ΟΙ ΘΡΑΚΕΣ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ (μέρος Α’)

Χάρτης της Θράκης Φωτογραφία από:www.biblicalstudies.ru/Maps/Thracia

ΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΝ ΑΣΙΑΝ ΘΡΑΚΕΣ

.

 «Οι Θράκες ου μόνον Ευρωπαίοι,

αλλά και Ασιανοί

(Άρριαν. Νικομ. 37)

.

Είπομεν ήδη προηγουμένως, οτι την χώραν ταύτην απ’ αρχαιοτάτων χρόνων, δηλαδή πολύ προ των Τρωικών, άλλα και μετά ταύτα, την είχον καταλάβει διάφορα Θρακικά έθνη, οι Μυσοί, Φρύγες, Θυνοί, Βιθυνοί, Μαιδοθινοί, Βέβρυκες, Μαριανδυνοί, Μύγδονες, Παίονες, Δρύωπες, Δόλωνες, Τρήρες και άλλα Θρακικά φυλά.

Κατοικούσαν δε τα έθνη ταύτα γενικώς εις την χώραν, ήτις περιλαμβάνεται μεταξύ του Αιγαίου πελάγους, Ελλησπόντου, Προποντίδος, Βοσπόρου, Ευξείνου Πόντου μέχρι των εκβολών του Σαγγαρίου και έφτανε προς νότον μέχρι της Ιωνίας και της Λυδίας. Περιελάμβανε δηλαδή γενικώς την Βιθυνίαν, την Μυσίαν, Φρυγίαν και Λυδίαν. Όταν όμως αργότερον, κατά τους κυρίως ιστορικούς χρόνους, ελέγετο ειδικώς «ή εν Άσία Θράκη», εσήμαινε μόνον το τμήμα, το περιλαμβανόμενον μεταξύ του στόματος του Βοσπόρου ή του Πόντου και της Ποντοηρακλείας.

Ή χώρα αυτή είνε από τας ευφορωτέρας του κόσμου.

Ό Όμηρος θαυμάζει τον πλούτον της και αποκαλεί αυτήν εριβώλακα (γονιμωτάτην), ερατεινήν (χαριτωμένην) και αμπελόεσσαν.

Ό δε ποιητής Απολλώνιος λέγει, ότι είνε εξαιρετικώς πολύκαρπος και υπό τους πόδας των ευτυχών κατοίκων της ή γη φύει αυτομάτως τα άνθη της τρυφεράς χλόης.

Δένδρεα μεν καρπόν χέον άσπετον, άμφι δε ποσσίν

αυτόματη φυε γαία τερείνης άνθεα πόης.

Ό Απολλώνιος επίσης χαρακτηρίζει ως εύκαρπον την χώραν των Μαριανδυνών ανδρών, ο δε Ευριπίδης την των Φρυγών586.

Ό Ξενοφών κατά την κατάβασιν των μυρίων διήλθε δια της Βιθυνίας και έμεινε κατάπληκτος από την αφθονίαν και την ποικιλίαν των προϊόντων της και λέγει, ότι ή χώρα είνε μεγάλη, ωραία και ότι υπάρχουν εις αυτήν πολλαί κώμαι και καλώς κατοικημέναι, διότι η γη παράγει κριθάς, σιτάρια, όλα τα όσπρια, μελίνην, σησάμια, αρκετά σύκα και πολλάς σταφυλάς, γλυκόν οίνον και όλα εν γένει τα προϊόντα έκτος της έλαίας587.

Όσον άφορα την ελαίαν, βεβαίως δεν εκαλλιεργείτο τότε, αφού το λέγει ό παρατηρητικώτατος και ειδικώτατος περί τα τοιαύτα Ξενοφών, κατόπιν όμως ή παραλία της Προποντίδος και του Αιγαίου έγινε κατάφυτος από εξαίρετους ελαιώνας.

Είχε δε ή χώρα αυτή κατά την αρχαιότητα και μεταλλεία χρυσού, διότι ό βασιλεύς της Τροίας Πρίαμος είχεν ως πηγήν του θαυμάσιου πλούτου του τα εν Άστύροις πέριξ της πόλεως Αβύδου μεταλλεία χρυσού, των οποίων τα ίχνη εσώζοντο μέχρι των Ρωμαϊκών χρόνων637.

Ή χώρα αυτή ήτο επίσης περιώνυμος δια την μεγάλην και ποικίλην κτηνοτροφίαν της.

Δια την τοπογραφικήν και εθνολογικήν περιγραφήν της χώρας ελάβομεν προ πάντων υπ’ όψιν τον Στράβωνα, όστις ως καταγόμενος εξ Αμασείας του Πόντου εσπούδασεν αυτήν λεπτομερέστατα και κάλλιστα, την περιγράφει δε με θαυμαστήν επιμέλειαν και ακρίβειαν.

Εν γενικαίς γραμμαίς από τους μετοικήσαντας εις την ΒΔ Μικράν Άσίαν Θράκας οι αρχαιότεροι είνε οι Φρύγες, οι Μυσοί οι Βέβρυκες και οι Μαριανδυνοί. Τελευταίοι ήλθον οί Θυνοί και Βιθυνοί, οίτινες απώθησαν προς το εσωτερικόν τους Μυσούς και κατέλαβον τα παράλια της Προποντίδος, τα κατοικούμενα υπό των Μυσών και Βεβρύκων και το μέχρι της Ποντοηρακλείας τμήμα του Ευξείνου.

Ή κατά μήκος του Ελλησπόντου άνωθεν της Τροίας χώρα ωνομάζετο Δαρδανία. Ώνομάσθη δε Δαρδανία από τον Δάρδανον, όστις ελθών από την Σαμοθράκην είχε κατοικήσει τας υπώρειας του ορούς Ίδης, οπού έκτισε την πόλιν Δαρδανίαν. Της χώρας ταύτης πρώτος βασιλεύς ύπήρξεν ο Τεύκρος, από τον οποίον και οί κατοικούντες αυτήν ωνομάσθησαν Τεύκροι.

