Ο/Γ “ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΜΕΡΛΙΝ” (L-166),Μέρος Γ΄

Συνέχεια ἀπό ΕΔΩ

Η ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΕΡΕΥΝΑ,ΦΕΡΝΕΙ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

(τοῦ Κώστα Θωκταρίδη)

Είχαμε ακούσει σε συζητήσεις ναυτικών, τις περιγραφές για την τραγωδία της βύθισης του οχηματαγωγού ΜΕΡΛΙΝ ανοικτά του Πειραιά το 1972. Μιλούσαν με δέος γι’ αυτό το περίεργο δυστύχημα που είχε βυθίσει στο πένθος ολόκληρη τη χώρα. Τόνιζαν ιδιαίτερα το γεγονός ότι ποτέ κανείς δεν κατάφερε να καταδυθεί στο ναυάγιο και έλεγαν χαρακτηριστικά « το βάθος είναι πολύ μεγάλο περίπου 90 μέτρα » Δεν είχαμε τολμήσει ούτε καν να μάθουμε που περίπου βρίσκεται το βυθισμένο οχηματαγωγό, του Πολεμικού Ναυτικού…

Πρόσφατα ένα βροχερό μεσημεριανό μας τηλεφώνησε ένας ερασιτέχνης ψαράς από τον Πειραιά, ο κ. Παναγιώτης Παγκράτης και μας είπε ότι ψαρεύει πάνω σε ένα ναυάγιο που βγάζει συνέχεια πετρέλαιο. Για την ομάδα κάτι τέτοιο αποτελούσε πρόκληση μιας και μόλις το καλοκαίρι είχαμε φτιάξει 2 σκάφη για υποβρύχιες έρευνες.Οι δοκιμές τόσο των σκαφών αλλά και των μηχανημάτων είχαν πάει πολύ καλά. Η ανάγκη για την βελτίωση της επιφανειακής έρευνας μας ανάγκασε να προχωρήσουμε στην απόκτηση αυτών των σκαφών.
Ένα αυγουστιάτικο απόγευμα αποφασίσαμε να πάμε όλοι μαζί με το σκάφος για να μας υποδείξει ο ψαράς το σημείο που βρισκόταν το άγνωστο ναυάγιο. Μας πήγε πολύ σύντομα χάρη στα «σημάδια» που γνώριζε εμπειρικά και το ηχοβολιστικό αμέσως «χτύπησε» το ναυάγιο. Χωρίς να χάσουμε στιγμή, πήραμε το στίγμα με το G.P.S και φύγαμε,διότι ο καιρός είχε αρχίσει να φρεσκάρει. Αυτή ήταν η και η πρώτη επαφή μας με το MEΡΛΙΝ, κάτι που βέβαια εμείς δεν το γνωρίζαμε ακόμη.
Η επόμενη έξοδός μας με το σκάφος ήταν μια καθαρά επιφανειακή έρευνα. Σκοπός ήταν να γίνει επιβεβαίωση και καλύτερη αξιολόγηση των διαστάσεων του ναυαγίου αλλά και μια ενδεικτική χαρτογράφηση για την κατεύθυνση του στο βυθό καθώς επίσης και την θέση που έχει πάρει. Το σκάφος επανδρωμένο με δυο ηχοβολιστικά το ένα υψηλής ανάλυσης, δυο G.P.S και δυο πυξίδες, εκ των οποίων η μια ηλεκτρονική και τέλος ένα ειδικό πρόγραμμα με θαλάσσιους χάρτες κλίμακας τοποθετημένο σε υπολογιστή, ήταν αναμφισβήτητα ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τις έρευνές μας.

Όταν το ηχοβολιστικό «χτύπαγε» το ναυάγιο, καταγράφαμε το στίγμα στο πρόγραμμα του χάρτη με μεγάλη κλίμακα 1:100 μέτρα έτσι ώστε η τελική εικόνα να είναι αυτόματα και η ακριβής θέση του ναυαγίου στο βυθό, αλλά και να διακρίνεται το σχήμα του πλοίου και η κατεύθυνση που έχει στο βυθό. Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Πριν ακόμα κάνουμε κατάδυση γνωρίζαμε το σχήμα, το ύψος, το μήκος και το βάθος του πλοίου. Επίσης ξέραμε την ακριβή θέση του ναυαγίου και που βρίσκονταν η αρχή και το τέλος του.
Επιστρέψαμε ευχαριστημένοι από το αποτέλεσμα αφού ήταν η πρώτη φορά που όλα αυτά τα όργανα λειτούργησαν μαζί και η θεωρία των Τεχνικών είχε εφαρμοστεί και στην πράξη. Έλειπε όμως ακόμα κάτι σημαντικό. Έπρεπε να γίνει και η κατάδυση στο ναυάγιο, απαραίτητη προϋπόθεση για να διαπιστωθούν 3 βασικά πράγματα.

