ημερομηνία εκδήλωσης του κινήματος είχε ορισθεί να είναι η 25η Μαρτίου 1844, ώστε να συμπίπτει με τον εορτασμό της Επανάστασης. Έτσι, θα εμπεδωνόταν και συμβολικά ότι το κίνημα συνιστούσε συνέχεια και ολοκλήρωση της Επανάστασης.

Ωστόσο, η μη τήρηση από όλους αυστηρών συνωμοτικών κανόνων -ο ενθουσιώδης Μακρυγιάννης διέδωσε το μυστικό σε πολλούς- επέσπευσε την εκδήλωση του κινήματος για τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1843. Τελικά, τη νύχτα της 2ας Σεπτεμβρίου και ενώ τα ονόματα των κινηματιών είχαν μαθευτεί και μικροσυμπλοκές σημειώνονταν έξω από το σπίτι του Μακρυγιάννη, ο Δ. Καλέργης δρώντας αυτοβούλως κατευθύνθηκε στους στρατώνες, ξεσήκωσε τους άντρες του και τους οδήγησε έξω από τα ανάκτορα.

Την ίδια στιγμή έδωσε εντολή και άνοιξαν οι φυλακές του Μεντρεσέ. Με τον Καλλέργη ενώθηκε και ο λοχαγός του πυροβολικού Σχινάς παρότι είχε εντολή να καταστείλει το κίνημα. Κάτω από την πίεση αυτή ο Όθωνας δέχθηκε τα αιτήματα, που προηγουμένως είχαν ήδη λάβει και την τυπική έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Μετά την εξέλιξη αυτή οι στρατιώτες αποχώρησαν τα ξημερώματα της 3ης Σεπτεμβρίου από τα ανάκτορα και επέστρεψαν στους στρατώνες, ζητωκραυγάζοντας -σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής- υπέρ του συνταγματικού πλέον βασιλιά.

Πηγή: ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Εικόνα: «Η Νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843» Πίνακας άγνωστου ζωγράφου. Στο κέντρο διακρίνεται ο Δημήτριος Καλλέργης έφιππος, ενώ από ένα παράθυρο των ανακτόρων προβάλλουν ο Όθωνας ντυμένος με ελληνική στολή και η Αμαλία.(Συλλογή Λ. Ευταξία)  Αθήνα από: wikipedia