«Τεύκρος, εξ ου Τεύκροι οι οικήτορες και Τευκρία ή γη»638.

Πρώτος έκτισε πόλιν ό Δάρδανος, μετά δε τον θάνατον του Τεύκρου ό Δάρδανος—όστις είχε λάβει ως σύζυγον την θυγατέρα του Τεύκρου Βάτειαν—εκάλεσεν ολόκληρον την χώραν Δαρδανίαν. Έκτισε δε την Δαρδανίαν υπό τας υπώρειας της πολυπίδακος Ίδης πριν ή κτισθή το Ίλιον.

Τροία δε ωνομάσθη ή χώρα εκ του Τρωός.

Ό δε Ίλος ελθών εις την Φρυγίαν και νίκησας εις το αγώνισμα της πάλης έκτισε το Ίλιον εις τον λεγόμενον λόφον της Άτυος.

«Ίλος δε, ος κτίζει το Ίλιον, κρατεί μάχη Βεβρύκων βασιλέως Βύζου όνομα»639.

Ό Δάρδανος ήτο ό ηγέτης τής δυναστείας του Πριάμου, δια τούτο δε ό Όμηρος αποκαλεί τον Πρίαμον Δαρδανίδην. Ό Δάρδανος εγέννησε τον Εριχθόνιον, ό δε Εριχθόνιος τον άνακτα των Τρωών Τρώα.

Υπό την Δαρδανίαν ήτο ή χώρα Κεβρηνία, πεδιάς κατά το πλείστον και παράλληλος πως με την Δαρδανίαν.

Ή Δαρδανία με την Κεβρηνίαν και την Τρωάδα ωνομάζοντο και Επίκτητος Φρυγία ή Μικρά Φρυγία ή Έλλησποντιακή Φρυγία.

Ή δε κυρίως Τροία εξετείνετο από την Ίδην μέχρι της θαλάσσης640.

ΟΙ ΤΡΩΕΣ ήσαν Φρύγες κατά πάσαν πιθανότητα.

Δια τούτο δε οι ιστορικοί και προ πάντων οι τρεις μεγάλοι τραγικοί, ό Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, τους αποκαλούν πάντοτε Φρύγας και την Τροίαν πόλιν των Φρυγών, «Φρυγών αστυ».

0ι Τρώες, αν και κατ’ αρχάς ωρμήθησαν εκ μικρών, τόσον όμως ευδοκίμησαν, ώστε ηυξήθησαν εις πλήθος και εις δύναμιν και έγιναν βασιλείς των βασιλέων των περιοίκων και συγγενών εθνών και έδωκαν εύλογον άφορμήν εις τον Όμηρον να άποκαλή γενικώς Τρώας όλους τους συμπολεμήσαντας μετά του Πριάμου κατά των Δαναών και των Αχαιών.

Μετά την άλωσιν όμως της Τροίας και την καταστροφήν αυτής ή χώρα Τρώας απεκαλείτο πλέον Φρυγία, διότι επεκράτησαν όλης της χώρας οι Φρύγες ως πλησιόχωροι641.

Κατά την άκμήν της Τροίας ολόκληρος ή παραλία εκείνη του Αιγαίου, του Ελλησπόντου και της Προποντίδος μετά της ενδοχώρας απετέλει το ίσχυρότατον κράτος των Τρωών, διηρημένον εις εννέα δυναστείας, ετάχθη δε ολόκληρον κατά τον Τρωικόν πόλεμον υπό την αρχηγίαν του Πριάμου, όπως οί Αχαιοί υπό την άρχηγίαν του Αγαμέμνονος.

Κατά τον Όμηρον ή αρχή της Τροίας επεξετείνετο από την πόλιν Κύζικον και τον Αίσηπον ποταμόν μέχρι του Αιγαίου πελάγους. Κυρίως όμως Τρώας πρέπει να θεωρηθή ή χώρα, ή από της πόλεως Αβύδου μέχρι της πόλεως Αδράστειας εκτεινομένη. Είπομεν δε, ότι το παράλιον τμήμα της Τρωικής γης, το όποιον ήτο παράλληλον με τόν Ελλήσποντον, εκαλείτο ιδιαιτέρως Δαρδανία.

Κατά τον Τρωικόν πόλεμον ή χώρα της Τροίας ήτο πλουσιωτάτη και ακμαιότατη και εκ τούτου εξηγείται πώς αντέσχε πολιορκουμένη επί δέκα ολόκληρα έτη κατά των ενωμένων πανελληνίων δυνάμεων.

Ύπήρχον εις την χώραν αυτήν, όπως και εις την Ελλάδα, πόλεις μεγάλαι και ακμαίαι, πλούσιαι και ωχυρωμέναι, με βασιλείς υποτελείς εις τον Πρίαμον. Των Δαρδανίων αρχηγός ήτο ο ηρωικός Αινείας και οι δυο εμπειροπόλεμοι υιοί του Αντήνορος, ό Αρχέλοχος και ό Άκάμας642.

Αί διασημότεραι πόλεις της εποχής εκείνης εις την χώραν εκείνην ήσαν αί εξής.

ΖΕΛΕΙΑ, κτισμένη εις τας υπώρειας της Ίδης, ονομάζεται από τον Όμηρον ιερά, οι δε κάτοικοι αυτής «αφνειοί», ήτοι πλούσιοι. ‘Ως Τρώες ήλθον επίκουροι εις τον Πρίαμον υπό την αρχηγίαν του Πανδάρου, του αγλαού υίου του Λυκάονος.