1ον. Εαν όλες η μετρήσεις, διαστάσεις και ενδείξεις του ηχοβολιστικού ήσαν σωστές.
2ον. Ποιο ναυάγιο είχαμε εντοπίσει τελικά.
3ον. Απο που βγαίνει το πετρέλαιο.

Η κατάδυση στην περιοχή ήταν πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί, διότι είναι πάνω στην γραμμή ακτοπλοΐας των εμπορικών πλοίων. Έτσι ο αριθμός των ατόμων που θα μπορούσε να είνα μέσα στο νερό, έπρεπε να είναι μειωμένος. Στην κατάδυση από πλευράς δυτών συμμετείχαν ο Γιάννης Παπακωστόπουλος και ο Κώστας Θωκταρίδης. Για την κατάδυση στο ναυάγιο παρασκευάσθηκαν δυο υπεροξυγονομένα μίγματα και οξυγόνο 100% για την αποσυμπίεση σε βάθος -6 μέτρων.
Για βαθύτερα παρασκευάστηκε ένα μίγμα ηλίου, αζώτου, οξυγόνου, που χρησιμοποιήθηκε από τα -30 μέτρα έως και τα -95 μέτρα,με παραμονή σε αυτό το βάθος και ανάδυση μέχρι την πρώτη στάση αποσυμπίεσης. Δεν χρησιμοποιήθηκε ατμοσφαιρικός αέρας,ως αναπνευστικό αέριο, διότι το βάθος ήταν -95 μέτρα. Ο συνολικός χρόνος κατάδυσης ήταν 1 ώρα και 37 λεπτά,ενώ η παραμονή στο βυθό ήταν 14 λεπτά.
Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας,ήσαν 3 δύτες ασφαλείας σε ετοιμότητα και κυβερνήτες σκαφών.Εκτός από το κυρίως σκάφος,που έγινε η κατάδυση,υπήρχε και δεύτερο που περιπολούσε στην περιοχή,με σκοπό να απομακρύνει οποιοδήποτε πλοίο που δεν θα άλλαζε πορεία και θα έβαζε σε κίνδυνο το σκάφος καταδύσεων,που ήταν αγκυροβολημένο δίπλα στο ναυάγιο και το σημαντικότερο τους δυο δύτες που ήσαν μέσα στο νερό και δεν θα μπορούσαν να διακόψουν την υποχρεωτική αποσυμπίεση τους. Έτσι υπήρχε μια μικρή ανησυχία,διότι το σημείο της κατάδυσης δεν ήταν το καλύτερο που θα μπορούσαμε να έχουμε επιλέξει.

Όμως,το ναυάγιο ήταν εκεί και αν θέλαμε να καταδυθούμε σε αυτό,θα έπρεπε να υποστούμε το ρίσκο. Το γεγονός πιθανής συναντήσεως υποβρυχίως με πλώρη πλοίου κατά την αποσυμπιεση, η ύπαρξη κηλίδων πετρελαίου καθώς επίσης και η μυρωδιά του πετρελαίου,προκαλούσαν ένταση και άγχος στα μέλη της ομάδας. Ευτυχώς η κατάσταση αντιμετωπίστηκε με χιούμορ. Ο Κώστας έλεγε χαρακτηριστικά να προσέχουμε τα πλοία διότι είναι αλλεργικός στους ακρωτηριασμούς από προπέλες πλοίων.
Οι δύτες επισπεύσανε όσο πιο πολύ γίνονταν την διαδικασία προετοιμασίας κατάδυσης και μετά από λίγο βούτηξαν στο νερό και εξαφανίστηκαν από την επιφάνεια της θάλασσας,ξεφουσκώνοντας τους ρυθμιστές πλευστότητας και αφήνοντας μόνο φυσαλίδες πίσω τους.Το στρες στην επιφάνεια συνεχίστηκε μέχρι να τελειώσει η κατάδυση.Πλοίο στο ορίζοντα δεν υπήρξε και ο καιρός ήταν καλός.
Μετά από μιάμιση ώρα,περίπου,οι δύτες μας αναδύθηκαν και μπορέσαμε επιτέλους να ηρεμήσουμε όλοι. Αμέσως μετά την κατάδυση,ο Κώστας και ο Γιάννης μας περιέγραψαν τι είχαν δει.
«Πρόκειται για ένα πλοίο αναποδογυρισμένο στο βυθό,διαστάσεων 55 χ 12 μέτρα,περίπου.Υπάρχουν ανθρώπινα οστά δίπλα από το ναυάγιο,κυρίως από την αριστερή πλευρά.Βρήκαμε και ένα σκαμπό,που μάλλον είναι από την γέφυρα,ένα νιπτήρα,ένα σάκο ανεμότρατας και τις πόρτες της στην πλώρη του πλοίου αριστερά. Επίσης,έχει δυο πολύ χαρακτηριστικές προπέλες με προφυλακτήρες,που βρίσκονται,μαζί με τους άξονες,σε βαθουλώματα τέτοια,που θυμίζουν αποβατικό πλοίο. Το συγκλονιστικό στοιχείο είναι ένα μεγάλο βούλιαγμα στην δεξιά πίσω πλάγια πλευρά του πλοίου.Επίσης,υπάρχουν μερικά συντρίμμια στην πλάγια δεξιά πλευρά, ακαθόριστα προς αναγνώριση».

