ΛΥΡΑ ᾨδὴ Πρώτη «Ὁ Φιλόπατρις»
Posted by Μέλια στο 19 Ιανουαρίου, 2013
Ανδρέας Κάλβος
Εἶναι γλυκύς ὁ θάνατος ὅταν κοιμώμεθα εἰς τὴν πατρίδα.
Φωτογραφία από:mysatelite.wordpress.com
στροφὴ α´.
Ὦ φιλτάτη πατρίς,
ὦ θαυμασία νῆσος,
Ζάκυνθε· σὺ μοῦ ἔδωκας
τὴν πνοήν, καὶ τοῦ Ἀπόλλωνος
τὰ χρυσὰ δῶρα! 5
β´.
Καὶ σὺ τὸν ὕμνον δέξου·
ἐχθαίρουσιν οἱ Ἀθάνατοι
τὴν ψυχήν, καὶ βροντάουσιν
ἐπὶ τὰς κεφαλὰς
τῶν ἀχαρίστων. 10
γ´.
Ποτὲ δὲν σὲ ἐλησμόνησα,
ποτέ· – Καὶ ἡ τύχη μ᾿ ἔρριψε
μακρὰ ἀπόσε· μὲ εἶδε
τὸ πέμπτον τοῦ αἰῶνος
εἰς ξένα ἔθνη. 15
δ´.
Ἀλλὰ εὐτυχής, ἢ δύστηνος
ὅταν τὸ φῶς ἐπλούτη
τὰ βουνά, καὶ τὰ κύματα,
σὲ ἐμπρὸς τῶν ὀφθαλμῶν μου
πάντοτες εἶχον. 20
ε´.
Σύ, ὅταν τὰ οὐράνια
ρόδα μὲ᾿ τὸ ἀμαυρότατον
πέπλον σκεπάζῃ ἡ νύκτα,
σὺ εἶσαι τῶν ὀνείρων μου
ἡ χαρὰ μόνη. 25
ς´.
Τὰ βήματά μου ἐφώτισε
ποτὲ εἰς τὴν Αὐσονίαν,
γῆ μακαρία, ὁ ἥλιος·
κεῖ καθαρὸς ὁ ἀέρας
πάντα γελάει. 30
ζ´.
Ἐκεῖ ὁ λαὸς ηὐτύχησεν·
ἐκεῖ ἡ Παρνάσιαι κόραι
χορεύουν, καὶ τὸ λύσιον
φύλλον αὐτῶν τὴν λύραν
κεῖ στεφανώνει. 35
η´.
Ἄγρια, μεγάλα τρέχουσι
τὰ νερὰ τῆς θαλάσσης,
καὶ ρίπτονται, καὶ σχίζονται
βίαια ἐπὶ τοὺς βράχους
ἀλβιονείους. 40
θ´.
Ἀδειάζει ἐπὶ τὰς ὄχθας
τοῦ κλεινοῦ Ταμησσοῦ,
καὶ δύναμιν, καὶ δόξαν,
καὶ πλοῦτον ἀναρίθμητον
τὸ ἀμαλθεῖον. 45
ι´.
Ἐκεῖ τὸ αἰόλιον φύσημα
μ᾿ ἔφερεν· ἡ ἀκτῖνες
μ᾿ ἔθρεψαν, μ᾿ ἐθεράπευσαν
τῆς ὑπεργλυκυτάτης
ἐλευθερίας. 50
ια´.
Καὶ τοὺς ναούς σου ἐθαύμασα
τῶν Κελτῶν ἱερὰ
πόλις· τοῦ λόγου ποία,
ποία εἰς ἐσὲ τοῦ πνεύματος
λείπει ἀφροδίτη; 55
ιβ´.
Χαῖρε Αὐσονία, χαῖρε
καὶ σὺ Ἀλβιών, χαιρέτωσαν
τὰ ἔνδοξα Παρίσια·
ὡραία καὶ μόνη ἡ Ζάκυνθος
μὲ κυριεύει. 60
ιγ´.
Τῆς Ζακύνθου τὰ δάση,
καὶ τὰ βουνὰ σκιώδη,
ἤκουον ποτὲ σημαίνοντα
τὰ θεῖα τῆς Ἀρτέμιδος
ἀργυρᾶ τόξα. 65
ιδ´.
Καὶ σήμερον τὰ δένδρα,
καὶ τὰς πηγὰς σεβάζονται
δροσερὰς οἱ ποιμένες·
αὐτοῦ πλανῶνται ἀκόμα
ἡ Νηρηΐδες. 70
ιε´.