ΚΙΛΛΑ, ή ζαθέη, ήτοι ίερωτάτη.

ΑΔΡΑΣΤΕΙΑ, άρχοντες αυτής ήσαν οι δυο υιοί του Μέροπος Περκωσίου.

ΠΙΤΥΕΙΑ.

ΛΑΡΙΣΣΑ, Πελασγική πόλις εις τα πέριξ της Τροίας.

ΠΡΑΚΤΙΟΝ.

ΠΕΡΚΩΤΗ, οπού εβασίλευε Μελάνιππος ό υιός του Ικετάονος.

ΛΥΡΝΗΣΣΟΣ, οπόθεν συνελήφθη ή Βρισθίς.

ΣΙΔΗΝΗ, πλησίον του Γρανικού ποταμού.

ΚΟΛΩΝΗ, αρχαιότατη Τρωική πόλις. Ταύτης πρώτος βασιλεύς μνημονεύεται ο Κύκνος, Θραξ το γένος, άρχων της πανάρχαιας πόλεως ΚΟΛΩΝΑΙ. Ό υιός του Κύκνου Τέννης, ανήρ επίσημος δια την αρετήν του, συναυθροίσας οικήτορας κατέλαβε νήσον ερημον κατοίκων, την καλουμένην Λεύκοφρυν, καί κτίσας εις αυτήν πόλιν την ωνόμασεν άφ’ εαυτού Τένεδον643.

ΑΒΥΔΟΣ, οπού διέτριβεν ό νόθος υιός του Πριάμου Δημοκόων.

ΘΗΒΗ. ιερά πόλις, οπού έβασίλευεν ο Ηετίων, ο μεγαλόφρων πατήρ της Ανδρομάχης, της συνετής συζύγου του Έκτορος. Από την Θήβην ελήφθη ή Χρυσηίς, ή Θυγάτηρ του ιερέως του Απόλλωνος Χρυσού.

ΚΕΒΡΗΝΗ, αρχαιότατη πόλις.

ΑΡΙΣΒΗ, διάσημος και καλώς κτισμένη πόλις.

ΚΑΒΗΣΟΣ» από την πόλιν αυτήν ήτο ο Όθρυσσεύς, ζητήσας ανάεδνον (άνευ έδνων, χωρίς προίκα) την ωραιοτάτην θυγατέρα του Πριάμου Κασσάνδραν644.

Μεταγενέστεροι δε πόλεις εις την χώραν ταύτην ήσαν πάρα πολλαί και πλουσιώταται, εκ τούτων δε θά άναφέρωμεν μόνον τρεις, την Κύζικον, την Νικομήδειαν καί την Λάμψακον.

Ή ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ωνομάσθη τοιουτοτρόπως από τον βασιλέα Νικομήδην. Προηγουμένως δε εκαλείτο Αστακός. Πρώτος οικιστής του Αστακού ήτο ό Ζυποίτης, όστις ήτο Θραξ το γένος, ως εικάζεται από το ονομά του645.

Οτι το όνομα Ζυποίτης είνε Θρακικόν, ως συμπεραίνει ο Παυσανίας, φαίνεται από την μαρτυρίαν του λεξικογράφου Ησυχίου, όστις λέγει «Ζιβυθίδες αί Θράσσαι ή Θράκες γνήσιοι»646.

Ή δε ΛΑΜΨΑΚΟΣ ήτο σπουδαιότατη και πλουσιωτάτη πόλις, παραλία επί του Ελλησπόντου, αξιόλογος καί ευλίμενος. Εφημίζετο δε ή Λάμψακος προ πάντων δια τον έξαίρετον οίνον της («ή χώρα των Λαμψακηνών σφόδρα ευάμπελός εστί»), δια τούτο δε καί ο Ξέρξης έδωκεν εις τον Θεμιστοκλήν την Λάμψακον εις οίνον, όπως έδωκε και δυο άλλας πόλεις εις σίτον καί έλαιον.

Από την Λάμψακον άνδρες επιφανείς ήσαν Χάρων ο συγγραφεύς, ο Αδείμαντος, Άναξιμένης ο ρήτωρ και Μητρόδωρος, ο οπαδός του Επίκουρου. Και αυτός δε ο Επίκουρος υπήρξε τρόπον τινά Λαμψακηνός, διότι διέτριψεν είς την Λάμψακον και διετέλεσε φίλος με τους αρίστους της πόλεως ταύτης. Από την Λάμψακον μετέφερεν ό Αγρίππας εις την Ρωμην τον πεπτωκότα λέοντα, έργον του διασήμου γλυπτού Λυσίππου647.

Ιδομενεύς ο Λαμψακηνός, επικούρειος, έγραψε μεταξύ άλλων και περί Σαμοθράκης. Στράτων ό Λαμψακηνός ήτο εκ των αρίστων περιπατητικών (Αριστοτελικών) φιλοσόφων.

Επικούρειοι Λαμψακηνοί ήσαν και ο Κολώτης και ο Λεοντεύς.

Ό Λαμψακηνός ρήτωρ Άναξιμένης, διδάσκαλος του μεγάλου Αλεξάνδρου, τον ήκολούθησεν εις την εκστρατείαν. Όταν δε ο Αλέξανδρος ηθέλησε να έξανδραποδίση τους κατοίκους της πατρίδος του, ο Αναξιμένης έσωσεν αυτήν και δια τούτο οί Λαμψακηνοί έστησαν εις την Ολυμπίαν την εικόνα αυτοίς648.

Ή δε πόλις ΤΡΟΙΑ ή το ΙΛΙΟΝ χαρακτηρίζεται από τον Όμηρον ως πόλις διάσημος, ιερά, καλώς κτισμένη και καλώς κατοικημένη και ευρυάγυιας δηλαδή με πλατείς δρόμους και λεωφόρους.