Μας είπαν επίσης ότι το φλάτ δηλαδή η καρίνα ήταν επίπεδη – ακόμα ένα στοιχείο αποβατικού πλοίου – και ότι είχε χρώμα από την Μοράβια,την ειδική μπογιά που βάζουν στα ύφαλα των πλοίων.Στα πλευρά,αντίθετα,δεξιά και αριστερά (side),υπήρχε αρκετή ζωή από μικροοργανισμούς της θάλασσας και διακρίνονταν δυο χαρακτηριστικές γραμμές κατά μήκος τους πλοίου,που κάποτε ήσαν χρήσιμες στην πλαγιοδέτηση του πλοίου.Οι προπέλες ήσαν τρίφτερες,διαμέτρου,περίπου,130 εκατοστά,με πτερύγια μεγάλης γωνίας.
Ψάχνοντας στο αρχείο μας με τα πολεμικά ναυάγια είδαμε με έκπληξη ότι όλα αυτά τα στοιχεία θύμιζαν το πλοίο-θρίλερ του Πολεμικού Ναυτικού,«Υποπλοίαρχος ΜΕΡΛΙΝ».
Όταν λίγες μέρες αργότερα βρήκαμε,ύστερα από δημοσιογραφική έρευνα,τον πρώτο επιζώντα, τον κ.Νίκο Κοτζιά,ήμασταν πλέον σίγουροι.Το σκαμπό, οι προπέλες και οι περιγραφές που είχαμε,επιβεβαιώθηκαν από τις αναμνήσεις του κ.Κοτζιά.
Είχαμε βρει το οχηματαγωγό ΜΕΡΛΙΝ. Το ναυάγιο που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τραγωδία του Πολεμικού μας Ναυτικού,εν καιρώ ειρήνης, μετά το ναυάγιο «Αλέξανδρος Ζ»,το οποίο συνέβη το 1923 και στο οποίο έχασαν την ζωή τους 297 άνθρωποι. Η υποβρύχια έρευνα είχε φέρει στο φως «το Yποπλοίαρχος ΜΕΡΛΙΝ»,το ναυάγιο που έμεινε στα Eλληνικά ναυτικά χρονικά,ως μία από τις πλέον πολύνεκρες συγκρούσεις κι ένα από τα πιο αδικαιολόγητα ναυτικά ατυχήματα,που κόστισε 44 ανθρώπινες ζωές…

Θέση ναυαγίου : Βρίσκεται κοντά στον Πειραια σε στίγμα: 3752218 Ν – 02337440 Ε
Το ναυάγιο έχει προφίλ 8 – 10 μέτρων σήκωμα και η διάταξη του ναυαγίου στο βυθό είναι 177 μοίρες (από πλώρα) – 357 μοίρες (πρύμα).
Βάθος : μέγιστο –95 μέτρα και ελάχιστο –85 μέτρα
Η απόσταση του ναυαγίου από τον Πειραιά είναι 3,5 N.M
H αποστολή αυτή έγινε το 1996
Οι συμμετέχοντες στην ομάδα ήσαν : Γιατροπουλου Ρ,Παπακωστοπουλος Γ, Μαλλιος Α, Ευαγγελακης Σ, Παγκρατης Γ, Βασιλακοπουλος Χ, Κουβοπουλος Π, και Θωκταριδης Κ.

ΠΗΓΗ
(Οἱ φωτογραφίες εἶναι ἀπό τό προσωπικό ἀρχεῖο τοῦ Κώστα Θωκταρίδη)