Τὸ κῦμα ἰώνιον πρῶτον
ἐφίλησε τὸ σῶμα·
πρῶτοι οἱ ἰώνιοι Ζέφυροι
ἐχάϊδευσαν τὸ στῆθος
τῆς Κυθερείας. 75
ις´.
K᾿ ὅταν τὸ ἐσπέριον ἄστρον
ὁ οὐρανὸς ἀνάπτῃ,
καὶ πλέωσι γέμοντα ἔρωτος
καὶ φωνῶν μουσικῶν
θαλάσσια ξύλα· 80
ιζ´.
Φιλεῖ τὸ ἴδιον κῦμα,
οἱ αὐτοὶ χαϊδεύουν Ζέφυροι
τὸ σῶμα καὶ τὸ στῆθος
τῶν λαμπρῶν Ζακυνθίων
ἄνθος παρθένων. 85
ιη´.
Μοσχοβολάει τὸ κλίμα σου,
ὦ φιλτάτη πατρίς μου,
καὶ πλουτίζει τὸ πέλαγος
ἀπὸ τὴν μυρωδίαν
τῶν χρυσῶν κήτρων. 90
ιθ´.
Σταφυλοφόρους ρίζας,
ἐλαφρά, καθαρά,
διαφανῆ τὰ σύννεφα
ὁ βασιλεὺς σοῦ ἐχάρισε
τῶν Ἀθανάτων. 95
κ´.
Ἡ λαμπὰς ἡ αἰώνιος
σοῦ βρέχει τὴν ἡμέραν
τοὺς καρπούς, καὶ τὰ δάκρυα
γίνονται τῆς νυκτὸς
εἰς ἐσὲ κρίνοι. 100
κα´.
Δὲν ἔμεινεν ἔαν ἔπεσε
ποτὲ εἰς τὸ πρόσωπόν σου
ἡ χιῶν· δὲν ἐμάρανε
ποτὲ ὁ θερμὸς Κύων,
τὰ σμάραγδά σου. 105
κβ´.
Εἶσαι εὐτυχής· καὶ πλέον
σὲ λέγω εὐτυχεστέραν,
ὅτι σὺ δὲν ἐγνώρισας
ποτὲ τὴν σκληρὰν μάστιγα
ἐχθρῶν, τυράννων. 110
κγ´.
Ἂς μὴ μοῦ δώσῃ ἡ μοῖρα μου
εἰς ξένην γῆν τὸν τάφον·
εἶναι γλυκὺς ὁ θάνατος
μόνον ὅταν κοιμώμεθα
εἰς τὴν πατρίδα. 115
This entry was posted on 19 Ιανουαρίου, 2013 στις 7:04 μμ and is filed under Αναδημοσιεύσεις, Γραμματεία, ΜΕΛΙΑ.
Με ετικέτα: Ανδρέας Κάλβος, users.uoa. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed.
You can leave a response, ή trackback from your own site.
ΜΑΡΙΑ said
Γλυκύτατος…
Ὁ Δροσίνης, μεγαλούργησε ἐπί τοῦ θέματος:
«..Ἔτσι, κι ἂν σὲ ξένα χώματα πεθάνω,
καὶ τὸ ξένο μνῆμα θάναι πιὸ γλυκὸ
σὰ θαφτῆς μαζί μου, στὴν καρδιά μου ἐπάνω,
χῶμα ἀγαπημένο, χῶμα ἑλληνικό!»
Τό πλῆρες ποίημα ἐδῶ: http://www.myriobiblos.gr/greekliterature/drosinis_xomaelliniko.html
Μέλια said
Πατρίδα
Πάλε ξυπνάει τῆς ἄνοιξης τ᾿ ἀγέρι
στὴν πλάση μυστικῆς ἀγάπης γλύκα,
σὰν νύφ᾿ ἡ γῆ, πὄχει ἄμετρα ἄνθη προίκα,
λάμπει ἐνῶ σβηέται τῆς αὐγῆς τ᾿ ἀστέρι.
Πεταλοῦδες πετοῦν ταίρι μὲ ταίρι,
ἐδῶ βουίζει μέλισσα, ἐκεῖ σφήκα·
τὴ φύση στὴν καλή της ὥρα ἐβρῆκα,
λαχταρίζει ἡ ζωὴ σ᾿ ὅλα τὰ μέρη.
Κάθε μοσχοβολιὰ καὶ κάθε χρῶμα,
κάθε πουλιοῦ κελάηδημα ξυπνάει
πόθο στὰ φυλλοκάρδια μου κι ἐλπίδα
νὰ σοῦ ξαναφιλήσω τ᾿ ἅγιο χῶμα,
νὰ ξαναϊδῶ καὶ τὸ δικό σου Μάη,
ὄμορφή μου, καλή, γλυκειὰ πατρίδα.