Ό πολιτισμός της Τροίας ήκμασε προ του 2000 π. Χ.

Ή Τροία ως πόλις είχε πλούτον μέγιστον, μεγαλείον και πολιτισμόν υπέροχον και ανάλογον προς τας Μυκήνας, την πλέον διακεκριμένην πόλιν της εποχής εκείνης εις την Ελλάδα. Τούτο το εσημείωσαν ο Όμηρος και οι μεγάλοι τραγικοί της αρχαιότητος, εξηκριβώθη δε από τας γενομένας κατά τους νεωτέρους χρόνους ανασκαφάς.

Το ανάκτορον του Πριάμου ήτο μεγαλοπρεπέστατον με πρόθυρα και αίθουσαν ερίδουπον, δηλαδή ήτο αύτη κατασκευασμένη κατά τοιούτον τρόπον ακουστικής, ώστε ήτο βροντερά και με δυνατήν απήχησιν.

Ό δε δόμος του Πάριδος, όπου διέμεινεν η άρπαγείσα καλλονή της Σπάρτης, ήτο κατά τον Όμηρον περικαλλής. Ό θάλαμος ήτο υψόροφος, δηλαδή με υψηλήν στέγην. Άριστοι δε τέκτονες κατεσκεύασαν τον θάλαμον, το δώμα και την αύλήν.

Ο Πρίαμος είχεν εις την διάθεσιν του περικαλλή δίφρον και απήνην τετράκυκλον, πολυτελή άμαξαν με τεσσάρας τροχούς. Εις την τράπεζαν του υπήρχε χρυσούν ποτήριον. Επανειλημμένως δε γίνεται λόγος δια φάσγανον ωραίον Θρακικόν, το οποίον είχεν αργυρά καρφιά.

Ή ωραιότατη κόρη του Πριάμου Λαοδίκη ύφαινε μέγαν ιστόν, δίπτυχον (δίμιτον) πανίον βαθυκόκκινον, δηλαδή ήτο επιτήδεια εις το να υφαίνη ωσάν την Πηνελόπην649.

Αλλ’ άξιος θαυμασμού είνε προ πάντων ο κατάλογος των λύτρων, τα οποία ό δυστυχής γέρων Πρίαμος προσέφερε, δια να λάβη το πτώμα του ανδρείου Έκτορος από τον μηνίοντα Αχιλλέα.

Ήνοιξε τα ωραία σκεπάσματα των ιματιοφυλακίων, οπόθεν έβγαλε δώδεκα περικαλλείς πέπλους, δώδεκα άπλα επανωφόρια, τόσους δε τάπητας, τόσα ενδύματα και τόσους χιτώνας. Χρυσόν δε έφερε δέκα ολόκληρα τάλαντα, δυο μαύρους τρίποδας, τεσσάρας λέβητας, επίσης περικαλλές ποτήριον, το όποιον του είχαν δώσει οι σύμμαχοι του Θράκες και ήτο σπάνιον και εξαίρετον δώρον. Ούτε αυτό ελυπήθη ό δυστυχής γέρων, αλλά το έλαβεν από τα μέγαρα του και το έδωκε και αυτό650.

Ό Όμηρος μνημονεύει πολλά άλλα περικαλλή αυτών τεχνουργήματα.

Ό δε Ευριπίδης λέγει περί των πύργων της Τροίας ότι ήσαν ισχυροί και άθραυστοι. Την δε Τροίαν, πόλιν των Φρυγών—Φρυγών άστυ—την χαρακτηρίζει ως ρέουσαν εις τον χρυσόν και την Εκάβην άνασσαν των πολυχρύσων Φρυγών651.

Δεν θά επεκταθώμεν περισσότερον περί του πολιτισμού των Τρωών, διότι τα αφορώντα αυτόν ευρίσκει τις εκτενώς εις την Ιλιάδα.

ΜΥΣΟΙ.

Μετά την Τρωάδα ήτο ή Μυσία και ό Όλυμπος. Ή χώρα αυτή, ή μετά την Τρωάδα παραλία της Προποντίδος μέχρι του Ολύμπου, ωνομάσθη κατ’ αρχάς Μυσία, κατοίκησαν δε αυτήν εν πρώτοις οι Μυσοί, προτού να εγκατασταθούν οί Βιθυνοί, εκ των οποίων ώνομάσθη κατόπιν Βιθυνία.

Οί Μυσοί εγκατεστάθησαν πολλούς αιώνας ύστερον από τους Φρύγας εις την Μικράν Άσίαν, δια της εγκαταστάσεως των δε αυτής διεχώρισαν τους Φρύγας εις δυο τμήματα. Εθεωρούντο δε άποικοι των Λυδών κατά τινας.

Περί τούτου μαρτυρεί ό Στράβων λέγων ότι, ως Σκύλαξ ό Καρυανδεύς, την Ασκανίαν λίμνην την περιοικούν Μυσοί και Φρύγες. Επίσης και ο Διονύσιος—όστις συνέγραψε τας «Κτίσεις»—λέγει, ότι ο Θρακικός Βόσπορος ελέγετο προηγουμένως Μύσιος Βόσπορος. Τούτο δε δύναται τις να φέρει συγχρόνως και ως σπουδαίον επιχείρημα, ότι οι Μυσοί είνε Θράκες652.

«Ότι ου μόνον Ευρωπαίοι Μυσοί, αλλά και Ασιανοί.

Ό Αρριανός των Ευρωπαίων Μυσών αποίκους λέγει τους εν τη Ασία Ολυμπηνούς Μυσούς653.

