Άρειος Πάγος Νομική Διάταξις της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος

Έδρα Σάλωνα (Άμφισσα)

Ημερομηνία ίδρυσης 20 Νοεμβρίου 1821

Στις 15 Νοεμβρίου 1821, (λίγες ημέρες μετά την απόφαση της συνέλευσης του Μεσολογγίου για σύσταση του Οργανισμού της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο) ξεκίνησαν οι εργασίες ανάλογης συνέλευσης στα Σάλωνα (Άμφισσα).

Στην πόλη,συγκεντρώθηκαν αντιπρόσωποι της ανατολικής Στερεάς αλλά και από περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου, καθώς και Σουλιώτες –που είχαν παρευρεθεί και στην ανάλογη συνέλευση του Μεσολογγίου.

Στις εργασίες της συνέλευσης έλαβαν μέρος 73 εκπρόσωποι από τους χώρους των στρατιωτικών (Οδυσσέας Ανδρούτσος, Πανουργιάς Πανουργιάς κ.ά) του κλήρου (Ταλαντίου Νεόφυτος, Λιδορικίου Ιωάννίκιος, Άνθιμος Γαζής), και αρκετοί λόγιοι όπως ο Γεώργιος Αινιάν, ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, ο Ιωάννης Σκανδαλίδης, Δρόσος Μανσόλας κ.ά. με προεξάρχοντα το φαναριώτη Φιλικό Θεόδωρο Νέγρη, άτομο με ικανότητες και επιδιώξεις ανάλογες με εκείνες του Μαυροκορδάτου.

Ο Νέγρης ηγεμόνευσε στις διαδικασίες της συνέλευσης, όντας οσυντάκτης της Νομικής Διατάξεως της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, ενός διοικητικού νόμου τον οποίο ενέκριναν χωρίς αντιρρήσεις οι αντιπρόσωποι. Ο Οργανισμός προέβλεπε τη σύσταση δεκατετραμελούς Γερουσίας του Αρείου Πάγου,που θα ασκούσε τη διοίκηση και την πολιτική εξουσία στην περιφέρεια της ανατολικής Στερεάς. Η Γερουσία μπορούσε να συνάπτει ειρήνη και πόλεμο, να υπογράφει συνθήκες, να κόβει νόμισμα και να διαχειρίζεται θέματα ευταξίας, επιμελητείας και φορολογίας:

Τα μέλη της Γερουσίας (Αρείου Πάγου) ήταν:

•Γεώργιος Αινιάν (Πατρατζίκι)
•Άνθιμος Γαζής (Θεσσαλία)
•Ιωάννης Ειρηναίος (Αθήνα)
•Κων/νος Ιωάννου (Εύριπος)
•Βασιλάκης Κάλκος (Λιβαδειά)
•Νεόφυτος, Ταλαντίου
•Παναγιώτης Κονδύλης (Λιδορίκι – Μαλανδρίνο)
•Ρήγας παππά Κοντορήγας (Σάλωνα)
•Δρόσος Μανσόλας (Θεσσαλία)
•Θεόδωρος Νέγρης (Λαμίας)
•Κων/νος Σακελίων – επίτροπος Θεοχάρη Κεφαλά ( Άγραφα)
•Πανούσης Σαμποντζής (Θήβα)
•Ιωάννης Σκανδαλίδης (Μακεδονία)
•Ιωάννης Φίλωνος (Λιβαδειά)

.

Σφραγίδες Ελευθερίας, ΙΕΕΕ, Αθήνα, 1983

 

.

Τέλος η περιοχή της Ανατολικής Στερεάς διαιρέθηκε σε επαρχίες υπό την ηγεσία ενός καπετάνιου, εκλεγμένου από τοπικούς οπλαρχηγούς Οι καπετάνιοι-αρματολοί είχαν μεγάλη δύναμη, όπως είδαμε, από την προεπαναστατική περίοδο και θέσπιση στρατιωτικών διοικητών καταδείκνυε τη δυνατότητά τους να διατηρούν την προεπαναστατική τους ισχύ.

Η Νομική Διάταξις κρίθηκε με αυστηρότητα και αρνητικά από συγχρόνους και μεταγενέστερους ιστορικούς και νομικούς Ο Νέγρης κατηγορήθηκε ότι κατέθεσε, όπως σημειώνει ο Finley,προς ψήφιση ένα “ένα σχολαστικό δημιούργημα, ακατάλληλον δια την πνευματικήν κατάστασιν του λαού […] και δια τας επείγουσας ανάγκας της στιγμής.” Κάτι το οποίο δεν έκανε ο ομόλογός του στη Δυτική Στερεά, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.

Πέραν τούτων, πάντως ο Οργανισμός της Ανατολικής Στερεάς,ανώτατο πολιτικό και διοικητικό όργανο της περιοχής υπήρξε η δεύτερη συντονισμένη απόπειρα -μετά από εκείνη του Μαυροκορδάτουστο Μεσολόγγι- αμφισβήτησης του Υψηλάντη, ο οποίος επιδίωκε νατου δοθεί αυτοδικαίως η ηγεσία της Επανάστασης.

Βιβλιογραφία

•Αγ. Αγαπητός. Οι Ένδοξοι Έλληνες…, Πάτρα 1877,, σ. 219
•Απόστολος Δασκαλάκης,Οι Τοπικοί Οργανισμοί της Ελληνικής Επαναστάσεως και το Πολίτευμα της Επιδαύρου,
Αθήνα 1966, σσ. 65-80.
•Γεώργιος Δημακόπουλος,Η Διοικητική Οργάνωσις της Ελληνικής Πολιτείας, 1727-1833
•Συμβολή εις την ιστορίαν της ελληνικής διοικήσεως, Αθήνα 1970.
• Νικόλαος Δραγούμης, Αναμνήσεις, τόμος Α’, [Ερμής] Αθήνα 1973, σ. 29
•Μαμουκας,Τα κατά την Αναγέννησιν της Ελλάδος…,τόμος Α’, Πειραιάς 1839, σ. 83
•Αναστάσιος Ορλάνδος,Ναυτικα,τόμος Α’, Αθήνα, 1869, σ.210
•Στέφανος Παπαγεωργίου,Από το Γένος στο Έθνος…,[Παπαζήσης] Αθήνα, 2005, σσ. 132-134.
•Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, τόμος Ε’, σ. 782
•Σπυρίδων Τρικούπης,Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,τόμος Α’, Λονδίνο αωζ’, σ. 219
•Ιωάννης Φιλήμων,Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως,τόμος Α’, Αθήνα 1859-61, σ. 337.

Συντάκτης Στέφανος Παπαγεωργίου
.

Πηγή: ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ (αρχείο μορφής .pdf)