Λορέντζος Μαβίλης
juliet said
Tην ξενιτειά , την αρφάνια , την πίκρα , την αγάπη,
τα τέσσαρα τα ζύγιασαν , βαρύτερά είν’ τα ξένα.
Ο ξένος εις την ξετινειά πρέπει να βάνη μαύρα,
για να ταιριάζη η φορεσιά με της καρδιάς τη λάβρα.
Μέλια said
Μικρή Πατρίδα
ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΕΝΕΕΥΣ said
juliet said
Πατρίδες
…
Ἐδῶ οὐρανὸς παντοῦ κι ὁλοῦθε ἥλιου ἀχτίνα,
καὶ κάτι ὁλόγυρα σὰν τοῦ Ὑμηττοῦ τὸ μέλι,
βγαίνουν ἀμάραντ᾿ ἀπὸ μάρμαρο τὰ κρίνα,
λάμπει γεννήτρα ἑνὸς Ὀλύμπου ἡ θεία Πεντέλη.
Στὴν ὀμορφιὰ σκοντάβει σκάφτοντας ἡ ἀξίνα,
στὰ σπλάχνα ἀντὶ θνητοὺς θεοὺς κρατᾶ ἡ Κυβέλη,
μενεξεδένιο αἷμα γοργοστάζ᾿ ἡ Ἀθήνα
κάθε ποὺ τὴ χτυπᾶν τοῦ Δειλινοῦ τὰ βέλη.
Τῆς ἱερῆς ἐλιᾶς ἐδῶ ναοὶ καὶ οἱ κάμποι
ἀνάμεσα στὸν ὄχλο ἐδῶ ποὺ ἀργοσαλεύει
καθὼς ἀπάνου σ᾿ ἀσπρολούλουδο μία κάμπη,
ὁ λαὸς τῶν λειψάνων ζῆ καὶ βασιλεύει
χιλιόψυχος, τὸ πνεῦμα καὶ στὸ χῶμα λάμπει,
τὸ νιώθω, μὲ σκοτάδια μέσα μου παλεύει
Ἐκεῖ ποὺ ἀκόμα ζοῦν οἱ Φαίακες τοῦ Ὁμήρου
καὶ σμίγ᾿ ἡ Ἀνατολὴ μ᾿ ἕνα φιλὶ τὴ Δύση,
κι ἀνθεῖ παντοῦ μὲ τὴν ἐλιὰ τὸ κυπαρίσσι,
βαθύχρωμη στολὴ στὸ γαλανὸ τοῦ Ἀπείρου
…
Πατρίδες! Ἀέρας, γῆ, νερό, φωτιά! Στοιχεῖα,
ἀχάλαστα καὶ ἀρχὴ καὶ τέλος τῶν πλασμάτων,
σὰ θὰ περάσω στὴ γαλήνη τῶν μνημάτων,
θὰ σᾶς ξανάβρω, πρώτη καὶ στερνὴ εὐτυχία!
ΠΑΛΑΜΑΣ
Φαίη said
Εγώ πριν το γλυκό θάνατο στην Πατρίδα προτιμώ τη γλυκιά ζωή στην Πατρίδα. Να έχω φροντίσει να ζω στην Πατρίδα μου με αξιοπρέπεια χωρίς να χρειάζεται να λογοδοτώ επειδή είμαι Ελληνίδα και όταν Αυτή με χρειάζεται, να είμαι εκεί να υπερασπιστώ τα ιδανικά Της. Και αν ήταν να διαλέξω μεταξύ των δύο θα διάλεγα το δεύτερο και ας κατέληγα στο τέλος να πεθάνω στα ξένα.
Αν δεν έχω το θάρρος να υπερασπιστώ τις Ελληνικές αξίες μέσα στο Σπίτι μου τότε δεν αξίζω να κοιμηθώ στα σπλάχνα Της.
Καλημέρα σε όλους.
Γιώργος ξενιτεμένος said
Σ’ ευχαριστώ Μέλια για την δημοσίευση…
Η τελευταία στροφή φέρνει αβίαστα δάκρυα στα μάτια κάθε ξενιτεμένου.
Ἂς μὴ μοῦ δώσῃ ἡ μοῖρα μου
εἰς ξένην γῆν τὸν τάφον·
εἶναι γλυκὺς ὁ θάνατος
μόνον ὅταν κοιμώμεθα
εἰς τὴν πατρίδα.