Όταν οι Βιθυνοί εγκατεστάθησαν εις την χώραν ταύτην, οι Μυσοί απεσύρθησαν προς νότον και περιωρίσθησαν εις την κάτωθεν του Ολύμπου χώραν μέχρι της Φρυγίας και της Τρωάδος. Την χώραν αυτήν ο Όμηρος την ονομάζει Μυσίαν, απ’ αυτήν δε ήλθεν επίκουρος εις τον Πρίαμον Ύρτιος ο Γυρτιάδης, ηγήτωρ των καρτεροψύχων Μυσών. Άλλοι αρχηγοί των Μυσών κατά τον Τρωικόν πόλεμον μνημονεύονται ο Χρόμις και ο Έννομος, όστις χαρακτηρίζεται και ως οιωνιστής654.

Ο Αισχύλος τους χαρακτηρίζει ως καλούς ακοντιστάς655.

Μυθολογικός βασιλεύς της Μυσίας ήτο ο Τεύθρας γνωστός δια τον μύθον της Αυγής και του Τηλέφου, περί του οποίου ησχολήθησαν και οι τρεις αρχαίοι τραγικοί656.

Οί Αργοναύται διαβάντες τον Ελλήσποντον είχον προσορμισθή και εις την Μυσίαν, όπου οι Μυσοι τους υπεδέχθησαν φιλοξένως657.

Περί τούτου έχομεν και την μαρτυρίαν, οτι ο Ιάσων κατά την εκείθεν διάβασιν του έκτισε ναόν προς τιμήν των δώδεκα θεών και ότι πλησίον του στομίου του Πόντου εις την Χαλκηδονίαν ακτήν υπήρχεν ο καλούμενος Φρίξου λιμήν.

«Τον γαρ προς τη άκρα της Προποντίδος θαλάσσης κείμενον ναόν, ο Ιάσων ποτέ τοις δώδεκα θεοίς καθιέρωσε, κατηρειπωμένον ανήγειρε και τον έπι τω Φρίξω λεγόμενα» λιμένι της Αρτέμιδος ναόν κατεκαίνισε»658.

«Έστί δε και Φρίξου λιμήν παρά τω στόματι του Πόντου εν τη Χαλκηδονία περαία»659.

ΒΕΒΡΥΚΕΣ.

Από την Μυσίαν οί Αργοναύται ήλθον εις την χώραν των Βεβρύκων, των οποίων τότε βασιλεύς ήτο ο Άμυκος, υιός του Ποσειδώνος και της νύμφης Βιθυνίδος.Επειδή δε ούτος ήτο γενναίος (έκαμνε τον παληκαρά), εξηνάγκαζε τους ξένους, όσοι ήρχοντο εκεί εις την χώραν του, να πυγμαχήσουν μαζί του και κατ’ αυτόν τον τρόπον τους εφόνευε. Μόλις λοιπόν προσωρμίσθησαν εκεί οι Αργοναύται, επροκάλεσε τον καλλίτερον εξ αυτών εις πυγμαχίαν. Τότε ό Πολυδεύκης, υποσχεθείς οτι θα πυγμαχήση μαζί του, τον εκτύπησεν εις τον αυχένα και τον εφόνευσε660.

Λέγεται όμως ότι ο Ιάσων και όχι ο Πολυδεύκης εμονομάχησε με τον Άμυκον661.

Ούτος ό Άμυκος, βασιλεύς των Βεβρύκων, «πρώτος εύρεν ιμάντας τους πυκτικούς662.

Άλλος αρχαίος βασιλεύς των Βεβρύκων μνημονεύεται ο Μύγδων663.

Και οι Βέβρυκες εξηναγκάσθησαν να μεταναστεύσουν μαζί με τους Μυσούς νοτιώτερον, όταν εγκατεστάθησαν εις τους τόπους εκείνους οι Βιθυνοί, από τότε δε η χώρα, η περιλαμβανομένη από την παραλίαν της Δαρδανίας μέχρι της Νικομήδειας, ως και η μέχρι του Ολύμπου ενδοχώρα, ωνομάζετο Βιθυνία, κατοικουμένη κατά το πλείστον υπό Βιθυνών.

«Χάρων δε φησι και την Λαμψακηνών χώραν πρότερον Βεβρυκίαν καλείσθαι από των κατοικησάντων αυτήν Βεβρύκων, το δε γένος αυτών ηφάνισται δια τους γενομένους πολέμους664.

ΒΙΘΥΝΟΙ.

Οί Βιθυνοί εγκατεστάθησαν από την Θράκην εις την απέναντι παραλίαν της Μικράς Ασίας μόλις κατά τον έβδομον π. Χ. αιώνα αποδιώξαντες, ως είπομεν, τους Μυσούς από τα παράλια εις το εσωτερικόν.

Ό Όμηρος αγνοεί τους Βιθυνούς, διότι ή εγκατάστασις των εκεί έγινε δυο αιώνας μετ’ αυτόν.

«Βιθυνοί, Θράκες Βιθυνοί έθνος665.

Αρχαιότατα οι Βιθυνοί κατοικούσαν εις την ανατολικήν παρά τον Εύξεινον Θράκην, ωνομάσθησαν δε τοιουτοτρόπως από τον γενάρχην Βίθυν.

«Έτεροι δε Βίθυν άρξαι πρώτον των Βιθυνών, παίδα Διός και Θράκης, ους επωνύμους εκατέρα γενέσθαι φασί»666.

Ότι δηλαδή από την νύμφην Θράκην ωνομάσθη η χώρα Θράκη, από δε τον Βίθυν η Βιθυνία και οι Βιθυνοί.

«Λέγει δε ο Αρριανός και ότι άλλοι Όδρυσον παίδας φασι τον Θυνόν και τον Βιθυνόν, ων η χώρα ομώνυμος»667.

Κατά δε τον Στέφανον Βυζάντιον Βιθύαι• έθνος Θράκης από Βίθυος, υίού του Άρεως και της Σήτης, αδελφής του Θρακός βασιλέως Ρήσου668.

