Εξαιρετικά επικίνδυνη συγκυρία στα Ελληνοτουρκικά

Φωτογραφία από:xpresspapier.blogspot.com

Μελέτης Η. Μελετόπουλος
Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών
Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης

.

Βαλλόμενος πανταχόθεν, από τους γκιουλενιστές, τους φιλελεύθερους της πλατείας Ταξίμ, τους κεμαλιστές, τις υπηρεσίες ασφαλείας και την δικαιοσύνη, με τις νεο-οθωμανικές του φαντασιώσεις να έχουν ναυαγήσει και -το κυριώτερο- έχοντας εξοργίσει τις ΗΠΑ, ο Ερτογάν τείνει χείρα φιλίας στον μέγιστο μέχρι χθες εχθρό του: το στρατιωτικό κατεστημένο.

 Ο μεν Ερντογάν προσφέρει την επανεκδίκαση και αποφυλάκιση των έγκλειστων κεμαλικών στρατηγών. Αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτό δεν θα ικανοποιήσει το κεμαλικό κατεστημένο, που κυβέρνησε την Τουρκία από την Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι την έλευση του Ερντογάν. Οι στρατηγοί επιδιώκουν ένα μόνον πράγμα: την παλινόρθωση της εξουσίας τους. Δεν ενδιαφέρονται γιά την προσωπική τους τύχη, την οποία συνδέουν με την επαναφορά της Τουρκίας στην κεμαλική τροχιά. Απεναντίας, θεωρούν  ότι οι δικαστικές τους διώξεις και ο εγκλεισμός τους στην φυλακή τους καθιστά ήρωες και αποτελεί τίτλο τιμής. Επομένως, οποιαδήποτε συνδιαλλαγή τους με τον Ερντογάν δεν θα επικεντρωθεί στην προσωπική τους αποκατάσταση αλλά στην  αποκατάσταση της εξουσίας τους.

Η αποκατάσταση του κεμαλικού κράτους, όμως, συνδέεται με το ευρύτερο πρόβλημα της αποκατάστασης της συνοχής της Τουρκίας. Μία Τουρκία τριχασμένη μεταξύ ερντογανικών, γκιουλενιστών και κεμαλιστών,  θα αντιμετωπίσει σύντομα σοβαρότατο πρόβημα συνοχής.

Επιπλέον, το νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας, που κατοικείται από Κούρδους, στην ουσία αποτελεί ξένο σώμα στην τουρκική επικράτεια. Οι τουρκικές αρχές βρίσκονται εκεί ως αρχές κατοχής. Η τελευταία ευκαιρία ομαλής ενσωμάτωσής της περιοχής αυτής στις τουρκικές δομές ήταν η εσωτερική πολιτική του Ερντογάν, που αποσκοπούσε στην μέσω κοινής θρησκείας ενοποίηση των Κούρδων με τις υπόλοιπες εθνότητες της Τουρκίας. Αλλά η πολιτική αυτή καταρρέει μαζί με τον Ερντογάν. Οι δε κεμαλιστές είναι αδιάλλακτοι στο κουρδικό και το αντιμετωπίζουν αποκλειστικά ως πρόβλημα ασφάλειας και καταστολής.

Το κύριο μέλημα των κεμαλιστών είναι η αποκατάσταση της συνοχής της πολυδιασπασμένης τουρκικής κοινωνίας. Αλλά δεν διαθέτουν μία χαρισματική προσωπικότητα τύπου Ερντογάν, ούτε μία πολυσυλλεκτική ιδεολογία ή θρησκευτικό σχήμα εντός του οποίου μπορούν να ενταχθούν οι διάφορες εθνότητες και θρησκευτικά δόγματα της Μικράς Ασίας, της Ανατολίας και της Ανατολικής Θράκης, που συνθέτουν το μωσαϊκό του τουρκικού κράτους.

Το κεμαλικό κατεστημένο εμφορείται από την αντίληψη του ομοιογενούς τουρκικού εθνικού κράτους, που αποκλείει μειονότητες, εθνοφυλετικές διαφοροποιήσεις, θρησκευτικές ταυτότητες. Επίσης αποκλείει ως μέθοδο διακυβέρνησης της συνδιαλλαγή, την διαπραγμάτευση, την σύνθεση διαφορετικών απόψεων. Ιστορικά η μόνη πολιτική μέθοδος την οποία ακολούθησε υπήρξε η ωμή βία, τόσο προς το εσωτερικό όσο και προς το εξωτερικό, με κορυφαία παραδείγματα την εξόντωση ολόκληρων μειονοτικών πληθυσμών. Καθώς και την συμπεριφορά προς τριτες χώρες, με κύρια χαρακτηριστικά τις απειλές, την επίδειξη ισχύος, τις παραβάσεις και παραβιάσεις, τις απειλές κλπ.

Κανείς δεν μπορεί να κάνει, στα ζητήματα διακρατικών σχέσεων, ασφαλείς προβλέψεις. Ένα σοβαρό υπουργείο Εξωτερικών οφείλει όμως να εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα. Είναι πιθανό οι κεμαλιστές να επιχειρήσουν να αποκαταστήσουν την συνοχή του τουρκικού κράτους μέσω μίας ελληνοτουρκικής κρίσης, όπως ακριβώς έκανε ο γεννήτοράς τους Κεμάλ το 1920-22, που συσπείρωσε τα υπλλείμματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εναντίον των Ελλήνων.

Το σύγχρονο σχέδιο υπάρχει και λέγεται «Βαριοπούλα».

Πηγή:Τόνοι και Πνεύματα….