Τόπος μου είναι η γη όπου γεννήθηκα, όπου μεγάλωσα. Εκεί ανήκω. Ο συμπατριώτης μας, σκηνοθέτης από την Αρκαδία, Αλ. Παπαηλιού, το έχει πει με τον τίτλο του βραβευμένου (44ο Φεστιβάλ Κιν/φου Θεσ/νίκης) ντοκιμαντέρ : «Πατρίδα είναι η παιδική ηλικία». Διότι πατρίδα δεν είναι μόνο τόπος, είναι, κυρίως, ΣΧΕΣΗ. Είναι οι άνθρωποι που αγαπήσαμε, οι άνθρωποι που μας διαμόρφωσαν.
Υπενθυμίζω στους φίλους συνεπιβάτες του θωρηκτού, ότι τις 10 πρώτες Ωδές τις εξέδωσε ο Κάλβος στη Γενεύη (Ελβετία) το 1824. Εκεί πιθανότατα τις έγραψε κιόλας. Εκεί μ’ έφερε η ξενιτιά το 2003… εκεί γύρω βρίσκομαι έκτοτε… 10 χρόνια κιόλας…
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, μου έρχονται στο νου και κάποιοι στίχοι ενός ποιητή από την Αρκαδία, συγκεκριμένα από το Λεωνίδιο (τ’ ομολογώ, είμαι …κολλημένος με την Αρκαδία), του Κώστα Ουράνη, που είχε ξενιτευθεί, είχε προσβληθεί από φυματίωση… Είναι και ωραιότατα μελοποιημένο από τα «Διάφανα Κρίνα» … Σίγουρα το γνωρίζετε, είναι το «Θα πεθάνω ένα πένθιμο του φθινοπώρου δείλι»…
Για να μην σας κουράζω με «σεντόνια», ολόκληρο το ποίημα θα το βρείτε π.χ. εδώ: http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=4042
Αντιγράφω την τελευταία στροφή, που έχει πικρό χιούμορ…
Θα πεθάνω ένα πένθιμο του φθινόπωρου δείλι
σε μια κάμαρα ξένη, στο πολύβοο Παρίσι.
Και μια Καίτη θαρρώντας πως την ξέχασα γι’ άλλην,
θα μου γράψει ένα γράμμα και νεκρό θα με βρίσει…
Και το ηχητικό…
Άντε, καλή αντάμωση στην πατρίδα…
Μέλια said
Γιώργο καλησπέρα.
Την τελευταία στροφή κάθε φορά που τη διαβάζω βουρκώνω.
Σου αφιερώνω ένα τραγούδι
Κωστας Μασσελος ο γνωστος Νουρος.1892-1972.
Μια απο τις καλυτερες φωνες.Το Αηδονι της Σμυρνης.
Πεθανε παμφτωχος στην Νικαια το 1972.
Καλή αντάμωση
Γιώργος ξενιτεμένος said
Πω, πω… μια αποκάλυψη για μένα, δεν τον γνώριζα…
Σ’ ευχαριστώ Μέλια!
ΜΑΡΙΑ said
Μέ μελαγχολεῖς, βρέ Γιῶργο…δέν θέλω κανένας Ἕλληνας, νά εἶναι μακριά ἀπό τήν Πατρίδα.
Καλή ἀντάμωση!!
juliet said
Δεν θέλω …….κανείς δεν θέλει αλλά πρέπει να ζήσουμε ….. εδώ πεθαίνουμε , γιατί έτσι αποφάσισαν χρόνια τώρα.
ΜΑΡΙΑ said
Στενοχωριέμαι πάντως… 😦
Γιώργος ξενιτεμένος said
Δεν είμαστε ακριβώς ξενιτεμένοι, σε ταξίδι είμαστε με προορισμό την Ιθάκη. Και η μελαγχολία είναι μες στο πρόγραμμα. Αισθάνομαι άρα ζω.
Καλή αντάμωση σε Ιθάκη λεύτερη!
γιώργος ηράκλειο said
μα ηντα λες ωρε Γιωργη και καταπλακώνεσαι,,,,δεν κατέχω πράμα,,τσι ρακες δεν τσι γλυτώνεις,,θα τσι πιούμε ολες,,,και αμ ηντα λογασαι,,,και εγω εχω ζησει 13-14 χρονια οξω ,,δεν γλυτώνεις,,θα τσι πιούμε ολες,,και θα τραγουδάμε αυτο
σε περιμένω φιλε.
Γιώργος ξενιτεμένος said
Βρε συ Γιώργο, αυτές τις ρακές που λες θα φροντίσουμε να τις πιούμε μια μέρα κι από κοντά, έτσι; Να ‘σαι καλά, ευχαριστώ… με συγκινείς…
Καλό ξημέρωμα…
γιώργος ηράκλειο said
ετσι μπράβο ,,,ΘΑ τσι πιούμε παρέα ο κόσμος να χαλάσει,,,
καλη σου νυχτα αδερφέ