«Και Βιθυόπολις, πόλις από Βίθυος»669.

0ι Βιθυνοί κατά τον Ηρόδοτον ήλθον εις την Μ. Ασίαν από τον Στρυμόνα εκδιωχθέντες υπό των Μυσών και των Τεύκρων.

Κατά τον σχολιαστήν Απολλωνίου του Ροδίου «υπάρχουν δυο Βιθυνίαι, ή μεν εις την Ευρώπην περί την Σαλμυδησσόν, ή δε εις την Ασίαν μέχρι του Βοσπόρου», όπερ είνε ακριβέστατον.

Ιδρυτής της δυναστείας των Βιθυνών ύπηρξεν ο Βοτύρας, υιός του Διδάλσου.

Βίας ο υιός τούτου, 378—328 π. Χ., πρώτος έλαβε τον τίτλον του βασιλέως των Βιθυνών.

Ζυποίτης, υίός και διάδοχος αύτου, 328—281 π. Χ.

Νικομήδης Α’, υίός του, τω 281—246 π. Χ.

Προνοίας και Ζήλας, υίοί του, 246 — 236 π. Χ.

Προνοίας Α’, 232—194 π. Χ.

Νικομήδης Β’, 154—92 π. Χ.

Νικομήδης Γ’, 92—77 π. Χ.

Ό Αισχύλος λέγει, ότι οι Βιθυνοί ήσαν καλοί ακοντισταί670.

«Τους δε Βιθυνούς και ναυτικωτάτους ιστορούσι γενέσθαι ποτέ και την αυτών γήν πάμφορον τε και εύδενδρον»671.

Οι Βιθυνοί διεκρίθησαν δια τον στοιχειώδη πολιτισμόν των, εις τον όποίον πολύ συνετέλεσαν και αι γειτονικοί Ελληνικαί αποικίαι.

Διετήρησαν όμως και την πολεμικότητά των.

Άνδρες διακριθέντες δια την παιδείαν των εκ Βιθυνίας υπήρξαν Ξενοφάνης ο φιλόσοφος, Διονύσιος ο διαλεκτικός, ο Ίππαρχος, ο Θεοδόσιος και οι παίδες αυτού μαθηματικοί, Κλέαρχος ο ρήτωρ, ο γραμματικός Μυρλιανός Ασκληπιάδης και ο ιατρός Προυσιεύς.

Προς νότον των Βιθυνών ήσαν οι νοτίως του Ολύμπου Μυσοί, δια τούτο δε το τμήμα εκείνο ωνομάζετο Μύσιος Όλυμπος. Κυρίως η Μυσία εξετείνετο από του Ολύμπου μέχρι του Σαγγαρίου. Το δε από Νικομήδειας μέχρι της Ηράκλειας τμήμα ήτο χώρα των Θυνών Θρακών.

Οι Βιθυνοί και οι Θυνοί εθεωρούντο ως μία φυλή. Κυρίως δε την διάκρισιν μεταξύ αυτών την κάμνει ο Ηρόδοτος λέγων «.Θρήικες οί Θυνοί τε και Βιθυνοί» 672.

ΘΥΝΟΙ.

Οί Θυνοί δεν είχον εκπολιτισθή, όπως οι Βιθυνοί. Τούτο ίσως πρέπει να αποδοθεί εις την έλλειψιν Ελληνικών αποικιών εις την χώραν των. Διεκρίνοντο δε δια την αγριότητα των, ως φοβεροί ακοντισταί και δια τας νυκτερινάς των εφόδους. Είχον δε επιτεθή νύκτα και κατά του Ξενοφώντος, όταν διήρχετο την χώραν των με το υπολειφθέν μέρος των μυρίων. Τότε οι Θυνοί επολιόρκησαν τους εκ τούτων απομονωθέντας Αρκάδας, οι όποιοι είχον επιδοθή εις την λεηλασίαν της χώρας των, κατέστρεψαν τους περισσοτέρους και οι άλλοι ηναγκάσθησαν να συνθηκολογήσουν673.

Ότι οι Θυνοι και οι Βιθυνοί εν γένει ήσαν έθνη πολεμικά, καταφαίνεται και από το γεγονός, οτι ο βασιλεύς της Βιθυνίας Προυσίας εμισείτο από τους υπηκόους του, διότι έτυχε να έχη όψιν ειδεχθή και σώμα μικροκαμωμένον, προς τούτοις δε, διότι ένεκα της τρυφής είχε σώμα γυναικείον και δεν είχε τίποτα το ανδρικόν. Προς τούτοις ήτο δειλός, ξένος προς τας σκληραγωγίας και τας πολεμικάς επιχειρήσεις και εν γένει εκτεθηλυμμένος καθόλον του τον βίον και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν, ήτο δηλαδή τοιούτος, όποιον δεν τον θέλουν τον βασιλέα των όλοι μεν οι λαοί, προ πάντων δε το πολεμικώτατον έθνος των Βιθυνών674.

Κατά δε τον Πελοποννησιακόν πόλεμον ο στρατηγός των Σπαρτιατών Δερκυλίδας εκστρατεύσας εναντίον των Θυνών κατέλαβε την χώραν των.

Ήλθον δε τότε εις τον Δερκυλίδαν ως σύμμαχοι εκ μέρους του Σεύθου έως διακόσιοι ιππείς και τριακόσιοι πελτασταί Όδρύσαι.

