Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ (29 Ἰουνίου 1913)

Φωτογραφία ἀπό: armscontrol.eu

Γράφει ἡ Σερραῖα

Ἡ ἱστορική μάχη τοῦ Κιλκίς-Λαχανᾶ (12-21 Ἰουνίου 1913) ἦταν νικηφόρα γιά τούς Ἕλληνες καί σήμανε τήν ἀρχή τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας.

«Ὅσοι ζούσαμε ἐκεῖνες τίς μέρες στίς Σέρρες, ἀκούγοντας τούς κανονιοβολισμούς τῶν δύο αὐτῶν μαχῶν,ἀρχίσαμε νά καταλαβαίνουμε ὅτι προχωροῦν πρός ἐμᾶς τά ἀπελευθερωτικά στρατεύματα»,γράφει ἀργότερα ἕνας ἀπό ὅσους ἐπέζησαν. «Ἀπό ἔνστικτο βάζαμε τά αὐτιά μας στό ἔδαφος κι ἀφουγκραζόμασταν κάθε μέρα πιό εὐκρινεῖς τούς κανονιοβολισμούς.Κρυφή χαρά ἔνιωθε ἡ καρδιά μας.Προχωροῦν οἱ δικοί μας,σιγομουρμουρίζαμε.
Ὅταν ἄρχισαν νά μεταφέρονται στήν πόλη μας οἱ τραυματίες ἀπό τό Λαχανᾶ, οἱ Βούλγαροι ἔγιναν θηρία. Ἄρχισαν συλλήψεις καί φόνους. Πολιόρκησαν τό οἴκημα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μέ σκοπό νά συλλάβουν ζωντανό τό Μητροπολίτη μας.Ἀπέτυχαν ὅμως, ἀφοῦ ἔλαβαν ἐπείγουσα διαταγή νά ἐκκενώσουν τήν πόλη μας».

Ἡττημένος ὁ βουλγαρικός στρατός ἀναγκάστηκε νά ἀποχωρήσει ἀπό τήν περιοχή τήν Παρασκευή 28 Ἰουνίου 1913,ἀφήνονταςπίσω του τά σημάδια τῆς ἐκδικητικῆς μανίας του. Τό πρωί ἐκείνης τῆς ἀποφράδας μέρας κανονιοβόλησαν τήν πόλη ἀπό τήν Ἀκρόπολη (Κουλᾶ). Ἔσφαξαν πολλούς καί πυρπόλησαν τό μεγαλύτερο μέρος της. Κατέστρεψαν παντελῶς τή μεγάλη ἑλληνική συνοικία καί τήν ἑλληνική ἀγορά καθώς καί ἐκκλησίες, μνημεῖα, ἀρχοντόσπιτα…
Ἡ ἐπίθεση τοῦ ταγματάρχη Μαζαράκη, πού κατέφθασε τό ἀπόγευμα τῆς ἴδιας μέρας, ἔτρεψε τούς Βουλγάρους σέ φυγή. Τό ἄλλο πρωί μπῆκε στίς Σέρρες ἡ 7η Μεραρχία μέ τό Μέραρχο Σωτήλη.

Ἡ ὑποδοχή ἔγινε ἀνατολικά τῆς πόλης,στήν τοποθεσία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Κρυονερίτη,ἐκεῖ ὅπου πρίν 530 χρόνια ἔγινε ἡ συνθήκη παράδοσης τῆς πόλης στούς Τούρκους. Ἀκολούθησαν στιγμές ἀνέκφραστης συγκίνησης καί ἐθνικοῦ ἐνθουσιασμοῦ.
Μέσα ἀπό τούς θρήνους καί τούς στεναγμούς, τούς καπνούς καί τίς φλόγες πρόβαλε ἡ ἐλευθερία ἔπειτα ἀπό 530 χρόνια σκλαβιᾶς (1383-1913)!
Ὁ Μέραρχος ἀντικρύζοντας τήν τρομερή εἰκόνα τῆς πόλης ἔστειλε τηλεγράφημα στό στρατιωτικό ἐπιτελεῖο στή Δοϊράνη, ζητώντας ἐπειγόντως βοήθεια.Ἐκεῖ βρίσκονταν στρατοπεδευμένοι ἤδη ἀπό τίς 23 Ἰουνίου ὁ Στρατηλάτης Bασιλιάς Κωνσταντῖνος καί τό ἐπιτελεῖο του. Τό τηλεγράφημα ἔλεγε:

«Ἡ πόλη Σερρῶν ἐκάη ὁλόκληρος ἐξαιρέσει τουρκικῆς καί ἑβραϊκῆς συνοικίας. Ἀγορά ἐκάη ἐπίσης. Πλῆθος γυναικοπαίδων εὑρέθησαν φονευμένα ἤ ἀπηνθρακωμένα ἐντός τῶν οἰκιῶν.Πόλις στερεῖται ἐντελῶς ἄρτου. Ἀπόλυτος ἀνάγκη ληφθῶσι μέτρα συντόμως πρός διατροφήν πληθυσμοῦ.Ἄστεγοι ὑπερβαίνουσι 20 χιλιάδας»

Ὁ Φρούραρχος Σερρῶν (Κ.Μαζαράκης) μέ τόν πατριάρχη Ἀπόστολο.

Ἡ κυρά Ζωή, ἡ γειτόνισσά μας, πού ἦταν ζωντανή ἱστορία, μᾶς ἔλεγε πολλά σάν ἤμασταν παιδιά καί καθόμασταν γύρω της. Ἔπασχε ἀπό φοβερούς πονοκεφάλους καί ζαλάδες καί στά τελευταῖα της χρόνια ἔχασε τή μνήμη της.
Κι ὅλα αὐτά ἀπό τά γρονθοκοπήματα πού τῆς ἔδωσαν ἐπανειλημμένα οἱ Βούλγαροι,ἐπειδή στά μαθητικά της χρόνια δέν σταματοῦσε νά ψάλλει τόν Ἐθνικό μας Ὕμνο μέ θάρρος καί καμάρι.
Ἀλλά καί ἡ γιαγιά μου μᾶς διηγοῦ νταν, πῶς ἡ μάνα της ἔκρυβε τό μικρό της γιό,μήν τῆς τόν ἁρπάξουν οἱ Βούλγαροι στούς αἰφνιδιαστικούς ἐλέγχους πού ἔκαναν στά σπίτια. Τόν τύλιγε σέ κουβέρτες νά μοιάζει μέ μποχτσά* πεταμένο στήν ἄκρη.
Μέ τόση βία καί παραζάλη τόν τύλιγε,πού μιά βραδιά κόντεψε νά τόν σκάσει!

* (μποχτσάς ἤ μποξάς: τετράγωνο τεμάχιο ὑφάσματος πού χρησιμοποιεῖται γιά τήν περιτύλιξη διαφόρων ἀντικειμένων / μπόγος)

ΠΗΓΗ