Ούτοι αμέσως με την πρώτην ευκαιρίαν επεδόθησαν εις την λεηλασίαν, συνέλαβον πολλούς αιχμαλώτους καί έλαβον πολλά χρήματα από τους Θυνούς. Ορμήσαντες όμως οι Θυνοί παμπληθείς κατέστρεψαν όλους τους Οδρύσας, όσοι είχον επιδοθή εις την λεηλασίαν. Όταν δε ήλθον οί Ελληνες του Δερκυλίδα εις βοήθειαν των Οδρυσών, δεν εύρήκαν τίποτε άλλο εις το στρατόπεδον ει μη νεκρούς γυμνούς. Επί τόπου έσπευσαν και άλλοι Οδρύσαι, οι όποιοι, αφού έθαψαν τους νεκρούς των, εμέθυσαν καλά, έκαμαν Ιπποδρομίας, κατόπιν δε στρατοπεδεύσαντες πλησίον των Ελλήνων επεδίδοντο εις την λεηλασίαν τής Βιθυνίας, διότι οι Θυνοί πολλάκις επολέμησαν εναντίον των Οδρυσών και ως εκ τούτου τώρα τους εξεδικούντο δια προηγουμένας συμφοράς675.

ΜΑΡΙΑΝΔΥΝΟΙ.

Έξετείνοντο ούτοι εις την ανατολικώς του Σαγγαρίου χώραν, η οποία ήτο πλουσιωτάτη και ευφορωτάτη.

Ενθεν δ’ αντιπέραν πόταμου στόμα Σαγγαρίοιο

και Μαριανδυνών ανδρών έριθηλέα γαίαν676.

Εκ των παραλίων της τότε Μυσίας (κατόπιν Βιθυνίας) οι Αργοναύται ήλθον εις τους Μαριανδυνούς και εκεί τους ύπεδέχθη φιλοφρόνως ο βασιλεύς αυτών Λύκος677.

Εις την χώραν των Μαριανδυνών μάλλον άνηκε παρά εις την των Θυνών η Ηράκλεια ή και Ποντοηράκλεια λεγομένη, πόλις Ελληνική, αποικία των Μεγαρέων.

Περί της καταγωγής των Μαριανδυνών υπήρχεν αμφιβολία και εις τους αρχαίους συγγραφείς, ουδείς δε εξ αυτών λέγει τι το συγκεκριμένον περί αυτών εκτός του Στράβωνος, όστις λέγει περί των Μαριανδυνών. «Ούτε διάλεκτος ούτε άλλη τις εθνική διαφορά περί τους ανθρώπους αυτούς φαίνεται, είνε δε όμοιοι προς τους Βιθυνούς». Φαίνεται λοιπόν, οτι και αυτοί ήσαν θρακικόν φύλον. Έχει δε λεχθή και τούτο, οτι πρώτοι οι Μιλήσιοι άποικοι, οι κτίσαντες την Ήράκλειαν, κατέστησαν είλωτας τους Μαριανδυνούς, τους προκατέχοντας τον τόπον, ώστε και επωλούντο υπ’ αυτών ως δούλοι εις διάφορα μέρη της Ελλάδος678.

Η Ηράκλεια υπό μεν του Ξενοφώντος θεωρείται αποικία των Μεγαρέων, υπό δε του Στράβωνος των Μιλησίων.

Ο δε Όλυμπος της Βιθυνίας περιοικείτο εις τα βόρεια αυτού υπό των Βιθυνών, των ΜΥΓΔΟΝΩΝ και των ΔΟΛΙΩΝΩΝ ή Δολώνων Θρακών, εις δε τα νότια υπό των Μυσών, μέρη δε τινα αυτού τα κατείχον οι επίκτητοι λεγόμενοι Φρύγες.

Οι ΔΟΛΙΩΝΕΣ κατοικούσαν τα μέρη εκείνα εις παναρχαίαν εποχήν. Οταν οι Αργοναύται ήλθον εκεί, έφιλοξενήθησαν παρ’ αυτών, συνέβη όμως το έξής έπεισόδιον εκ παρεξηγήσεως.

«Από την Λήμνον οι Αργοναύται έφτασαν και προσωρμίσθησαν εις την χώραν των Δολιώνων, των οποίων έβασίλευεν ο Κύζικος. Ούτος τους υπεδέχθη φιλοφρόνως. Άναχωρήσαντες από τους Δολίωνας την νύκτα και περιπεσόντες εις αντιθέτους ανέμους, πάλιν προσωρμίσθησαν εις τους Δολίωνας. Ούτοι, δε έκλαβόντες οτι απεβιβάσθη Πελασγικός στρατός (διότι έτυχε να πολεμώνται συνεχώς υπό των Πελασγών) συνήψαν την νύκτα μάχην αγνοούντες προς αγνοούντας. Αφού δε εφόνευσαν πολλούς οι Αργοναύται, μεταξύ των οποίων και τον βασιλέα Κύζικον, όταν έγινεν η ημέρα, άμα ως ενόησαν τί κατά λάθος συνέβη, οδυρόμενοι δια την συμφοράν έκοψαν τας κόμας των και τον βασιλέα των Δολιώνων Κύζικον έθαψαν πολυτελώς»679.

Η Βιθυνία έκτος του Ολύμπου είχε πλησίον της Κυζίκου και άλλο όρος το Δίνδυμον, μονοφυές (μονοκόμματο), το όποιον είχε και ιερόν της μητρός των θεών, της Ρέας Δινδυμήνης, ιδρυθέν εκεί υπό των Αργοναυτών680.

Τοιαύτη λοιπόν ήτο η εθνολογική κατάστασις των χωρών εκείνων, δηλαδή της Τρωάδος, Δαρδανίας, Μυσίας, Βιθυνίας και της χώρας των Μαριανδυνών κατά την παναρχαίαν εποχήν μέχρι του Τρωικού πολέμου. Βραδύτερον όμως η κατάστασις ήλλαξεν. Ήδη από της εποχής του Τρωικού πολέμου είχον αρχίσει αι μεταβολαί. Διότι από την Κύζικον μέχρι του Πρακτίου εγκατεστάθησαν οι Φρύγες, πέριξ της Αβύδου οι Θράκες, προτήτερα δε απ’ αυτούς οι Βέβρυχες και οι Δρύωπες Θράκες, τα δε νοτιώτερα τα κατέλαβον οι Τρήρες, Θράκες και αυτοί, την δε πεδιάδα της Θήβης οι Μήονες (Μαίονες).

Μετά δε τα Τρωικά έγιναν εις τα μέρη ταύτα και Ελληνικαί αποικίαι, αι οποίαι ήλλαξαν ουσιωδώς τον χαρακτήρα των χωρών τούτων, αι έφοδοι των Τρηρών και των Κιμμερίων, των Λυδών και των Περσών, των Μακεδόνων και των Γαλατών, αι οποίαι διετάραξαν όλα και επήλθεν η σύγχυσις περί της εθνολογικής συστάσεως της χώρας. Αλλ’ ή παρατηρούμενη σύγχυσις και ασάφεια επήλθεν όχι μόνον ένεκα των μεταβολών τούτων, άλλα- και δια την έλλειψιν συμφωνίας μεταξύ των ιστορικών και γεωγράφων, οι οποίοι δια τα ίδια ζητήματα δεν λέγουν τα ίδια πράγματα.

Η μεν λοιπόν παλαιά μνήμη, λέγει ο Στράβων, τοιαύτην τινά υπαγορεύει την θέσιν των εθνών τούτων. Το να προσδιορίση δε κανείς τα όρια των εθνών τούτων εις μεταγενεστέραν εποχήν είνε έργον δυσκολώτατον. Προ πάντων δε κατά τον Τρωικόν πόλεμον και υστέρα απ’ αυτόν έγιναν αι έφοδοι και αι μεταναστεύσεις των εθνών τούτων, οπόταν δηλαδή ακριβώς διάφορα θρακικά φυλά και οι Ελληνες ώρμησαν κυριολεκτικώς να καταλάβουν τας ξένας χώρας. Άλλά τούτο συνέβη και πολύ προ των Τρωικών. Αι μεταβολαί δε αύται και αι μετακινήσεις των εθνών τούτων ήλλαξαν ουσιωδώς τα περισσότερα, διότι άλλοτε μεν άλλοι επικρατούσαν, άλλοι συνέχεον την εθνολογικήν των σύστασιν, άλλοι δε πάλιν εκ των επικρατούντων διεσκόρπιζον τους υποτασσομένους. Διότι μετά την άλωσιν της Τροίας επεκράτησαν οι Φρύγες και οι Μυσοί ως πολυπληθέστεροι, έπειτα ήλθον οι Λυδοί και μαζί με αυτούς οι Αιολείς και οι Ίωνες, έπειτα οι Πέρσαι και οι Μακεδόνες, τελευταίοι δε οι Ρωμαίοι, επί της εποχής των οποίων τα περισσότερα των εθνών τούτων έχασαν και απέβαλαν και τας διαλέκτους και τα ονόματα των, διότι οι Ρωμαίοι έκαμον άλλην διαίρεσιν της χώρας ταύτης. Τότε δε τα σύνορα των διαφόρων τούτων εθνών έγιναν δυσδιάκριτα και παρεμπίπτοντα εις άλληλα. Εις την σύγχυσιν δε αυτήν των εθνολογικών συνόρων συνετέλεσε προ πάντων η μέθοδος και το σύστημα των Ρωμαίων, κατά το όποιον δεν εχώριζαν τας επαρχίας κατά έθνη, άλλα διέταξαν, όπως η διαίρεσις των επαρχιών γίνη κατά διοικήσεις αναλόγως προς τον τόπον ή την πόλιν, όπου ήτο εκολώτερον να γίνωνται αι συγκοινωνίαι και αι αγοραί, ως και προς την δικαιοδοσίαν των διαφόρων διοικητών, μικρών ή μεγάλων αναλόγως προς την σπουδαιότητα των πόλεων ή την αξίαν εκάστου τόπου.

Εκτος τούτου εις την σύγχυσιν των εθνολογικών ορίων των εθνών τούτων τα όποια, ως είπομεν, ήσαν Θρακικά, διότι κατοικούσαν την απέναντι της Θράκης χώραν και δεν είχον καμμίαν διαφοράν αναμεταξύ των— συνέτεινε πάρα πολύ και τούτο, ότι δηλαδή τα Θρακικά ταύτα έθνη ως φύσει ρωμαλέα και πολεμικά αποτελούσαν τα στελέχη των ανατολικών ρωμαϊκών λεγεωνών και ως στρατιώται δεν ήτο δυνατόν να έχουν οριστικήν και μόνιμον κατοικίαν και να μένουν δια παντός είς τα μέρη των, αλλ’ ήσαν κατά το πλείστον πλανήτες και είχον πλέον συνηθίσει άλλοτε μεν ν’ αποδιώκουν, άλλοτε δε να αποδιώκωνται.

Και προηγουμένως μεν, αν και τα Θρακικά ταύτα έθνη ήσαν μικρά και άσημα, αλλ’ όμως δια την ευανδρίαν των και επειδή είχον την ανεξαρτησίαν των, δεν έδιδον δυσκολίαν τινά εις το να διαγράφουν τα εθνικά των σύνορα. Κατόπιν όμως, όταν κατά το πλείστον ερημώθηκε η χώρα και αι πόλεις και οι κάτοικοι εξηφανίσθησαν, και αν τις ακόμη ήθελε κατορθώσει να εξακρίβωση ταύτα, ουδέν χρήσιμον ήθελεν εκτελέσει δια την ασημότητα και την αφάνειαν, εις την οποίαν περιήλθαν τα Θρακικά. ταύτα έθνη681.

Συνεχίζεται….

Πηγή: e-istoria